Heimskringla - 13.06.1934, Síða 3

WINNIPEG, 13. JÚNÍ, 1934
heimskrinula
3. StÐA
hafa ætlað að leika sér að ást- valdi yfir hugrenningu'm sínum ið 1925. Merkasti viðburðurinn kr. það sem eftir er að lánstím-
um Burma-stúlkna.
Eg var einu sinni sjónarvottur
að því, hvað Lamanir búa yfir
huldum mætti. Þar var á landa-
mærum Tibets. Maður, sem var
að klífa í fjalli hrapaði og fell
niður um 100 fet. Til allrar
hamingju var hann í þykkum
flókafötum, eins og þar tíðkast,
svo að hann beinbrotnaði ekki. i fegrunarlæknar vorir skuli ekki
En hann hafði mist meðvitund
í fallinu, eins og oft vill verða.
Eg reyndi að lífga hann við,
með 'öndunarbrögðum, og var að
því í 20 mínútur, en það dugði
ekki. Hann smástirnaði, því að
veður var kalt. Eg gafst uþp í
örvæntingu, en þá sá eg að hjá
mér stóð Lama og horfði á að-
farir mínar. Hann sagði eitt-
hvað, og af hljómfalli orðanna
skildi eg hvað hann átti við.
Við bárum nú hinn slasaða inn í
kofa, sem var þar rétt hjá. Nú
var kyntur eldur, svo að sjóð-
heitt varð í kofanum og Lama
og andardrætti. f gengismálinu árið 1933 var fall anum, en það eru 17 ár.
Það er auðskilið að þessir dollarsins úr gullgildi í apríl- Nokkrar framkvmædir. Sem
menn eru ekki eins og aðrir mánuði. Meiri áhrif á íslenzk vænta má, voru opinberar fram-
menn. Áttræðir og níræðir eru viðskifti og skuldaskifti hafði þó kvæmdir ekki stórstígar árið
þeir hraustir og fjörugir eins fail dönsku krónunnar í janúar Sem leið, ef mældar eru á síðari
og miðaldra menn, og hörund -um nær 15%. Hefir hún verið ára mælikvarða.
þeirra eins fagurt og á skóla- skráð hér síðan jöfn íslenzkri Meðal stórra fyrirtækja má
telpu. Og þó einkis annars sé krónu. þó telja hina miklu vegarlagn-
gætt, þá er það undarlegt að Verðlagið hefjr & árinu færst
ingu austur í Skaftafellssýslu.
í hagstæðara horf yfirleitt. Fisk- Fyrsti liðurinn í þessu fyrirtæki
verðið hefir að vísu staðið í stað. eða uppátæki — eftir því sem
íeyna að læra þessa “töfra” af
þeim. — Lesb. Mbl.
á engan hátt laga sig eftir því,
hvar og hvernig þægindin verði
ódýrust. — Kreppulánasjóður-
inn er efnilegasta afkvæmi eða
afleiðing þessarar hagsýnis-
stefnu — einskonar meðgjöf,
uppbót eða ofanálag á allan
hinn beina fjáraustur síðari ára
til óarðbærra framkvæmda.
Einn viti var reistur á árinu,
á Sauðanesi. Unnið var að hafn-
argörðum á Akranesi og Húsa-
vík, lendingargarður hlaðinn við
ÍSLAND 1933
(Stutt yfirlit)
en flestar aðrar íslenzkar afurð- menn nú vilja kalla það — var
ir hækkað. Síldarafurðir, mjöl Jökulsárbrúin á Sólheimasandi Arnarstapa og varnargarður við
og olía, hækkuðu dálítið og árið 1922 (kr. 225,000). í hittið- Eyrarbakka gegn framburði úr
sömuleiðis lýsi. Sú framför varð fyrra komu brýrnar á Þverá, j ölfusá. — Bryggjur voru gerð-
------- á meðferð lýsis, að byrjað var Afalli/5 og Álana (kr. 120,000). ar í Grindavík og Breiðdalsvík.
