Heimskringla - 26.07.1933, Blaðsíða 2

2. SÍÐA.
VIÐHORFIÐ í ÁFENGISMÁLUM
HEIMSKRINCLA
Ræða flutt á sumarsamkomu
Góðtemplara að Gimli, Man.,
16. júlí, 1933 af prófessor
Richard Beck.
það veganestið áður en þeir
lögðu á heiðina. En eg álít
þess enga þörf, að taia um illar
afleiðingar áfengisnautnar á
þessum stað — dæmi þeirra
hafið þið fyrir augum á degi
hverjum. Þau eru staðreyndin,
sem enginn hugsandi maður
neitar.
Umtalsefni mitt er: “Viðhorf-
ætla
2. Þjóðkirkjuna og önnur
kirkjufélög.
3. Blöð og tímarit.
Oss er ljóst að ýmsir af þess-
um aðilum hafa unnið og vinna
mikið og þarft verk fyrir þetta
mál, en alvarlegir tímar kveðja
til enn meiri starfa.
Hver einstaklingur, sem vill
kenna þjóðinni bindindi, kenna
henni að skoða launbruggara,
Það þykir, ef til vill, ænn |
dirfska, að eg ekki segi hrein og j
bein fífldirfska, að Bandan'kja-j „ „
búi komi hingað norður til aðíið í afengismalum. Eg
ræða við ykkur áfengismálin oglað biðja ykkur að ganga með smyglara og launsala sem foð-
íausn þeirra. Alkunnugt er. að'mér á sjónarhól og svipast um
atburar eru a5 geraBt á starfssvim okkar bmdind.s-
sem manna. Þó ýmislegt kunm að
era fyrir sjónir okkar, sem vek-
ur okkur hrygð og gremju frem-
ur en hið gagnstæða, þá er það
ekki nema holt að gera sér sem
þeir
sunnan landamæranna,
hljóta að valda einlægum bind-
indis- og bannvinum hugarang-
urs. Hvert ríki Bandaríkja á
fætur öðru er að afnema vin- . , . y.VoT*ciy
bannslögin, sem voru árangur- fyllsta grein fynr þvi, hversu
inn af aldarlöngu starfi fóm- horfir við um urlausn okkar
fúsra mannvina, og reyndust vandamála Gleggri ^iinmgur
að margra dómi, þrátt fyriríá viðfangsefm hverju er spor
ýmsa agnúa
inni stórum meiri blessun en
böl. Þrátt fyrir illar fregnir frá j samlíkingu,
ein-1 heyrir aðeins fortiðinni aður
viðfangsefni
Bandáríkja-þjóð- j áttina til úrlausnar á því. Góður
; hershöfðingi — svo að eg noti
sem vonandi til-
okkur suður þar, og þó
hverjum kunni að þykja nóg
dirsku mína, kem eg hik- vert, að vita,sem gleggst um
langt líður — telur það mikils-
laust fram á þessum vettvangi mannafla og afstoðu andstæð
í dag, minnugur þess, að þeir, inga sinna. Megum við vel beita
hafa fram undir sömu aðferðmm, þo - m
urlandsféndur, og vinnur þann-
ig, að því, að skapa það al
mennigsálit, sem dæmir þá ó-
alandi. og óferjandi, er að sjálf-
sögðu hinn þarfasti liðsmaður í
þessari herferð. Vér viljum
leggja áherzlu á að sem flestir
einstaklingar vinni að því, að
fá blöð og tímarit í þjónustu
þessa málefnis. Ennfremur að
reynt sé að stofna ný félög til
þátttöku í herferðinni, j^ar sem
þess sýnist þörf.
í trausti þess að alþjóð bregð
ist vel við áskorun vorri biðjum
vér öll blöð landsins að flytja
hana.
sem sótt
merkjum hinna stærstu hug-
sjóna, hafa ósjaldan verið sak-
aðir um fífldirfsku — og flón-
sku; einnig er eg jafnminnugur
þess, að hugsjón sú, sem bind-
indismenn og bannvinir berjast
fyrir — útiýming áfengisnautn-
ar — er eitt hið háleitasta,
fegursta og þarfasta verkefni,
er menn og konur fá helgað j
krafta sína. Sannarlega sæmir
það okkur mönnum, sem ber-
um innsigli guðdómsins á enni
og helgan eld hans í hjarta, að
taka höndum saman um, að
vernda bræður vora og systur
gegn þeim öflum og áhrifum,
sem fjarlægja þau guðlegum
að við
sækjum ekki, sem betur fer,
fram til mannvíga, heldur til
að bjarga mönnum frá voða og
niðurlægingu. Hefi eg kosið að
nema staðar í þeim löndum,
sem mér eru kunnust af eigin
reynd eða fregnum, sem treysta
má. .
