Heimskringla - 02.08.1933, Side 7

WINNIPEG, 2. ÁGÚST, 1933
HEIMSKRINGLA
7. SlÐA.
ENDURMINNINGAR.
Eftir F. Guðmundt*on.
Framh.
Það var ekkert bráðabyrgða-
uppþot, og ekki sjáanlega af-
léttilegt, trúarbragðastaglið og
flokkaæsingin, meðal íúendinga
í Winnipeg, á þessu herrans
ári. Menn úr öllum flokkun-
iim settu sig út til að ná okk-
ur í sitt lið, og svo mikið leidd-
Ist okkur þetta, þrástagl að við
afréðum að ganga í Fyrsta
lúterska söfnuðinn, til þess að
hafa frið, og áður en við sjálf
höfðum reynt hvað okkur þótti
sannleikanum næst, eða sam-
kvæmast því, sem við höfðum
tilheyrt. Við vorum búin að
vera nokkrar vikur í Winnipeg,
þegar við með hálfum huga réð-
umst í það að koma í kirkju
til séra Friðrik.-! Bergmanns,
svo mikið hafði hann verið bor-
inn brixlum í mín eyru, að eg
gat ekki verið óhræddur um að
fcann væri viðsjálsgripur, en
auðvitað höfðu aðrir hælt hon-
um fram úr öllu hófi. Svo
hafði eg orðið þess var, að
það þótti eitthvað óhreinlegt,
að sann-lúterskir menn væru á
gangi með nýguðfræðingum,
eins og séra Friðrik og hans
áhangendur voru kallaðir, og
þó allra helzt með Únítörum,
hvað þá heldur að fara í kirkju
til þeirra. Það var því góðra
gjalda vert ef ekki yrði tekið
eftir okkur á leiðinni í kirkj-
una af þeim, sem þektu einhver
dcili á okkur. Kirkjan var lítil
og lítt máluð, bar ekki eins
mikið brúðarskraut eins og
norðurkirkjan, eins og hún al-
ment var kölluð. Þegar inn í
hana kom þótti mér presturinn
ekki eins glæsilegur á að sjá
eins og séra Jón, en það var eins
og hann krefðist strax alls at-
hyglis, þegar hann fór að tala.
Þarna hitti eg þá mann sem
gróf eftir gullinu, þann sem
notaði yfirburði lærða manns-
ins, til þess að útbýta fyrir
alþýðunni og áhugalausa fólk-
inu, hugsunina og andann sem
fólst í málsgreinum ritningarinn
ar gerðu umtaL^efnið að lifandi
máli, án þess að stíga nokk-
ursstaðar út af grundvelli lút-
( ersku trúarinnar, svo langt sem
j þessi ræða náði. Eftir fanst
mér eg hafa mætt hugsun og
skilningi séra Arnljóts í ræðu
I séra Friðriks. Auðvitað gat það
ekki komið til málá að séra
Arnljótur, gamall prestur í ís-
lenzku þjóðkirkjunni, prédikaði
þannig, eða útlistaði þannig,
óátalið, ef það hefði þótt koma
nokkuð í bág við undirstöðu
trúarinnar. Lúterska, Islend-
inga í Ameríku, hlaut því að
vera mun ófrjálsari þjóðkirkj-
unni heima, ef nokkuð var út
á þossa ræðu séra Friðriks að
setja. Hún var aðeins frábær
í því að láta alla, sem við-
staddir voru, verða gullsins að-
njótandi, sér til skilnings og
uppbyggingar. En auðvitað
mátti eg ekkert segja þó eg
hefði heyrt manninn einu sinni.
En eg fann að eg þurfti nauð-
synlega að fara eins oft og eg
kæmi því við í þessa kirkju, og
það hitt, að allar líkur bentu
mér á það, að eg væri nýguð-
fræðingur, en var það þá nokk-
uð ljótt?
