Heimskringla - 06.03.1935, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 6. MARZ, 1935
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA.
jönfnu sé vel möguleg í litlu
landi með svo fáum íbúum, en
samt er það vel hægt fyrir
stærri þjóðir að læra mikið af
þessum dæmum.
Það er líkast til oft talað á Þjóð-
ræknisþingum um að ungdóm-
urinn ætti að læra íslenzkt mál.
Það er æfinlega létt fyrir ungl-
inga — og auk heldur fyrir út-
lendinga — að læra eitt á ís-
lenzku, og það er að blóta. —
Hefði það verið nauðsynlegt
fyrir mig að sti^nda nám í þeirri
sérfræði, þá hefði eg sannarlega
eitt gott tækifæri í fyrra sum-
ar. Það var í samtölum við
kaupmann, eða menn sem
höfðu einhvern tíma á æfinni
haft verzlanir á hendi. Þeir
bölvuðu flestir stjórninni svo
myndarlega, að það gæti vel
hafa vakið aðdáun sem
list — og sérstaglega veltu þeir
sér yfir kaupfélögin með vel-
völdum illyrðum.
Kaupfélögunum hefir farið
fram á íslandi þessi síðustu
árin — en þó má næstum því
segja að þau séu algerlega að
drepa prívat-verzlanir. Fé-
lögin fá ýms hlunnindi hjá
stjóminni, og flestu er svoleiðis
ráðstafað að bæta hag þeirra.
Kaupfélag Eyfirðinga á Akureyri
er hið voldugasta á landinu,
hefir eina af stærstu byggingum
á íslandi, og er rétt að segja að
eyðileggja aðrar verzlanir í
bænum, reknar af einstakling
um.
En kannske eg komi of ná-
lægt hlutdrægni og umtali um
eintóm pólitísk efni í þessum
athugasemdum — en eg fylgi
bara fyrirsögninni eins og hún
var gefin mér af Fróns-nefnd-
inni, og segi frá hlutunum “eins
og þeir komu mér fyrir sjónir.”
Eitt, meðal annars, sem hreif
mig á íslandi var mentunarlífið
í heild sinni — stofnanir, og lög
viðvíkjandi fræðslumálum. Það
er 'ekkert nýtt að segja íslend-
ingum frá því, en það er eftir-
tektavert fyrir aðkomumenn,
vana við margt sem ólíkt er í
þeirra eigin löndum. Til dæmis,
ekki er ætlast til þess á íslandi
að börnin læri að lesa og skrifa
í skólunum. Þau eiga að læra
það alt heima, og engir eru
skyldugir að ganga á skóla
nema frá því þeir eru tíu ára að
aldri þangað til þeir eru fjórtán.
Lögin viðvíkjandi fræðslu barna
flytja margt sem er skemtilegt
og fróðlegt að athuga — til
dæmis, þessi grein: hvert barn
sem er fullra 14 ára á ekki að-
eins að geta lesið móðurmálið
skýrt og áheyrilega og skrifað
það nokkura veginn ritvillulau'st
og mállýtalaust, en líka á það
að “kunna utanbókar nokkur
íslenzk kvæði, helzt ættjarðar-
Ijóð og söngljóð, og geta skýrt
rétt frá efni þeirra með sínum
eigin orðum.”
Það sem ier mest athugavert
við þetta, að mér finst, er að
Islendingar reyna ekki að láta
formlega stofnanir sjá algerlega
um menningar-áhrif á ungdóm-
inn. Eg held að það sé villa sem
við erum komnir í í þessu landi
— við viljum láta skólana
framkvæma allar skyldur okkar
í því að menta bömin; við vilj-
um láta kirkjuna og sunnudaga-
skólann sjá fyrir kristilegri
fræðslu og trúarlífsáhrifum;
við viljum láta námsflokka og
stofnanir kenna æskulýðnum
heilbrigðisreglur, almennilega
mannasiði, hreinlæti og hvað
annað. Og jafnframt eru heim-
ilin að vanrækja skyldur sínar,
að tapa meir og meir þeirri
stöðu sem þau hafa æfinlega
haft sem bakhjarl réttsýnis,
framfara og stöðugleika í þjóð-
lífinu. íslendingar, sérstaklega
í mentamálum, láta heimilið
«nnþá bera þá byrði sem þau
eiga réttilega að bera.
