Heimskringla - 01.02.1933, Blaðsíða 3

WINNIPEG 1. FEB. 1933.
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA.
Pkont 22 »3.'. Phonr 23 23'
HOTELCORONA
26 Rooma Wlth Bath
Hot and Colé Water 1r Kvery
Room. — $1.60 per day and up
Monthly and Weekly Rates
on Request
Cor. Main & Notre Dame East
WINNIPEG, CANADA
eða gátu séð fyrir svo stórum
barnahóp, sem getur fylgt fjór-
um konum. Samt er gert ráð
en svo gera margir hvítir menn
er setjast að hjá þeim. — Frú
Bates býr í tjaldi og logar jafn-
VIÐSKIFTI ISLENDINGA
VIÐ ÍTALA
fyrir að fjórar miljónir kvenna an bál fyrir framan dyrnar, og t ítalska blaðinu Giornale del
dumbum og vanþakklátum lýð
guðdómlegrar kenningar. En
þetta var gert með þeirri von,
að einhvemtíma mundu aug-
un og eyrun opnast og þá mundi
mannkynið geta auðgast af fá-
tmkt hans.
Og það er enginn efi á því, að
mannkynið getur lært óendan-
lega mikið af Jesú Kristi ennþá,
ef það fæst aðeins til að trúa á
hann. Fyrst þegar vér förum
að lifa og starfa í anda Krists,
sjáum vér, hvort hann er sá
sem koma á. En Jesús kúgar
engan til fylgis við sig. Vegur
kærleikans er ekki vegur þræl-
dóms heldur frelsis. Einmitt
þessvegna er þetta vegurinn,
sem er mjór og torfundinn.
Þessvegna situr Heródes enn að
völdum, hinn undirföruli þjóð-
böfðingi, sem Jesús nefndi eitt
sinn ref. Hann er maðurinn
sem dýrið er ríkara í en andinn.
En vér vonum að veldi hans
í Kína séu giftar mönnum, sem
eiga meira en eina konu.
Alþ.bl.
NÝ BÓK.
Jónas Thóroddsen: “Vinjar’
Bók þessi hefir inni að halda
kvæði eftir ungt skáld, sonar-
son Jóns Thóroddsens skálds.
I>að er því með nokkurri eftir-
væntingu að maður opnar bók-
ina og blaðar í henni. Og mað-
ur verður ekki svikinn. Að vísu
eru kvæðin ekkert lík kvæðum
Jóns Thoroddsens. Hér vantar
gletni hans og gamansemi, en
hér er djúp undiralda tilfinn-
ingasemi og samúðar. Höf. er
skáld; — hann hefir næmar
tilfinningar og tekst oft að láta
þær í ljós á fagran og listræn-
an hátt. Hér eiga við orð Deh-
mels, að skáldin séu tár sög-
unnar. Þessi kvæði eru eins og
tár, — þýð, heit og viðkvæm.
En forminu, einkum ljóðastaf-
setningu, er allvíða nokkuð á-
hrynji að lokum og andinn beri bótavant, og má gera ráð fyrir,
hærra hlut. Herodías kona hans að mörgum af okkar formelsku
hefir einnig mikil völd meðal þjóð líki það miður. En alt
vor og áhrlf. En einhvern tíma slíkt stendur til bóta — með
b'ður að því, að sú konan, sem [ auknura þroska og leiknl höf-
á aðeins fegurðina, en enga undarlns.
mannkostina, verður lítils met-}
in og nær ekki að ganga á milli
bols og höfuðs á spámönnum
Sem dæmi vil eg setja hér
eitt smákvæði: Vor:
guðs. Jóhannes skírari situr
enn í fangelsinu um stund. í
slíkum heimi, sem enn er svo
skamt á veg kominn, hlýtur
sakleysið að þjást vegna hinna
seku og dygðinni að vera varp-
að í fangelsi við og við. En á
endanum verður það dygðin og
sakleysið, sem ber hærra hlut.
Dygðin prófast og verður ósigr-
andi af þjáningunni og jafnóð-
um hverfa skuggar þess illa
eða ófullkomna á braut.