Einhverntíma slapp eg nú
seinna í kirkju til séra Frið-
riks, og þá komst eg að því
að hann trúði pkki á eilífa út-
skúfun. En hvað honum fór
útsjónin og dirfskan vel. Þarna
var hann annar séra Páll í
Gaulverjabæ, sem íslcnzka al-
þýðan heldur mest upp á. “Vér
finnum hve ólgar í æðunum
blóð, og út þarf að brjótast
hin hamslausa glóð,” sagði Jón
í Múla. Sjálfsagt hefir séra
Friðrik, í mörg ár, átt í stríðu
PELtmERS
COUNTRY CLUB
j"reciai_
The BEERlííat Guards
Q.UALITY
Phones: 42 304
41 111
við sjálfan sig, áður en hinn
hamslausi sannfæringareldur,
síhækkandi hugsun og skiln-
ingur hlaut að brjótast út. Um
þessar mundir fór hann að gefa
út nýtt kirkjulegt tímarit —
“Breiðablik.” Var allur frá-
gangur á því hinn prýðilegasti.
Tilgangur og áhugamál þessa
kirkjulega tímarits var mér sér-
staklega kært, og mátti eg af
engri hugsun, og naumast af
engu orði missa sem þar var
látið í ljósi. Mér fanst að þetta
tímarit, Breiðablik, hafa verið
stofnað öllu öðru fremur til
þess, að viðurkenna opinberlega
yfirsjónir kirkjulegs leiðtoga á
undanförnum árum í því að
hafa hugsunarh'tið, og sam-
kvæmt gamalli venju, ofmikið
leiðst af bókstaf ritningarinn-
ar, en minna skeitt um að skilja
hugsanir biblíuhöfundanna, sem
þeir áttu þó oft bágt með að
láta í ljósi, fyrir takmörkun orð-
anna. Mér fanst að þannig
lagaður lifandi og heilbrigður
framsóknaráhugi lýsa sér í
hverju eintaki tímaritsins, frem-
ur en bardagahugur, þó auð-
vitað yrði ekki hjá tilfinnan-
legum deilum komist, þar sem
mikilmenni stóð á öndverðum
meið. Enginn lesandi hinna
tveggja kirkjulega tímarita Vest
ur-íslendinga, Sameiningarinn-
ar og Breiðablika, gat verið ó-
háður né allra hluta vegna
frjálsari til réttlátrar yfirveg-
unar, svo langt sem mín greind
og þekking náði til, enginn gat
verið fúsari og þyrstari til að
vermast og upplýsast af sann-
leikanum í þessum efnum, held-
ur en einmitt eg. Nokkur sein-
ustu árin heima á íslandi höfðu
smágeislanálar verið að teigja
sig inn á sjóndeildarhring al-
þýðunnar, sama efnis og hér
stafaði af Breiðablikum, eink-
um í tímaritinu, “Verði Ljós.’
Og það leyndi sér ekki, að al-
þýðunni líkaði nýja ljósið, þó
eg muni ekki að eg heyrði orðið
nýguðfræði fyr en hér. Ekkert
fór fram hjá mér eftir að deil-
urnar hófust, og mjög fáa skoð-
anabræður átti eg, af því lík-
lega, að eg átti hvorugan mann-
inn sem deilunni héldu uppi.
Nágrannar mínir í Winnipeg,
og þoir, er eg umgekst, stóðu
annaðhvort hinumegtn á fjall-
inu, eða voru komnir upp í
þriðja himinn, eins og menn
segja. Mér gat ekki orðið vel
við annan manninn til þess að
verða illa við hinn. Eg átti svo
mikið undir báðum, að mér
fanst mjórra muna vant, hver
var nauðsynlegri. Mér fanst að
vísu að hann hafa meira að
gera, sá, sem reif og bar nýja
steina í skörðin. En það var
Prentun
The Vlking Press, Limited, gerir prentun smáa og stóra, fyr-
ir mjög sanngjamt verð. Ábyrgjumst að verkið sé smekklega
og fljótt og vel af hendi leyst. LátiO oss prenta bréfhausa
yOar og umslög, og bvaO annað sem þér þurflð að láta prenta.
Bækur og stærri verk gerð eftir sérstökum samingi.
THE VIKING PRESS LTD.
853 SARGENT Ave., WINNIPEG
* Sími 86-537 &
líka mikið undir hinum komið
að sannfæringareldurinn logaði
ailstaðar þar sem ekki mátti
við hreifa, því mjótt er mund-
angshófið, en sársaukinn sterk-
ur stíflugarður. Eg mikilsvirti
og heiðraði báða forystumenn-
j ina, einkum framan af, eh fáir
jeru áhorfendur svo fullkomnir,
! að þeir láti hvorugan málsaðila
| gjalda bardagaaðferðar, allt til
: enda.
