Heimskringla - 06.06.1934, Blaðsíða 1

XLVin. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 6. JÚNÍ, 1934
NÚMER 3P.
FRUMVARP UM VEÐLÁNS
SKULDIR Á BÚJÖRÐUM
Ottawa, 5. júní — Stjónar-
frumvarp um veðlánsskuldir á
Jörðum í Canada, var lesið upp
í þinginu í Ottawa s. 1. mánudag
af forsætisráðherra R. B. Ben-
nett,
sem enn hefir komið fram, hon-
um til viðreisnar.
í ræðu forsætisráðherra fólst
mikill fróðleikur um eitt og
annað snertandi þetta mál. —
Allar veðskuldir á jörðum í Can-
ada kvað hann árið 1931 hafa
numið $726,026,000. Á fylkin
skiftist þessi skuld sem hér seg- i
Er frumvarpið, sem í raun'11*:
réttri er þrjú frumvörp, í heild Prince EJdward Island $4,920,000
sinni í því fólgið, að gera bænd- Nova Scotia ........ 6,648,000
um auðveldara fyrir með I Quebec .....................98,121,000
geiðslu á veðlánum þeim, er á' Ontario ..............210,315,000
jörðum þeirra hvíla.
Manitoba .............67,137,000
Með lágverðinu á búnaðaraf- , Saskatchewan ...... 196,558,000
urðum og þar af leiðandi erfið- I A1berta ..........120,061,000
leikum að greiða skuldirnar, British Columbia .......15,653,000
dylst ekki þörfin á slíkri lög-
gj'öf. ,
Fyrir sambandsstjóninni vakir
með frumvarpinu að gera bænd- |
um mögulegt að losna við lánin j
með því, að hún veiti þeim
sjálf féð til þess. Með því á
að losa bóndann við skulda-á-
hyggjumar, svo að hann geti
byrjað svo að segja að nýju og
óhræddur um að hann tapi jörð
sinni vegna þess að hann get:
ekki greitt veðskuldirnar á
henni.
Sætti lánfélögin sig ekki við,
að taka við meiru af láninu, en
fallið er í gjalddaga, eftir samn-
ingi, fellir stjórnin renturnar á
því niður í 5%, sem flest munu
hafa verið veitt með 8% rentu.
Rentan á stjórnarlánunum til
Viðvíkjandi spurningu þings-
ins um það hvað margar jarðir
væru nú í landinu, sem skuld-
lausar væru og hvað hinar
margar, sem veðskuld hvfldi á,
gaf forsætisráðherra eftirfar-
andi skýrslur. Tölurnar í skýrsl-
unum sýna ekru-fjölda skuld-
lausra og skuldugra jarða í
hverju fylki fyrir sig.
Til Sigurðar Skagfields
(við burtför hans frá Winnipeg 1934)
Augum sálarsjónar
Sé eg æfðan her: —
Eins og þægir þjónar,
Þar sem stjórnsamt er
Æðstu unaðs tónar
Allir lúta þér.
Grunt og djúpt má grafa,
Grafa í jörð og höf;
Leita lífsins gjafa,
Leita fram að gröf:
Fæstir fundið hafa
Fegri vöggugjöf.
Ljós þitt skína láttu '
líkt og himneskt bál;
Auðga á alla háttu
Alheims tungumál. —
Opnar leiðir áttu
Inn í hverja sál.
Héðan burt þó haldir,
Hækkar vegur þinn;
stutta stund þó tjaldir,
Stækkar hróður þinn: —
Gegn um ár og aldir
Ómar söngur þinn.
Sig. Júl. Jóhannesson
Skuld-
lausar
Prince Edv/ard Island 1,108,258
Nova Scotia ......... 4,061,333
New Brunswick ... 3,349,881
Quebec ...............16,106,602
með yfirgnæfandi meiri hluta. I>á má einnig geta þess þar tii
Senator McRea hélt því fram, j skýringar að unglingur þessi er
að svo gæti auðveldlega fariö. 6 fet 2 þuml. á hæð, kraftagóð-
að Canada yrði dregið út í strið, j ur og snar, með góðmannlegan
Skuld-
ugar
43,128
102,837
129 527 ef þai® heyrði til Þjoðbandalag- og traustverðan svip. Hann er
477,987 inu.
Ontario
18,554,741 1,328,028
Manitoba 9,272,776 1,644,350 DILLINGER Á SJÚKRAHÚSI?
