Heimskringla - 24.10.1934, Blaðsíða 1

XLIX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. OKT. 1934
NUMER 4.
SÉRA JAKOB JÓNSSON
KOMINN VESTUR
Séra Jakob Jónsson frá Norð-
firði á íslandi kom til Winnipqg
s. 1. mánudagsdagsmorgun. —
Hann lagði af stað frá Reykja-
vík 5 október. Perðin gekk í
alla staði ákjósanlega.
Vestur um Ihaf er séra Jakob
kominn til þess að takast á
hendur störf hjá Hinu samein-
aða kirkjufélagi íslendinga. —
Mun starf hans verða jöfnum
höndum hjá Sambandssöfnuði
í Winnipeg og hjá söfnuðum
kirkjufélagsins í Saskatchewan
fylki.
Séra Jakob er sóknarprestur
í Norðfirði á íslandi, en fékk
eins árs iburtfararleyfi í þeim
tilgangi að dvelja hér vestra
þann tíma.
Séra Jakob er sonur séra
Jóns Finnssonar fyrrum prest á
Djúpavogi og konu hans, frú
Sigríðar Beck. Eru þau nú bú-
sett í Rvík. En bróðir hans er
Eysteinn Jónsson núverandi
fjármálaráðherra íslands. Séra
Jakoh er giftur frú Þóru Ein-
arsdóttur, er í Reykjavík dvel-
ur meðan maður hennar er
vestra.
Séra Jakob er tiltölulega ung-
ur maður og af starfi hans, sem
hinna annara ungu mentamanna
heiman af íslandi, er prest-
þjónustu hafa með höndum
haft fyrir Sameinaða Kirkjufé-
lagið, má hins bezta vænta.
Vestur-íslendingar bjóða séra
Jakob velkominn í hópinn
vestra.
I RJOÐRINU
Þetta er húsið hans
hér ’ann lengi bjó.
Hangir rjáfur ranns;
raftar heyktir (þó.
Orpnir Ijórar augum brostnum stara;
inn um skældar dyrnar refir fara.
Skamt er út í skóg.
Hér er rjóðrið hans;
hann sér til það bjó.
Afrek einyrkjans
óðum fyrnast þó.
Nú ei framar grasið mjúka grær þar
gráar renglur, tíu ára stærðar,
teygja kræklu-kló.
Fram með ihússins hlið
hafði ’ann blómarann.
Iðinn var hann við
að vanda reitinn þann.
Engan skilding veittu iþau í vasann;
en vísdómsorðin drottins í þeirn las hann.
Af því yndi fann.
Höndin iðjuhög
hreyfði áhöld mörg.
Bæði um láð og lög
leitaði eftir björg.
Þekk var hvíldin þreyttum hal að kveldi.
Þjóðar sinnar ment hjá arineldi
gjörði helgan hörg.
Sveif að bylur sá
sem örlögum réð.
Neyðarhrópin há:
hafði slys þar skeð.
Þoldi ’ann blak viö byls og ísa gjáifur;
barg ’ann drengjum, hlaut þó skaða
sjálfur:
Ihneig á banabeð.
Hér er leiðið hans,
háum úti í skóg.
Á því enginn krans;
umkringt laufum þó.
Sjálfur legstað sér hann þarna valdi,
á svæði því hann árin mörgu dvaldi:
lifði, leið og dó.
B. Þorsteinsson
STITT VER STÖRF
BENNETTSTJÓRNARINNAR
SPRENGING í ÍVERUHÚSI
ÞRÍR MENN FARAST
í íveruihúsi í Fort Garry varð
sprenging s. 1. laugardag. Þrír
raenn fórust. Hétu þeir: John
C. Collinson, K.C., lögfræðis-
nautur Manitohaþingsins og
eigandi hússins. Lorne H.
Brockest, verkfræðingur, og Al-
fred Lawrence Andrews.
Sprengingin varð með þeim
hætti, að verið var að yfirlíta
olíulhitunarstöð, er nýlega hafði
verið látinn í húsið. Kveikti
einn af verkfræðingunum á eld-
spítu, er ihann var að ihuga að
live mikil olía væri í geymirn-
um sem var niðri í kjallara. —
Meira þurfti ekki með.
Young Brockest 20 ára sem
með föður sínum 'var í kjallar-
anum er bálið gaus upp, hljóp
með logann í sér um 200 yards
og steypti sér í ána. Það snar-
ræði hefir að líkindum ibjargað
lífi hans.
CANADA GEFUR PÓLLANDI
4 VÍSUNDA
BRETAR VINNA I KAPP-
FLUGINU TIL MELBOURNE
Kappfluginu frá London á
Englandi til Melbourne í Ást-
ralíu lauk þannig, að skip þeirra
Scott og Black varð fyrst. Eru
þeir Bretar og hljót $50,000
verðlaunin sem heitið var fyrir
flugið.