Sá veit gerst er reynir
í Margt er það í borgarlífinu
sem veldur undrun þess manns
er uppalinn er í afskektum
sveitum, úti á íslandi, kemur
fullorðinn til Ameríku, og sezt
að í stórborg eins og Winnipeg,
og það innan um fjölda íslend-
inga, svo hann nýtur strax
skilnings um athafnamál borg-
arbúa. Eg hafði, eins og allir
íslendingar, lesið mikið um
hylli og undirgefni lýðsins við
höfðingja sína, einkum frá
þeirri tíð, er biskuparnir réðu
mestu í landinu, en sá þrælsótti
og sú hugsunarlausa höfðingja-
hylli og hlýðni sem þá lá í
landinu, var nú fyrir löngu að
mestu leyti horfin, og í þess
stað þótti það ein mesta sví-
virðing, upp í sveitum, ef sagt.
var um mann að hann væri
höfðingjasleikja. Það var þvi
sízt að furða, þó mér hnykti
við, þegar nokkurnveginn hver
maður sem eg hafði nokkuð
samun við að sælda, tilheyrði
svo algerlega einhverjum prest-
anna í öllu daglegu máli og
viðfangsefnum, að það var
naumast hægt að búast við
, samvinnu í daglegum störfum,
j eða atvinnuleit, nema maður
ætti erindi í sömu kirkju. Eg
fann að eg hafði aldrei áður
i skilið tll hlýtar þann blindinga-
leik, sem veldur því, að menn
standa í stöðugri erúð til hróss
og varnar yfirsjónarbræðrum
sínum.
Eitt var þó öllum kunningj-
um mínum sameiginlegt, hverj-
! um aðalsöfnuði íslendinga sem
! þeir tilheyrðu, en það var að
vara mig við Únítörum, hinum
háskulegustu villutrúarmönn-
um. Þess utan væru þeir svo
i ísmeygnir, að þeir væru búnir
1 að ná tökum á mönnum fyr
en varði. Eg setti því upp stór
augu, þegar eg einn dag komst
að því, að í öðru húsi frá mér
á Simcoe stræti bjó Únítari,
William Anderson að nafni. Eg
hafði nokkrum sinnum talað
við hann, og fundist hann skýr
i og. greinilegur, helzt með af-
, brigðum, og kona hans engu
síður, en leynistraumar gátu
legið í þeim, sem eg hafði ekki
| séð örla á. Eg vissi ógerlega
hverjum megin hjá mér að eg
|átti a ðskrifa þenna hulda at-
burð. En líklegast væri þó að
eg fengi nokkurnveginn fyrir-
hafnarlaust, að vita hvernig
þessi Únítari væri, og þegar eg
hugsaði málið, þá fanst mér að
kririnir menn myndu eiga að
umgangast þá, eins og bindind-
ismenn drykkjurúta, ekki að
forðast þá, en snúa þeim frá
villu síns vegar, og ekki var eg
hræddur um að Anderson næði
yfirtökum á mér. Það liðu þá
heldur ekki margir dagar þang-
að til hann, sem viðfeldinn ná-
granni, var kominn einn sunnu-
dagsmorgun yfir til mín, og
byrjaði á að sannfæra mig um
að við værum náskyldir frænd-
ur og að hann héti á réttan hátt
Guðmundur Björnsson. Eg
kannaðist vel við ættina, en
hafði lika náð góðu taki á
honum fyrir skírnarheitis laus-
ungina, ef eg þyrfti seinna að
skella honum. En hann var
ekkert nema kurteisin sjálf, en
benti mér auðvitað á það að
eg myndi vera velkominn í
þeirra söfnuð. Eg var öllu á-
kveðnari, og sagðist vera til
þess kallaður, að snúa honum
úr villutrúarklóm. Hvorugur
okkar lét þó að annars orðum
í þeim efnum, en mikið frædd-
ist eg af honum um Únítara,
en ekki sá eg neina ástæðu til
að óttast þá. Framh.
dí l íafnsDÍi ild - i

Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Blds.
Skrlfstofusfml: 23674
Stundai sérstaklega lunsnasjttk-
dóma.
Er atf flnna á skrifstofu kl 10—12
f. h. o* 2—6 e. h.
Helmlll: 46 AUoway Ave.
