Heimskringla - 02.08.1933, Side 5

WINNIPEG, 2. ÁGÚST, 1933
HEI'MSKRINGLA
5. SÍÐA.
ekki til hennar, þá hefði mátt
fyrirgefa henni það. En að
afsegja alveg að ástæðulausu að lyiussolini
koma, þegar henni var sagt að
koma, og gefa öðrum konum,
sem líka gátu verið óánægðar,
svo hlálegt fyrirdæmi, var blátt
áfram að stofra öllu réttu
skipulagi í voða. Það er auð-
séð, að hún var ekki mikið að
hugsa um afleiðingarnar. Það
hefði hún þó átt að geta séð,
að slíkt framferð’ gat ekki haf1:
þess að koma sínum áformum
fram. Sama er að segja um
í>að var ástandið í
ítah'u eftir ófriðinn, sem gaf
stefnu hans byr undir báða
vængi, og hann sá að tæki-
færið var gott til þess að
mynda nýjan flokk, sem með
harðfylgi og ósvífni gæti sölsað
undir sig alt vald úr höndum
hinna margskiftu og veiku
stjórnmálaflokka, sem þar voru
til. Að þessu undanteknu hefir
á meðal bænda hvernig þjóð-
eignarspursmálinu verður hald-
ið fram.
n?fnar góðar atleiðingar í för;, , __ .
„ , _ , , , & .„Ihvorugur þessara manna sýnt
með ser. En hun hefir venð .. . x ____,, , ,.
í vitsmum eða stjornmáaahæfi-
eins og sumt annað folk, semi, _ __
,, . , ’ leika fram yfir það sem venju-
aldrei er anægt, sem getur1. _ , * , . að það gefur fátækum alt sem
° lega gerist. En dugnaður þeirra ■ , ... . x x ..
oXa u a„ KoA & ° r það getur ekki notað eða selt.
SMÆLKI
Ef gildi hlutanna fer ávalt
eftir því sem þeir kosta, ætti
Manitobafylki að hafa þá beztu
stjórn sem til er í heimi.
Við skulum ekki biðjast þess
að byrðin léttist, heldur að bak-
ið styrkist.—Roosevelt.
Svo góðgerðasamt. fólk er til,
ekki séð, h aða óróleika það
veidur með þy: að vera að sctja
sig upp á móti þeim, sem eiga
ac 1 h fa vaid og ábyrgð. Og
náttúrlega fékk hún makleg
málagjöld heimsku sinnar og
þi 'ózku — hún datt úr sög-
utmi, og öll hennar tign var
go'iu annar5, sem var betri.
í þessum þvimur persónum,
konunginum, drotningunni og
Memúkan ráðherra, eins og
þeim er lýzt í sögunni, birtast
nokkrunvegtn skýrt þrjár teg-
undir mann.eg»-ar skapgerðar
og hugsunarháttar. Konung-
urírm er tákn liins viljasterka
en rkilningssljóa manns, sem
ekki þolir mótspyrnu og hikar | þeim jafn ~snjaiiir og snjallari
ekki við að beita ofbeldi til að
og viljamáttur er undraverður.
það er ómögulegt annað en að
dázt að honum. Það eru ekki
nema fáir menn til, sem geta
gert það sem þeir hafa gert.
Og þeir fáu geta ekki gert það
nema að þeir hafi tækifærin
tii þess. Tækifærin bjóðast
þeim, þegar einhver mikil óá-
nægja er á ferðum, þegar menn
eru að fljúga undan hættu og
vita ekki hvert þeir eiga að
halda. Þessir menn skapa ekki
sjálfir tækifærin, þeir grípa þau;
án þeirra eru þeir bara meðal
menn, sem hverfa innan um
þúsundir annara, sem að vits-
munum og glöggskygni eru
koma sínu máli fram; háðherr-
ann er tákn hins vitrari og
framsýnni manns, sem jafnan
er hræddur við afleiðingarnar,
þegar eitthvað nýtt ber að
höndum, en sem á yfirborðinu
að minsta kosti beygir vilja
sinn undir hina almennu vel-
ferð, eins og hún kemur honum
fyrir sjónir; og drotningin er
tákn þess manns, sem hefir
sterka tilhneigingu til þess að
rísa öndverður gegn hefð og
löghelguðu fyrirkomulagi, hugs-
ar lítt um afleiðingar, en fylgir
fram hugsjónum sínum af
kappi.