Saskatchewan .30,289,620 8,987,852 ______
bænda verður 6%; að öðru leyti
fer greiðslan á þelm aigerlega1 ^ ga 'skukl-
eftir moguleibum bondans. Það lausum jörðum , Canad en
sem fyrir vakir, er, að gefa - 10 ..... ,
... , . . ’ ’ , f. rumar 18 miljomr ekra, sem
bondanum tek.fmri að befjast i ve8sku]d ivfUr á Að segja að
íant a a nyjan ei ' g amn Uyer ejnasta jðrð j Canada sé
frá stjormnm eru ekki helduri , . , ,j. , .
bundin við það, að skuld sé á .* ..A
.• * ... við neitt að styðjast. Hms mr
jorðmm. Þau verða veitt sem i
ný útskrifaður af háskóla, og
; hefir nú þegar fengið tilboð um
i frítt námskeið á háskóla og e+’
------ til vill fleiri tækifæri er geta
Boston, 4. júní — Joseph B. orðið til þess að leiða hann til
Keenan, aðstoðardómsmálaráð- auðs og frama, ef honum endi'
Samkvmæt þessu eru yfir 107 herra Baadaríkjanna fullyrtí hér líf og heilsa.
í dag að Dillinger hefðist við á Ekki fer Karl dult með það,
sjúkrahúsi í Illinois-ríki þar sem ag hann sé íslendingur frekar
en foreldrar hans. Og er það
Alberta ...............21,423,004
British Columbia . . 2,489,933
5,497,599
339,314
ný lán, ef skilyrðin að öðru
leyti eru fyrir hendi til þess.
Á sambandsþinginu átti frum-
varp þetta svo óvanalega góðum
undirtektum að fagna, að allir
jgeta að 37 miljónir ekra af jörð-
um eru bygðar leiguliðum en
ekki sjálfs-eignar bændum. En
eins fyrir það eru óðalsbændur
hér miklu fleiri en leiguliðar.
Eins og á var minst er frum-
verið væri að græða aokkur
kúlusér, er hann hefði fengið í
bardaga í East-Chicago fyrir
nokkrum vikum. í þeim bar-
daga voru tveir leynilögreglu-
menn drepnir.
Iríéttina kvað Mr. K-jjnan
spæjara stjómarinnar iuiía
fengið frá einum fy]giskafa
P iinger. v)g hringinn utrm um
glæpamanninn kvað hann ávalt
flokkar Þlngsins majltu með Þvi.1 ,ð margbrotlð og 4 þvI geta að þrengjast. Tald. liann
Mr. King, foringi liberala gerði enhserjar breytingar enn ekk' va]a a þV<,.f “unf
það og eindregið. Það verður v*rlð gerðar. En þetta 4 -"nan skamms Mandi eða dauð-
þvi ekki hætta á að það verði heflr verlð mlnst, er þó það sem
ur nást.
ekki samþykt.
Einn af bændaflokksþing-
mönnunum frá Alberta, fann1
það eitt að frumvarpinu, að það
færi ekki nógu langt. Hann!
stefnt er að með því.
BANKARNIR ÞRJÓZKAST
JARÐSKJÁLFTI VIÐ
EYJAFJÖRÐ
því enn meiri ástæða fyrir því
að allir Islendingar samgleðjist
þessum athylglisverða sigri
þessa unga manns.
Erl. Johnson
FRÁ ISLANDI
Um kl. 11 'var afgreiðslu
________________________ Dettifoss lokið, og sigldi skipið
GRJÓTKAST OG MEIÐSLI skömmu síðar frá Siglufirði.
Á SIGLUFIRÐI !
Fréttaritari Morgunblaðsins á Meiðs,in a Siglufirði
Siglufirði símaði á sunnudaginn I Fvéttaritari Morgunblaðsins á
(18 maí) • iSiglufirði símaði í gær:
Dettifoss kom hingað í morg- Tveir menn> er voru 1 varnar;
un kl. 9 frá Akureyri. Héðan liðinu á hafnarbyggjunni á
fór hann óafgreddur á norður- summdagimi meiddust allmikið
leið vegna þess, að kommúnist- a höfði f grjótkastinu fra
ar höfðu lýst skipið í bann, en kommúnistum, þeir Páll Jonsson
euginn viðbúnaður þá ,til aö1 Liindarbrekku og Jón Kristj
spyrna á móti ofbeldi kommún
ista.