Þó að unglingar á íslandi séu
skyldir að ganga á skóla bara á
meðan þeir eru frá 10 til 14
ára að aldri, þá ei* ekki umtali
um mentamál lokið að því búnu.
Það er ekki eins og kaupmaður
í Minneota sagði — hann er nú
dáinn — þegar hann var að lýsa
ungdómsárum sínum heima á
fróni. Hann var alinn upp í erf-
iðum kringumstæðum, og fór
fátækur unglingur til þessa >
lands. Endurminningar hans um j
ísland voru ekki svo glæsilegar. |
Hann komst þannig að orði einu ,
sinni: “Já, það var bara tvent J
sem þeir hugsuðu um fyrir okk-
ur krakkana þar heima. Þeir
höfðu fasta reglu að ferma okk- (
ur og bólusetja — og þá var
skyldunni fullnægt.
Þeir láta börain ganga á |
skóla vanalega frá því þau eru |
7 ára gömul þangað til þau
eru 14 — en það er langt frá
því að það sé búið þá.
Ásgeir Ásgeirsson, fyrverandi
ráðherra, er nú við fræðslu-
málastjómina, gaf mér í fyrra
sumar ýmsar upplýsingar um
skólana á íslandi. Eg minnist
með fáum orðum á ýmislegt í
því sambandi:
í öllu landinu eru nú 207
skólahéruð. Af því, eru 8 kaup-
staðir, 31 þorp og 35 fastir skól-
ar í sveitum . í 133 skólahéruð-
um er farkensla. Tólf þúsundir
unglinga á milli 6 og 14 ára er
stærsti flokkur þeirra sem
sækja skóla.
Tala barnakennara á öllu
landinu er nú —- í kaupstöðum,
148 (þar af 82 í Reykjavík) ; í
föstum skólum utan kaupstaða,
105; farkennarar, 147.
Auk hinna opinberu barna-
skóla eru til einkaskólar, sem
þá eru kostaðir af sértrúar-
flokkum án styrks af almenna-
fé. Er þá helst að geta kaþól-
skra skóla í Reykjavík og í
Hafnarfirði (tæplega 200 nem-
endur), og adventistaskóli í
Vestmannaeyjum (30 nemend-
ur). Þessir skólar eru háðir eft-
irliti fræðslumálastjórnarinnar.
í Reykjavík er skóli fyrir mál-
og heyrnarlaus böm, og líka
skóli og vinnustofa fyrir blint
fólk.
Að loknu námi í barnaskóla
geta börn átt kost á því að
halda áfram námi í einhverj-
um unglinga- eða gagnfræða-
skóla, en það ter þó engin
skylda.
í kaupstöðufn eru gagnfræða-
skólar en í þorpum og sveitum
eru svonefndir unglinga- og
héraðsskólar. Unglingaskólar
starfa venjulega 3—4 mánuði á
hverjum vetri; þeir eru í 16—20
skólahéruðum víðsvegar um
landið. Aðal námsgreinar eru
þar munnleg og skrifleg ís-
lenzka og reikningui*. Héraðs-
skólar eru fimm, tveir á Vestur-
landi, tveir á Norðuralndi og
einn á Suðurlandi. Á Austur-
landi er auk þess einn hliðstæð-
ur skóli, á Eiðum. I skólum
þessum er tveggja vetra nám og
eru jafnt fyrir pilta sem stúlkur.
Tilgangur þeirra er að búa nem-
endurna undir athafnalíf við
íslenzk lífskjör, með bóknámi,
vinnukenslu og íþróttum. Hér-
aðsskólana mun að ýmsu leyti
mega bera saman við dönsku
lýðháskólana. *
í Reykjavík eru tveir gagn-
fræðaskólar — auk gagnfræða-
deildir mentaskólanna — með
rúmlega 250 nemendum. Aðrir
gagnfræðaskólar eru í Hafnar-
firði, ísafirði, Siglufirði, Akur-
eyri, Neskaupstað og Vest-
manneyjum, einn á hverjum
stað — á Akureyri er auk þess
gagnfræðadeild við Mentaskól-
an þar. Nemenda-tala þessara
skóla er í kringum 320. Náms-
tími í gagnfræðaskólunum er
2—3 vetur. Markmið þeirra er
að veita ungmennum, sem lokið
hafa fullnaðarprófi baraafræðsl-
unnar, kost á að afla sér frek-
ari hagnýtrar fræðslu, bóklegr-
ar og verklegrar, gera þá nýt-
ari þegna þjóðfélagsins og hæfa
til þess að stunda nám í ýmsum
sérskólum.
