Heimskringla - 14.09.1932, Side 6

6 BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 14. SEPT. 1932
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá upprcisninni á Indlandi.
Eftir
GEORGE A. HENTY
Hún braut saman miðann og rétti svo
Röbdu, en hún laut niður að Isabel og kysti
hendi hennar. Svo sveipaði hún blæjunni um
höfuð sitt og gekk út að dyrunum, er í þeirri
svipan voru opnaðar, því þjónar nokkrir voru að
bera inn byður með soðnum hrísgrjónum í.
Varðmennirnir úti fyrir litu til hennar, en hindr-
uðu ekki för hennar, enda hafði þeim verið til-
kynt að kona úr búri Rajahins væri þá og þegar
væntanleg út úr húsinu. Sama boðskap fékk
og varðstjórinn úti fyrir gerðinu, en hann var
þeim mun árvakrari, að hann leyfði ekki Röbdu
að fara leið sína fyr en hún hafði sýnt honum
hendi sína aðra og fram-handlegg, til sönnunar
því að engin brögð væru í tafli, — að hér færi
ekki norðurálfu-kona í dulargerfi.
t Rabda flýtti sér nú heim að húsi föður
síns, en það fór eins og hún hafði óttast, að
hann var þar ekki. Þeir Bathurst höfðu sem sé
mælt sér mót við hana í Bithoor-garðinum
klukkan átta um morguninn, en eins og kunn-
ugt er hafði hún í öðru að snúast í um það leyti
dags. Þeir félagar vissu ekkert um það, og biðu
svo óþreyjufullir til klukkan tíu, en héldu þá
heim hreldir og kvíðandi. Urðu þeir því glaðir
mjög, er þeir gengu inn í húsið og sáu að þar
sat Rabda, og var hún þegar spurð hverju sætti
að hún hefði ekki komið á fund þeirra. Rabda
svaraði þeim spurningum með því að segja frá
því er gerst hafði og á meðan las Bathurst mið
ana báða frá Isabel.
“Svo hún er þá sloppin úr búrinu og komin
til hinna!’’ sagði hann fagnandi. “Guði sé lof!
Eg er þakklátur, innilega þakklátur, Rabda,
fyrir það sem þú ert búin að gera.”
“Líf mitt er eign herra míns,” svaraði
Rabda með hægð. “Eg á engar þakkir skilið.”
“Hefðum við vitað það, Rujub, að hún yrði
flutt burtu undireins, þá hefðum við getað náð
henni á leiðinni til borgarinnar."
“ómögulegt!” svaraði Rujub og hristi höf-
uðið. “Vegurinn er of fjölfarinn til þess. Það
hefði ekki verið reynandi. En svo gat manni
ekki komið í hug að Nana mundi senda hana
burtu undireins og hann hafði séð hana.’’
», “Er hún ofboðslega afmynduð, Rabda?”
spurði þá Bathurst.
“Hræðilega!” svaraði hún. “Sýran hefir
verið langt of sterk.”
“Já, hún var sterk, auðvitað," sagði Bath-
urst einan eftir, sem nú fyrst fór að lesa bréfin.
hún ekki brent nema yfirborð hörundsins.”
“Hún er skaðbrend að mér sýnist, Sahib,’’
sagði Rabda. “Eg hefði varla þekt hana. Hún
hefir meir en smáræðis hug og kjark, að brenna
sig svona sjálf. Og ósköp hefir hún hlotið að
taka út. En svo útvegaði eg henni áburð og
henni leið mikið betur þegar eg skildi við hana.
Hún er nú hjá konunni hans Sahibs Hunter.”
“Viltu ganga fram og vita hvað matnum
líður, Rabda,” sagði nú Rujub. “Við erum báð-
ir svangir og þú auðvitað hefir ekkert borðað
síðan snemma í morgun.”
Gengu þau nú bæði burtu og skildu Bath-
urst einan eftirí sem nú fyrst fór að lesa bréfin.
Þau voru of dýrmæt til að gera meira en aðeins
líta á þau, á meðan aðrir voru við.