Vitanlega dettur mér ekki í
hug að segja, að unt sé að
skifta öllum mönnum í þessa
þrjá flokka; það eru til fleiri
tegundir skapferlis, til dæmis
má minna á hinn listræna
mann, vitsmunamanninn, sem
finnur markmið lífsins í hreinu j
vitsmunastarfi og hinn veik-
lundaða, tilfinningaríka mann,
sem skortir viljaþrek til þess
að verða verulega þátttakandi í
nokkru er ekki snertir beinlínis
hánn sjálfan. En framkvæmda-
mönnunum, þeim, sem bera hita
og þunga dagsins á hinum
mikilvægari málum mannkyns-
ins, má skifta í þessa þrjá
flokka, sem eg hefi nefnt.
í fyrsta flokknum eru fáir
menn, en þeir eru mennimir,
sem venjulega ber mest á, hvar
sem þeir eru. Manni detta nátt-
Ofbeldið, sem er beitt af
mönnum eins og Mussolini og
Hitler er sjálfsögð afleiðing af
hugsunarhætti þeirra og fylgj-
enda þeirra. Þegar menn á
annað borð fá inn í sig þá sann-
færingu, að þeirra skoðun eða
stefna sé sú eina rétta, sé það
eina, sem getur bjargað heilli
þjóð, þá er ekki við öðru að
búast en ofbeldi. Það verður
að brjóta allt annað á bak aft-
ur, hvað sem það kostar. Og
þeir vita vel að styrkur þeirra
sjálfra liggur í ofbeldinu. Að
hika er sama og að tapa fyrir
þá. Bilið á milli þess að verða
ofan á og að verða undir er
svo mjótt að það má aldrei
gefa eftir um hársbreidd. En
vitanlega liggur mikill veikleiki
í ofbeldinu. Sú stefna, hver
sem hún er, sem reiðir sig á
það, á altaf á hættu að verða
borin ofurliði af einhverri ann-
ari, sem getur komið við meiru
ofbeldi. Og það er aldrei unt
að segja hvenær það verður.
Alt ofbeldi skapar nýtt ofbeldi,
hvort sem það gengur undir
nafninu faseismi eða nazismi
eða kommunismi. Hversu lengi
þær ofbeldisstefnur, sem nú
ríkja á stjórnmálasviðinu vara,
er ómögulegt að segja; þeir sem
eru þeim andstæðir bíða vitan-
lega eftir tækifærinu til að
ganga á milli bols og höfuðs
þeim. Og þau geta gefist þegar
minst varir. Hugsanlegt. er líka
að þær slái smám saman
úrleea strax í hug menn eins
unega »tict i s nokkru af kröfum smum og
og Mussolim og Hitler. Aðal- uuh.«.iu a
6 taki meira tillit til andstæðra
stefna, og yrði þeim þá síður
(Framh.)
TIL LÚTERSKS PRESTS
Þú kemur þar sem höldar vilja
hlaupa inn með þér,
en hnakkakertur sneiðir fyrir
neðan garð hjá mér.
Þú veizt þó lítið vit mitt sé,
eg verð ei dreginn inn,
sjálfráða með samvizku
í senta dilkinn þinn.
Þú aðalmálum alvizkunnar
engin gerir skil,
með efanum í sannleiks leit
eg heldur ráfa vil
og kasta öllu er andann heftir
—ástæðan er gild!—
en hlekkjaður af hundrað
kreddum
hljóta þína fylgd.
i
Þú sífrar æ um bræðra band
og blossun einingar
En heilög málin hljóta strand
í hlekkum meðferðar.
—Með kreptum hnefum hrópar
stríð!
á hendur mannvits þrátt.
Þú rökfræðinni ristir níð
og rýfur alla sátt.
—J. S. frá Kaldbak.
Á VÍÐ OG DREIF
Stubbs-málið og Lögberg; H. J.
