Heimskringla - 07.11.1934, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WíINNIPEG, 7. NÓV. 1934
I VIKING
Eftir R. Sabatini
Nú leit liún við honum og aðgætti hann
vandlega; alt andlit hans var með bljúgum
bænar svip. Hún var með áhyggju svip, er óð-
um harðnaði og gerðist nær óhemjulegur. Hún
tók höndum sínum á öxlum hans og horfði í
augu hans. Síðan segir hún:
“Viltu vinna eið að því, fyrir mér, Noll.
að alt þetta er eins og þú hefir sagt, engu
aukið við né brugðið til þess að fegra þinn
málstað?”
“Þarftu svardaga við, frá mér?” spurði
hann og hún sá hrygð færast yfir andlit hans.
“Ef svo væri, þá þætti mér ekki vænt um
Iþig, Noll. En nú er svo komið, að eg þarf
stuðnings við af fastyrðum þínum. Viltu ekki
vera veglyndur og vorkenna mér, styrkja mig
til að standa í móti hverju sem sagt kann að
verða eftirleiðis?”
“Guð sé mitt vitni, að eg hefi sagt þér satt
í öllum atriðum,” svaraði hann, hátiðlega al-
vörugefinn.
Hún lét slúta höfuðið þar til það hvíldi á
öxl hans, og tárfeldi, yfirkomin af því er
tekið var fyrir allan harm sem hún hafði
borið í hljóði, frá því að hann byrjaði að sækja
eftir henni.
“Þá trúi eg, að þú hafir gert rétt,” mælti
hún. “Eg trúi þér til þess, að enginn heið-
ursmaður hefði getað farið öðru vísi að. Eg
má til að trúa þér, Noll, því að annars gseti eg
engu tpeyst og enga von átt. Þú ert líkur
eldi sem hefir læst sig um hina beztu þætti
míns innrætis og brent þá til ösku, svo þú
mættir halda þeim í hjarta þínu. Eg læt mér
vel líka, meðan þú bregst ekki.”
“Þér skal eg aldrei bregðast, ljúfa,” svar-
aði hann í hálfum hjóðum. “Gæti eg annað
gert, fyrst þú ert send til að gera mig einlæg-
an?”
Hún leit við honum aftur og nú brosti hún
gegnum tárin.
“Og þú umberð Peter?” bað hún.
“Hann skal enga getu hafa til að egna
mig til reiði,” svaraði hann. “Því lofa eg þér
sömuleiðis við drengskap minn. Veiztu að
hann barði á mér í dag?”
“Barði á þér? Ekki sagðirðu mér frá
því!”
“Deilunni við hann skaut eg hjá og
stefndi henni að þeim óþokka, sem hafði
hann að skotspæni. Eg hló við högginu. Var
hann ekki mér heilagur?”
“Hann er vænn í sér, Noll,” sagði hún.
“Hann mun elska þig eins og þú átt skilið,
þegar fram líða stundir, og þú skalt reyna,
að hann verðskuldar þína vináttu.”
“Hana verðskuldar hann nú, vegná þess
að honum þykir vænt um þig.”
“Og þú ætlar altaf að hugsa svona, þenn-
an stutta tíma, sem við verðum að bíða?”
“Eg skal aldrei hugsa öðru vísi, mín kæra.
Eg skal forðast hann á meðan, og til þess ekki
verði. mein að ef hann bannar hingað komur
mínar, þá skal eg jafnvel hætta þeim alveg.
Þú verður fulltíða að tæpu ári liðnu, þér mun
enginn banna að fara hvar sem þú vilt. Hvað
er að bíða í ár, með slíkum vonum og eg hefi,
að stilla óþolann?”
Hún strauk honum í framan. ”Jafnan ert
þú mér eftirlátur, Noll,” mælti hún blíðlega.
“Eg get ekki trúað, að þú sért nokkum tíma
harður við aðra, þó þeir segi svo.”
“Gefðu ekki um þá,” svaraði hann henni.
“Það kann að vera að mér hafi hætt til þeirra
hluta, en þú hefir mig skíran gert um það,
Rósa. Hvemig má sá annað vera en mildur,
sem elskar þig?” Hann kysti hana og stóð
upp. “Nú er mál að fara”, sagði hann. “Eg
verð á gangi út með vog á morgun. Ef svo
skyldi vera, að þér kæmi líkt til hugar. . .”
Nú hló hún og stóð upp. “Eg skal koma
þangað, elsku Noll.”
“Svo mun bezt vera, eftirleiðis,” mælti
hann og kvaddi brosandi með hneigingu.