Árið 1933 var veðurlag mjög að kaldhreinsa það með nýjum Og svo árið" sem leið brýrnar á| Vii5 Reykjavíkurhöfn var
milt vegna yfirgnæfandi sunn- tækjum. En mestu munar verð- Markarfljót og Klifanda (sem gorð bátahöfn, með tveimur
anáttar. Umhleypingasamt var hækkun sú er varð á iandafurð- munu kosta fullgerðar, með fyr- , bryggjum, uppfyllingu og ver-
unum, sem áður voru í mjög irhleðslum, um kr. 360.000) Þá búðum. Sömuleiðis reisti, hafn-
er og byrjað að undirbúa brú á ! arsjóður stórhýsi mikið á hafn-
Múlakvísl, og má búast við að I arbakkanum fynr skrifstofur og
fyrst á árinu, en vorið hlýtt og
grastíð góð. Sumarið var vot- ]águ verði
viðrasamt sunnan lands, en
þurkasamt norðan og austan.
Salkjöt hækkaði um 20 af
áður en lýkur verði vegargerð-
haustið leiddu í ljós að sjórinn
var.um 2 stigum hlýrri en und-
studdi á ýmsar taugar mannsins ' anfarið, og spáði það hlýjum
Mælingar á sjávarhita undir hnncJraði.;.uil um 80% og gærur bessar fámennu sveitir
og freðkjöt um 60%. Útflutning- m ut 1 Pessar tamennu sveiur
hingað og þangað um líkamann,
þangað til hann tók að rakna
við.
Seinna skýrði annar Lama
mér frá því, að menn bíði ekki
bana af því að hrajoa, ef höfuð-
ið er óskemt og rifin brotna
ur á salkjöti sýnist vera að komln UM> 1 1 m“|ón “
hverfa. Út fóru á árinu aSeins gela nœrr, hvort ekk’ hethl "uUt
vetri. Enda reyndist veturinn nm 6000 tunhhr. og er skhð; Z® w»r „ess eÍVa'læU.
fram að áramótum með hlýjasta hust hott klt’lv'irzUmn hveril a5 miklu af mannvirkjunum
móti og afbrigða snjóléttur. 1 yj 1 r' 1 getur þá og þegar orðið sópað
desember var meðalhitinn í Útlendar vörur fóru aftur á hurt af vatnsflóðum. _____ Slíkt
Reykjavik 5.2 stig eða nær 6 móti fremur lækkandi. Telst gróðafyrirtæki og þetta, sem
stig yfir meðalhita þess mánað- Hagstofunni að smásöluverð á var]a skiiar nokkurn tíma aftur
sem
ar. Þótti erlendum blöðum, útlendum matvörum í Reykja- f krónu af hverjum 10,
ef ekki er beitt réttri lífgunar-
aðferð við þá.
Menn tala um galdramenn
Austurlanda og töfra þeirra. —
“Töfrarnir” eru ekki fremur
yfirnáttúrlegir heldur en vísindi
vor. Yogi-arnir og aðrir hafa
aðeins fengið þekkingu á sér-
stökum vísindum, sem vér höf-
um ekki hugmynd um. Hvert
einasta “kraftaverk’’ þeirra er
hægt að útskýra á vísindalegan
hátt. Eg er viss um það, að
þeir hafa ekki meira vald yfir
náttúrulögmálinu heldur en vér
höfum. Þeir hafa aðeins lagt
stund á sérstök vísindi.
Eg skal láta það ósagt hvaða
vísindalegri aðferð var beitt
mállaus að mér viðstöddum.
þegar maður nokkur var gerður
Sjálfur varð eg orðlaus af undr-
un.
Það var austarlega í Assam.