Þessi sýnist hafa verið trú
Jesú Krists og þannig trúir sér-
hver maður, sem vill feta í hans
fótspor. Og þó að fáir hafi
ennþá verið nógu miklir til að
vera sjálfum sér samkvæmir
alt í gegn eins og hann og
sigra ilt með góðu eins og
hann, þá er engin önnur leið til
að komast að endanlegri raun
um sannleiksgildi kristindóms-
ins önnur en lifa í kristindómn-
um.
Vor jólagleði og jólaheit-
strenging sé að vinna verk Jesú
Krists. Með því eina móti höld-
um vér heilaga þessa hátíð til
minningar um hann. Látum
yndisleik lífernis hans og heilag-
an frið trúar hans fylla hugi
vora og hjörtu birtu nýrra hug-
sjóna. Látum hann opna augu
vor og eyru, stykja máttvana
vilja, hreinsa líkbþráan hug og
reisa kærleik vorn upp frá dauð-
um. Með því móti nær dýrð
guðs í upphæðum að skína nið-
ur á jörðina og útbreiðast yfir
hana frá sólarupprá^ eins langt
og röðull rennur. Þá vex frið-
ur guðs og velþóknun meðal
mannanna. • Þá skín Betíehepis-
stjarna sannleikans yfir öllu
mannkyninu og vitringarnir
koma úr öllum áttum til að
votta friðarkonunginum lotn-
ingu.
Ef jólaæfintýrið er ekki veru-
leiki nútíðarinnar, þá töpum þó
ekki trúnni á það, að það geti
orðið og eigi að verða sannleiki
framtíðarinnar. Bjóðum hver
öðrum gleðileg jól í þeirri vissu
og trú.
—Dagur.
Við finnum það, er vorsins engl-
ar anda
á alt það líf, sem vetrarkuld-
inn fól,
að þráin upp til ljóssins helgu
landa
er löngun eftir vorsins björtu
sól.
Því meðan vetrar sorgarskýin
svörtu
í sálarinnar fylgsnum búið fá,
þá vona öll hin hörmum fyltu
hjörtu
að heyra lífsins gleðistrengi
slá.
Og þegar vorsins englaraddir
óma,
fer alt, sem bærist, þessa
strengi að slá;
það heyrist jafnt í hvísli blárra
blóma, 1
sem bárugnauði lífsins strönd-
um á.
Gleðjumst því og látum vorið
vísa
oss veg í gegnum myrkvan
heimsins sjá,
á meðan hópur brosir bernsku-
dísa
og brjóst vort geymir fleyga sól-
skinsþrá.
Þetta kvæði er valið rétt af
handahófi, til þess að sýna and-
ann í kvæðunum.
Ýms fleiri af kvæðunum eru
Ijómandi falleg, en eigi nenni
eg að þylja nöfnin tóm. Látum
menn leita og finna.
Höf. er ungur enn. En það er
spá mín að hann eigi eftir að
yrkja mörg falleg kvæði, ef
honum endist aldur og heilsa.
Jakob Jóh. Smári.
—Alþ.bl.
matur hennar er að mestu leyti Commercio Ligure birtist 20.
eins og mataræði villimanna nóv. grein um viðskifti ítala og
þeirra, er hún umgengst, en íslendinga, eftir Dr. E. Ces-
hún klæðir sig jafnan eins og monde, forseta ítalska fiskráðs-
siður var meðal heldri kvenna | ins. Bendir greinarhöf. á, að ís-
þegar hún fór frá hvítum mönn j lendingar flytji nú fisk til ítalíu
um fyrir þrjátíu árum, og þeg- I fyrir 20—30 miljónir líra, en
ar gestir koma er hún í drag-1 ítalir selji fslendingum vörur
síðu pilsi, á hvítri “blúsu” og | fyrir aðeins nokkur hundruð
með hvíta hanzka, er ná upp j þúsund lírur árlega. Nú hafi ís-
fyrir olnboga. lenzkir fiskframleiðendur stofn-
Margur mun spyrja, hvað frú j einokunarhring á saltfiski til
Bates muni vera að gera þarna | geta, hækkað verðið, og ráði
eða hvort hún sé iðjulaus. Nei, Þeir nú verðinu en ekki ítalskir
iðjulaus er hún ekki, hún er I kaupendur. En íslenzkir fisk-
altaf að safna fróðleik um villi- braskarar hafi verið til þess
mennina, um atvinnu þeirra og
lifnaðarhætti, um siði þeirra,
átrúnað og galdra og ekki sízt
um tungu þeirra. Hefir hún nú
numið um 150 mállýzkur og rit-
að geysilega mikið um þetta
alt, en af því hefir ekkert ver-
ið birt og ætlast hún ekki til
að neitt verði birt fyr en hún
er sjálf látin og búið er að
grafa hana undir trénu, sem
tjaldið hennar stendur við. En
svo hefir hún fyrir mælt, að
þar verði hún grafin.
