Heimskringla - 13.02.1935, Qupperneq 5

WINNIPEG, 13. FEB., 1935
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
ert annað er honum samboðið,
vegna þess að hann er kóróna
þessa dásamlega lífs, sem jörð-
in er full af, þá verður hann að
læra að lifa. Og maðurinn lær-
ir það ekki eingöngu meðan
hann er ungur . . . hann er alla
æfina að læra það. Það má
segja, að það sé list að lifa vel;
sá, sem gerir það er eins og
listamaður. Maður, sem leikur
vel á eitthvert hljóðfæri er
listamaður. Hann lærir það
fyrst með miklum erfiðismun-
um, og hann er talinn fullnuma
í listinni þegar hann hefir náð
mikilli leikni í megferð hljóð-
færisins. En í raun og veru er
hann aldrei fullnuma. Því leng-
ur sem hann iðkar list sína.
því leiknari verður hann; hætti
hann um tíma að æfa sig, tapar
hann einhverju af því, sem
hann var búinn að læra, hann
verður óleiknari í list sinni. En
hvað gerir maðurinn, þegar
hann æfir sig? Hann endúr-
kallar það, sem liðið er; heili
hans, taugar og vöðvar þjálfas;
á ný fyrir þetta sérstaka starf;
og hann verður stöðugt full-
komnari í listinni, vegna þess
að æfing liðinna ára verður að
undirstöðu, sem hann byggir of-
an á. Svona er með alt, sem
við lærum; við endurköllum,
rifjum upp, munum aftur og
bætum við. Hið liðna lifir aft-
ur og veitir kraft til meiri lær-
dóms eða þroska.
Mannsæfinni er oft líkt við
streymandi vatn í á eða læk.
Það er altaf nýtt vatn í ánni, og
samt er hún hin sama ár eftir
ár og öld eftir öld. Farvegur-
inn og stefnan gera hana að
einni og sömu á. Ef hún rynni
þetta árið í þessa áttina og
næsta ár í hina, væri hún ekki
sama áin. Á hverri mannsæfi
er eitthvað nýtt ávalt að gerast,
hver dagur færir einhverju nýja
reynslu, en þó er æfin ein óslit-
in heild frá vöggu til grafar.
Við rifjum upp liðnu atburðina
oftast til þess að skemta okkur
við endurminningarnar um þá,
miklu sjaldnar til þess að sjá
hvaða verulegt verðmæti þeir
hafi haft, eða hver áhrif þeirra
hafi verið á líf okkar. Við
minnumst ef til vill einhvers
vinar, sem við höfum þekt end-
ur fyrir löngu, og öll notin, sem
við höfum af endurminning-
unni, eru þau, að hugsa um
nokkrar skemtistundir, sem við
nutum í návist þessa vinar. En
við missum mest af því, sem
gæti verið verðmætt í endur-
minningunni. Við spyrjum ekki,
hvernig maður þessi og vinur
hafi verið, hvernig hann hafi lit-
ið á lífið, hvort hann hafi verið
okkur fyrirmynd, hvort hann
hafi gert líf okakr fegurra og
fullkomnara með vináttu sinni.
Og þó er verðmæiti endurminn-
ingarinnar mjög mikið undir því
komið hvernig við getum svarað
þessum spurningum. Ef við
getum svarað þeim játandi, þá
er endurminningin gagnleg, þá
bætir hún einhverju við líf okk-
ar, enda þó að vinurinn sé á
burtu farinn og við eigum ekki
von á að sjá hann nokkum tíma
aftúr.
Við höfum öll setið einhvem-
tíma og hlustað hugfangin á
orð einhvers manns, eða við
höfum hlustað á tóna hljóð-
færis í höndum einhvers snill-
ings, sem hafa vakið í hugum
okkar ósegjanlegan fögnuð eða
djúpa sorg. Að minnast slíkra
atburða, er okkur gott, af því
að þeir megna enn, þó mörg ár
séu liðin, að vekja aftur göfug-
ar hugsamr í sálum okkar. Með
endurminningúnum heimtum
við þá aftur eitthvað, sem var
okkur til ómetanlegs gagns, og
í því felst nýr sálarþroski, meiri
fullkomnun lífsins.
Kaupið hinn hentuga tíma:
nei, endurheimtið liðna tímann,
og látið hann renna inn í nú-
tímann. Öll fullkomnun and-
ans er falin í þessari þróun, þar
sem nýtt bætist við gamalt, þar
sem vöxtur og þroski halda á-
fram alla æfina út. Aðeins á
þann hátt getur lífið orðið feg-
urra, göfugra og betra með
hverju árinu, sem líðúr.
