Heimskringla - 13.06.1934, Side 5

WINNIPEG, 13. JÚNÍ, 1934
/1EIMSKRINGLA
5. SIÐA
Fyrstu dagana í nóvember er
það boð látið út ganga til hinna
27 sókna sem herradæminu til-
heyra að þann 11. þess mánaðar
verði innkallað gjald það er beri
að geriða Hans Hátign greifan-
um af Buccleuch og Queens-
bury K. T. P. C. (hvað sem það
nú þýðir) og fari sú athöfn fram
hjá Knightlow krossinum Ryton-
Cum-Dunsmore fyrir sólarupp-
komu þann dag. Öllum sem
gjaldið eiga að greiða er boðið
að vera þangað komnir á þeirn
tilteknu stund.
Svo kemur 11. nóvember og
er þá ekki til morgundúranna
boðið. 1 kolsvarta myrkri löngu
fyrir dag eru karlarnir komnir á
stað með reiðusilfrið á leið til
krossins, hver með sína skrið-
byttu eða flashlight og staulast
þangað jafnt eftj alfaravegum
sem yfir döggvot engi. Þegar til
krossins kemu rer þar fyrir bryti
greifans allur uppábúinn. Fer
hann svo með karlana að stein-
skál sem þar er. Kallar um leið
og sól rís upp nafn hverrar
hinnar 27 sókna fyrir sig og
gengur þá fulltrúi sóknarinnar
að steinskálinni. og lætur í hana
silfrð, sem nemur frá nokkrum
centum upp í 55 cent frá hverri
sókn. Um leið og silfrið glamr-
ar í skálinni hvíslar fulltrúi hás-
um rómi: “Wroth Silver”. Þegar
öll kurl eru komin til grafar
nemur upphæðin rúmum tveim
og hálfum dollar!.
Þegar athöfnin er um garð
gengin býður britinn öllum við-
stöddum til morgunverðar í
gistihúsi sem þar er í nágrenn-
inu og er þar drukkið minni
hans hátignar greifans í heitri
mjólk og rommi. Eftir máltíð
er borið fram tóbak og langar
krítarpípur; og er nú reykt með
mikilli respekt. Auðvitað kost-
ar máltíðin greifann margfalt
meira en silfrið nemur.
Getið var áður um snjó og
vatn sem leigur eftir Brezkar
landspildur. Aðrar leigur eru til
dæmis dálítið franskt flagg úr
sliki sem greifinn af Wellington
geldur konungi ár hvert sem
leigu fyrir Strathfieldsey sem
Parlamentið ánafnaði greifanum
eftir orustuna við Waterloo. —
Fær konungur flaggið daginn
sem orustan stóð. Annað lítið
slikiflagg geldur Marlborough
greifi konungi daginn sem or-
ust við Blenheim stóð, þar sem
forfað'ir greifans vann sigur.
Sem dæmi uppá hvað kom-
pánlega er tekið móti Breta
konungi þegar hann ferðast um
ríki sitt er þess getið að þegar
hann kemur til Kidwell kastala
í Wales sem er einhver mikil-
fengasti kastali þar í landi er
húsráðandi skyldur til að láta
riddara þjóna honum og ekki er
sá riddari hversdagsbúinn því
hann er í öllum herklæðum.
M. B. H.
DÓMKIRKJAN I KÖLN
Það getur naumast verið sárs
aukalaust fyrir okkur íslendinga
að sjá, hve litla og fátæklega
minnisvarða við eigum í bygg-
ingum og listaverkum frá ilðn-
um öldum. Ef ekki væri forn-
bókmentúnum til að dreifa,
gætum við næstum freistast til
að halda, að við værum eina
kynslóðin, sem búið hefði á
þessu landi. Hvar sem farið er
um landið, er ekkert að sjá, sem
bönt getur á foma menningu,
ekkert nema vallgrónar húsa-
tættur, hálfsokknar ofan í jörð
ina, og vörzlugarðar. Og allar
þær leifar mannvirkja eru fyrir
löngu orðnar svo lítilfjörlegar
og óljósar ,að fagmenn einir
geta lesið úr þeim rúnum.
En á sama tíma og löngu áður
en ísland bygðist, hafa aðrar
þjóðir reist risavaxnar bygging-
ar og skilið eftir sig svo glæsi-
leg og mikilfengleg mannvirki,
að heimurinn undrast þau og
dáir enn þann dag í dag.