Alþ.bl.
ÞEGAR FALLÖXIN BJARGAÐI
KONUNNI.
HVÍT KONA EIN MEÐ
VILLLIMÖNNUM f 30 ÁR.
KVENNABÚR AFNUMIN í
KINA.
I Fram að þessu hefir verið
leyfilegt að eiga tvær eða þrjár
konur í Kína, ef menn hafa haft.
efni á því. En nú er búið að
nema þetta úr lögum. Fjölkvæni
var ekki mjög alment í Kína,
þó það væri löglegt, því ekki
voru það aðrir en efnaðir menn
sem höfðu ráð á slíkum óþarfa
Nýlega fékk náttúrufræðis-
deild Bretasafns að gjöf belg af
sjaldgæfu dýri af pokadýrakyni,
og var gefandinn frú Daisy Ba-
tes. Fóru ensk blöð að grensl-
ast eftir, hver gefandinn væri,
og kom í ljós að það er kona
nokkuð hnigin á efri ár, sem er
búin að vera með villimönnum
í Ástralíu í meira en 30 ár.
Lagði hún af stað frá Perth í
Vestur-Ástralíu fyrir þrem ára-
tugum og hélt inn í landið til
þess að rannasaka það, eða sjá
sig um, sem hún kallaði það.
En úr því ferðalagi kom hún
aldrei aftur, því að hún settist
að hjá villimönnum.
Langt er þó frá því að hún
semji sig að siðum villimanna, margar.
21. maí síðastliðinn voru 50
ár liðin frá því, er franska fall-
öxin (guillotine) “neitaði” að
hálshöggva dauðadæmda konu.
Hin dauðadæmda kona hét
Louise Caunet. Hún hafði
framið mörg morð af svo mik-
illi grimd og tilfinningaleysi, að
allir kviðdómendur dæmdu hana
til dauða, og forsetinn, Georg,
neitaði að breyta dauðadómnum
í æfilangt fangelsi, eins og
stundum hafði þó verið gert
þegar konur áttu í hlut.
Um kvöldið 17. maí kom
“Monsieur de Paris”, faðir nú-
verandi böðuls, því böðulsem-
bættið gengur í erfðir á Frakk-
landi, með fallöxina í þorpið,
þar sem aftakan átti að fara
fram. Smiðirnir settu fallöxina
upp og bjuggu um hana eins
og vera þar. Þaþólskur prestur
dvaldi í fangelsinu hjá morð-
kvendinu, þar til lögreglan kom
að sækja hana. Presturinn gekk
aftur á bak að fallöxinni með
krossmark í hendinni, en morð-
kvendið starði á það og baðst
fyrir í hálfum hljóðum. Alt í
einu greip böðullinn og hjálpar-
sveinn hans hana og lögðu á
.höggstokkinn um leið og hann
sagði: “í nafni franska lýðveld-
i<dns og laganna ertu mín!” —
En síðan leysti hann fallöxina
sem átti við það að falla að
hálsi konunnar.
Dauðakyrð ríkti á þessu
augnabliki. Áhorfendur lokuðu
augunum og konur grétu. Allir
bjuggust við að heyra þá og
þegar hljóðið, sem gæfi til
kynna að öllu væri lokið. En
biðin varð löng og ekkert heyrð
ist. Áhorfendur litu því upp og
sáu sér til mikillar undrunar,
að fallöxin hafði staðnæmst
svo sem tíu centimetra frá hálsi
konunnar. Böðullinn ætlaði þeg
ar að grípa í strenginn og draga
öxina upp aftur, til að láta hana
svo falla, en áhorfendur rudd-
ust að höggpallinum með orgi
og óhljóðum, gripu konuna og
neituðu að láta höggva hana.