Þessa 12,000 mílna leið flugu
þeir á 71 klukkustund. Flug-
hraði þeirra var að jafnaði á
ferðalaginu 176 mílur.
Frá Mildenhall á Englandi
lögðu 20 skip af stað s. 1.
laugardag. Var fyrsta daginn
ósýnt um hvert vinna mundi.
Einna hrað skreiðast mun skip
Molisons-hjónanna hafa verið,
en það komst ekki nema til Ind-
lands, bilaði þar svo að ekki
varð við það gert. En annan
daginn fóru þeir Scott og Black
a ðsíga á það og urðu fremstir.
Þó skip Hollendinga, The Fly-
ing Dutchman, væri skriðdrjúg-
ur komst hann ekki á undan
skipi Bretanna. Bandaríkja-
mennirnir Turner og Pangborn
voru þeir þriðju í röðinni. Þeir
flugu mjög gætilega vegna þess
að þeim var ljóst frá byrjun, að
skip þeirra var ekki nægilega
hraðskreitt til kauppflugsins.
í einu loftskipanna kviknaði
og brunnu mennirnir er á því
voru. Var það skip frá Eng-
landi. Það komst aðeins til
Rome
Canada hefir gefið Póllandi
fjóra föngulega vísunda úr
hjörðinni í Wainwright í Al-
berta fylki. Verða þeir innan
skamms sendir til Póllands.
Póllendingar búsettir í Can-
ada fóru fram á þetta við
stjórn Canada. Hugmynd þeirra
er að koma upp vísunda-hjörð
í Póllandi.
í Bialovieza í Póllandi var
fyrir stríðið mikla talsverð hjörð
af vísundum. Annar staðar
voru þeir honfnir í Evrópu.
Héldu þeir sig í skógum þessa
héraðs. Þegar stríðið mikla
skall á, varð nokkuð af þessu
héraði vígvöllur og fækkaði dýr-
unum þá nokkuð, en þó tals-
vert meira eftir stríðið. Er nú
svo komið, að ekki eru n§ma
,fim dýr þarna. Pólland, sem
endurheimti land Iþetta af Rúss-
um eftir stríðið, hefir nú gert
þama þjóðgarð og verður með
vísundana frá Canada farið
Iþangað.
Árni Helgason
“VÍSIR” TÍU ÁRA GAMALL
Jóhannes S. Björnson
Þakkarorð
Af öllu 'hjarta viljum yið
þakka fyrir þá innilegu velvild
og hluttekningu ótal vina, nær
og fjær, er þeir létu í té við
'fráfall ástríkrar eiginkonu og
móður, Sigríðar Jónasdóttur Jó-
hannsson. Drottinn blessi okk-
ur, þeim og öllum sem þektu
hana, minningu íhennar.
Ásm. P. Jóhannsson
„
og fjölskylda
(Agrip af sögu félagsins, samið
á ensku af Agli Anderson lög-
fræðingi í Chicago, í íslenzkri
þýðing eftir Egil Erlendsson.)
í hringiðu þeirri og ærzla-
gangi er fylgir athafnalífi ann-
arar hinnar mestu verzlunar-
borgar í Ameríku og einnar
hinnar umsvifamestu stórborg-
ar veraldarinnar — vaknaði, nú
fyrir nokkrum árum síðan, upp
í huga nokkurra sona og dætra
víkinganna fornu, þó í fjarlægð
byggu við land feðra sinna og
öll bein áhrif þaðan, einlæg og
ákveðin löngun og metnaður til
þess að varðveita og halda á
lofti íslenzkum erfðum, fróðleik
og hugsunarhætti eftir fremstu
getu. í hjarta þessa fólks hefir
jafnan búið hinn innilegasti hlý
leiki til íslands — til þjóðar-
innar — íslenzkra sagna og
ibókmenta, jafnframt því sem
það ber með samúð og kærleika
einlæga virðingu fyrir kjörland-
inu, erfðum þess oig þjóðar hag.
í þessum huga og þessum
anda, efndi nokkur hópur Is-
lendinga í borginni Ghicago til
félagsstofnunar, 18. október
1924 ,er þeir nefndu “Vísir”.
Fullu nafni heitir félagið Vís-
ir, Íslendingafélagið í Chicago.
Félagið er ekki löggilt, sam-
kvæmt ríkislögum í Illinois. —
Stjórnarskrá þess eru lög sem
félagsmenn sömdu og sam-
þyktu þegar það var stofnað.