Einn slíkur minnisvarði er
dómkirkjan í Köln. Hún er eitt
af glæsilegustu afrekum bygg-
ingarlistar allra tíma, og ein hin
fegursta kirkja, sem reist hefir
verið í heiminum.
Byggingin var hafin árið 1248
og ekki fulllokið fyrr en árið
1880. Að vísu var ekki unnið
stöðugt að byggingunni, t. d.
lá hún alveg niðri frá því um
1600 til 1842, en enginn, sem
sér hana mun undrast yfir því,
þó að nokkrar aldir hafi þurft
til að fullskapa slíkt meistara-
verk.
Það er sama úr hvaða átt er
komiö að Köln — turna dóm-
kirkjunnar ber alstaðar við him-
inn, og allar leiðir virðast liggja
að dómkirkjunni. Á torginu
fyrir framan kirkjuna nemur
ferðamaðurinn ósjálfrátt staðar,
ekki til að undrast og skoða. Er
þetta mannaverk, eða hefir
moldin sjálf risið upp í allri sinni
dýrð til að syngja skaparanum
lof? Hin gotneska byggingar-
list hefir náð hér svo föstum
tökum á efni og formi, hefir
tekist að samræma hvern ste;n
og hverja línu í svo lifandi og
eðlilega heild ,að manni virðist
kirkjan ekki vera venjuleg bygg-
ing mannshandarinnar, heldur
líkömnuð tilbeiðsluþrá og lotn-
ing mannsandans — fagnandi
lof — söngur til skapara síns.
Hver lína og hver turnspíra leit -
ar eins og ósjálfrátt upp á við,
eins og greinar trjánna teygja
sig upp í ljósið.
Inni í kirkjunni er hálfrökk-
ur. Þó eru gluggarnir margir
og stórir. En á hverja rúðu hafa
frægir listamenn lagt hönd sína,
og þar getur að líta myndir af
spámönnum bib’íunnar og öð;-
um helgum mönnumó Inn Hirkj-
una myndasf göng af hundrað
súlum sem bera uppi þakið, og
leiða mtnn inn að hjarta lrirkj-
unnar — háaltarinu. Til beggja
handa eru sætaraðir, sem rúma
um 2 þús. manns. í hverju út-
skoti og hverjum stalli eru
höggmyndir og málverk af
Kristi, postulunum, og margt af
því gert af hei aisf ræguni li>*a-
m*-m um. í kri:ur:i!ii k r'mi'*
standa raðir af steinkistum er
geyma bein ýmsra af stólr-
mennum kirkjunnar frá liðnum
öldum, og liggja höggmyndir af
þeim ofan á kistulokinu. Innan
við kórinn e fjöldi hvelfinga og
afhýsa, þar sem dýrgripir kirkj-
unnar og ýms listaverk eru
geymd. Fær enginn að koma
þangað nema undir leiðsöga
prestanna.—Dómkirkjan í Köln
er katólsk, eins og flestar kirkj-
ur þar um slóðir. Er hún því
altaf opin, og getur hver maður
gengið þar óhirdrað um. En
hægt og hljóðlega verður að
ganga, því að fjöldi fólks er þar
jafnan á bæn. Og svo mikil er
hátign og helgi þessu guðliúss,
að allir fyllast ósjálfrátt lotn-
ingu, og tala í hálfum hljóðum
til þess að rjúfa ekki hina djúpu
þögn, sem ríkir þar.
Það er ekki unt að lýsa dóm-
kirkjunni í Köln til neinnar hlit-
ar, og sízt af öllu í stuttri biaða-
grein. Það getur aldrei orðið
annað en daufur skuggi. En til
þess að gefa nokkra hugmynd
um stærð hennar, skulu hér
nefndar nokkrar tölur. Lengd
allrar kirkjunnar er rúmlega 135
metrar og þakhæð 61 m. Þver-
skipið er 86 m. breitt, og tveir
aðalturnarnir 160 m. háir.
Það er sagt, að enginn geti
komið svo til Köln, að ekki sé
verið að gera við dómkirkjuna,
og víst er um það, að viðhald
henhar kostar árlega stórfé. —
Altaf öðru hvoru eru hafin sam-
skot um alt landið handa dóm-
kirkjunni í Köln, og hafa menn
jafnan brugðist vel við. Enda
væri það hörmulegt, ef ekki
væri hægt að varðveita þennan
gimstein gotneskrar byggingar-
listar sökum fjárskorts.