Ooryani nokkur, sem ekki var'|emt>er-
nema hálfmentaður,
Yogi. Hinn “helgi maður” hvesti
aðeins á hann augun og mælti:
“Það er best að loka hinum
vonda munni þínum nokkra
hríð”.
vörugeymslu.
Mannfjöldi á öllu landinu var
í ársbyrjun 1933 sem hér segir
(ársbyrjun 1932 í svigum: Alt
landið 111,555 (109,844), þar
af kaupstaðirnir samtals 48,340
(46,514) og sýslurnar 63,215
(63,330. Reykjavík hafði 30,565
íbúa (28,847). í árslokin 1933
segir bráðabirgðatalning íbúa-
tölu Reykjavíkur vera um
31,500.
Horfurnar. Þareð árið sem
leið hefir að samanlögðu verið
hagstætt, hefir kreppan linað
nokkuð á tökunum. Sú vísa
ekki svo, að þau stingist inn í, sem von var .tíðindum sæta að vík hafi lækkað um 7%, en fram eru lagðar, er skdgetin
hjartað. Þeir eru að eins með- blóm höfðu sprungið út norðan- hækkað á innlendum vörum um afurð ríkjandi stjórnarfars hér
vitundarlausir og deyja þanniglvert á íslandi fyrir jólin, en þá;6%. Vísitala Hagstofunnar um á landi*. — Á síðasta sumri
voru frosthörkur víðast á meg-, smásöluverðið, miðað við notk- var og unnið nokkuð að Austur-
inlandinu. Sunnanlands var frá|nn, hækkaði þó á árinu úr 178'landaveginum> og sömuleiðis að v^rðnr" ekkróTTft * kveðin að
því um yorið vindasamt og sól- i 180. því að gera Pjarðarheiði bílfæra.1 kreppan hér á landi var alveg
arlítið og gæftir á sjó stopular, I Byggingarkostnaður stein- Er svo til ætlast að seint á sérstaks eðlis. _ önnur lönd
en fé hefir víðast gengið úti j steypihúsa lækkaði á árinu um sumri komanda geti bílar farið hafa flest mist stóran hluta af
sjalfala fram eftir vetrmum. j5%. — Sparisjóðsvextir lækk- alla*leið frá Reykjavík til Seyð- utanlands verzlun sinni — sum
Fiskaflinn varð litið minni en ^ uðu í Landsbankanum 1. sept. ísfjarðar og Reyðarfjarðar. mikið meira en helming _____ en
árið 1930, þegar hann varð (úr 4 !4 í 4 og forvextir almennra Nýjar símalínur hafa verið vér höfum alt af selt alla fram-
lagðar allvíða á árinu sem leið, leiðslu vora, enda þótt hún hafi
svo sem Patreksfjörður—Látra- farið vaxandi fram á síðustu ár.
Viðskiftajöfnuðurinn. — Inn- vík, Bíldudalur — Selárdalur, Hin eiginlega viðskiftakreppa
flutningur á útlendum vörum Víðimýri — Mælifelli, Saurbær hitti oss aðeins í verðfalli af
jókst stórlega frá því sem var — Þyrill, Akranes — Ytri-Hólm- landafurðum, og varð því bænd-
áriðváður. Enda var árið 1932 ur> Gröf í Grundarfirði — um tilfinnanlegust. En sams-
. , Ja£l innúutningsár. Samkvæmt Bryggja, Grindavík — Staðar- konar kreppur og verri hafa oft
, 1S venz unin, sem nmtn var bráðabi.rgðatalningu námu inn- hverfi og Þórkötlustaðahverfi, áður komið, á þeim tímum er
i mes u oreu u, omst i as ara fluttar vorur árið 1933 kr. — Borgarnes — Dalsmynni áleiðis landafurðirnar voru aðallhluti
horf á arinu fynr samtok fisk-, 44,417,000 og er það rúmum 10. að Búðardal), Húsavík — framleiðslunnar. Um undanfarin
ram ei en a er gengu 1 so u | mUj- kr. meira en árið áður. Út- Breiðamýri og Hríseyjarstöðin áratug hefir verið góðæri til
anc a ag un ir orus u mnar flutt var, samkvæmt bráða- — Ystibær. — Auk þess hafa jafnaðar og vinnuleysi minna en
birgðatalningu Gengisnefndar, verið lagðir 4margir einkasímar. víðast erlendis, og verkakaup
fynr kr. 46,845,000 og taldist p>essar símalagningar síðari beflr ekki lækkað með öðru
mestur. Hér er samanburður á víxla úr 614 í 6 og vöruvíxla úr
saltfiskframleiðslu fjögra síð- 6(4 í 5(4%.