Hún fylgdi honum fram að stiga og
horfði á eftir honum ofan; í augum hennar
mátti sjá, að henni þótti hann bera sig vel,
þessi vasklegi og einarði ástsveinn hennar.
III. Kapítuli.
Að verða fyrri til að segja Rósamundu
tíðindin, reyndist viturlegt, þegar Master God-
olphin kom heim. Hann gekk strax á fund
systur sinnar, hann var hryggur og kvíðinn
um Sir John, þóttist illu beittur af Sir Oliver;
af þessu var honum mjög gramt í geði og var
ófrýnn og byrstur. Hann byrjaði tal sitt svo:
“Húsfreyja, Sir John liggur fyrir dauðan-
um.” (Þó öldin væri harðfeng voru talsiðir
hæversklegir, ávarpsorðum, svo sem ‘madam”
og ‘master’ vanalega haldið, þó hér sé oftlega
slept).
Svar hennar kom honum á óvart, og
ekki var það til þess fallið, að mýkja eða stilla
skap hans. Hún mælti:
“Eg veit það. Og það er mín trú, að
hann hafi ekki átt minna skilið. Sá sem fer
með illmæli, verður að vera við gjöldunum
<búinn.”
Hann hvesti á hana augun, svo reiður, að
hann mátti ekki stilla orðum sínum, heldur
kvað við blótsyrði og formælingar, að hún
væri heilluð og tryld af þeim arga hundi
Tressilian.
Hún svaraði honum stillilega: “Það var
mikið happ fyrir mig, að hann kom hér á
undan þér, til að segja mér hið sanna um
þennan atburð.” En er hér var komið, rénaði
henni stilling og stórlæti, hræðslu setti að
henni og kvíða, svo að hún sagði: “Ó, Peter,
eg vona að Sir John rétti við. Mér varð ósköp
mikið um þetta. En eg bið þig af hjarta, að
vera sanngjarn. Sir Oliver sagði mér hve illa
var til hans gert.”
“Hann skal fá verri útreið, áður lýkur, ef
guð lofar mér að lifa! Ef þú heldur, að þessi
tilgerð þolist hefndarlaust. . .”
Hún hljóp í fangið á honum og bað hann
inilega að halda þessari deilu ekki lengra.
Hún sagði honum af ást sinni til Sir Olivers,
kvaðst einráðin til að giftast honum, hvað
sem í móti stæði, en ekki mýktist bróðir
hennar við það. En þar kom, fyrir bænarstað
hennar og kærleika systkinanna, er þau höfðu
jafnan borið hvort til annars, að hann hét því,
áður lauk, að svo búið skyldi standa, ef Sir
John héldi lífi. En ef svo færi, sem líklegt
væri, að Sir John léti h'f sitt, þá kvaðst hann
ekki geta haldið ærunni, nema með því að
hefna Iþess mannskaða, sem orðið hefði,
að miklu leyti af hans völdum.
“Þann mann sé eg allan eins og hann er,”
mælti hann með yfirlæti æskumanna. “Hann
er slægur eins og Fjandinn sjálfur, en hann
getur ekki vilt mér sýn. Hann slóst upp á
Killigrew til að hefna sín á mér. Hann vill
eiga þig Rósamunda, þess vegna gat hann
ekki — það sagði hann mér sjálfur, afdráttar-
laust — snúizt að mér, hvemig sem eg egndi
hann, jafnvel berði á honum. Honum gafst
tilefni til að drepa mig fyrir það, en það
forðaðist hann, af því hann vissi að þá mund-
uð þið aldrei ná saman. Ó, hann er slægur
eins og púkar í viti. Svo hann tók það ráð,
til að afmá þann ærublétt, sem hann hlaut
af mér, að skella skuldinni á Killigrew og
ætlaði sér að drepa hann, mér til viðvörunar.
En ef Killigrew deyr. . .” Þessa dælu lét hann
ganga og fylti hennar blíða brjóst angist og
kvíða fyrir því, að sjá deiluna harðna milli
þeirra tveggja karlmanna, sem hún unni mest.
Ef þar að ræki, að annarhvor þeirra feldi hinn,
þá vissi hún fyrir víst, að þann sem lifði,
vildi hún aldrei framar sjá fyrir sínum aug-
um.
Hún huggaðist að lokum við heit Sir Oli-
vers, að hlífast við bróður hennar, hvað sem
fyrir kæmi. Hún treysti honum til fulls og
reiddi sig á þá fágæta orku hans, að ganga
öruggur í og heill úr hverjum háska, sem
ósnjallari eða ósterkari mönnum var fullkomin
ófæra. Og því meir sem hún hugsaði til
þessa, því meir óx þótti hennar af honum, unz
hún þakkaði guði fyrir elskhuga, sem bæri
langt af öllum öðrum karlmönnum.