—Nýja Dagbl.
ÞAÐ SEM UNGAR STÚLKUR búast. Aftur á móti græðir
TALA UM
Margt verður séð af hag-
skýrslum.
í Englandi hefir t. d. verið
Svo rölti hann út um borg og bý
og brölti að lokum inn með sjó
og orkti lítið ljóð um það
kvenfólkið á þessari fyirrhæggju
sinni, því að það er almanna
mál, að spænskar konur séu hvað listin er góð og bitur þó.
ennþá betur búnar og eyði enn- j
þá meiru til skrautlegra fata, Og það var einmitt þetta ljóð,
reynt að komast að því, á hag- heldur en stallsystur þeirra í. sem þá var skráð, er kom eg
fræðilegum grundvelli, hvernig þeim löndum, sem búa við hin j inn,
ungar stúlkur sem vinna í verk- auðugu og tilbreytilegu vöru- og lyfti eins og ferju flóð
smiðjum, fái tímann til þess að hús. já flugvæng upp í himinn.
liða, um hvað þær aðallega tali
og hvaða áhrif leiðinleg og til-
breytingarlítil vinnan hafi á
þær.
Sérstök heilbrigðisnefnd tók
málið að sér Tók hún aðallega
eina verksmiðju, þar sem 15—lo
ára gamlar stúlkur unnu, til at-
hugunar og samdi síðan hag-
skýrslu yfir niðurstöðina. Var
hún eitthvað á þessa leið:
Aaðalumræðuefnið var í 42
tilfelli piltar, kvikmyndir og
leikarar27, fréttir- og kviksögur
14, sjálfsmorð, glæpir og slys
10, ýmsir viðburðir 11. óþægileg
vinnukjör 5, smáferðalög S,
kapphlaup 12, knattleikir 2,
kvennjósnarar 16, sund 5, dans-
leikir 8, garðvinna 6, frístundir
8, heimilislíf 7, ljósmyndir 7, föt
12, matur 5 og peningar 9.
Auk þess stóð í skýrslunni,
að stúlkurnar virtust missa bæði
vilja og mátt til þess að vinna
um miðjan dag.
Var því stungið upp á því, að
innleiddur væri sá siður í öllum
verksmiðjum landsins, að stúlk-
urnar fengju að hlusta á
gramófóntónleika 1 klukku-
stund á dag, mitt í vinnutíman-
um, til þess að hressa upp á
sálina.
Þannig bætir eitt annars
missi. — Heimaiðja spænsku
kvennanna gerir stræti stór-,
borganna nokkuð fátæklegri, en
sjálfar konurnar eru fullkomn-j
ari í fegurð og ágæti tízkunnar, I
heldu'r en ef stóriðjan hefði lagt
undir sig kvenbúningana, eins
og í flestum öðrum löndum.
—Dvöl. i
Sigurður Sigurðsson
frá Amarholti.
-Dvöl.
HITT OG ÞETTA
Nazistar spéhræddir
Þýzka stjórnin hefir sent
stjórninni í Tékkóslóvakíu orð-
______________ ,sendingu út af skopmyndum af
Hrukkur af að spila bridge ,Þýzkum stjórnmálamönnum,
Franskt kvennablað heldur Sem blrzt hafa f «ekkneskum
því fram, að konur verði hrukk- |og Þfka stjornin telun
óttar af því að spila bridge. -!m]°S dlSirn sleSar- Segir í orð-
Spenningurinn við spilamensk- S?ndmgunni’ að myndir Þessar
una og geðshræringin komi til Seu runnar undan rif]um Gyð-
leiðar að djúpar hrukkur mynd- mga’ Marxsta °S,annara flótta-
ist í andlitinu. manna frá ^yzkalandi, og er
______________ jtekkneska stjónin beðin um að
______________ j hlutast til um að slíkar skop-
ÍBÚAFJÖLGUN BRETLANDS !myndir verði ekki birtar frnm-
MINKAR vegis
Samkvæmt seinustu hag- Ffægu málverki stolið
skýrslum, sem eru fyrir hendi, í Alveg nýlega var stolið frægu
vex íbúatala Bretlandseyja ekki málverki úr dómkirkjunni í
nálægt því eins ört og áður. Á Ghent. Málverkið var eftir Van
seinasta fjórðungi ársins 1933 Eyk bræðurna, og var talið í
til dæmis að taka voru fæðing- fremstu röð málverka frá 15.