ustu ára:
Árið 1933: 68.630 þur tonn
— 1932: 56.372 — —
— 1931: 64.654 — —
— 1930: 70.574 — —
borð með “verzlun” (hrossa-
kaupum) við aðra flokka. Þessi
“verzlun” á kostnað landssjóðs-
ins hefir lengi viðgengist á bak
við tjöldin, en er nú að koma
fram í dagsljósið, því að blöðin
skrifa nú um hana feimnislaust
serfl sjálfsagðan hlut.
Á aukaþinginu, sem haldið
var síðustu mánuði ársins, var
lagð fullnaðarsamþykt á stjórn-
arskrárbreytinguna og kosninga
lögin nýju. — Kosningalöögin
eru einskonar kóróna á flokk-
ræðisþróunina — fullnaðar lög-
gilding á rétti flokkanna til að
ráða ríkjum og verzla með völd-
in. — Þessi viðurkenning kemur
rétt mátulega, um sama leyti og
menn eru að átta sig á því, að
hinir síklofnandi flokkar — hin-
ir sífjölgandi verzlunaraðilar —
eru síztir allra bærir til að
stjórna þjóðarbúinu. — Sjálfum
flokkunum er nú víst loksins að
verða þetta ljóst, og verður þó
enn ljósara eftir kosningamar,
sem nú fara í hönd. Enda er
fullvíst, að ef þjóðin bregður nú
ekki skjótt við og sýnir alvar-
legan vilja á að endurskoða og
endurbæta stjórnarfar sitt frá
rótum og reisa við tiltrú ríkis-
ins innan lands og utan — þá
liggur ekkert fyrir annað en ný
og verðskulduð harðstjórnaröld.
Halldór Jónasson
—Eimreiðin.
Hernaðarhugur kommúnista
í Rússlandi
svonefndu Fisksölunefndar. —
Síðan hefir fiskverðið verið
stöðugt.
fsfiskssalan varð í rýrara lagi.
Einkum var verðið lágt í des-
Samtals voru veiðiferð-
vera rúmum 2 milj. kr. meira en
ára virðast vera í samræmi við
árið 1932. þ& skoðuilj að hvert býp lands-
Við þessar bráðabirgðataln- ins eigi að fa sinn síma, hversu
hæddi imar 180 og salan til jafnaðar1 “!far ®e.ki Ö“ kuritil afskekt sem Það er- En Það er
hvesti 934 sterlingspund í ferð. Árið! S ™ >,Þ« tt aftur f samræmi við Þá ríkiandi
1932 voru ferðirnar á £1013. | w í í flokkanna’ að flytia skuli
Árið 1931 var meðalsala í ferðl^' L f f “í J o11 hin dýrU Þægindi nútímans
þess, að ekki sofnuðust erlend- út í strjálbýlið, en bygðin skuli
ar skuldir. _______*
en árið 1930 aðeins
Ef þetta hefir verið dáleiðsla
þá var það einkennileg tegund
dáleiðslu. EJn maðurinn varð
mállaus — og alt fólkið í þorp-
inu varð að biðja honum vægð-
ar og fá Yogi til að leysa hann
úr álögunum. Og maðurinn var
nær magnlaus af hræðslu.