FRÉTTIR FRÁ BLAINE
Frh. frá 1 bls.
leiðsla. Svo kváðust þeir vilja
viernda stjórnarskrána sem er
okkur hið sama og konungur-
inn ykkur í Canada.
Voru nú Dekokratarnir ekki
vitund skárri? Jæja, þeir að
minsta kosti fóru ekki fram á
að lækka atvinnuleysingja
styrkin. En auðvitað getur það
engin úrlausn talist þótt miljón-
irnar dragi fram lífið á náðar-
brauði.
Þetta er meira að segja óholt
fyrir auðvaldið. Þetta veit
Roosevelt og allir, sem ennþá
hafa nokkurn vegin óbrjálaða
skynsemi. Þessvegna lofaði
stjórnin vissum endurbótum. —
Eru nú uppástungur hennar
komnar fyrir þingað. Þær fel-
ast fyrst og fremst í því að
verja fjómum biljónum dollara
til að útvega vinnu. Skal stjórn-
in borga fimtíu dollara á mán-
iuði. Mætti eftir því sem reyn-
sla er fengin um kostnað við
eftirlit verkfærakaup og skrif-
stofuhald teljast gott ief sú
vinna entist 15 til 18 mánuði
fyrir þá 3,500,000 manns er
stjórnin hygst að taka í þjón-
ustu sína. En hvemig fer þá
fyrir þeim 7,500,000 atvinnu-
Myndalaus myndabók
EFTIR H. C. ANDERSEN
Sig. Júl. Jóhannesson, 'þýddi
Tíunda mynd
Himinn var heiður og blár; þannig hafði
hann verið í mörg kvöld.
Máninn hafði um það leyti fullkomnað
fyrsta “kvartilið” og enn þá hélt hann vináttu
við mig; enn þá sagði hann mér sögur;
enn þá gaf hann mér efni í myndir. — Hlustið
nú á hvað hann sagði í kvöld.
Eg fylgdist með heimskautafuglunum á
flugi þeirra og hvölunum á sundinu við
strendur Grænlands.
Gróðurlaús fjöll með jökli og þokuskýjum
umkringdu dal nokkurn; í sjálfum dalnum var
grávíðir og bláberjalyng í blóma sínum. Alls
konar ylmjurtir fyltu loftið, sem var hreint og
hressandi.
Bjarminn frá geislum mínum var daufur;
eg sást tæplega hálfur og var dauðableikur
eins og þangið þarablöðin, sem stormar og
straumar ráku í hrönnum að landi eftir að þau
höfðu slitnað frá steinum og þönglum.
Geislakóróna noröúrljósanna kastaði
bjarma á heiða himinhvelfinguna. Umgerö
hennar var geysistór og útfrá henni leiftruðu
titrandi logar eða eldsúlur. Allur himininn
ljómaði í rauðum og grænum litum.
íbúamir í dalnum komu saman á dans-
leik og gleðimót. En þeim fanst ekkert
til um þessa dýrðlegu sýn, þenna himneska
hátíðleik — þeir voru svo vanir honum.
Persónugerfi fegurðarinnar í hvaða mynd
sem er fer fram hjá þeim sem venjast henni,
án þess að þeir sem venjast henni taki eftir
henni.
Dalbúarnir sem allir áttú heima neðst í
dalnum og nálægt sjónum trúðu því að þessi
Ijósakóróna væri rostungshöfuð í ríki hinna
ódauðlegu og geislarnir væru sálir dáinna
manna í gleðileik umhverfis það.
Þeir voru allir niðursoknir í sönginn og
dansinn.
Miitt á meðal þeirra stóð Grænlendingur.
skinnúlpulaus og allur hópurinn í hring um-
hverfis hann. Hann hélt á harmoniku og lék
úndir þegar sunginn var söngur um Selaveið-
ina. Svo hrópuðu allir fagnandi og sögðu:
“Aha! ha!, aha!, ha! ha!”
Og þeir hoppuðu í loft upp í hvítu skinn-
úlpunum sínum um leið og þeir gengu áfram
í hringinn hver á eftir öðrum. Þetta var engu
líkara en að hér færi fram bjarndýra dans.
Dansfólkið hrysti og sveigði höfuðin alla
vega og gútu augum út og suður eftir ein-
hverjum ákveðnum en óskiljanlegum reglum—
óskiljanlegum öllum nema þeim sjálfum.