Halldórsson og C.C.F.
auka að sama skapi lögreglu-
vald og íhlutunarrétt stjórn-
enda um mál, sem áður hafa
legið fyrir utan þeirra valds-
svið. Margir telja það mikils-
vert atriði í brezku réttarfari,
að dómarastéttin sé óháð póli-
tíkinni eða stjórnmálunum. Og
hefir verið lögð allmikil rækt
við að tryggja henni slíkt sjálf-
stæði. Þeir, sem fróðir eru um
slík mál telja þetta sjálfstæði
dómarastéttarinnar einn af
hornsteinum réttvísinnar. Og
heyrst hafa þær raddir sem
segja að úrskurðurinn í Stubbs-
málinu muni að einhverju leyti
hafa raskað við þeim homsteini
svo byggingin sé nú tæplega
eins örugg og hún áður var. Þó
slíkt teljist ekki til stórmála hjá
Lögbergi, þá eru margir blaðinu
ósamdóma í því. Það verður
því létt á metum að segja
mönnum að þetta hafi verið
gert “samkvæmt lögum.”
Reynsla alþýðu er sú, að
lögin séu teygjanleg á marga
vegu, sem hrátt skinn, og ætíð
skifti nokkru á hvora vogar-
skálina samúðin er lögð, þegar
vega skal mannréttindin móti
stjórnarvöldum eða áhrifum
auðmagnsins. Hvort sem það
er rétt eða rangt þá komst það
inn í meðvitund manna að
brottrekstur Stubbs væri að
einhverju leyti við það bundin
Sigurdsson, Thorvaldson Co. Ltd.
General Merchants
THREE STAR IMPERIAL GASOLINE
DISTILLATE—MOBILE OILS
MARVELUBE and POLARINE
RIVERTON
Phone 1
ARBORG
Phone 1
MANITOBA
HNAUSA
Phone 51-14
að samúð hans lenti oftar í
vogarskálina með mannréttind-
unum heldur en valdhöfum
og auðvaldsmönnum líkaði.
Einu sinni las eg skopgrein
um það að Bretar héldu að
borgarlegt frelsi væri í því inni-
falið að mega ganga ölvaðir
um götuna og gefa lögreglu-
jþjónunum langt nef. Ekki veit
eg hvort nokkuð er til í þessu,
en ef svo væri að þeir leggi hátt
met á þessa grein frelsisins,
þá mun á-itæðan. sú, að ein-
hverntíma hafi þjóðina sviðið
undan óréttlátu lögregluvaldi.
Svo mikið er víst að þeir hafa
nú um all langt skeið staðið
árvakrari vörð um elinstakl-
ingsfrelsið en flestir aðrir. Og
þó no„kkur hávaði eða gaura-
gangur, eins og Lögberg nefnhr
það, hafi orðið út af Stubbs-
málinu, ætti okkur löndunum
ekki að blöskra það. Við höfum
stundum orðið háværir út af
því, sem ekki hafa verið stór-
mál. Framh.
Rektor háskólans
Dr. Alexander Jóhannesson
prófessor var endurkosinn rekt-
or Háskólans fyrir næsta ár.
Er það hið fyrsta skifti í sögu
okkar Háskóla, að rektor er
endurkosinn.—Mbl.
einkenni allra slíkra manna er
hinn yfirgnæfandi viljakraftur
þeirra. Hann er svo mikill aðjhætta bum
þúsundir og miljónir manna I
standa höggdofa fyrir honum. j
Þeir geta sveigt vilja ótal
margra, sem eru miklu vitrari
C. C F.
(Framh. frá 4. bls.)
menn e'n þeir sjáltir með De.-s„ Þ«ta ern kannslte ekki stor
hlunnindi, en þo eru þau betri
ekki neitt. Það finnur
Þess
feikna afli, sem býr í einbeitni
þeirra og óbilandi starfsþreki. en
Margir halda að Mussolini og j bóndinn, þratt fynr allt.
Hitler séu einhverjir afburða-
menn hvað vitsmuni snertir,
annars gætu þeir ekki náð þeim
tökum, sem þeir hafa náð á ‘ sem olli þvi að Bæn a'
heilum þjóðum. En það eru j Verkamannaflókkurinn fynr 20
engin líkindi til að svo sé;|árum varð ekki samtaka i
það er þvert á móti líklegt, að stjórnmálum.
vegna verður viðhorf hans ann-
að en verkamanna á þjóðeigna-
stefnunni. Og þetta var arðan
hvorugur sé meira en meðal
maður hvað vitsmuni snertir.