Mentaskólar, með 6 ára
námsskeið alls, ieru tveir á land-
inu, annar í Reykjavík en hinn
á Akureyri. Svo eru margir sér-
skólar — tveir verzlunarskólar í
Reykjavík, kvennaskóli þar, og
annar á Blönduósi, fjórir hús-
mæðraskólar, tveir bændaskól-
ar, iðnskóli í Reykjavík og iðn-
námsskeið haldin sumstað-
ar á hverjum vetri, stýrimanna
skóli í Reykjavík, og kennara-
skóli þar líka.
Æðsta stofnunin, auðvitað, er
Háskóli íslands, einn af yngstu
háskólunum í heimi. Sjálfsagt.
var þó grundvöllur hans lagður
löngu fyrir 1911. Fyrst kom
guðfræðisdeild 1874; svo var
læknisfræði bætt við 1876, og
lögfræði 1908. Háskólinn eins
og hann er nú var stofnsettur 4
aldarafmæli Jóns Sigurðssonar,
17. júní, 1911, með því að
kensludeild í heimspeki var bætt
við. Nú munu vera um 170
stúdentar í háskólanum; af
þeim stunda langflestir læknis-
fræði eða lögfræði.
Með aðeins þessar fjórar ken-
sludeildir, þá er nauðsynlegt
fyrir hvern þann sem vill fá
æðri mentun í öðrum fræðum
að fara utanlands til þess. —
Stjórnin veitir slíkum nemend-
um fjárstyrk.
Íslendingar finna til þess að
brýnasta nauðsyn þeirra sé nú
að afla sér meiri tekniskrar
menningar. Mikið befir verið
um það rætt upp á síðkastið, og
gæti vel skeð að einhver ráð til
bóta verði möguleg í gegnum
Háskólann sjálfan. Þeir hafa
of marga lækna og lögmenn á
íslandi. Það sem þeir þurfa
helst með er að ungir menn fái
mentun í tekniskum fræðum
svo að þeir verði betur undir-
búnir til þess að tryggja viðhald
og framfarir fiskiútgerðarinnar
og landbúnaðarins með öllum
nýtízku umbótum, til þess að
þeir geti notið mentunarinnar
meir í gagnlegum störfum
hversdagslífsins. Leiðándi menn
viðurkenna þetta á íslandi, rétt
eins og leiðandi menn hér í
þessu landi vita það nú að það
dugir ekki að undirbúa svo
marga fyrir lífsstörf þar sem
fjöldinn allur í þeim störfum
getur ekki, undir þeim kring-
umstæðum sem nú ríkja, séð
fyrir sér.
Margt annað festir sig í huga
manns sem dvelur aðeins stutta
stund á íslandi. Það væri ó-
mögulegt að segja greinilega
frá öllum þeim áhrifum og end-
urminningum í einni ræðu — og
eg reyni nú ekki að flytja þær
hér í kvöld, þó að sumir séu
kanske farair að halda að það
vaki fyrir.
Framfarir voru alstaðar auð-
sjáanlegar á íslandi. Reykja-
vík hefir stöðugt verið að vaxa;
fólksfjöldinn hefir aukist um
1500 manns á hverju ári nú í
áokkur ár. í sumar, þegar eg
var þar, var verið að byggja 25
hús í vestur hluta borgarinnar
og 55 íbúðir í austur hlutanum.
Þýzkt fyrirkomulag hefir áhrif |
á allar byggingar nú — Funke-
stíllinn, svokallaður, stein-1
steypuhús með flöt þök, og
fremur Ijót að utan, eftir mín- j
um smekk. Að innan eru húsin !
afar vel vönduð. Það er
kannske þjóðarsérkenni hjá Is-
lendingum að lifa betra lífi en
þeir hafa eiginlega efni á — það
virðist oft vera svoleiðis í þessu
landi, og máske að það sé svip-
að því heima. Að minsta kosti
sé eg í þessum nýju Reykja-
víkur-húsum, alstaðar dýra og
fallega húsmuni, nýtízku þæg-
inda fyrir húsmæður, og öllu
myndarlega og smekklega frá
gengið . Málverk eftir íslenzka
listamenn voru á veggjunum á
flestum heimilum þar sem
nokkur efni voru, og það var
auðséð að fólkið lifir góðu lífi.