Hvernig horfir við í áfengis-
málum á ættjörð okkar? Ykk-
ur mun mörgum í fersku minni
að vegna hótana af hálfu Spán-
verja var bannlögunum íslenzku
breytt svo árið 1922, að leyfður
var innflutningur á vínum alt
að 20% að styrkleika, og er sala
þeirra undir umsjón landstjóm-
arinnar. Sætti breyting þessi
uppruna þeira og æðsta tak- eindregnum mótmælum frá
marki. Bæti eg þar við þessum
sönnu og eftirtektarverðu orð-
um Friðriks Ásmundssonar
Brekkans skáldsagnahöfundar,
eins hinna ágætu bindindis-
frömuða heima á íslandi: “Það
ætti að vera ósk allra manna
að verða góðir menn og batn-
andi. En góður maður og batn-
andi getiur sá einn orðið, sem
heíir lifandi og vakandi ábyrgð-
artilfinningu gagnvart sjálfum
sér og gagnvart því samfélagi
manna, sem hann lifir í, og
sem þar af leiðandi hefir ein-
læga iöngun til að göfga sjálfan
sig og að styðja aðra til að
komast á æðra stig siðferðis-
legs þroska og mannlegrar full-
komnunar.”
' Eg þarf ekki að minna ykkur
á það, tilheyrendur minir, hvert
einstaklingsböl, heimilisböl og
þjóðaböl hefir siglt og siglir
altaf í kjölfar ofdrykkjunnar.
Snemma á skólaárum mínum
las eg forna frásögn, sem ritast
hefir svo djúpt á minnisspjöld
mín að 'eg gleymi henni aldrei.
í fornum þjóðsögnum, grískum,
segir frá ófreskju einni mikilli,
sem hafðist við í geysistóru völ-
bindindisvinum. Hvernig hefir
fyrirkomulag þetta blessast?
Bannmenn og andbanningar eru
á einu máli um það, að drykkju
skapur hafi mjög færst í vöxt
á íslandi á síðari árum; þetta
sýna skýrslur um áfengis-inn-
flutning deginum Ijósar. Ann-
ars er ástandinu á íslandi, hvað
snertir áfengismálin, bezt lýst
í eftirfarandi “Áskorun til ís-
len^ku þjóðarinnar”, sem fram
kom á síðastliðnu sumri og birt
Var í flestum, ef ekki öllum,
blöðum landsins:
“Það er alþjóð kunnugt, að
bruggun áfengis hefir hafist og
farið mjög í vöxt í ýmsum hér-
Uðum landsins hin síðustu ár.
Smyglun er stöðugt mikil og
launsala vaxandi. Rætur vax-
andi ölvunar meðal þjóðarinnar
má fyrst og fremst rekja til
bruggara, launsala og smygl-
ara. í sumum héruðum lands-
ins er ástandið þannig, að sam-
komur voru haldnar á síðasta
Undir áskorun þessa höfðu
ritað nálega fimmtíu málsmet-
andi menn og konur á fslandi
af öllum stéttum og stjórnmála
flokkum; þeirra á meðal voru
kirkju- og kenslumálaráðherra
og biskup landsins þrír prófess
orar Háskóla íslands; landlækn
ir, fræðslumálastjóri, búnaðar
málastjóri og stórtemplar; lög
reglustjóri og borgarstjóri
Reykjavíkur; rektor mentaskól
ans og margir aðrir skólastjór
ar; alþingismenn, prófastar
prestar og kennarar; forgöngu
menn íþrótta- og verklýðsfé
laga. Þarf því engin að óttast
að þessi hópur merkra manna
og kvenna hafi bundist samtök
um um, að gefa út opinbera
yfirlýsingu jafn alvarlegs eðlis
án þess að næg rök væru fyrir
hendi og nauðsyn bæri til
Drengskapariund og heilbrigð
ættjarðarást knúðu þá til starfa
Jafnframt er það auðsætt, að
þessum hálfgildings bannlögum
á íslandi er næsta mikils
fátt, enda fer þjóðaratkvæði
fram um þau á næstunni.