Þegar Rabda kom inn með matinn, sá hún
hve mjög að bréfin höfðu fengið á hann. Gekk
hún þá til hans, lagði aðra hendina á öxl hon-
um og sagði. “Við náum henni út, Sahbi. Okk-
ur hefir gengið vel til þessa. Vertu viss, okkur
gengur ekki síður framvegis, því við erum búin
að yfirstííga mestu örðugleikana. Það er auð-
veldara að ná tuttugu mönnum úr þessu fang-
elsi en einum einasta úr gæzlu Rajahins sjálfs.
“Það er satt og rétt, Rabda,” svaraði Bath-
urst. En eg var nú að hugsa um nokkuð annað
rétt núna.” Hann langaði eftir hluttöku og með-
líðun í raunum hans, raunum, sem fáir vissu
um, en hann gat ekki búist við að þessi stúlka
kæmistí skilning um tilfinningar hans, þó hann
hefði farið að segja henni raunasögu sína. í
hennar augum var hann risavaxin hetja og full-
hugi og hvernig gat hún þá álitið vit í að hann
teldi sig Isabel ósamboðinn, einmitt vegna hug-
leysis? Nei, það þýddi ekki að tala við hana um
slíkt. Eftir litla stund kom Rujub inn, og
spurði þegar: “Hvað hyggst herra minn að taka
til bragðs næst?”
“Eg veit ekki hvað meira eg get gert í bráð,
Rujub,” svaraði Bathurst. “Hún losnar úr þessu •
fangelsi þegar hvítu hermennirnir koma.”
“Ætlar herra minn þá að halda niður um
land til Allahabad ? ’ ’
“Langt frá. Það er ómögulegt að segja
hvað fyrir kann að koma.”
“Það er rétt,” sagði þá Rujub. “Hinar
hvítu konur eru óhultar sem stendur, en reynist
það rétt sem herra minn heldur að hvítu her-
mennirnir verði yfirsterkari, þá er óvíst hvað
fyrir kann að koma. Pólkið ærist og Nana
Sahib tryllist, og hann er líkur tígrisdýrinu í
því, að nái hann einu sinni að klófesta herfang-
ið, þá lætur hann engan slíta það frá sér aftur.”
“Já, en það er óhugsandi að hann láti skaða
kvenfólkið,” svaraði Bathurst. “En ímyndað
get eg mér að hann færði alla fangana burtu
héðan og feldi þá, en hótaði svo að myrða allan
hópinn, eða að öðrum kosti að fá staðfestan
viðunanlegan griðsamning fyrir sig sjálfan. En
svo þyrði hann aldrei að gera meira en að hóta,
eða hvað heldur þú?”
Rujub þagði litla stund, en sagði svo: “Eg
held hann gerði meira en að hóta! Nana er
metorðagjarn. Hann er auðugur maður og hefir
ráð á öllu því, sem flestir menn mundu telja
fullsælu þessa heims að eiga og njóta. En hann
var ekki ánægður með það. Hann leit svo á,
að tækist honum að eyða valdi hinna brezku
Rajah, mundi hann einn ríkja yfir héruðum
hinna fornu þjóðhöfðingja, Peishuanna, og und-
ireins verða viðurkendur einn hinn valdmesti
þjóðhöfðingi á Indlandi. Um þetta teflir hann
og hefir lagt við alt sem hann á. Tapi hann, þá
tapar hann öllu. Hann veit það vel og skilur, að
eftir eiðrofin, eftir manndrápin öll, er ekki um
vægð og því síður um fyrirgefning að gera.
Hann er tígrisdýr að eðli og særður tígri er
æfinlega skaðræðisgripur. Fari sem þú heldur,
að hann verði yfirbugaður hér í Cawnpore eða
grendinni er álit mitt að hann hugsi um ekkert
nema hefndir. En svó er hann nú ekki veikur
fyrir. Upprestin útbreiðist jafnt og þétt. Við
fáum nýjar fréttir um það á hverjum degi.