ánsson frá Steinaflötum. Auk
þess eru margir marðir eftir
grjóthríðina.
Götuvígi á Hafnarbyrggjumii
Áður en Dettifoss kom í ^
morgun hafði undirbúningur
verið gerður til þess að skipiö
yrði afgreitt. — Sextíu manna
varnarsveit -var til taks, á hafn-
arbryggjunni. Hafði hún gert
sér einskonar götuvígi yfirj
þvera bryggjuna. En bilið semj
gengið er út á bryggju þessa erj
ekki nema um 20 metrar
lengd, fá kolagirðingu sem ]iar msum'
Hótanir kommúnista.
Nokkrir af foringjum komm-
únista höfðu í hótunum eftir
bardagann, við ýmsa borgara
jbæjarins. Gengu þau einna
lengst í því, Gunnar Jóhanns-
son, Aðalbjörn Pétursson
Anna Guðmundsdóttir. Einum
var t. d. hótað, að hús hans
skyldi brent, öðrum hótað meið-
er, og fram á hafnarbakkann.
Seinna um daginn héldu
. , kommúnistar fund. Fund þann
A þenna gangveg var varnar ... ro x .
. , sottu 53. Er talið að nu seu
girðing sett, og þar var varnar- omm,n.star . siglufirði ekki
hðið mnan Vlð- j liðfleiri. - Mbl.
Áhlaup kommúnista
Jofnskjótt og byrjað var að
afgreiða skipið hóf árásarlið
Drengur slasast
Akureyri 2. maí
sunnudaginn voru tveir
kommúnista áhlaup á varnar- , (jrengir ^ Svalbarsströnd, frá
liðssveitina. í árrásarliðinu Meyjarhóli og Sgluvík, til
munu hafa verið um 50 manns. SpUrninga á Svalbarði. — Fundu
Hófu þeir grjóthríð á varnar-
sveitina. Nokkrir príluðu upp á
kolabynginn inn í girðingunni,
og hentu kolastykkjum á varn-
arliðsmenn.
þeir á túninu, í rusli, er hent
hafði verið frá bænum ,öskju
með litlum hylkjum í. Skiftu
drengirnir fundinum á milli sín.
Er drengurinn frá MeyjarhóU
Urðu af þessu talsverðar kom pejm fll sfn for pann
meiðingar ,en ekki beinbrot, 5
fhenn fengu talsverða áverka af
grjótkastinu.
Ottawa, 5. júní — Þegar Rekjavík, ísland, 4. júní —
kaus að það næði til húseig- bankaeigendur í Canada urðu v’lðast bóinn sunnudag varð
enda í bæjum einnig. ;þess vísari_ að hinn fyrirhug- snarPur jaröskjálfti við Eyia' hessara ímkjr
Við lánfélögin hefir Mr. Ben- aði yfirbanki ætti að hafa alt gull íjörð og í Þingeyjarsýslu. lj ’
HarSar sviftingar
Kommúnistum tókst að svíkj-
BARDAGI Á MARKET SQUARE ast aftanað tveim vamarliðs-
------ mönnum, og spyma þeim út af
bryggjunni og út í sjóinn.
En annar þeirra kipti kommún-
ista þeim, sem á hann réðist með
sér út af byggjunni. Var grunn-
,sævi þar sem þeir komu niður.
Er niður kom var “kommún-
Orrahríðin stóð þessu sinni istinn” ofan á. Ætlaði hann nú
mflli kommúnista og national-|að láta hné fylgja kviði og héit
ista flokksins eða fascista. andstæðing sínum niðri í sjó,
Hafði um langa hríð logað svo hann yrði þannig kæfður.
ófriður og haturs-eldur milli En félagar hans á bryggjunni
í gærkveldi var háður svo
mikill götubardagi á Market
Square götu í Winnipeg, að
engin dæmi þykja til slíks vera
síðan 1918, í verkfallinu mikla.
að
handfjalla eitt hylkið, sprakk
það í hendi hans og stórslasaði:
Tók 3 fingur og braut þann
fjóða, særði drenginn mikið á
andliti og blindaði á báðum
augum. — Dr.engurinn var flutt-
ur hingað á spítalann og hefir
Helgi Skúlason augnlæknir tjáð
blaðinu að litlar líkur séu til að
hann fái sjónina aftur. — Hylk-
ið, sem sprakk í hendi drengs-
ins, var dynamitsprengja.