Það er Yogi hægðarleikur að
ganga berfættur í eldi, að hanga
á fótunum með höfuðið niður í
eld og láta grafa sig lifandi.
Þeir Evrópumenn, sem dvalist
hafa í Austurlöndum um tíma,
hafa eflaust séð eitthvað af
þessu. Eg sá einu sinni Yogi
hafa höfuðið á kafi í vatni í
rúmar sjö mínútur og það bar
ekkert á honum er hann kom úr
kafinu.
Eg gat þess áður, að flestir af
hinum svokölluðu Yogi, væri
loddarar — það eyu menn, sem
hafa kynt sér yoga lítið eitt.
Þessir menn geta þó gert margt
furðulegt, en þeir nota þekkingu
sína til þess að afla sér fjár.
Hinn sanni Yogi,, er aftur á
móti helgur maður, sem ekkert
hugsar um sjálfan sig; honum
dettur ekki í hug að afla sér
fjár né nota þekkingu sína til
þess. Skoðun hans á verðmæt-
um er önnur en menn eiga að
venjast. Hann lifir í öðrum
heimi en éfnishyggjuheiminum.
Hann hefir stundað sálarvísindi
lengur heldur en hinar vest-
rænu þjóðir hafa stundað vinnu-
vísindi.
Hann hugsar ekki um mat og
drykk. Honum er það miklu
þýðingarmeira að ná fullkomnu
£1016,
£922.
Síldaraflinn hefir síðustu
fjögur árin verið sem hér segir:
Saltað Sérverkað 1 bræðslu
tn. tn. hektólitrar
Ár 1933: 71,820 147.216 572.198
— 1932: 131,542 115,511 525,752
— 1931: 101,557 110,406 566,976
— 1930: 127,506 58,303 534,775
Sem sjá má er nú lögð minni
áherzla en áður á venjulega
saltsíld, en aftur meiri á svo-
nefnda “matjessíld” fyrir þýzk-
an og pólskan markað. Af sér-
Sést þetta Og á lausaskuldum * Þessi vegarlagning, sem vænt-
, . anlega kostar ekki minna en í milj.
öankanna, er voru í ársbyrjun króna, nær til sveita, sem að land-
um 7.6 milj. króna, en í árslok verði eru metnar um 1.2 milj. kr., og
8.7 mll. Er þess, hmkkun bei„
afleiðing af auknum yfirfærsl- dýra fyrirtæki er ekki verið að skapa
urn veena innflutnine-sincc nein ei?inleS verðmæti, heldur að-
um vegna mniiutnmgsms. — eins verið að reyna að jafna agstöðu
Innfiutningshöft á ákveðnum mun, sem þó aldrei verður nándar
vörum voru þó í gildi alt árið nœrri jafnaðanr- Hér er 5* vferi? .að
^ & ’ skapa samband, sem ekki hefir f^\r-
en viroast hafa komið að litlum hagslega þýðingu nema líklega til
notum. Því er haldið fram oe hins verra ~ og það enda b6tt vegur-
: , : > inn kostaði ekki neitt og þyrfti ekk-
AUSt með nokkrum rétti, að þótt ert \iðhald. — Því að sambandið leið-
tekist hafi að hefta að einhveriu ir væntanlega til breyttra búnaðar-
... ._, . , . .. hát'.a, sem ekki borga sig —• leiðir
eyti mnflutnmg a vissum voru- tu þess að breyta frumbúskap í við-
tegundum, þá hafi það vegist skiftabúskap, sem ekki getur orðið
verkuðu síldinni 1933 voru 109,- upp með því sem flutt hafi verið mavkaðfog^nnbyrlíífd^eifSfafbýí
728 tunnur matjessíld, krydd-
síld 21,156, sykursaltað 3,234 og
öðru vísi sérverkað 13,098 tunn-
ur. Sala saltsíldarinnar hafði
verið lík og árið áður, en
matjessíldin seldist ekki, eins
vel.