Nú skulum við renna augum
til náfrænda okkar Norðmanna
Mikil gleði varð í herbúðum
andbanninga þegar vínbannið
var afnumið í Noregi. Þar með
átti að vera skorið fyrir áfengis
meinsemdirnar hjá .þessari
frændþjóð okkar. Hefir drykkju
skapur farið minkandi? Eru
smygl, heimabrugg og leynisala
dottin úr sögunni í þessu fagra
landi feðra vorra? Sem miður
fer, er því ekki að heilsa. Mun
láta nærri að Norðmenn verji til
vínkaupa miljónum króna á ári
Það’er engin smáræðis upphæð
fyrir þjóð, sem ekki er fullar
þrjár miljónir að mannfjölda. f
fréttadálkum norsku blaðanna
mættu kaupa, eða hvort þeim
ættu að leyfast nokkur slík
kaup? Eg læt hvern og einn
um svarið. En geta má þess,
að í Svíþjóð hafa heyrst hávær-
ar rat}dir gegn þessu stöðuga
eftirliti af hálfu bindindisnefnd-
ar.
Hvernig hefir þá Bratt-fyrir-
komulagið gefist? Dómarnir
falla auðvitað ekki á einn veg.
næsta alment mun samt viður-
kent, að fækkað hafi þeim, sem
teknir hafa verið fastir vegna
drykkjuskapar; þar hefir því
nokkuð áunnist, en hér kemut
fleira til greina. Nálega fjórir
af hverjum fimm, sem fastir
voru teknir vegna of drykkju,
höfðu ekki vínkaupaleyfi. Bend-
ir það til þess, sem staðreyndir
sanna, að smygl og launsala
iróast í stórum stíl í Svíþjóð.
Opinberar skýrslur bera því
einnig vitni, að áfengisnautn
hefir stórum aukist síðan Bratt-
lögin komust á, 1919. í Sví-
þjóð verður því sama uppi á
teningnum og á íslandi og í
Noregi. Ríkissala á áfengi dreg-
ur ekki úr drykkjuskapnum. Þá-
verandi forsætisráðherra séra
dr. Karl Ekman, lýsti með þess-
um orðum ástandinu í áfengis-
málum hjá þjóð sinni haustið
1931: “Sú von, að núverandi
fyrirkomulag myndi nægilega
vernda þjóð vora gegn áfengis-
bölinu hefir reynst tálvon ein.
Vínsölu í sinni grimmúðugustu
mynd hefir að vísu verið komið
á kné en aukin áfengisnautn
sýnir greinilega, að ástandið
fer versnandi, þrátt fyrir það,
sem virðist hafa áunnist. Nú-
verandi fyrirkomulag hefir ekki
dregið úr vínhneigðinni. Þetta
sýna skýrslurnar svo greinilega
að ekki verður um vilst.” —
Vart hefði sjálfur forsætisráð-
herra þeirra Svíanna gerst svo
skorinorður opinberlega, færi
hann með “staðlausa stafi.”
Bregðum okkur nú yfir At-
lantshafið hingað til Canada.
Segja má, að ekki þurfi að
minna ykkur á ástandið hér í
heimalandi ykkar; þið hafið það
daglega fyrir augum og eruð
þess vegna þeim hnútum miklu
kunnugri heldur en eg, að-
komumaðurinn. Þó vil eg minna
á nokkur sérstaklega mikilvæg
atriði þessum málum viðvíkj-
andi, sem hreint ekki mega
liggja í þagnargildi.
Sunnan landamæra hafa and-
banningar sagt okkur margar
dásemdarsögur a| því Paradís-
ásfandi, sem ríkti norður
herra sambandsfylkjanna (The
Dominlon Attorney-General)
sýna þetta berlega, og geta
efasemdanna — Tómasar í
þessum atriðum leitað þangað.
Ekki verður þetta aukna laga-
leysi hér norðan landamæranna
skrifað á skuldaskrá bannlag-
anna, sem ýmsum er svo tamt
að kenna um bresti og böl vorr-
ar aldar.