ar umfram dauðsföll að eins öld. Það var í altaristöflu kirkj-
7,828 en 25,801 á sama tíma unnar, en altaristaflan var í
1932 og 38,893 árið 1930. — þrem hlutum og hafði hún áður
Eðlileg aukning íbúafjöldans verið tekin í sundur og einn
árið 1933 var aðeins 84,300, en b]uti myndarinnar fluttur til
KVENFÓLKIÐ OG BÚÐIRNAR að meðaltali fimm árin þar á Berlín. í Versalasamningnum
undan 154,947, jvar Þjóðverjum gert að skila
, Þetta geta þó ekki talist slæm Þessu málverki, og voru alljr
Spánverjar hafa langa og sér- tíðindi, segja heilsufræðingar hlutir altaristöflunnar settir
stæða menningarsögu að baki j þjóðarinnar, því að skýrslur saman á ný að stríðinu loknu.
sér, og gamlar og einkennileg-: iejga jafnframt í ljós að heilsu- Málverkið heitir “Dýrkun lambs
ar venjur móta þjóðlíf þeirra.1 far þjóðarinnar fer batnandi ár'--
Það sézt m. a. í ýmsum greinum j frá ári> en það er nú viðurkent
ins” og var málað á tímabilinu
1420-1432.
* * *
Lög um landráð
Mikla athygli hefir lagafrv.
það vakið, er brezka stjómin
lagði fyrir þingið fyrir fáum
dögum, um landráð og móðgan-
ir í garð ríkisstjórnarinnar. Að-
alefni frumvarpsins eru ákvæði,
sem miða að því, að bæla niður
slíka starfsemi, og koma fram
refsingum á hendur þeim, sem
slíkt hafa í frammi, og ganga
ákvæði frumvarpsins í ýmsum
atriðum lengra en núgildandi
lög. Sérstaklega hafa menn
veitt athygli annari grein, sem
gefur hreppstjórum og lögreglu-
stjórum vald til þess, að úr-
skurða húsrannsókn hjá mönn-
um, sem grunaðir eru um að
hafa ósæmileg undirróðursgögn
undir höndum. Hingað til hafa
lögreglustjórar ekki haft slíkt
vald og sömuleiðis hefir það
eftir núgildandi lögum ekki ver-
ið brot, að eiga slík gögn eða
hafa þau undir höndum, þó að
birting þeirra hinsvegar hafi
varðað við lög.
H
mmn.
mmm
Hattar
Húfur
Hálsbindi
Skyrtur
Náttföt
Nærföt
GERÐ EFTIR MÁLI
eða
BEINT FRÁ KLÆÐA-
GERÐARSTOFNUNUM
Sími
24124
George Sigmar
289 PORTAGE AVE.
Stan Evans Bender's Hartt
Style Shop Shoe Store
mmmr/i

viðskiftalífsins.
að ekki beri að líta á höfðatöl-
Þegar gestir fara um stór- una eina heldur fyrst og fremst
borgir k Spáni veita þeir því 4 það> að heilbrigði
manna sé
fljótt eftirtekt, að þar er miklu góð yfirleitt. Að því marki beri
ninna af hinum f jölbreyttu stór-
að stefna að öll bjóðin verði
búðum og vöruhúsum, heldur hraust og heUbrigð. Á undan-
en gerist í öðrum löndum í álf- fornurn árum hefir mikið verið
unni. Einkum er það augljóst, | gert til þess að menta þjóðina f
að þar vantar að miklu leyti. þessum greinum og árangurinn
bin miklu vöruhús, sem fyrst ogjer að koma f ljós æ betur með
fiemst bæta úr hinum marg- ári hverju. Tiltölulega lítinn
bieytilegu og sískiftandi kröf-jhluta þjóðarinnar skortir nú
um kvenna, sem fylgjast vel gkilning á því hve mikilvægt
það er, að menn hafi nóga og
holla fæðu, hreint loft, ræki
vel líkama sinn og klæði sig
skynsamlega o .s. frv. Saman-
burðarskýrslur leiða í ljós, að
unglingar nú á dögum eru yfir-
leitt hærri og þyngri en fyrir
mannsaldri. Ýmsir kvillar, sem
áður voru algengir, mega nú
heita úr sögunni.