Scindia með sinn her allan verður með okkur
og svo gerir Holkar líka, að eg held. Alt Oude-
hérað er undir vopnum og liðssöfnuðurinn í
Delhi er feikna mikill orðinn. Þó Nana þá bíði
ósigur í þessu nágrenni, þá er ekki svipað því
að fullreynt sé, eða alt tapað. Hér og í grend-
inni hefir hann tuttugu þúsundir manna undir
vopnum, og umhverfis borgina Lucknow eru
um tvö hundruð þúsundir af okkar mönnum.
Þar er því vænlegur griðastaður, ef hann býður
ósigur hér, og þangað mundi hann flýja með alt
sitt lið, en áður en hann færi mundi hann hefna
sín á útlendingunum sem hér eru, og á þann
hátt að allir mundu hræðast nafn hans og of-
beldi. Með því ynni hann tvent í senn, — sval-
áði hefnilöngun sinni og áynni sér hylli og að-
dáun allra annara, þar eð hann þá hefði vogað
meir en nokkur annar til að egna og særa hvítu
mennina. Það væri óhætt fyrir þá að treysta
honum sem leiðtoga, því hann hefði þá ekki um
nema einn veg að velja, þann, að berjast með
þeim meðan einn maður stæði uppi.”
“Getur verið að þetta sé rétt, Rujub, en
víst á eg bágt með að trúa að til sé það fer líkan
í mannsmynd, er af ásettu ráði léti myrða sak-
lausar konur og börn, í hundraða tali. En
undir öhum kringumstæðum bíð eg og athuga
ganginn. Ef við fréttum að ódæðisverk skuli
unnið, verðum við að hugsa upp ráð til að
bjarga henni, en hlerum við ekkert slíkt, þá bíð
eg rólegur eftir komu minna manna. Eg kann-
ast við fangahúsið og garðinn Subada Ke Koth-
ee. Ef eg man rétt er garðurinn stór ferhymd-
ur flötur og byggingarnar gluggalausar á þá
hliðina, er út veit að garðinum.”
“Það er rétt,” svaraði Rujub. “Það er traust
víggrðing og erfitt að komast út þaðan. Á
virkisveggnum er ekki nema eitt hlið og úti
fyrir því eru tveir varðmenn dag og nótt. Fyrir
innan vegginn er auðvitað traustur vörður um
húsin sjálf.”
Eg þarf að komast eftir hvort varðmenn-
irnir tilheyra einni og sömu herdeildinni.
Sé svo væri reynandi að kaupa varðmennina til
að þegja, ef ein kona laumaðist út.”
“Það álit eg ofmikinn háska til að reyna,”
sagði Rujub. “Auðvitað eru þeir menn í tuga-
tali í borginni sem með ánægju réðu mann af
dögum fyrir eina einustu rúpíu, en það væri of-
dyrfska að bjóða nokkrum slíkum fé fyrir að
sleppa út einni einustu af þeim konum, sem
þeir hata með lífi og sál og sem þeir nú hafa á
valdi sínu.”
“Gætirðu ekki beitt töfralyst þinni mér til
gagns í þessp?”
“Ef ekki væri um fleiri að gera en útverð-
ina tvo, þá væri það vandalaust,” svaraði Rujub.
“Eg get svæft þá með því að benda á þá með
annari hendinni, en eg get ekki haft áhrif að
gagni á þá, sem inni fyrir eru, og sem nú eru
ókunnugir. Auk inn-varðarins eru og allir þeir,
sem sjálfsagt eru alt af á njósn á meðal fang-
anna. Það þarf að hugsa um þetta alt, vel og
rækilega, herra minn, en þó held eg samt að við
finnum ráð sem hlýta. Á morgun ætla eg mér
að ganga fyrir Nana sjálfan. Honum er nú held
eg runnin reiðin svo, að hann hlýði á orð mín,
og víst veit hann að eg hefi gert honum margt
til gagns. Við þurfum að geta umgengist hann,
til þess að fá að heyra nýmæli öll, sem berast til
Bithoor. Umfram alt ríður á að frétta, ef ódæð-
isverk eru í bruggi, svo að við getum orðið fyrri
til með okkar ráð.”