En Sir John Killigrew lét ekki líf sitt,
heldur sveif milli þessa heim óg annars betra,
í vikutíma eða svo og fór þá að rétta við. —
Undir veturnætur komst hann á fætur, var
þá magur og fölur, hafði lagt svo mikið af, að
hann var líkari skugga sínum en því sem hann
áður var. Ein hans fyrsta ferð var til God-
olphin Gourt, að telja Rósamundu af hinum
fyrirhugaða ráðahag, eftir beiðni bróður henn-
ar. Henni þótti sem honum væri brugðið og
mótmæli hans undarlega kraftlítil.
Það bar til, þó skrítilegt sé frá að segja,
að þegar Sir John horfðist á við sinn viðskiln-
að og hugur hans dvínaði til varaldarinnar,
þá komst hann að þeirri niðurstöðu, sem hon-
um hefði aldrei orðið, ef haldið hefði heilsu
sinni, að hann hefði ekki meira fengið, en
hann átti skilið. Honum skildist ,að háttalag
sitt hafði verið miður heiðarlegt, þó ekki hefði
hann vitað af því, þangað til nú og að hann
hefði beitt vopnum við Sir Oliver, sem heiðurs-
manni hæfðu alls ekki, og enginn gæti vaxið
af að beita. Þá sá hann glögt, að honum
hafði glapizt sýn af gömlum væringum við
Tressilian ættina og af nýjum útistöðum útaf
Smithicks löggilding; af þeim þústi hefði hann
trúað, að illmælin um Sir Oliver væru sönn.
Hann sá líka, að öfund átti sinn þátt í þessu.
Afrek Sir Olivers á sjó höfðu gert hann auð-
ugan og með auðnum var hann að ná aftur
áliti og völdum sem Tressilian ættin hafði fyr-
meir notið í þeim héruðum, áður en Hrólfur
spilti, svo að ekki var annað sýnna en hann
yxi yfir höfuð Killigrew ættinni, er átti höfuð-
bólið Arwenack.
Aldrei komst hann svo langt í þessu aftur-
hvarfi, að hann kannaðist við, að Sir Oliver
væri hæfilegt mannsefni fyrir Rósamundu
Godolphin. Faðir hennar og þeirra systkin-
anna hafði falið honum forsjá þeirra, á sínu
dánardægri, og það umboð rækti hann trú-
lega, þangað til Peter náði lögaldri. Hann
unni Rósamundu hugástum, en sú elska var
stórlega tempruð föðurlegri umhyggju. HonW
um lagði mjög nærri, að tilbiðja hana, og
þegar vel var að gætt, þegar hann hafði út-
rýmt allri hlutdrægni úr huga sínum, þá var
nóg eftir samt í eðli og fari Sir Olivers, sem
honum féll næsta illa við, og sú tilhugsun, að
hann yrði, eiginmaður Rósamundu, var honum
meir en ógeðfeld.
Fyrst af öllu var það, að innræti þeirrar
ættar var ilt, eins og allir vissu, þó útyfir tæki
Hrólfs háttlag; óhugsandi væri, að Sir Oliver
hefði með öllu farið varhluta af því, enda þótt-
ist Sir John margt finna, er benti til hins
gagnstæða. Hann var ofstopamaður, eins og
öll sú ætt, skapstór og grimmur og engin at~
vinna var betur við hans hæfi, en sú, sem
bann hafði valið sér, að vera í víking. Hann
var óþýður og hrokafullur, þoldi illa aðfinn-
ingar og lét sér fátt um finnast þó hann kæmi
hart við aðra. Var svona maður hæfilegt
mannsefni fjrrir Rósamundu — þessa spurn-
ingu athugaði hann með alúð og einlægni.
Mátti hann fela öðrum eins manni að sjá
fyrir sælu hennar? Vissulega gat hann það
ekki.
Af þessu bar það til, að jafnskjótt og
hann var rólfær, fór hann að vitja Rósa-
mundu, eins og skyldan bauð honum og jung-
herra Peter bað hann. En með því að hann
vissi, að hann hafði verið óbilgjarn, þá gætti
hann þess að taka heldur of lítið af en of
mikið. Hún veitti honum þegar andsvar:
“Sir John, ef allir ættu að dæmast eftir
syndum sinna forfeðra, þá mundu fáir sleppa
með vægum dómi, og hvar myndir þú þá
finna mann handa mér, sem þér líkaði í alla
staði?”