—Vísir.
með í heimstízkunni.
Efnakona í spænskri stórborg
hefir fasta saumakonu, sem er í
sömu aðstöðu til heimilis henn-
ar, eins og húsalæknimn.
Saumakonan fer í búðirnar með
skjólstæðing sínum og leggja
þær mikla vinnu í að velja sam-
an hin heppilegustu fataefni
handa húsfreyju og dætrum
hennar. í þeim búðum, þar sem
efnakonur kaupa til klæða
sivna, eru oft löng sýniborð Hornelen-fjall aS klofna
eftir endilangri búðinni, og Héraðsstjórnin í Sogni og
fjöldi stóla báðu megin. Getur Fjorðum hefir ^ ríkisstjorn.
þar oft að líta 20 30 konur, inni um að sen(la rann-
sem sitja tímunum saman við söfcnaíeíöangur upp á fjallið
þetta borð og athuga bæöi| Homelen. Hefir myndast stór
tízkublöðin og hin margvíslegu i sprunga 0farlega í fjallinu. _
fataefni. Búðarfólkið ber nýja Telja menn> að sprungan verði
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU
LESIÐ HEIMSKRINGLU
BORGIÐ HEIMSKRINGLU
I
fetærir og stærri, og óttast af-
leiðingamar.
og nýja stranga fram á borðið
og tekur aftur þá, sem ekki
falla í geð skiftivinanna. Sauma
konan er önnum kafin að finna
ný efni og nýtt samræmi við
dægurtízkuna.
Þær konur, sem mest berast
á, láta þannig sauma klæði sín
heimahúsum, eftir að hafa
sjálfar framkvæmt þennan
vandasama undirbúning. Sauma
konan er fastur starfsmaður á
heimilinu, meðan stendur á
\eikinu. Auk þess- kemur
saumakonan af og til á heimili
sinna föstu viðskiftamanna, al-
veg eins og húsalæknir kemur
cbeðinn af og til vegna heilsu-
fars skjólstæðinga sinna.
Þessi heimaiðja um fatagerð
tillialdskvenna á Spáni, veldur
því að stórbæina vantar hin
glæsilegu vöruhús, sem annars-
staðar skapa tilbreytni, og líf í
borgum auðugra landa. Spæn-
skar borgir verða að þessu leyti
LISTAMANNSLAUN
Ferðist til Islands
með
Canadian Pacific
Eimskipunum
Hin hraða sjóferð frá Canada eftir
hinni fögru St. Lawrence siglingaleið
Þriðja flokks farrými frá Montreal eða Quebec tii Reykjavfkur—
Aðra leið $111.50
Báðar leiðir $197.00
Fargjöld örlítið hærri með “Duchess” og ‘‘Empress” skipunum.
öll þjónusta ábyrgst hin ánægjulegasta
Vegabréf ónauðsynleg
Sendið heim eftir konu yðar og börnum eða heitmey, og látið
þær ferðast með Canadian Pacific til þess að tryggja þeim
greiða og þægilega ferð. Vér ráðstöfum öllu aðlútandi hinu nauð-
synlega landgöngu leyfi.
Eftir frekari upplýsingum spyrjist fyrir hjá næsta umboðsmanni
eða skrifið til
W. C. CASEY, Steamship General Passenger Agent,
S72 Main Street, Winnipeg, Man.
Málið upp!
Hann kom svo hress og hróðug-
ur:
“Húrra! Nú ætla þeir mig að
styrkja,
þakka — í peningum — þetta
. gamla,
þetta, sem eg er búinn að
yrkja”.
Hún sagði og hristi höfuðið:
“Hnötturinn mun þó snúast
enn?”
Hún var orðin svo innifrosin
og afhuga trúnni á guð og
menn.
Hreinsið upp!
og notið beztu tegundir af
Húsmáli
Gljámáli
Shellac
og Málolíu
ER BERA VÖRUMERKI
The Canada Paint Co. Ltd.
MeS þeim vörum ber verkiS
betri árangur og endist lengur
= TIL SÖLU HJÁ:
Eitt augnablik. Svo bj,æddi út
og brosið í hel á vörum fraus-
hann stóð svo einn við hennar =
B. Petursson Hardware Co.
Sími 86 755
hlið
fábreytilegri heldur en við mættilog hugurinn flökti vegalaus.
WELLINGTON og SIMCOE
....„„„„................lllllll..................*....................