“Já, það er áríðandi,’ ’svaraði Bathurst, “en
það vona eg að þú ætlir mér ekki að hýma hér
inni og aðgerðalaus allan daginn. Eg ærðist
þá alveg.”
“Það er engin þörf á því,” sagði Rujub.
“Þér er óhætt að fara hvar sem þú vilt í þessum
búningi, enda gagnlegt að þú hlustir á ræðúr
Sepoyja og heyrir hvað fólk yfirleitt er að segja.
En svo getur þú fengið annan búning ef þú vilt.
Fyrst af öllu ættir þú að kynna þér fangahúss-
garðinn og nágrennið og vil
eg fylgja þér þangað nú þeg-
ar. Dóttur mína læt eg koma
með, — getur reynst hagur,
og svo verður hún fegin að
hafa eitthvað fyrir stafni.”
Innan skamms lögðu þau
þrjú af stað í áttina til fanga-
hússins, er stóð utarlega í
borginni, á fleti all-miklum, en
hús og garðar voru hvarvetna
umhverfis þann flöt. Fanga-
húsið sjálft var geysistór bygg
ing og var gerð þannig, að
hún myndaði þrjár hliðar af
hornréttum ferhyrningi. Á þá
þrjá vegu, er byggingin náði,
voru útveggir hennar og girðingin umhverfis
sameiginlegur virkisveggur. Á fjórðu hliðina
var víggarðurinn sjálfur og á honum miðjum
var hliðið, sem um var farið inn á flötinn, sem
byggingin umhverfði á þrjá vegu. Á ytri veggj-
um byggingarinnar voru engir gluggar, en marg
ir á innri veggjunum, eða þeim er vissu út á
reitinn milli húsanna. Þó bygging þessi
væri mikil á lengd og breidd, þá var hún lág og
þakið flatt.
Úti fyrir hliðinu voru tveir Sepoyjar á verði
og voru enn í brezku serkjunum rauðu, en það
sá Bathurst fljótt, að þeir fylgdu ekki strang-
lega venjulegum herreglum. Báðir höfðu lagt
frá sér byssurnar, — höfðu hallað þeim upp að
veggnum. Annar lá flatur á grasinu, en hinn
var að spjalla við þrjá borgarbúa. Hliðið var
lokað. Innan skamms kom liðsforingi einn til
varðmannanna, rausaði mikið og baðaði út
höndunum. Leyndi það sér ekki að hann var
reiður, enda tóku þeir þá byssur sínar og tóku
til að ganga fram og aftur, að varðmanna sið.
Liðsforinginn barði nú á hliðið, en ekki var því
lokið upp, heldur var hleypiloku lítilli, í turn-
líkingu öðru megin við hliðið, kipt til hliðar og
sást mannshöfuð innifyrir. Liðsforinginn rétti
lítinn miða inn um þetta op og rétt á eftir var
hliðið opnað svo, að liðsforinginn gat smeigt
sér inn. Að vörmu spori var hliðinu læst.
“Þeir eru augsnýilega reglufastir, og lízt
mér illa á að við getum nokkuð áunnið,” sagði
Bathurst þá.
“Það er ekki álitlegt,” svaraði Rujub. “Þeir
hafa augsælega ströngum reglum að fylgja að
því er hliðið snertir.”
“En ekki væri nú vandasamt að klifra upp
húsveggina þá arna og upp á þekjuna,” sagði
þá Bathurst. “Til þess þarf ekki annað en
kaðalstúf með járnkrók á öðrum endanum, til
að klifra vegg-röndina uppi. En hvað svo?
Þyngsta þrautin yrði að komast inn í fanga
salinn, sem auðvitað er harðlæstur á nóttunum,
og í öðru lagi að koma henni út þaðan upp á
þekjuna og út fyrir vegginn.”