“Faðir hans. . . mælti Sir John.
“Segðu mér ekki af föður hans, heldur af
honum sjálfum,” mælti hún.
Hann varð þungbrýnn við; þau sátu í
turnskemmu hennar, við þann gluggann sem
vissi að ánni.
“Svo mun eg gera,” svaraði hann, nærri
því stygglega, af því að hún tók fram í, hélt
honum að efninu og svifti hann þar með
beztu ástæðum hans. “Eigi að síður nægir
það, að marga af göllum föður síns hefir hann
erft, sem sjá má á háttalagi hans; að hann
hefir ekki erft aðra, getur ókominn tími og
annað ekki, skorið úr.”
Hún gabbaði hann, svaraði þó mjög al-
varlega: “Með öðrum orðum, eg á að bíða
þangað til hann deyr af elli, til þess að vera
alveg viss um, að hann hafi ekki þá lesti til að
bera, sem gera hann óhæfan til hjónabands?”
“Nei, nei,” andæfði hann. “Góðs van!
hvaða öfgar fer þú með!”
“Öfgarnar eru þínar, Sir John. Eg er
aðeins spegill þeirra.”
Hann vatt sér til í sætinu og rumdi. “Sé
það þá svo,” segir hann snúðugt. “Við skulum
ekki telja aðra en þá sem þegar eru komnir í
Ijós. “Og þá taldi Sir John upp.
“En þetta er ekki annað en dómur þinn
um hann — rétt það sem þú heldur að hann
sé.”
“Það er almennings dómur um hann.”
“En eg ætla mér ekki að eiga mann
vegna þess hvað aðrir halda um hann, heldur
vegna þess sem mér sjálfri sýnist um hann.
Eg finn ekki neina slíka skaplesti með Sir
Oliver.”
“Eg er að biðja þig að eiga hann ekki, svo
þú verðir ekki þeirra vör.”
“En ef eg ekki giftist honum, verð eg
þeirra aldrei vör, og þangað til eg kenni þeirra
skapbresta, skal eg alt af elska hann og þrá
að giftast honum. Á eg að eyða allri æfinni
til þess?” Hún hló við og kom þangað sem
hann sat. Hún lagði arminn um háls honum,
líkt og á föður sínum, eins og hún hafði verið
vön við í síðastliðinn tíu ár — og olli þar
með því, að honum fanst hann vera gífurlega
aldraður. Hinni hendinni strauk hún um
ennið á honum.
“Uss, en þær hrukkur!” sagði hún við
hann. “Þú ert alveg frá, orðinn utan við þig
og ráðalaus af kvennakænsku og þykir
miður.”
“Eg er ráðalaus af kvenlegri einþykni,
kvenmanns þráa, að vilja ekki sjá.”
“Þú kant mér ekki neitt að sýna, Sir
John.”
“Ekki neitt? Er alt sem eg hefi talið
fyrir þér sama og ekki neitt?”
“Orð og reyndir eru sitt hvað, dómar og
sannar niðurstöður tvent ólíkt. Þú segir að
han nsé svo og svo og svo. En þegar eg spyr
þig eftir hvaða sönnunum þú dæmir hann, þá
svarar þú að þú haldir að hann sé eins og þú
segir. Hugsanir þínar kunna að vera einlæg?
ar Sir John, en rökin eru fráleit.” Hér hló
hún enn, þegar hann starði á hana með opinn
munninn/ öldungis hlessa. “Gerðu nú sem
ráðvandur dómari og segðu mér af einum at-
verka hans — aðeins eitt, þó ekki sé meira,
af því sem hann hefir aðhafst og þú veizt með
vissu — er sanni, að hann sé því líkur sem þú
segir hann. Nú, Sir John!”
Hann leit við henni snarplega. Þar eftir
brosti hann loksins.
“Skelmir!” sagði hann — og löngu seinna
kom sá dagur, að hann minti þessara orða.
“Ef hann verður nokkurntíma færður til dóms,
þá kann eg ekki betri verjanda að kjósa hon-
um til handa, heldur en þig.”
Hún var ekki engi að nota sér færið, kysti
hann kossi og mælti: “Og ærlegri dómara en
þig get eg ekki óskað honum.”
Hvað átti veslings maðurinn að gera eftir
það? Þaö sem hann gerði. Reynast eins og
hún hafði fyrir mælt, og fara strax á fund
Sir Olivers og sættast við hann.