Talelmli 83158
lundúnarráðstefnan
og afstaða Frakka
Daladier, forsætisráðh. Frakk
lands, svaraði 9. júní fyrir-
spurnum, sem fram voru bornar
á þingi, um afstöðu stjórnarinn-
ar til deilumála þeirra, sem við-
skiftamálaráðstefnan hefir til
meðferðar, og var svar hans á
þá leið, að fulltrúar Frakklands
mundu leitast við að stuðla að
því, að varanlegur og góður
árangur næðist á ráðstefnunni.
Hann kvað ennfremur strjónina
reiðubúna til þess að koma af
stað stórfeldum framkvæmdum
í atvinnubótaskyni. í öðru lagi
kvað hann stjórnina reiðubúna
til þess að taka þátt í alþjóða-
samkomulagi um 40 vinnu-
stunda viku, til þess að draga úr
atvinnuleysi, og í þriðja lagi,
að hún væri algerlega samþykk
því, að komið væri á alþjóða-
skipulagi um framleiðslu og við-
skifti, einkanlega að því er
landbúnaðarafurðir snertir.
Hinsvegar sagði hann, að
Frakkar gæti ekki fallist á neitt
alþjóðasamkomulag í viðskifta-
málum, nema það hefðist fram,
að gengi sterlingspunds og doll-
ars væri verðfest, Frakkar geti
yfirleitt ekki aðhylst þá stefnu,
að fella peninga í verði, né held-
ur, að hömlur séu lagðar á gull-
flutninga. Um verðlagsmálin
kvaðst hann vera sammála
þeim skoðunum sem orðið hefði
ráðandi með Bandaríkjamönn-
um, að vinna verði að hækkun
verðlagsins ,en þá skoðun sem
komið hefði fram hjá sumum
hagfræðingum í Frakklandi, að
eigi væri hægt að vinna að
hækkandi verðlagi afurða. Kvað
han nstjórnina ekiti geta aðhylst
Hinsvegar lét hann í ljós þá
skoðun, að hann hefði litla trú
á því, að reyna að hækka verð-
lagið óeðlilega með allskonar
ráðstöfunum eða vinna að því
með því að fella peninga í verði.
Stefna Frakka er því, að verð-
hækkunin verði að koma sem
eðlileg afleiðing af bættri al-
þjóðasamvinnu, nýju framleið-
sluskiplagi, styttri vinnutíma og
með því að uppræta viðskiftaríg
þjóða milli.
—Vísir, 21. júní.
Engin miskunn
Jafnvel málarameistaranum
Wolf Gutman, sem Hitler lærði
hjá málaraiðn, hefir verið vísað
úr landi í Þýzkalandi. Hann er
Gyðingaættar.
G. S. THORVALDSON
B.A., L.L.B.
LógfræSingur
702 Confederation Life Bk%.
Talsími 97 024
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFÁNSSON
fSLENZKIH LðöFRÆÐINöAB
& oðru gólfi
S25 Maln Street
Talsími: 97 621
Hafa einnig skrifstofur aB
Lundar og Gimli og eru þar
aS hltta, fyrsta miðvikudag |
hverjum mánuði.
Telephone: 21613
J. Christophersoiu
Islenskur LögfræSingur
845 SOMERSET BLK.
Winnipeg, :: Manitob*.
A. S. BARDAL
selur lilckistur og annast um tttfar-
lr. Allur útbúnahur stt bastL
Knnfremur selur hann allakonar
minnisvarba og legsteina.
843 SHIRBROOKU BT.
Phunei 8« «07 WIItHIPM
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
DR. S. G. SIMPSON, N.D., D.O., D.O.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG —MAW.
MARGARET DALMAN
TBACHER OF PIANO
854 BANNING ST.
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
fslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúsinu.
Síml: 96 210. Helmllls: SSS28
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
BaK.tr and Fnrnlture M.rtna
762 VICTOB 8T.
SIMI 24.500
Annast allskonar flutnlnga fram
og aftur um bœlnn.
J. T. THORSON, K. C.
fnlenskur laafrarblngur
Skrtfatofa:
801 GRBAT WEST PKRMANENT
BUILDING
Siml: 92 766
________________________ (
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
Tnls1n.lt 28 889
DR. J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
614 Someraet Block
Portafe Aveaae WIIVBVIPBMI
BRYNJ THORLAKSSON
Sðngstjórl
StUllr Pianos ng Orget
Stml S8S45. 584 Alverateee 86.