Þeir héldu því fram, að hér
hefði kraftaverk orðið og væri
því rangt að framfylgja dómn-
um. Böðullinn varð að láta und
an og lét fara með Louise Cau-
net í klefa sinn í fangelsinu.
Hinn opinberi ákærandi símaði
til forsetans: “Aftökunni frest-
að af knýjandi ástæðum. Eg
hefi í von um samþykki yðar,
náðað Louise Counet í yðar
nafni.” — Og forsetinn gaf
samþykki sitt. Og þetta sama
hafa allir opinberir ákærendur
gert síðan, þegar konur hafa
átt í hlut. En þær hafa verið
neyddir til að reyna að “bæta
hag íslenzkra firma og banka,
sem á undanfömum árum hafa
hleypt sér út í óhemjulega spá-
kaupmensku (eccessivi specu-
lazoni) ”
Greinarhöf. segist hafa bent
ítölsku stjórninni á það í sum-
ar, þegar fisksölusamlagið var
stofnað, að sjálfsagt væri að
ieggja hömlur á útflutning á
peningum til íslands, til þess að
verðið hækkaði ekki á íslenzk-
um fiski, en því hafi ekki ver-
ið sint enn, og því hafi fiskur-
inn hækkað. En 4. október
gerðu ítalskir fiskinnflytjend-
ur samþyktir með sér til þess
að geta ekki síður en íslenzkir
fiskútflytjendur ráðið verði á
íslenzkum fiski.
Greinin ber það öll með sér
að ítalir hafa fullan hug á því
að neyta aðstöðu sinnar til að
kúga íslendinga í fiskverzlun-
inni, og neyða þá til að kaupa
meiri ítalskar vörur en hingað
til. Ekki hefir enn heyrst að
íslenzka stjórnin hafi gert neina
tilraun til þess að komast að
sæmilegum verzlunarsamning-
um við stjórn Mussolinis um
þessi mál. En benda mætti ftöl-
um á, að Íslendingar þurfi að
fá sæmilegt verð fyrir. vöru sína,
og það, að íslenzkur fiskur sé
dýr fyrir fátæklingana itölsku,
muni frekar koma af óhæfilegri
álagningu ítalskra fiskinnflytj-
enda og annara milliliða en of
háu kaupi íslenzkra fiskimanna.
Alþ.bl.
GAT LOKS GIFZT EFTIR
FIMTIU ÁR.
ir og komust nokkum veginn
af, en nú þarf ekki lengi að
dvelja á þeim stöðum borgar-
innar , er þeir venja komur
sínar á, til þess að komast að
raun um, að kjör þeirra eru
nú yfirleitt öll önnur og verri
en áður var. Fjöldi nemenda hef
ir aðeins 100 franka eða svo
á viku til þess að draga fram
lífið, en þar af fara alt að því
75 frankar- fyrir kalt og rakt
herbergi. Það sem eftir er,
hrekkur skamt, enda hafa at-
huganir leitt í ljós, að margir
háskólanemar neyti einskis að
morgni, nema ef þeir drekka
svart kaffi, en fjöldi þeirra læt-
ur sér nægja 2—3 brauðsneið-
ar og bjórglas í hádegisverð.
Margir nemendur kjósa heldur
að stunda nám sitt og draga
fram lífið með þessum hætti
heldur en að halda kyrru fyrir
heima, þar sem enga atvinnu
er hægt að fá. Margir háskóla-
nemar selja blöð og vinna sér
inn aukaskilding með ýmsu
öðru móti, til bókakaupa.
Alþ.bl.
Þér sem notið
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO„ LTD.
Birgðlr: Henry Ave. East
Phone: 26 356
Skrifstofa:
5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
VIÐBURÐUR I ATVINNULfFI
ÞJÓÐARINNAR.
í gær var fyrsti togarinn tek-
inn á land í nýja slippnum —
togarinn Kári. Hingað til hefir
ekki verið hægt að gera við
togara hér, ef viðgerðin krafði
að þeir yrðu teknir á land, og
hefir því geysilega mikil vinna,
sem er viðhald togaranna, far-
ið út úr landinu. En á þessu
verður nú breyting og mun nýi
slippurinn töluvert auka vinn-
una í bænum. Alþ.bl.