Hann kannaðist mjög svo drengilega við
sök sína og Sir Oliver tók vel við og drengi-
lega. En þegar Sir John kom að heitorði
jómfrú Rósamundu, þá var tal hans með meiri
tregðu, eftir því sem honum þótti skyldan
bjóða sér hennar vegna. Hann lýsti því, að
með því að hann þættist ekki geta litið svo á,
að Sir Oliver væri hæfilegt mannsefni handa
henni, þá skyldi Sir Oliver ekki taka neitt af
þtí sem sagt hefði verið svo upp, að hann léti
sér ráðahaginn vel líka.
“En þar með er ekki sagt, að eg standi
þar í mót. Mér er sá ráðahagur ekki að skapi,
en læt það mál hlutlaust. Bróðir hennar
bannar ráðahaginn þar til mærin er komin til
lögaldurs. Eftir það tekur það mál hvorki til
mín né hans.”
“Eg vona,” mælti Sir Oliver, “að honum
fari svo viturlega. En einu gildir, hvað hann
leggur til þeirra mála. Þér má eg þakka, Sir
John, fyrir hreinskilnina; mér er mikil á-
nægja að því, að þó eg megi ekki telja þig
meðal vina minna, þá á eg víst, að þú ert ekki
einn af mínum óvinum.”
En þótt Sir John skildist við málið, rénaði
ekki heiftúð jungherrans Peter, heldur óx
dag frá degi, og nú kom annað til, svo að
hún þrútnaði enn meir, þó að Sir Oliver væri
ókunnugt um það efni. Hann vissi að vísu að
Lionel bróðir hans reið nærfelt á hverjum
degi til Malpas og vel vissi hann tilefnið.
Þangað vöndu ungir oflátar komur sínar, úr
Truro, Penryn og Helston, og hópuðust að
l kvenmanni, sem réði þar húsum, svo fim og
slyng í piltahóp, að þungur orðrómur lagðist
á háttalag hennar í höfuðborginni og því hafði
hún sig þaðan á brott, út í sveit. Hann
sagði bróður sínum satt frá henni, þó ófagurt
væri, honum til viðvörunar, en hann tók svo
óstint upp, að nærri lá, að bræðurnir yrðu
ósáttir, í fyrsta sinn á æfinni.
Eftir það mintist hann aldrei á hana
framar. Hann vissi vel, að Lionel, þó daufur
væri, gat verið þrályndur og torsóttur, og
svo kunnugur var hann mannlegu eðli, að
hann skildi vel, að ef hann skakkaði þennan
leik, var vísast, að ósamþykki sprytti upp milli
hans og sbróður hans, og að ekkert ynnist á
um það er hann vildi vera láta. Því var það,
að Oliver lét svo búið standa, þó honum þætti
miður. Hann mintist ekki á Malpas né seið
meyna þar með einu orði, uppfrá því.
Nú leið af haustið; með vetrinum lögðust
að hret og þá fækkaði samfundum þeirra
Rósamundu. Til Godolphin Court vildi hann
ekki koma, með því að það var henni ekki að
skapi; sjálfur áleit hann bezt henta, að koma
þar ekki, ella átti hann víst, að honum
lenti saman við húsbóndann þar, er fyrirboð-
ið hafði háns komur. Um þær mundir sáust
þeir sjaldan, en ef fundum þeirra bar saman,
hneigðu þeir sið hvor til annars þurlega, en
skiftust ekki orðum við.
•
Sir Oliver var sæll ,allir fundu að hann
var mjúklátari en hann átti að sér og með
miklu léttara yfirbragði, en áður var hann
harðleitur og þungbúinn. Hann átti visa
hamingju sína og treysti henni eins og þeir
ódauðlegu. Forlögin heimtuðu af honum að-
eins eitt: þolinmæði; þá þjónustu veitti hann
fúslega, með glöðu geði, treystandi þeim laun-
um, sem honum skyldu hlotnast. Nú var komið
framundir áramót og áður en annar vetur liði
yrði ný húsfreyja komin til ráða á höfuðbólinu
Penarrow. Það þóttist hann eiga víst, engu
síður en ártíðaskiftin.
En þó öruggur væri og þolinmóður og
verði sælu sína með því móti, þá hvarflaði að
honum beygur öðru hvoru, ósjálfráður fyrir-
boði um ógæfu af hendi forlaganna. En ef
hann reyndi að gera sér grein fyrir eða taka
þann beyg taki, þá fann hann ekki neitt, sem
vitið gæti náð til, komst því altaf að þeirri
niðurstöðu, að sæla hans væri svo mikil, að
hún væri við of, og þaðan stafaði hjarta höfgi,
líkt og ætlaður væri til að stemma þess kæti
knúðu slög.
/