Eg var mest af tímanum á
ferðinni, heimsótti einn bæ eftir
annan út í sveitum. Þar sem eg
er alinn upp, í Minneota-bygð-
inni, 'eru Islendingar sem komu
að heiman fyrir 50 og næstum
því 60 árum síðan. Þeir tala um
sveitalífið eins og það var þegar
þeir kvöddu landið. Því er
sjálfsagt alveg breytt nú. Bað-
stofulífið gamla er ekki lengur
til, heimilisiðnaðurinn næstum
því horfinn, fjölmennið á hverj-
um sveitabæ orðið bara að
gamalli sögu. Fólkið þar, eins
og fyrir fáeinum árum síðan
víðast hvar hér, hefir verið að
streyma inn í kaupstaðina og
höfuðborgina. Það er erfitt fyrir
bændur að ráða vinnufólk, og
búskapurinn er allur annar en
hann var.
Notkun sláttuvéla er að fær-
ast í vöxt; framfarir eru smátt
og smátt að breyta sveitalífinu.
Kvenfólkið í einum hrepp notar
sömu próanvélina — hún geng-
ur hús úr húsi, og á fáeinum
dögum er hægt að prjóna alt
sem nauðsynlegt er fyrir vetur-
inn.
Heimilisfólkið safnast ekki
saman í baðstofunum að þæfa,
kemba, spinna, prjóna — og
lesa sögumar upphátt — eins
og það gerði fyrir mannsaldri
síðan. Framfarirnar hafa verið
margar — en þær hafa leitt
með sér glötun margs þess sem
fólk nú saknar.
Það er svo margt sem ungur
Vestur-íslendingur getur lært f
því að heimsækja ættlandið sitt.
Það sem mun dvelja lengst í
minningu hvers þess manns sem
fer þangað er hin aukna þekk-
ing á þjóðerni sínu. Þjóðræknin
sjálf er aflið sem dregur okkur
saman á þessari stund. Við er-
um meira eða minna í deilum
um ýms mál, en eg held að við
séum öll á sömu skoðun í því
að gera hið ýtrasta til þess að
varðveita þau dýrmætu öfl og
sérkenni sem föðurarfur okkar
flytur með sér.
Það er margt í eðli íslendinga
sem vel mætti gleymast. Á-
greiningur, oft æstur og óum-
burðarlyndur, skiftir voru litla
þjóðbroti í flokka tímum saman.
Heima á íslandi er æsingin og
rifrildið í pólitíkinni, eins og er
oft hjá okkur hér megin hafs-
ins, lúalegur ósómi fyrir land-
ið. Við Vestur-íslendingar höf-
um enga pólitík okkar á milli
sem hægt er að rífast um — svo
í stað þess rífumst við um trú-
mál, um persónur, og —
einu sinni á hverjum þúsund
árum — um heimferðir. Slfkum
tilhneigingum — ef þáer eru í
eðlisfari íslendinga — væri gott
að gleyma sem allra fyrst.
Það var séra Friðriki Hall-
grímssyni að þakka að eg fékk
tækifæri að flytja erindi í út-
varpinu skömmu áður en eg fór
frá ísiandi, í september í fyrra.
í því minnist eg á baráttuna hér
hjá okkur vestra að reyna að
halda við íslenzkunni. Þar get
eg ekki annað en viðurkent að
málið sjálft deyr nú einhvern
tíma, fyr eða síðar, hjá okkur.
En samt er engin nauðsyn á
því að gefast alveg upp — þó
að málið í daglegu tali sé á för-
um, það þarf ekki að fara að
smíða líkkistu þess eða ráðstafa
útförinni alveg strax.
Stundum hugsum við um það
að það muni vera mögulegt að
halda við íslenzku eðli hér, en
halda því þó við á ensku. Máske
að eitthvað sé í þeirri skoðun.
Það eru til öfl í föðurarfi vor-
um, andlegar gjafir frá fornri
tíð, verðmæt þjóðarsérkenni,
sem ná út yfir takmörk tungu-
máls. Þau getum við varðveitt
þó málið týnist; þau getum við
lagt fram sem hlut okkar í þess-
ari samsettu menningu sem á
að vera arður sambræðslu þjóð-
flokkanna hjá okkur ,í þessu
landi. En sjálfsagt eru þessi
andlegu öfl bezt varin þegar
málið sjálft fylgir þeim.