Þá er höfuð spurningin í
þessu sambandi: Hefir áfengis-
nautn í Canada aukist leða
minkað síðan ríkissalan komst
á? Það er ekki nóg að áfengis-
undahúsi á eyjunni Krít. Urðu vora á æðra menningar- og
Aþennubúar umlangan aldur að
blóta ófreskju þessari sjö svein-
um og sjö meyjum árlega. Þessi
gamla frásögn hefir mér altaf
fundist áhrifamikil táknmynd
þeirra blóðfórna, sem menning-
arþjóðir heims leggja daglega,
að ekki sé sagt árlega, á blót-
stalla vínguðsins; þær eru ekki
aðeins sjö hinna vænlegustu,
heldur sjö sinnum sjö, og víða
um lönd sjötíu sinnum sjö, að
eg iáni orðatiltæki úr “bók bók-
anna.”
Dagiega sannast orð okkar
norrænu spekimála:
“Byrði betri
berrat maðr brautu at,
en sé mannvit mikit;
vegnest verra
vegra hann velli at,
an sé ofdrykkja öls.”
Þeir eru ekki auðtaldir, sem
orðið hafa úti á lífsleiðinni af
því að þeir treystu of mjög á
vetri, þar sem gerðust ölæðisá-1 má einnig sjá nægar sannanir
flog ,svo að af hlutust beinbrot ’ þess, að smygl, heimabrugg og
og önnur alvarleg meiðsli. Æska leynisala þrífast ágætlega í
landsins, sem á að hefja þjóð þessu vínbannslausa landi.
Fiytjum okkur því næst um
set yfir til Svíþjóðar. Miklu
lofi hefir verið hlaðið á vínsölu-
fyrirkomulagið, sem ríkir þar í
siðgæðisstig, týnir ráði, rænu
og manndómi af völdum heima-
bruggaðra og smyglaðra eitur-
veiga. Menn, sem ekki hafa | landi. — Bratt-fyrirkomulagið
komist á það siðgæðisstig, að | svonefnda. Framleiðsla víns og
hugsa um afleiðingar verka | safa eru í höndum ríkisstjórnar-
sinna fyrir aðra —/ bruggarar, innar. Þeir, sem kaupa vilja
smyglarar og launsálar — eru
að leiða spillingu og glötun yfir
hina ungu kynslóð, — tortýma
von þjóðarinnar um gróandi
þjóðlíf. Hér er um svo alvar-
legt mál að ræða, að vér hljót-
um að skora alla þá einstakl-
inga, félög og stofnanir í land-
inu, er sjá og skilja hættuna
sem þjóðinni stafar af athæfi
þessara manna, að hefja á-
kveðna herferð gegn því.
Sem aðila í þessari herferð
hugsum vér oss:
1. Félög svo sem: Templara-
stúkur, ungmennafélög, kvenn-
félög, íþróttafélög, bindindisfé-
lög í skólum landsins, verka-
lýðsfélög og ýmiskonar stéttar-
félög.
sterka drykki, verða að hafa til
þess leyfi hins opinbera. Eng-
ar hömlur eru lagðar á sölu
bjórs og léttara vína. Hver sá
sem orðinn er hálf þrítugur, og
yfirvöldin þekkja að hófsemi,
getur fengið leyfi til áfengis-
kaupa. Bindindisnefnd hvers
staðar, bæja eða sveita, hefir
fult vald til að svifta hvern
þann vínkaupa-leyfi, sem mis-
beitir' þeim réttindum, að dómi
nefndarinnar. Má þá spyrja í
fullri alvöru, myndu þeir, sem
telja vínbann óþarfa skerðing á
athafnafrelsi einstaklingsins,
una því vel, að vera altaf undir
rannsakandi augum bindindis-
nefndar, sem vald hefði til að
ákveða hve mikið vín þeir
ar
hér, í áfengismálum, þar sem
vín og önnur drykkjuföng eru
seld undir handleiðslu sjálfrar
ríkisstjórnarinnar. Einkum hafa
miklar hvalsögur gengið af því,
hversu ágætlega reyndist ríkis
salan í Ontario-fylki. Þar verða
menn að fá stjórnarleyfi til
vínkaupa og vínnautn er bönn-
uð á opinberum stöðum. Sam-
kvæmt lagastafnum eru drykkju
krárnar landrækar gerðar. Eðli-
lega verður þá fyrir að spyrja:
Hvar leyfist mönnum að neyta
víns? Svarið er á reiðum hönd-
um: heima hjá sér. 1 þessu
efni eru lögin mjög ótvíræð. Nú
vill svo einkennilega til, að
andbanningar í Bandaríkjum
hafa meðal annars fundið bann-
lögunum það til foráttu, að þau
gerðu heimilin að drykkjubæl-
um; samt mæla þessir sömu
menn eindregið með Ontario-
fyrirkomulaginu. Fagurt sam-
ræmi er í rökleiðslunni á bæn-
um þeim!