Drengurinn, sem slasaðist er
sonur Tryggvá Kristjánssonar
bónda á Meyjarhóli. — ísl.
* * *
10538 sýningargestir
eru nú búnir að sjá “Mann og
konu’’ eftir 35. sýninguna. Er
nett rætt um þetta og hafa þau S t>orPinu Balvíh *ð EV)afjorð út 1 hardasa' Þ-r aðfarir.
, . . — _ íanusms i smum vorzium, aroio V ............ . , win
tekið því vel. Ef svo færi samt ust þeir þess> að fyrtr guiiið og í grendinni skemdust hús
að e’itthvert þeirra neitaði a sern { höndum þeirra væri, sv0 að íbúarnir leituðu sér víða
ganga að skilmálum stjórnar- grei<3di stjómin sér núverandi bælis í tjöldum.
er þaraa braust|urðu nægiiega snemma varir við það nú iangsamlega hæðsta á-
| horfendatala, sem fengist hefir
Nationalistarnir voru að byrja
að halda fund þama á götunni.
Voru þeir mjög fámennir. En
Aðalbjöm Pétursson, komm- her á lan<Ji að nokkrum sjón-
únistaforingi,# sem áður hefir ieik
verið riðinn við áflog á mann-| * * *
mnar
og væri umhugaðra um eanffverð En bað er um $35 í Frekari fregn af jarðskjálfta,kommúnístar voru þaraa ennig fundum hotaði hníf í bardagan-| Jón >0rláksson endurkosinn
S iíi.urs & ® ^ V , . Q f orli T*ít til 11 tbvtln P'aT’ 02* llTTl (ArmeX... ~ l-l *
að ná í jörðina, en að fá lán stað hess sem lögákveðið verð þe®sum höfum vér ekki en,á ferli með rit th útbýtingar og um
sitt greitt, áskilur stjómin sér er $20 67 Svaraði dr W C þessa, er birtst í dagblöðum fræðslu bæjarbúum. Og þeir( Varaarliðsmenn toku hann
- • * — - - ‘ ... vom að minsta kosti f jomm höndum, og settu hann í jám.
sinnum mannfleiri,en fascistar,!
sem óhætt er að kalla svo, því Vatn kælir blóífð
að lýsa búið gjaldþrota og ciark aðstoðarfjármálaráðherra bæjarins s. 1. mánudag,
greiða lánardrotnunum sam- sambandsstjómar þessari kröfu ---------------
kvæmt því. Gæti svo farið að bankaeigenda í gær á sam- VINNUR NÝTT MET
það yrði minna, sem lánfélagið bandsþinginu á þá leið að ------
bæri úr býtum með því. En bankaeigendur ættu ekkert til- Karl Guðmundson frá Engel
formaður Sjálfstæðisflokksins
Á hverjum landsfundi Sjálf-
stæðisflokksins eru kosnir 3
menn í Miðstjóm flokksins, og
var svo gert að þessu sinni. Á
Er áhlaup kommúnista harðn-1 fyrsta fundi miðstjómarinnar
| þeir voru í brúnum stökkuha.
Um það leyti sem fascistar ætl-'aði> einkum þeirra, sem á kola-'eftir landsfundinn var Jón Þor
bóndinn sæti eftir sem áður á kaii tii núverandi verðs á gulli wood, Calif., setti nýtt met í,uðu að stíSa 1 stóiinn (sem var byngnum voru, settu vamar-(láksson endurkosinn formaður
jörðinni. því það ætti gér aðeins stað fóthnattaleik sínum á ríkisvell-1 vömíititaingavagn) óðu komm- liðsmenn bmnaslöngu á bruna- miðstjórnarinnar með samhljóða
í hverju fylki verður skrif- vegna þess að Canada hefði inum í Berkeley, Calif., á laug- unistar að Þeim- Þa lanst 1 hana sem þaraa er á bryggjunni atvæðum. — Mbl. 12. ma.
stofa sem starf þetta annast. Er orðið að ieggja bann á útflutn- ardaginn 26. maí, með því að bardaga. Áttust þeir Vlð með og beindu vatnsboga á komm-! * * *
líklegt að hún verði í samvinnu ing þess, af sérstökum ástæðum kásta hnettinuta 203 fet 7l/» bareítam ög grjótkasti. Særð únista fylkinguna. Við það Stúdentar kljást í Rvík.