Þegar eg kvaddilanda okkar
heima í þessu útvarpserindi,
mintist eg í niðurlaginu á föð-
urarfin sem við tölum æfinlega
svo mikið um, og h'ka á þau á-
hrif sem ferðin hafði haft á mig.
Ykkur öllum þakklátur fyrir
ánægjulega og skemtilega sam-
veru, ætla eg, með leyfi, að
ljúka máli mínu í kvöld með
sömu orðunum sem eg notaði
þegar eg lauk erindinu á ís:
landi:
Ef lítið væri varið í þennan
föðurarf, ef það væri bara þungt
og málfræðislega erfitt mál sem
ekkert fylgdi, eða ef endur-
minningarnar væru um ómerki-
lega sögu og ófrítt land, þá
mundi það engan mun gera, þó
að hann gleymdist strax. En
þar sem hinn andlegi arfur okk-
ar Vestur-ísl'endinga er eins
dýrmætur eins og hann er, þá
finst mér það beinlínis skylda
fyrir skynsamt fólk að gera alt
sem mögulegt er að varðveita
hann og viðhalda honum.
Ferð mín til íslands verður
fyrir mig lífs-elixir um alla mína
æfi; eg get nú haft svo miklu
meiri not af öllum íslenzkum
bókmentum, þar sem eg þekki
betur landið, og það alt sem á
bak við bókmentiraar er. Eg
hefi séð landið sem ‘‘feðra hlúir
beinum, og lífi ungu frjóvi fær
hjá fomum bautasteinum.” Eg
hefi kynst fólkinu sem lifir í
þessu fagra og sögulega um-
hverfi, og eg hefi lært að meta
betur andlegu straumana sem
eiga uppsprettu sína þar.
Það er hægt að stunda margt,
sjálfum sér til mentunar og
fróðleiks, það er hægt að víkka
sjóndeildarhringinn og auka
þekkinguna á svo mörgum svið-
um, sjálfum sér til uppbygging-
ar og gagns. En þar sem svo
dýrmætar gjafir liggja alveg
fast við fætur manns, finst mér
það auðveldast og gagnlegast
að snúa sér fyrst að íslenzka
arfinum. Þorsteinn Erlingsson,
skáldið sem elskaði svo heitt
landið sitt og gaf þjóð sinni svo
marga fagra gimsteina ,í ljóðum
sínum, lét í ljós nákvæmlega
sömu hugmyndina með sinni
venjulegu málsnild og hjartan-
legri tilfinningu þegar hann
orti:
Og samt á auðnan ekkert haf,
sem oss er trygt að beri
í trúrra faðm, en gæfan gaf,
og Gunnari aftur sneri.
En þótt mætti af sonum sjá,
hún sekkur ei til grunna,
þú bíður, móðir, manna þá
sem meira þora og unna.
Og mjög af tímans tötrum ber,
þín tign í sögn og ljóði,
hver geislinn verður gull á þér,
ef glampar ljós í óði.
Og sittu heil með hópinn þinn
og hniptu við þeim ungu:
Þeir ættu að hirða um arfinn
sinn,
sem erfa þessa tungu.
H. C. ANDERSEN
Eftir Richard Beck, prófessor
Frh.
En Andersen fékk nú að
reyna, að “sjaldan er ein báran
stök”. Ofan á ástavonbrigðin
bættist annað mótlæti. Á ár-
unum 930—34 varð hann fyrir
mikilli andúð heima fjrrir. Gagn-
rýnendur fóru um verk hans ó-
vægum orðum, og eigi sjaldan
ósanngjöraum. Hins vegar
verður því ekki neitað, að ýmis-
legt mátti finna að ritum hans
frá þessu tímabili. Þau eru, á
köflum að minsta kosti, æði ó-
þroskuð, skortir formfestu og
listfengi, og innihaldið stundum
harla létt á metum. Þess ber
einnig að minnast ,að Andersen
var úr hófi fram næmur fyrir
hverskonar aðfinslum, og að í-
myndun hans gerði eigi sjaldan,
í þeim efnum, úlfalda úr mý-
flugunni. Má því geta nærri,
hversu honum var innan brjósts
út af öllum árásunum. Það 14
við, að hann léti algerlega yfir-
bugast. Hann var sem skip á
sævi úti, er þrungnir hafsjóamir
lemja svo, að við liggur að ak
sökkvi. Sjálfsæfisaga skáldsins
frá þessum árum ber glögg
merki hins andlega ástands
hans.