“Þú gætir nú vandræðalaust látið hana
síga niður af þekjunni,” sagði Rujub.
“Það gæti eg, en vandinn yrði að ná henni
út úr salnum og koma henni upp á þekju svo,
að engin yrði var við,” svaraði Bathurst. “Það
sýnist helzt ómögulegt, því það segir sig sjálft,
að gæzlumennirnir hafa vakandi auga á að
enginn sleppi, — vitandi að fyrir slíkt hirðuleysi
týndu þeir lífinu.”
“Eg held nú að þeir séu ekki neitt sérlega
varkárir inni.í garðinum,” svaraði Rujub. “Þeim
kemur varla í hug að nokkurri konu komi í hug
að strjúka, hvað þá að gera alvarlega tilraun til
þess, veikar og niðurbeygðar af harmi eins og
þær eru. Þeir vita líka að þó einhver þeirra
gerði tilraun til þess, og þó hún kæmist út úr
fangasalnum og enda út fyrir sjálfa virkisvegg-
ina, þá kæmist hún ekki nema skamt áleiðis
áður en útverðirnir gripu hana.”
“Hvar er fanga-salurinn, Rabda’ spurði þá
Bathurst.
“Til vinstri handar þegar inn er komið úr
hliðinu", svaraði hún. “Dyrnar á fangasalnum
eru þær sem fjarstar eru frá hliðinu þeim meg-
in. Flestar byggingarnar þeim megin, en sem
nær eru hliðinu, eru tví loftaðar, — hafa að
mér virtist verið annaðhvort vöruhús eða varð-
manna heimkynni, þegar byggingaklasinn allur
var konungssetur. En fangasalurinn sjálfur er
gímald mikið frá gólfi til rjáfurs, sem er hvolf
myndað. Einar dyr aðeins eru á salnum og er
hurðin geysiþykk og þung, og járngrindur eru
fyrir öllum gluggum.”
“Jæja, þá getum við ekki gert meira hér,”
sagði þá Rujub. “Eg ætla að ganga heim með
dóttur minni og bregða mér svo til Bithoor.”
“Það er rétt,” svaraði Bathurst. “Eg ætla
að vera hér um stund og hlusta á tal manna.”
Það var margt manna umhverfis garðinn. Menn
réðu sér ekki fyrir forvitni af því kunnugt var
að hvítar konur væru þar í fangelsi. Það var
margt af konum með böm sín á rjátli í grend
við garðinn. Og allir töluðu um eitt og það
sama,—um fangana, og um herflokkana hvítu
áferöinni frá Allahabad og hve létt þeim í Cawn
pore ynnist að éta þessa árans útlendinga.”
Þeir báru sig allir karlmannlega og voru hátal-
aðir, en þó virtist nú Bathurst að svipur margra
lýsa kvíða og ótta, enda þótt þeir hræktu eins
hraustlega og hinir.
Fólk þetta skifti sér sjálfkrafa í tvo flokka. |
í öðrum flokknum voru yðjuleysingjar og rudd-
ar. Létu þeir mest til sín taka og skiftust á
dónalegum spaugsyrðum um afdrif hvítu fang-
anna. í hinum flokknum voru verzlunarmenn
og þeirrar stéttar fólk. Þetta fólk hópaði sig
saman og talaði í lágum róm um vandræði sín,
því margir þeirra sáu eignatjón og eyðilegging
vofa yfir. Það var nú þegar búið að ræna
fjölda af búðum og bana mörgum beztu mönn-
um borgarinnar. \ Þeir sem um höfðu sloppið,
sem Sepoyja-yfirmennirnir höfðu getað vernd-
að, þeir sáu og viðurkendu að verzlun þeirra
var þá og þegar í rústum. Allir beztu við-
skiftamennirnir voru ýmist dauðir eða flúnir
og að auki var að búast við upphlaupi þegar sízt
varði og í hverju upphlaupi mátti óttast að
skríllinn léti greipar sópa um búðirnar á ný og
myrtu þá, er veittu mótspyrnu. Þetta fólk tal-
aði í lágum rón^ og sló æfinlega í þögn þegar
Bathurst nálgaðist þann og þann hópinn, þvx
búningur hans og vopn, vopn sem hann kapp
kostaði að sýna fremur en fela, sýndi, að hann
tilheyrði þeim óaldarsæg, sem borgararnir ótt-
uðust, gat enda verið að hann væri einn af
flokki fanganna, er slegið var lausum í fyrstu
kviðunni, þegar uppreistin var hafin.
pannig reikaði Bathurst. aftur og fram.