EINU SINNI VAR MÁLARI
í FLORENZ.
Um daginn voru gefin sam-
an í hjónaband á Englandi John
Weatherald, 79 ára gamall, og
Polly Barker, sem var nokkr-
um árum yngri. En sama dag-
inn, sem þau voru gefin saman,
hafði tvíburabróðir mannsins,
að nafni James, verið grafinn.
Polly Barker giftist ung, en
skömmu eftir að hún giftist,
varð maður hennar bráðkvadd-
ur. Gerðist hún þá bústýra hjá
tvíburabræðrunum John og
James. Eftir nokkurn tínía bað
John hennar, og lofaði hún að
eiga hann, en þegar James
heyrði þetta, ætlaði hann æfur
að verða, því honum þótti eigi
síður vænt um hana. Og sá hún
að hún mundi skilja bræðurna,
sem unnust mjög heitt, með
því að eiga annan þeirra, svo
hún ákvað að verða bústýra
hjá þeim, en hún skyldi hvor-
ugan eiga meðan annar þeirra
væri á lífi, en giftast þeim sem
lengur lifði. En síðan hún gerði
þessa ákvörðun voru liðin rátt
50 ár, núna um daginn, þegar
James dó og hún giftist John.
Þeir tvíburarnir höfðu aldrei
skilið og aldrei matast nema
báðir í einu. Alþ.bl.
I.
Á stjórnarárum Lorenzo de
Medici var Florenz ekki aðeins
auðug af gulli og gimsteinum,
heldur líka af ljóðum og lista-
verkum meistaranna. Renais-
sansastíllinn hafði að mestu
leyti útrýmt hinu gamla mið-
aldasniði, sem áður hafði hvílt
yfir lífi og list. í stað þess að
kveða á latínu voru skáldin far-
in að syngja á ítölsku og sjálfur
höfðinginn, Lorenzo de Medi-
ci gekk þar fremstur í flokki
með sonnettursínar og hin viltr
og íburðarmiklu dansljóð sín.
Enda þótti byggingameistarinn
Brunelleschi, málarinn Masac-
clo og myndhöggvarinn Dona-
tello, sem allir voru brautryðj-
endur, hver í sinni list, væru
dánir fyrir nokkrum árum, þá
var þó margt um listamenn í
Florenz. Sumir gengu dyggilega
í spor hinna dánu meistara.
Áðrir fóru s’jiar cigin götur.
l.orenzo de Medici gerði sér
ndkið far um að safna að sér
skáldum og öðrnm listmönnum
og tkkert vav á. íinn meiri vegs
auki, en að vera viðurkendur
af Medici-ættinni og handgeng-
inn henni. Sú ætt var bæði vold
ug og mentuð og auk þess ör-
lát eins og Mecenas. Þeir sem
komust inn undir hjá Lorenzo
de Medici hlutu af því frama
og frægð. Þeir voru boðnir í
hirðveizlur, sátu til borðs með
höfðingjum og lifðu í dýrðleg-
um fagnaði. Sumir beittu ýms-
um brögðum til þess að koma
hafði hann búið hjá henni í litlu
og fornfálegu húsi, skamt frá
Krosskirkjunni.
Fóstra hans unni honum hug-
ástum og vildi ala hann upp
eins og þá var venja um unga
höfðingjasyni. Hún útvegaði
honum lærðan kennara í grísk-
um og latneskum fræðum. En
einn morgun sagði k'ennarinn
að Alessandro litli væri svo
heimskur að hann gæti ekkert
lært, og það væri árangurs-
laust áð ætla sér að gera hann
að lærðum manni. Kennarinn
fór en fóstran fékk strax ann-
an til að kenna Alessandro.
Eftir nokkra daga kom nýi
kennarinn að máli við fóstru
og sagði að Alessandro litli
væri of gáfaður til að læra,
hann væri fæddur til að skapa.