Misminni mig ekki stórkost-
lega, lofuðu andbanningar hér
í fylki því hátíðalega, að hvers-
konar lagaleysi myndi þverra
ef bannlögin væru úr gildi num-
in. Reyndist það afbragðs
kosningabeita. En hvað hefir
skeð? Reynslan hefir sýnt að
þessi loford voru gylling ein,
falsvonir. Síðan ríkissala á-
fengis hófst í Canada hefir
margskonar lagaleysi farið vax-
andi. Þetta er ekki talað út í
fyrirkomulag beri ginnandi
heiti; aðal atriðið er að það setji
skorður við vínflóðinu, annars
nær það ekki tilgangi sínum.
Það gerir engan mun, hvað
snertir áhrif áfengis, hvort
menn neyta þess í svokölluðum
stássstofum eða réttum og slétt-
knæpum. En svo að eg komi
aftur að aðalatriðinu: Hvað
segja ábyggilegar heimildir um
áfengisnautn í Canada á síðari
árum? Skýrslan fyrir árið 1931
um ríkissölu áfengis þar í landi
(Report on “The Control and
Sale of Liquor”) sýnir, að
neyzla sterkra drykkja hefir
stöðugt aukist árin 1925—30,
og neyzla öls og iéttara vína
í enn stærra stíl. Hið marg-
lofaða ríkissölu fyrirkomulag
hefir því auðsjáanlega ekki
reynst traustur varnargarður
gegn áfengisflóóinu; það
streymir í breiðum bylgjum yfir
þetta land og skolar mörgu og
miklu niður í eyðileggingar
djúpið.
Höldum þá suður fyrir landa-
mærin til Bandaríkjanna. Ekki
dettur mér í hug að draga dul
á það, að æði mikið er um
bannlagabrot og drykkjuskap
þar suður frá, einkum í stærri
borgunum; þó að hinu verði
ekki neitað, að frásagnirnar um
hvorutvegja hafi verij5 stórum
ýktar í blaðafregnum. Eg er
einn og eindregið þeirrar skoð-
unar, að aldrei hafi verið unn-
ið jafn kröftuglega að því, að
hnekkja gildandi löggjöf í
nokkru landi eins og gert hefir
verið hvað snertir vínbannslög-
in í Bandaríkjunum. Þeim hefir
verið kent um flestar syndir
stórar og smáar. Þau eiga að
hafa innleitt smygl, heima-
brugg og leynisölu áfengra
drykkja. En eg hefi þegar sýnt
fram á það, að allur þessi ó-
fögnuður dafnar með miklum
blóma í þeim löndum þar sem
litlar eða engar hömlur eru-
lagðar á sölu áfengis. Enda
kvörtuðu vínsalar í Bandaríkj-
unum undan því, löngu áður en
vínbannið gekk í gildi, hversu
mikið væri um leynisölu vín-
fanga.
Því er einnig haldið fram af
miklum móð, aö síðan bannið
komst á hafi drykkjuskapur
stórum aukist meðal hinnar
yngri kynslóðar í Bandaríkjum.
Um þetta atriði eru skoðanir
harla skiftar. Ástandið í æðri
skólum landsins ætti að gefa
sæmilega rétta hugmynd um
sannleikann í þessu máli. Fyr-
ir stuttu síðan sendi ritstjóri
kennarafélagsins ameríska fyr-
irspurn um þetta efni til for-
seta mentaskóla víðsvegar í
Bandaríkjum. Af 312 svörum,
sem honum bárust voru 303 á
þá leið, að drykkjuskapur meðal
stúdenta væri minni en áður og
færi minkandi. En forsetum
skólanna ætti að vera manna
kunnugast um siðferðisá-
standið í mentastofnunum þeim,
sem þeir ráða yfir. — Prófessor
Irving Fisher, víðfrægur hag-
fræðingur og kennari í þeim
fræðum við Yale háskólann.
heldur því fram, að síðan bann-
lögin komust á, hafi drykkju-
skapur í Bandaríkjum minkað
um 80 til 90 “prócent.” Ættu
orð slíks manns að vera að eín-
hverju hafandi.