Dagurinn leið. Sólin rann til viðar, og dimma
næturinnar breiddi sig yfir hvelfinguna. Þegar
dimt var orðið kom hermanna-flokkur til að
hvíla þá, sem staðið höfðu á verði. Voru nú
fjórir menn skipaðir á vörð úti fyrir hliðinu, og
þrír varðmenn að auki, einn á hvern veg um-
hverfis virkisveggina. Eftir að hafa athugað
þetta alt gekk Bathurst heim, og var kvöldverð-
ur á borð borinn. Að kvöldverði loknum komu
þau Rujub og Rabda inn í stofuna.
“Jæja, Sahib, nú getum við held eg látið
þig frétta frá frúnni,’ sagði Rujub. “Rabda hefir
séð hana, átt tal við hana, og snert hana. Með
því er fengið það sá'na samband, sem nauðsyn*
legt er.” Sftti hann nú Rcbdu á stól einu,
studdi svo með annari hendinni á enni hennar,
en dróg svo hina hendina hvað eftir annað og
ofur hægt niður um andlitið, á þann hátt að
fingur gómarnir einir snertu hörundið. Augu
hennar luktust. Svo tók hann í hönd hennar
og rétti úr handleggnum, slepti svo, og hneig
þá handleggurinn aflvana niður með hlið henn-
ar, eins og ekkert lif væri í henni. Sagði hann
þá í skipandi róm: “Farðu yfir í fangahús!” Svo
hikaði hann augnablik, en spurði svo:
“Ertu þar?”
“Eg er þar,” svaraði hún.
“Ertu í kvenna-herberginu?”
“Eg er þar.”
“Sérðu ungfrú Hannay?”
“Eg sé hana.”
“Hvernig líður henni.”
“Hún liggur hreyfingarlaus og hin unga
frúin situr hjá henni. Það er dúk vafningur
um niður andlitið, en eg sé samt að hún tekur
ekki eins mikið út eins og í morgun. Hún er
róleg og að sýnist ánægð.”
“Reyndu að tala við hana. Segðu: “Vertu
hughraust! Við gerum alt sem við getum.”
Segðu henni þetta, segi eg!”
“Eg er búin að því.”
“Heyrði hún til þín?”
“Já, hún reis upp við olnboga og leit alt í
kring um sig. Hún er að spyrja hina stúlkuna
hvert hún hafi heyrt nokkuð, en hún hristir
höfuðið. Hún hefir heyrt orðin, en skilur þau
ekki.”
Rujub leit nú til Bathurst, sem hafði upp
sömu orðin á ensku.
“Talaðu til hennar aftur og segðu þetta,”
sagði þá Rujub og hafði nú sömu orðin upp
eftir Bathurst á ensku.
“Heyrði hún til þín?”
Já, hún heyrði. Hún heldur nú saman
höndum og lítur alt í kringum sig óttasleginn.”
Gott. Farðu nú út í húsa garðinn og seg
mér hvað þú sér þar.”
“Eg sé átta menn sitja kringum eld. Nú
rís einn þeirra upp, gengur yfir að glugga og
horfir inn í fanga-salinn.”
“Er dyrunum að fanga-salnum læst?”
“Þeim er læst,”
“Hvar er lykillinn?”
Hú svaraði ekki undireins og endurtók
hann þá spurninguna: “Hvar er lykiílinn?”
“í skránni, að utan.”
“Hvað margir hermenn eru f varðmanna-
skálanum við hliðið?” .
»