Svo var byrjað á nokkurs konar leik. Það
var settur réttur og dómstóll. Þeir sem ein-
hverjar sakir höfðu að kæra komú fram. Kær-
andinn mælti ljóð af munni fram óundirbúinn
og í þeim ljóðum voru kærurnar.
Hann tók það greinilega fram í kvæðinu
hversu sekur óvinur sinn væri; var það oft
gert í beizku háði og' óþvegnum orðum. Er.
ljóðin féllu vel við lagið siem leikið var á
harmonikuna og dansinn sem stíginn var.
Þegar kærunum var lokið svaraði sá, er
kærðúr var einnig í ljóðum af munni fram og
reyndi að taka kærandanum fram í rímfimi,
háði og meiðyrðum.
Meðan á þessu stóð hló fólkið dátt og
svo kvað það upp dóm—dæmdi um það hvor
unnið hafði málið.
Frá fjöllunum heyrðist skruðningur; skrið-
ur féllu úr jöklinum; hin mikla breiða snjó-
flóðsins leystist upp í agnir, þetta var reglu-
lega skemtilegt grænlenzkt sumarkvöld.
í húndrað skrefa fjarlægð inni í opnu
húðtjaldi lá veikur maður. Hann var enn þá
með fullu fjöri en hann hlaut að deyja—því
hann trúði því staðfastlega sjálfur og allir
aðrir trúðu því líka. Konan hans var því
byrjuð að sauma utan um hann líkklæði úr
húðum; hún gerði það til þess að þurfa ekki
að ónáða hann með því eftir að hann væri
dáinn. ' 1
Og hún laut niður að honum og spúrði
á þessa leið: “Vilt þú láta grafa þig uppi í
jöklinum? Eg ætla að prýða staðinn þar sem
þú ert grafinn með húðkeipunum þínum og
örvunum þínum. Eða viltu heldur láta kasta
þér í sjóinn?”
“Sjóinn! í sjóinn!” hvíslaði hann og
hneigði höfuðið til áherzlu með sorgblíðu
augnaráði.
“Það er hlýtt sumartjald”, svaraði konan-
“Þar þjóta fram og aftur óteljandi selir; þar
sefur rostungurinn við fætur þér og þar er
skemtilegt og fjörugt á veiðiförum; þar geng-
ur veiöin vel!”
Og börnin rifu með háreisti húðina frá
gluggunum til þess að hægt væri að fara með
hinn deyjandi mann niður að sjónum — niður
að ólgandi sjónum sem veitti honum viðúr-
væri á meðan hann lifði og nú átti að veita
honum hvíld eftir dauðann. Minnisvarðinn
yfir gröf hans varð hinn mikilfenglegi hafís
sem breytist dag frá degi en eilíflega heldur
vörð nótt og dag.
Selurinn sefur í hafísjakanum og fýlung-
urinn flögrar yfir honum.
leysingja er eftir verða. Nokkr-
ir þeirra eiga að komast á elli-
styrk. Ætlar alríkið að leggja
hverju þurfandi gamalmenni
$15 um mánuðin en býst jafn-
framt við að hvert ríki leggi
þeim til annað eins eða meira.
Er aldurs takmarkið 65 ár. Geta
allir séð að það er ósanngjarn-
lega hátt, þar sem nú er næst-
um ómögulegt fyrir fimtugan
mann að fá vinnu, hvað þá
eldri. Háðung er það líka að
rétta þetta fram sem hvert ann-
að náðar brauð. Hér er einfalt
dæmi: Jón og Arthur eru ná-
grannar. Jón vinnur bakibrotnu
og fer vel með sín efni og hefir
komist yfir einhverja hungurs-
lús. Arthur er þvert á móti
eyðslusamur og latur. Þegar
báðir komast á 65 ára aldur
verður hinn dygðugi borgari að
sjá um sig sjálfan og hjálpa til
að fæða hinn. Það yrðu launin
sem þjóðfélagið veitti fyrir vel
unnið starf. Skyldi það ekki
verða vafamál í margra huga
hvert dánumenskan borgaði
sig?
Ekki tekur betra við er mað-
ur tekur að athuga þriðju upp-
ástungu stjómarinnar, trygg-
inguna gagnvart atvinnuleysi.
Hún er í því innifalin að hverj-
um vinnufærum atvinnuleys-
ingja séu borgaðir 15 dollarar á
viku í sextán vikur ár hvert.