Vínbanninu hefir einnig þrá-
faldlega verið kent um glæpa-
bláinn. Skýrslur dómsmálaráð- lölduna miklu, sem illu heilli hef-
WINNIPEG, 26. JÚLÍ, 1933
ir flætt yfir Bandaríkin á síð-
ari árum. í skorinorðri ræðu
um glæpamálin hjá þjóð sinni,
sem Hoover, þáverandi forseti,
fiutti 1929 og mikla athygli
vakti, kvað hann svo að orði,
að einungis lítill hluti glæpa
ætti rót sína að rekja til bann-
laganna; ýmsir merkustu dóm-
arar landsins eru á sama máli.
Má og finna þeim skoðunum
stað í opinberum skýrslum
Bandaríkja. Hinu mega menn
ekki gleyma, að áfengissala í
hvaða mynd sem er hefir altaf
dregið dUk glæpseminnar á eftir
sér.
Af ofangreinum ástæðum er
það, að fjölmargir eru þeir,
þrátt fyrir yfirvofandi afnám
bannlaganna í Bandaríkjum,
sem halda því fram, eins og eg
sagði í byrjun máls míns, að
þau hafí verið þjóðinni í heild
sinni meiri blessun en böl. Svo
mikið hefir að minsta kosti á-
unnist, að vínkrárnar opinberu
(the open saloon) eru úr sög-
unni, römmustu andbanningar
hafa hvað eftir annað bannfært
þær í yfirlýsingum sínum. Þó
er þess ekki að dyljast, að
margir óttast, að með endur-
fenginni vínsölu muni þær aftur
stinga upp höfðinu, ekki ólík-
lega sem úlfar í sauðargæru,
eins og norður hér hjá ykkur
undir stássstofuheitinu — beer
parlors.
Ýmsir munu nú spyrja:
Hvernig stendur á því, að af-
nám vínbannsins í Bandaríkj-
unum virðist standa fyrir dyr-
um? Eg held að um tvær höf-
uð ástæður sé að ræða. t
fyrsta lagi, hin gífurlega út-
breiðsla hlutdrægra og ósannra
frásagna um bannið. Auðkýf-
ingar, sem græða munu, að
eigin sögn, offjár á afnámi
bannsins, hafa varið stórfé til
þess að láta afflytja það og ó-
frægja í útbreiddustu blöðum
landsins. Þetta Kom greinilega
í ljós vorið 1930 þegar öldunga-
deild Bandaríkjaþingsins lét
rannsaka starfsemi Andbann-
ingafélagsins ameríska.
í öðru lagi hefir þeirri skoð-
un mjög yerið haldið að al-
menningi I seinni tíð, að afnám
vínbannsins muni verða til þess
að létta af mönnum skattabyrð-
inni, sem þeir sligast undir, og
greiða leiðina út úr kreppunni.
Gleymt er auðvitað að leggja
áherzlu á hitt, að úr vasa ein-
staklinganna — langt í frá altaf
hinna ríkari — kemur það fé,
sem vínföngin kaupir ærnu
verði. Þegar gerðir eru upp
reikningarnir, mun það reynast
sannast, að áfengisframleiðend-
urnir sitja í ráun og veru einir
að gróðanum.
Loks ætla eg, að bindindis-
og mannvinir í Bandaríkjum
hafi treyst alt of mikið á laga-
stafinn einan saman; þeir hafa
á síðari árum vanrækt miklu
meir en skyldi fræðslustarfsemi
í áfengismálum. Þeir hafa stað-
ið andbanningum langt að baki
í því að halda ötullega fram
málstað sínum. Samt skyldi
enginn ætla, að bindindis og
bannmenn Bandaríkja hafi látið
hugfallast og lagt árar í bát.
Þeir eru alt of trúir málstað
sínum til þess að gerast sekir
um liðhlaup, sú mun reyndin
verða, að þeir munu endurnýja
og efla bindindisstarfsemi sína
og sækja- fram til nýrra sigur-
vinninga. — —
Við höfum nú litast um á
starfssviðum okkar í ýmsum
löndum, niðurstaðan myndi
verða svipuð þó víðar'væri far-
ið. Hverjar ályktanir er hægt
að draga af ástandinu eins og
j það kemur okkur fyrir sjónir?
Andúðaralda virðist bersýni-
lega hafa risið gegn bannstefn-
unni í áfengismálum, hvort sem
réttmætt er eða ekki. Sýnt hef-
ir einnig verið fram á það, að
aðrar aðferðir, sem reyndar
hafa verið til að ráða fram úr
áfengis vandkvæðunum, eru
harla gallaðar. Hvorutveggja