Akureyri í maí
Að því er “Nýja Dagblaðið”
| hermir hefir stúdentum syðra
við bændalánsdeildir fylkjanna. er itii kreppunnar ættu rót að þuml. Að þessum athyglismikla ust °§ meiddust fjöldi manna, sljákkaði þeim í bili.
Á jörðinni má segja að fari rekja. Bankar landsins og eng- vinning afstöðnum var hann en fhlíi voru Þ° nema ? fluttir
fram ný virðing. Lánið sem ráð inn annar en stjómin ætti neinn sæmdur þar stórri gullmedalíu á sjúkrahús. Einn maður var Konur tryllast
er gert fyrir að veita, má nema hlut að máli um verðhækkun og meira af þar viðeigandi stunginn með hnifi °s annar Kvenfólk í liði kommúnista hitnað í barmi nýlega í tilefni af
eins miklu og sextíu af hundraði gullsins. Bankar hefðu heldur heiðri. hafði verið sleginn svo hastar- virtigt mjog hafa tapað söns- heimboði frá berzkum háskól-
af virðingarverði jarðarinnar. ekket gull keypt á því verði. Þessi ungi og efnilegi maður le?a 1 rot að ottast er að hann um. Meðal þeirra, sem óðastar um.
Hafa lántökumöguleikar bónd- Forði þeirra ef því væri eldri. er aðeins 18 áa og er yngsti hafi dalaða eða brotna haus- voru> var Anna Guðmundsdótt- Stúendtafélagið var að vísu
ans aldrei fyr í sögu þessa Yfirbankinn eða stjórnin hlyti sonur Bjarna smiðs GuðmunÖs- kuPu- En lífs er þeim bað' ir, kona Sveins Þorsteinssonar áður klofnað. Eru nú gefin út
lands verið gerðir svo auðveldir. þvi að greiða lögákveðna verð- sonar og konu hans Ingibjargar um bugað. liafnsögumanns. Var hún hand- tvö stúdentablöð auk gamla 1.
Má nú heita að þeir séu bygðir á ið á gullinu. Jónsdóttir, er áður fyr bjuggu í Af kommúnistum meiddust tekin og læst inni í skúr meðar ,des. blaðsins, annað af róttæk-
því hvað hægt sé að framleiða --------------- • Winnipeg og síðar fyrir mörg ekki nema einn, enda höfðu þeir af henni rann mesta bræðin. um stúdentum, en hitt af nazist-
á jörðinni, meira en á eigna- TILLAGA McREA FELD ár í Foam Lake, Sask., Ca- sökum fjölmennis hina í hönd- Helga nokkur Guðmundsdótt- um, með hakakrossi Hitlers f
gildinu sjálfu. Bóndanum ætti ----- ada. Þessi hjón búa nú í stór- um sér. ir í liði kommúnista <tók hamar fremstu síðu.
ekki að vera vitund erfiðara nú Ottawa, 1. júní — Atkvæða- um bæ er nefnist Engelwood, Loks bar lögregluna á vett- undan kápu sinni og ætlaði að í Englandsförinni verða 6 stú-
að fá lán en verksmiðju-iðnað- greiðsla fór fram í öldungadeild rétt utan til við Los Angeles. Eg vang og var óeirðarseggjum færa í hnakka varnarliðsmanna. dentar .nýlega valdir af nefnd,
arhöldunum. Þessi rýmkun á Ottawa-þingsins í dag um til- sendi hér með Hkr. úrklippu úr þessum þá tvístrað. En vegna Var vopnið tekið af konunni of sem til þess var kosin innan
lántökumöguleikum bóndans. lögu Senators A. E. McRea frá einu af dagblöðunum hér, ef mannfjöldans sem í uppþotinu hún sefuð. stúdentaráðsins. Þessir 6 em:
ætti að efla hag búnaðarins hé- Vancouver, er hljóðaði um það ritstjóra blaðsins þykir réttara tók þátt ætlaði það ekki að Alh gerðu kommúnistar þrjár Baldur Jakobsson, Pán Hall-
til muna. Vér gætum vel trú- að Canada segði sig úr Þjóða- að þýða þá umsögn en að birta ganga greitt. Þá komst kyrð á árásir á varnarliðið frá kl. 9 um grímsson, Auður Auðuns, Lea
að, að þetta væri bezta ráðið, bandalaginu. Tillagan var feld mína frásögn. eftir tiltölulega stuttan tíma. morguninn til kl. 10V£. , Frh. á 4. bls.