Fyrstu embættismenn félags-
ins voru þessir: Forseti: Jó-
Ihannes S. Björnsson; skrifari:
Sveinbjörn Árnason; fóhirðix:
Guðmundur Barnes og vara-
forseti: Páll Björnsson.
Fyrir félaginu vakir aðallega
tvent: í fyrsta lagi það, að
vekja löngun til að kynnast ís-
lenzku máli, sögu þjóðarinnar
og siðum hennar; og í öðru lagi
það, að auka og glæða félags-
lyndi og viðkynning meðal fólks
af íslenzkum ættum í borginni
og grendinni.
Fyrstu árin, 1924 og 1925,
hélt félagið fundi sína í Macca-
ibees Hall, á 1621 N. Califomia
Avenue; en síðan í Chicago
Norske Klub á 2350 N. Kedzie
Blvd. Húsið er bygt úr eld-
traustu efni, veggir úr tígul-
steini og þak úr öðrum efnum
sem eldur má ekki heldur á
festa. Öll gólf eru úr eiki-viði
gerð og veggir og loft eru fag-
urlega skreytt. Á fyrsta gólfi
er samkomusalur mikill og leik-
pallur með öllum nauðsynleg-
um útbúnaði sem þar að lýtur.
Salurinn tekur fjölmenni mikið;
er þar því nægilegt undanfæri
fyrir dansskemtanir. Á neðra
gólfi er rúmgóður borðsalur,
eldhús, fatabúr og þvottaher-
bergi. Félagið leigir þetta hús
gegn árlegu gjaldi og heldur
þar tíu fundi á starfsári hverju,
frá september til júní að báðum
meðtöldum.
Fundir eru hajdnir fyrsta
föstudag í mánuði hverjum. —
Fara þeir fram með þeim hætti,
að fundur er settur kl. 8. e. m.;
er það starfsfundur; en að bon-
um loknum taka við skemtanir.
Þessar skemtanir eru með ýmsu
(móti og skal þeirra nú að
nokkru getið. Má þar fyrst til
telja veizlu nokkra, “Goðablót”,
Sem haldin er einu sinni á ári.
Opnir fundir hafa verið haldnir
öðru hverju og til þeirra boðnir
ekki aðeins Islendingar heldur
og allir aðrir af norrænum ætt-
um sem til hefir náðst. Smá-
leikir, bæði á ensku og ís-
Frh. á 4. bls.
Á fundi er félag conservatíva
í West-Kildonan hélt 11. okt.
var J. H. Stitt sambandsþing-
maður Selkirk kjördæmis einn
ræðumanna. Mintist hann all-
ftarlega á störf Bennettstjórn-
arinnar og kvaðst eiga eftir að
sjá þá stjórn er meira verk hefði
sér fyrir hendur tekið en hún.
Á forsætisráðherra R. B. Ben-
nett mintist ihann sem bjarg-
vætt landsins.
“Eg bið engrar afsökunar á
því, að vera conservatívi,” sagði
Mr. Stitt. “Og komi að því,
að eg sæki í Selkirkkjördæmi
aftur, verður það undir sama
merki og eg sótti síðast, sem
óháður conservatívi.
Eg ætla heldur ekki að fara
leið neins Tammany Hall-flokks
til að ná útnefningu. Eg kaupi
Ihvorki eða bið neinn mann um
atkvæði. Eg legg starf mitt á
þingi f þágu kjördæmisins ein-
göngu til grundvallar fyrir því
ihvort eg sé verður endurkosn-
ingar, og störf stjórnarinnar
sem eg er stoltur af að fylgja
að málum.
Hverju skiftir það hvað mað-
urinn þykist vera? Það eru
verkin og ekkert annað sem
ihann verður dæmdur eftir. Þið
kallið Bennett íhaldsmann, en
King frjálslyndann, er ekki svo ?
En hvað verður upp á teningn-
um þegar farið er að dæma
mennina af verkum sínum? —
Það, að Bennett er sá frjáls-
lyndi, en King sá íhaldssami.”
Major W. W. Kennedy þingm.
frá Winnipeg sagði nokkur orð
á fundinum og vék máli að
Ihæfileikum og starfi Mr. Stitts
á þingi. Hann fór og nokkrum
orðum um starf iStevens nefnd-
arinnar og sagði áheyrendum
sínum, að þeir gætu reitt sig
á að við það starf yrði ekki
'hætt í miðju kafi.
ganga Bretum á hönd. Þar
segir ennfremur, að það yrðu
einsdæmi í sögu Bretlands, er
sjálfstætt ríki sækti af fúsum
vilja um upptöku í breska
heimsveldið.
í formála fyrir grein þessari
í “The Scotsman” er frá því
sagt, að greinarhöfundur sé vel
kunnugur íslandsmálum, enda
segja Berlingatíðindi í Höfn, að
■margt bendi til þess, að höf-
undur greinarinnar hafi sam-
vinnu við áhrifamikla stjórn-
málamenn.