Fóstra vissi hvorki upp né nið-
ur og var ráðalaus með dreng-
inn. Hún lét kennarann fara og
beið átekta. Hún fann, að Al-
essandro var einrænn, vakti yf-
ir honum, en lét hann þó að
mestu sjálfráðan.
Alessandro vildi verða mál-
ari. Þegar fóstra hans vissi það,
varð hún mjög fagnandi. Hún
vissi hvað listamenn eru í mikl
um hávegum hafðir við hirð-
ina. Strax útvegaði hún svein-
irfum kennara í málaralist, og
lét útbúa honum vinustofu uppi
á lofti í húsinu. Þar gat hann
málað og iðkað list sína, milli
þess sem hann var hjá meistara
sínum.
En það leið ekki á löngu áð-
ur en Alessandro hætti að
ganga til kennara síns, hann
var of viðkvæmur til að þola
dóma, of einrænn til þess að
hlýða skipunum. — Eftir það
dvaldi hanns lengst af heima
á vinnustofu sinni og málaði
eftir sínum eigin geðþótta. —
Hann vann baki brotnu að list
sinni og varð fölur og þreytu-
legur, þó að hann væri ekki
nema tvítugur að aldri.
Enginn maður í Florenz var
fáfróðari um daglega viðburði
en Álessandro. Það kvaldi hann
að heyra rætt um stjórnmál eða
stríð, verzlun og viðskifti, jafn-
vel hirðina og sjálfan höfðingj-
an Lorenzo de Medici. Alt þetta
var honum óviðkomandi. Oft
höfðu kennarar hans sagt hon-
um frá gömlum og nýjum stefn
um í list og bókmentum, en
þann fróðleik mat hann eink-
is. Hann hafði gleymt því fyr-
ir löngu hvað grísku bókstafirn
ir hétu, og einu sinni hneyksl-
aði hann einn af gestum fóstru
sinnar með því að þekkja
hvorki Platon eða Praxiteles.
Þegar hann skoðaði málverk
meistaranna, hugsaði hann ald-
rei um úr hvaða skóla þeir
væru eða hvaða stefnu þeir
fylgdu. Hann lastaði aldrei
neina mynd, en það leyndi sér
ekki á svip hans, hvort honum
þótti hún góð eða ekki. Yrði
ÁSTANDIÐ SLÆMT f SVARTA
SKÓLA.
Talið er að um 34,000 nem-
endur stundi nám við Sorbonne-
háskólann (Svarta-skóla) í vet-
ur og eru þeir frá 30 til 40
löndum heims. Námsfólk í París
hefir sjaldan átt við örðugri
kjör að búa en í vetur. Áður
fyr voru háskólanemendur í
París yfirleitt sæmilega klædd-
sér á framfæri, jafnvel þó að j hann hrifinn, ljómaði hann all-
þeir væru lítið þektir. Aðrir voru ur. Stóru augun hans leiftruðu
of stórlátir til að geta auðmýkt
sig. Það eru Medicinarnir, sem
og hver dráttur í andlitinu lýsti
djúpri, andlegri nautn. Stund-
eiga að koma til mín, en eg, um þótti honum lítið koma til
ekki til þeirra, sögðu þeir. En j þeirra mynda, sem öðrum fanst
svo voru einstöku listamenn, er ( mest um.
varla vissu að Medici-ættin væri 1 Oft varð honum reikað með-
til, og því síður reyndu þeir að fram Arnofljótinu. Um sólarlag
koma sér í mjúkinn við hana.
Þessir menn fóru einförum, lifðu
sínu lífi og söktu sál sinni nið-
ur í hafdjúp fegurðar og
drauma . . .
Einn þessara manna var Al-
glóði vesturloftið eins og eld-
haf, hver bára á fljótinu glitr-
aði, hver rúða í sölubúðunum
á Ponte Vecchio. Alessandro
stóð tímum saman við brúar-
sporðinn. Gengi hann yfir brúna
essandro. Hann var af tignum j skoðaði hann um leið búðar-
ættum en misti foreldra sína1 glugga dýrgripasalanna. Hann
meðan hann var barn að aldri. elskaði leiftur gimsteina og eld-
Þá tók gömul og ráðsett hefð- roða gullsins^ en um verðgildi
armey hann í fóstur og síðan bTh. á 7. bls.