Að vísu hafa báðir að því er
virðist, gott lag á því að nota
sér fordóma, metnað og þrár
annara manna. En til þess
þarf enga framúrskarandi vits-
muni. (Óvild gegn Gyðingum
var býsna algeng á Þýzkalandi
longu áður en Hitler kom til
sögunnar. Hann hefir notað
hana ásamt þjóðernis ofstæk-
inu, sem hefir aukist afskap-
lega vegna neyðarkjara þeirra,
sem þjóðin hefir átt við að
búa síðan á ófriðarárunum til
Þetta er oss einnig sagt, að
hafi orðið ásteytingarsteinn á
ársfundi C.C.F. í Regina nýlega.
Þjóðeignarstefnan misti vind úr
seglum, er til kasta bænda kom.
Og henni er af C.C.F. flokknum
ekki haldið fram nema í bæj-
um og á meðal verkalýðs.
Verkamanna- og jalnaðar-
mannastefnan á ekki jarðveg í
hugum bænda. Á Englandi
varð verkamannastjórnin einna
fyrst til að ná völdum af
því England er iðnaðarland, en
ekki búnaðar. Hér fer fylgi
C.C.F. eflaust talsvert eftir því
Ekkert mál, sem verið hefir
á döfinni nú í seinni tíð, mun
hafa vakið jafn almenna eftir-
tekt eins og mál Stubbs dóm-
ara. Kvað svo rammt að því
að jafnvel inn í hugsana lá-
deyðu okkar landanna bárust
smásveiflur frá þeim orðaþyt.
Bæði blöðin fluttu smá fregnir
af gangi málsins, meðan það
stóð yfir. En umsagnir um eðli
og úrslit þess þegar það var
til lykta leitt.
Heimskringla talaði af sam-
úð og velvild í garð Stubbs. En
umsögn Lögbergs fanst mér
myndi vera sprottin upp af
lítilli samúð, en þó af minni
skilningi. Leggur blaðið aðal
áherzlu á það að: 1. Með málið
hafi verið farið á löglegan hátt,
og dómsúrslitin verið lögum
samkvæm; 2.Að málið væri ekki
neitt stórmál; 3. Að ðtubbs hafi
reynst ófær að gegna embætti
sínu, “að beztu manna yfir-
sýn.”
Ekki skal eg véfengja það að
allur málareksturinn væri lög-
legur en það er engin sönnun
fyrir því að hann væri þarfur
eða heillavænlegur, fyrir al-
menning. Ekki sé eg heldur
neina sönnun eða ástæðu fyrir
því að álit dómsmálaráðherra
Manitobafylkis og dómaranna í
yfirréttinum sé nokkuð ffemur
“yfirsýn beztu manna, heldur
en álit 50,000 manna sem skor
uðu á stjórnina að draga mál-
ið til baka.
Enginn efi er á því að Stubbs
var vinsæll og vel látinn dóm-
ari, af öllum almenningi. En
þó þori eg að fullyrða að menn
fylgdu máli hans ekki svo mjög
vegna persónulegrar vináttu.
Eða yfirleitt af áhyggjum fyrir
persónulegri velferð hans. Held-
ur skildist mönnum að hans
mál væri þeirra mál. Ýmsir
hafa þóttst séð þess merki, nú
á þessum síðustu og verztu
krepputímum, að stjórnarvöld-
in hefðu tilhneyging til þess að
takmarka meir en áður borgara
rétt og einstaklingsfrelsi. En
Local School
With a
Natlonal Reputation
For many years the Dominion Business College, with which is
allied the Cooper Institute of Accountancy, has been doing a
great work—not only in Winnipeg and Manitoba—but through-
out the length and breadth of this great Dominion with the
result that today
The DOMINION
BUSINESS COLLEGE
is the largest school of its kind west
of Toronto
It has students in every one of the nine provinces and at the
time this appears in print these provinces are not represented
by merely one or two, but by a substantial number of students
actually engaged on one or other of the schools many courses.
NOTE:
Students in attendance or studying by mail, July, 1933:
Manitoba ..............................394
Ontario ...............................148
Quebec ................................ 68
Saskatchewan .......................... 45
British Columbia ...................... 30
Nova Scotia ........................... 26
Alberta ............................... 23
New Brunswick ......................... 14
Prince Edward Island ................... 5
It will pay you well to train at a College that has had its
courses recognized in every province.
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
THE MALL :: WINNIPEG
Branches: St. James; St. John’s and Elmwood