Hefir ritstjórn hins enska
blaðs verið að því spurð hver
sé höfundur að grein þessari.
En ritstjórnin hefir gefið það
svar, að hún óski ekki eftir að
ljóstra því upp hver höfundur-
inn sé.
ENSK BLAÐAGREIN UM
FRAMTfÐ ÍSLANDS
Nýlega barst sendiherraskrif-
stofu Dana hér fregn um það,
að nýlega hafi birst grein í
“The Söotsman” í Edinborg,
þar sem rætt er um framtíð ís-
lands.
Greinin í hinu enska blaði
fjallar um þann möguleika, að
Island verði sjálfstjórnarnýlenda
í breska heimsveldinu eftir
1943. Heldur greinarhöfundur
því fram, að ísland eigi engan
annan kost eftir að sambandinu
sé slitið við Danmörku en að
Það liggur í hlutarins eðli,
að engin ástæða er til þess fyrir
okkur íslendinga, að kippa okk-
ur upp við iþað, þó einhver
fréttaritari hins enska blaðs
birti hugleiðingar um það,
hvernig hann líti á framtíð ís-
lands og möguleika þjóðar vorr-
ar til þess að varðveita sjálf-
stæði vort og standa á eigin
fótum.
En getsakirnar um það, að á
hrifamiklar íslenzkir stjóm-
málamenn standi að baki grein
þessari, eða hafi átt þátt í þeim
hugleiðingum sem þar birtast,
er það eina, í þessu sambandi,
sem menn verða að gefa veru-
legan gaum.
Eitt af blöðum landsstjórnar-
innar hefir gert allmikinn
“hvell” út af grein þessari. Er
svo að sjá, sem blaðið sé mjög
kunnugt því sjónarmiði, sem
þar kemur fram um afstöðu
vora út á við, nú og í framtið-
inni.
En, sem fyr segir. Ef eigi
gefst frekara tilefni, er ekki
ástæða til að fjölyrða um þetta
mál. Af íslenzkum stjórnmála-
mönnum, sem nú eru uppi, hefir
enginn látið þá skoðun í ljós,
að æskilegt væri fyrir ísland
að ganga Bretum á hönd, eftir
sambandsslit við Dani.
Hér skal, að svo komnu eng-
um getum að því leitt, hvort sá
grunur sé réttur, að greinin í
hinu enska blaði sé undan ís-
lenzku'm rifjum runnin, og hvar
sé þá líklegast að leita eftir
því hugarfari, sem þar birtist,
né hver ástæða kunni að vera
fyrir því, að slíkum hugleiðing-
um skýtur upp einmitt á þess-
um tímum. — Mbl.
Níu manns, þar af 7 íslendingar, farast
í bátsbruna á Lake Winnipegosis
Það hörmuega slys varð á
Winnipegosisvatni síðast* liðinn
fimtudag, að í vélar-bát kvikn-
aði er á voru 10 manns, er allir
ffórust nema einn. Að tveim
undanteknum var fólkið á bátn-
ium íslenzkt. Nöfn þeirra er
ffórust eru þessi:
Wilbert Goodman 40 ára,
kona hans 37 ára og þrjú börn,
Ólafur 8 ára, Valla 5 ára og
Vera nærri tveggja ára. Ólafur
Jónsson 75 ára, María Harrision
17 ára, Gffsli Árnason 30 ára,
May Bicknell, 20 ára. Alt var
Iþetta ffólk frá Winnipegosis.
William Jónsson, sonur Ólafs
Jónssonar bjargaðist á þann
hátt að hann synti til lands.
Báturinn var á leið frá Win-
nipegosis norður í fiskiver. —
Þegar ikomið var um 65 mílur
norður frá Winnipegosis, eða
norður að svonefndu Papoose
Island, þurfti að bæta olíu í
geymir vélarinnar. En ókyrt
var og haffði eitthvað af olíu
skvest á heita pípu. Stóð bát-
urinn brátt nálega allur í björtu
báli.
Var þá hrundið út litlum
björgunarbát er á vélbátnum
var. Fór fólkið í hann. En
Ihann var ofhlaðin fyrír það
veður sem var og fyltist brátt.
og Hvolfdi. Auk Williams Jóns-
sonar voru May Bucknell og
Gísli Ámason synd og reyndu
þau öll að koma við björgun,
en er til þess var ekki von,
lögðu þau af stað til lands. En
þangað auðnaðist ekki öðrum
en William að ná.
Þetta er eitt með hinum svip-
legri slysum er orðið hafa á
meðal Vestur-lslendinga.