Yrði þá árs kaupið $240, hvert
sem fjölskyldan er stór eða
smá. Hæbt við að einhverjir
fari að kynna sér “Birth Con-
trol” er það ier orðið að lögum.
Fram hafa komið fleiri tillög-
ur, einkum um ellistyrkinn. —
Einna kunnust er uppástunga
Townsends læknis. Fer hún
fram á að stjórnin borgi hverju
sextugu gamalmenni $200 á
mánuði en viðtakandi skuld-
bindi sig til að eyða því áður
en næsta borgun kemur. Búist
við að þetta stuðli að hringrás
peninganna. Bandvitlaust segja
sumir og þá sérstaklega þeir
sem hafa hjálpað til að koma
öllu um koll. Nú satt að segja
veit engin hvaða afleiðingar
þetta kynni að hafa. Útgjöld-
in yrðu helmingi meiri en allar
inntektir ríkissjóðsins og helm-
ingurinn af öllum inmtektum
þjóðarinnar svo skiljanlega ylli
það gagngerðum breytingum og
ruglaði öllu verðlagi en auðvit-
að er ekki þar með sagt að alt
yrði endilega ennþá vitlausara
en það er núna.
Það er ekki sanngjarnt að
skilja við þennan pistil með
tómum aðfinslum við stjórnina.
Hún hefir mörgu þörfu til leið-
ar komið. Má þar til nefna lög
er tryggja inneign almennings
í bönkum og sparisjóðum, og
ráðstafanir til að vernda heim-
ili borgaranna gegn fjárnámi,
með því að veita stjórnar-lán.
Það veitir að minsta kosti gjald-
frest í bili þótt einhverjum
kunni nú að veitast erfitt með
að endurgreiða lánin.
íSumar af ráðstöfunum
Roosevelts aftur á móti komu
ekki að itilætluðum notum. Svo
var það til dæmis með NRA er
leitaðist við að sietja sanngjarnt
verð á framleiðsluna en í
reyndinni fóú nú svo að “stóru
mennirnir” fóru í kringum þau
ákvæði og veitti því ennþá auð-
veldara að bola hinum frá stalli.
Nú fer ekki frekar út í þessa
tík því það munu ekki teljats
Blaine fréttir þótt afkoma
landsins snerti okkur sem aðra.
Þá skal eg snúa mér að því
sem nágrönnum mínum er hug-
leiknar, félagsmálunum í Blaine.
Hvergi, í jafn fámennu mann-
féiagi, veit eg fleiri smáfélög.
Hér eru tveir söfnuðir, tvö
kvennfélög, tveir sunnudaga-
skólar tvö ungmenna félög, tvö
lestrarfélög og auk þess leikfé-
lag og taflklúbbur. Mætti
merkilega sögu um alt það fé-
lagslíf og þróun skrifa en
vandalaust yrði það ekki.
Nærri má nú geta hvert ekki
muni erfitt að halda þessu öllu
við í fátækt og fámenni. Kraft-
amir dreifast svo lítið getur á-
unnist þótt margir reyni sitt;
bezta. Þess utan stendur f jöld- |
inn utan við allan félagsskap}
þótt flestir þeirra leggi þeim
nokkurn og enda drjúgan styrk.
En hversu heppilegt þetta
muni vera menningarlega eru
skif'tar skoðanir, það er að
minsta kosti dálítið hætt við
andarteppu þar sem veröldin er
æfinlega skoðuð út um glugga
og allur félagsandinn fjötraður
innan veggja.
Hætt er nú við að flest af
þessum félögum lognist út af
með gamla fólkinu. Ungdóm-
urinn sinnir engu slíku enda
flytur hann tíðum burt frá at-
vinnuleysinu í Blaine.
Og gamla fólkið okkar er á
förum.
Mannalát
Hér í blíðviðrinu eldast menn
vel og margur, er hingað kom
á gamals aldri, fékk af sér varp-
að ellibelgnum í Blaine. Samt
verður dauðinn ekki hér um-
flúinn og nú eru þeir óðum að
hverfa frumherjarnir er fyrstir
bygðu húsin á auðninni og
ruddu landið til ræktunar. Það
er sem skorið sé til kvikunnar
hjá okkur flestum við þau frá-
föll því við erum deyjandi þjóð-
stofn í framandi landi, og senn
mun ekkert eftir af íslendingum
nema fáein nöfn á mosavöxnum
bautasteinum.