í þessu ölduróti andstreymis-
ins átti Andersen örugga höfn
í húsi Collins. Og hér fann
hann eigi næring hugarvíli sínu
eða magnlausa meðaumkun,
heldur kröftuga hvatning, sem
var honum hin sannasta samúð.
Skilningssljórri vinir hefðu án
vafa alið á píslarvættiskend
hans og sökt honum dýpra í
vonleysið. Að ráði1 Collins fór
Andersen í fyrstu utanför sína
1831. “Með iðjusemi og spar-
semi,” segir hann, “hafði eg
dregið saman dálitla fjárupp-
hæð; ákvað eg því að dvelja
nokkrar vikur í Norður-Þýzka-
landi.”
Tveim árum síðar hlaut And-
ersen utanfararstyrk af al-
manna fé; ferðaðist hann þá
víða um meginland Norðurálfu,
en dvaldi þó lengst á ítah'u. —
Árangurinn af þessari för var
skáldsagan Improvisatoren —
(Talandi skáldið). Var útkoma
hennar merkisviðburður í lífi
höfundarins, því að hún aflaði
honum skáldfrægðar víða um
lönd, þó að mikið skorti enn á,
að hann hlyti verðskuldaða við-
urkenning heima á ættjörð
sinni.
Árið 1835 er eigi síður merki-
legt í sögu Andersens fyrir það,
að þá kom út fyrsta heftið af
æfintýrum hans.
En Andersen lék sérstaklega
hugur á því, að vinna sér frægð
sem leikritaskáld. Hafði það
verið markmið hans alt frá
æskudögum. Árið 1840 komu út
tvö leikrit eftir hann, og þó
annað þeirra næði hylli leik-
húss-gesta, hlutu bæði harða
dóma gagnrýnenda. Andersen,
viðkvæmur að vanda, þótti leik-
ritin sæta óverðskulduðum að-
finslum; særði þetta hann mjög
og varð til þess, að hann hrað-
aði sér á ný af landi brott.
Ýkjulaust mun mega kalla hann
víðförlastan allra danskra
skálda. Síðari hluta æfi sinnar
fór hann utan nærri árlega.
Fyrir þetta báru sumir honum
á brýn skort á ættjarðarást. Sú
ákæra mun þó næsta óréttlát.
Eins og H. iSchwanenflugel,
sem skráð hefir ágæta æfisögu
skáldsins, bendir á, þá fór And-
ersen eigi utan til þess að
gleyma Danmörku, heldur sér
til hugléttis og hressingar. —
Ferðalögin auðguðu eigi lítið
anda skáldsins og fjörguðu
skáldgáfu hans. Erlendis var
hann laus við andúðina og
skilningsleysið, sem voru svo ó-
sjaldan hlutskifti hans heima
fyrir og lömuðu honum vængja-
þrótt. Erlendis var hann hvar-
vetna góður gestur. Andans
skörungur og tignarmenni kept-
ust um að sýna honum sóma.
Geðjaðist Andersen vel að slíku,
því að hann var æfilangt æði
virðinga- og hégómagjarn. Og
hver er sá, sem algerlega er laus
við þessar kendir? Hitt er ann-
að, að margir kunna að stilla
þeim í hóf, að draga yfir þær
skýlu; en Andersen kunni ekki
þá list; til þess var hann of
fölskvalaus, of barnalegur. —
Hann kom til dyranna eins og
hann var klæddur.
Annars eru hin miklu ferða-
lög Andersen árangurinn af
einum aðalþættinum í skapgerð
hans: — ríkri æfintýra-' og út-
þrá. Það var hún, sem knúði
hann snauðan smábæjar-piltinn,
til þess að leita gæfunnar í höf-
uðborginni. Það var hún, sem
knúði hann til þess, að leggja í
lengferðalög fram á elliár, er
hann var hrumur orðinn og far-
inn að heilsu. Á þeirri tíð vora
ferðalög miklu örðugari og
tímafrekari en nú gerist. Er
Andersen fór fyrstu ferðir sínar,
voru eimskip nýkomin til sög-
unnar og hestvagnar voru aðal
farartækin á landi. En Ander-
sen lét hvorki skort á hentug-
um fartækjum né aðra örðug-
leika hamla sér. Þessi lang-
ferðalög sýna enn betur, hversu
máttug var útþrá Andersens,
þegar þess er gætt, að hann
Frh. á 7. bls.