Landbúnaðurinn. Heyfengur
varð í betra lagi, því að gras-
spretta var mjög góð. Nýting
var og góð austán lands og
norðan, en sunnan lands skemd-
ust hey nokkuð vegna votviðr-
anna. — Garðrækt var með
mestu móti og uppskeran mikil,
en sunnan lands skemdust hey
nokkuð vegna votviðranna. —
Garðrækt var með mesta móti
og uppskeran mikil, en sunnan
lands skemdist karöflu-uppsker-
an meira en nokkru sinni áður
af myglusýki. — Véfanotkun í
sveitum fer vaxandi, og er svo
mælt, að aldrei hafi heyafli og
garðuppskera orðið jafn mikil
á mann eins og árið sem leið.
Verzlunin. Gengí íslenzkrar
krónu hefir staðið óbreytt gagn-
inn af frjálsu vörunum
yfir það, sem var bráðnauðsyn-
iegt.
Afkoma ríkissjóðs varð, sam
fram anna. — I svona stórum framkvæmd-
um er ekki snefill af viti, nema þar
sem þær eru í sambandi við nýtt
landnám í tiltöiulega stórum stíl, sem
og gerist það fljótt, að stofnfé fyrir-
tækisins verði ekki áður uppétið af
kvæmt skýrslu forsætis- Og fjár- vaxtatapl og viðhaldskostnaði. H. J.
málaráðherra Ásgeirs Ásgeirs-
sonar í útvarpið 6. marz þ. á.,J
miklu betri en áríð á undan.
Gáfu tollar og skattar rúmum
2 miljónum króna meiri tekjur,
er stafaði sumpart frá hinum
stórlega aukna innflutningi og
sumpart af sérstökum ráðstöf-
unum til tekjuauka. Höfðu sum-
ir tollar verið hækkaðir, og svo
var tekju- og eignarskattur
heimtur inn með 40% álagi. —
Tekjur ríkissjóðs urðu samtals
13,308,000 kr., en gjöldin
224,000 kr. minni. — Ný lán
voru tekin á árinu ,er námu
rúmri hálfri annari miljón kr.
— Voru skuldir ríkissjóðs í árs-
lok um 41 milj. kr. — Enska
láninu frá 1921 tókst stjórniimi
að fá breytt í hagkvæmara form
þannig, að vextir þess lækka úr
7% niður í 5% frá 1. sept. n. k.
verðlagi. Þetta út af fyrir sig
bendir á velgengni. En aftur
hefir verið vaxandi óáran í
stjórnmálum landsins, einkum
fjármálunum, af völdum flokk-
ræðisins. Flokkabaráttan verður
geystari með hverju ári sem líð-
ur. Eftir því sem flokkarnir
klofna og verða fleiri, eftir því
verður hver flokkur máttlausari
og verður að koma ár sinni fyrir
Berlín 26. apríl
Miðstjórn æskulýðsfélaganna
í Sovjet-Rússlandi hefir gefið út
yfirlýsingu þess efnis, að þeir
einir geti orðið meðlimir æsku-
lýðsfélaganna, sem séu fúsir til
að ganga undir fullkominn her-
aga, og að mentast í öllu því,
er að hernaði lýtur. Gildir
þetta bæði um pilta og stúlkur.
lliiilliiiiiiiiiiiiiiiiillliillllllliiiiiiiitlllllli
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
iiiilliilllllllillllllliiliiilllllllllliiiiiiiiilllll
HAFIÐ
Hreinindi ölsin
í HUGA
og ölgerðarinnar
Drewry’s
DATED DRAFT BEER
IN BOTTLES
ESTABLISHED 1 877 PhOflC 57 221
vart sterlingspundi síðan haust- Mun þetta spara rúmar 2 milj.
/