Ekki veit eg hvert mér tekst
að muna þá alla er héðan hafa
kvatt á árinu. Eg greini aðeins
nöfn þeirra er áður hefir verið
getið í blöðunum.
Halldór Magnússon andaðist
á heimili dóttur sinnar og
tengdasonar Mr .og Mrs. Árna-
son hér í bænum. Um hann
skrifaði Júlíus Olson í Lögberg.
Guðný Lee að heimili Þor-
bjargar Johnson í Blaine þar
sem hún hafði notið húsaskjóls
og aðhlynningar. Hún var há-
öldruð kona. Hafði um skeið
búið stórbúi hér í sveitinni með
manni slnum Peter Lee af
norskum ættum. Ættuð var
hún af Austurlandi og systir
Þorleifs heit. Jacksonar er rit-
aði sögu Nýja íslands. Hún var
merk kona og vellátin.
Kristinn Godman frá Blaine
lézt á sjúkrahúsi í Seattle. —
Ekki hefi eg heyrt um hann get-
ið í böðunum og ábti hann það
þó skilið, mörgum fremur. Hann
var góður nágranni, greiðvikinn
og gleði maður hinn mesti enda
söngvin vel.
Eg kyntist Kirstinn sál. fyrst
að Lundar, Man., og mun ekki
gleyma og vil ekki gleyma
greiðvikni hans og góðsemi í
minn garð. Hann var ættaður
úr Þingeyjarsýslu og kom full-
tíða til þessa lands. Hann fékst
við margt og var áræðin vel
enda þurfti þess við því hann
hafði mikla ómegð. Eru börn
lians og konu hans Ovídu hin
eínilegustu.
Margrét kona Magnúsar frá
Fjalli. Um hana áður getið í
Heimskringlu.
Kristján Ólafsson sem Andrés
Danielsson minnist í Lögbergi.
Jóhanna Johnson ekkja eftir
Skúla Johnson. Hún var ættuð
af Austfjörðum og kom ung til
þessa lands. Jóhanna var ýms-
um kostum búin. Góð móðir,
sívinnandi og jafnan glöð á
hverju sem gekk og mun þó
liíið hafa leikið hana fremur
grátt með köflum og nú upp á
síðkastið hafði hún við mikið
heilsuleysi að stríða. Mundi
margur kvarta undan minna
mótlæti.
Guðný Goodman kona Þor-
láks Goodmans í Blaine andað-
ist á heimili dóttur sinnar Mar-
brétar í Bellingham eftir langa
vanheilsu. Hún var hið mesta
valkvendi: ástrík móðir, um-
fcyggjusöm eiginkona og hvers
manns hugljúfi í allri fram-
komu. Mun hún trauðla hafa
átt sér óvin um dagana en vini
marga. Mundi heimurinn okk-
ur betri ef flestir líktust henni
að skapgerð og innræiti.
Giftingar
Til að bæta í skarðið — von-
andi — hefir sumt af unga fólk-
inu gengið í heilagt hjónaband.
Þessum man eg eftir:
Ralph Bergmanú sonur Mr.
og Mrs. John Bergmann giftist
Lillian Freeman dóttur Mr. og
Mrs. Chris Freeman í Blaine.
Kristinn Sturlaugsson, sonur
Jónasar heitins Sturlaugssonar
og konu hans Þuríðar. Hann
gekk að eiga frænku sína Pearl
Frh. á 8 bls.
R0YAL
YEAST CAKES
Veita yður brauð af
mjög gómsætum
tegundum
Keyni'ð þessa einföldu for-
skrift fyrir indælu heimabök-
uöu brauöi—bls. 8 í Royal
Teast bökunar bókinni.
Morgunvertur er sæmir kon-
ungi! BúitS til þetta kaffi-
brauti—-bls. 12 Royal Yeast
bökunar bókinni.
s j ái?5 þessa rúsínu-snútSa
hverfa þegar krakkarnir ná í
Þá. Forskrift á bls. 13, í
Royal Yeast bökunar bókinni
ÞESSAR frægu gerkökur
hafa haldið æðsta meti efnis-
gæða í 50 ár. Nú' á dögum
fáið þér þær vafðar upp í
loftheldum umbúðum, er
Uyggja að þær halda krafti
hvaö lengi sem þær eru
geymdar. Fylgið fordæmi 7
af hverjum 8 canadiskra hús-
mæðra er kjósa Royal Yeast
Cakes: þegar notað er þurra-
ger til heimabakningar. ~
Pantið pakka frá matsalan-
um.
Kaupið
vörur
búnar
til í,
Canada