Heimskringla - 10.07.1935, Page 1

XL.JX. AKGANGUR
WINNIPEG, MEÐVIKUDAGINN, 10. JÚLÍ 1935
NUMER 41.
HÖFÐINGLEG GJÖF
Ásmundur P. Jóhannsson gefur
Stúdentagarði háskólans á ís-
landi kr. 5,000.00 til minningar
um konu sína, frú Sigríði Jó-
hannsson er andaðist á síðast-
liðnu hausti.
Á laugardaginn var, 6. þ. m.
barst oss bréf frá formanni |
Garðstjórnar hr. G. Einarssyni í |
Reykjavík er skýrir frá því að
hr. Ásmundur P. Jóhannsson
frá Winnipeg hafi gefið kr. I
5000,00 til Stúdentagarðsins í
Reykjavík. Er þetta hin mynd- j
arlegasta gjöf sem vænta mátti;
og á Ásmundur þakkir skilið,
landa sinna hér vestra, fyrir
þenna rausnarskap. Bréfi Garð-!
stjóra fylgdi afrit af gjafabréfi
Ásmundar. Birtum vér hér bæði
bréfin, lesendum til fróðleiks og
ánægju:
S túdentagarðsnefndin
Garðsstjórnin
Reykjavík 18. júní 1935
Þjóðræknisféla,g Íslendinga
1 Vesturheimi,
Winnipeg.
Hér með leyfi eg mér að til-
kynna yður, að herra Ásmundur
P. Jóhannson frá Winnipeg hef-
ir fært Stúdentagarðinum 5000
krónur að gjöf og með því gefið
herbergi í garðinum, eitt af
þeim, sem ennþá var óráðstaf-
að. Eins og þér sjáið af hjá-
lögðu eftirriti af bréfi Ásmund-
ar, hafa canadiskir námsmenn
fyrsta rétt að herberginu, en
þar næst Bandarikjamenn. Vil
eg því biðja yður að sjá um, að
íslenzku hlöðin í Ameríku flytji
þessa fregn og tilkynni, að um-
sóknir um vist í garðinum skuli
komnar til garðstjórnar fyrir 1.
ágúst ár hvert. Ef nokkur hugs-
ar til að koma að vestan nú í
haust, þyrfti sennilega að sækja
símleiðis, og væri þá bezt, að
símað væri undir nafni Þjóð-
ræknisfélagsins, því að þar með
væri gefið til kynna, að félagið
veitti umsækjandanum með-
mæli sín. Kostnaður við vist í
garðinum var nú í vetur, á fyr-
sta starfsári hans, á hverjum
mánuði sem hér segir:
Hiti, ljós, ræsting .....25 kr.
Fæði ....................65 kr.
Þjónusta ......... 8 kr.
Húsaleiga er engin greidd, en
25 kr. er til greiðslu kostnaðar
við húsið, vörzlu þess o. s. frv.,
auk hitunarkostnaðar, lýsingar
og ræstingar, bæði á íbúðarher-
bergjum og þeim hluta hússins,
sem er íbúunum til sameigin-
legra afnota. Fæði og þjón-
ustu er mönnum frjálst að
kaupa annarsstaðar.
Eg sendi yður hér með bráða-
birgðareglugerð fyrir Stúdenta-
garðinn og Garðlög, svo að þér
getið gefið væntanlegum um-
sækjendum upplýsingar um lög
lians og reglur.
Virðingarfylst,
G. Einarsson
formaöur Garðstjórnar
Eftirrit
Staddur í Reykjavík,
15. júní 1935.
Til
fjársöfnunarnefndar
Stúdentagarðsins,
Reykjavík.
Eg undirritaður Ásmundur P.
Jóhannsson frá Winnipeg leyfi
mér hér með að snúa mér til
hinnar heiðruðu fjársöfnunar-
rtefndar í því efni, að eg vil gefa
eitt herbergi í stúdentagarðin-
um og leggja fram í þeim til-
gangi kr. 5000,00—firnm þúsund
krónur.
I
Gjöf þessa gef eg til minn-
ingar um látna eiginkonu mína,
frú Sigríði Jónasdóttur Jó-
hannsson, sem andaðist í Win-
nipeg 1. okt. 1934.
En skilyrði mín fyrir gjöf-
inni eru þau, sem hér skal
greina:
1. Nafn herbergisins verði:
Haugur í Miðfirði, enda er eg
fæddur þar. Verði nafnið á-
valt letrað á herbergið gang-
megin.
2. Forgangsrétt til afnota
lierbergisins hafi þeir, sem nú
skal grein, og í þeirri röð, sem
hér segir:
a. Námsmaður frá Canada af
íslenzkum ættstofni, er tekið
hefir próf sem svarar til stú-
dentaprófs hér á landi eða
annars prófs hér, sem síðar
kynni að verða talið veita
mönnum aðgang að stúdenta-
garðinum, enda stundi þeir
íslenzk fræði við Háskóla Is-
lands. Námsmenn, er njóta
meðmæla frá Þjóðræknisfé-
lagi íslendinga í Vesturheimi,
meðan þess nýtur við hafa
forgangsréttindi fyrir öðrum.
b. Námsmenn frá Bandaríkj-
unum, er uppfylla sömu skil-
yrði, sem greint er í a-lið.
c. Menn, sem fæddir eru í
Vestur-Húnavatnssýslu og
hafa tekið slíkt próf, sem er
alment skilyrði, á hverjum
tíma, fyrir aðgöngu að stú-
dentagarðinum.
d. Menn, sem fæddir eru í
Austur-Húnavatnssýslu, með
sömu prófskilyrðum sem nú
var sagt.
3. Rétt til afnota herbergis-
ins skal aðeins veita fyrir eitt
námsár í senn, og skal í lok
ársins víkja fyrir þeim, sem
betri rétt hafa til herbergisins
samkvæmt framansögðu.
4. Stjórn Stúdentagarðsins
veitir mönnum afnot herbergis-
ins innan framangreindra tak-
marka og ákveður dvalartíma
þeirra þar að öðru leyti en þvi,
sem segir í 3. lið.
5. Stjórn stúdentagarðsins
hefir endanlegt úrskurðarvald
um alt, er snertir afnot her-
bergisins og hvernig skilja beri
framanrituð fyrirmæli mín.
enda hlotið minnispening fyrir
frá Bretakonungi. Mun Mr.
Þorsteinsson hafa haft póst-
meistarastarf með höndum
lengur en nokkur annar maður
í þessu fylki eða í full 50 ár.
Fyrir túmensku í störfum sínum
hafa þessir öldnu sæmdarmenn
hlotið viðurkenningu, sem sjálf-
um þeim og þjóðbræðrum þeirra
hér er til sæmdar.
EINAR S. JÓNASSON, Þ.m.
DÁINN
Sáðast liðinn mánudag dó að
heimili sínu á Gimli Einar S.
Jónasson fylkisþingmaður.
Hann hafði átt við langvar-
andi heilsuleysi að búa. Einar
var fæddur 17. júní 1887, að
Mountain, N.D. En til Gimli
kom hann fyrir 35 árum síð-
an með foreldrum sínum. Hefir
hann baft þar ýms mikilsverð
störf með höndum. Hann var
og um skeið borgarstjóri á
Gimli. Og bæjarráðsmaður og
skólanefndarmaður var hann
þar um mörg ár.
lEinar var vinsæll maður,
enda lipur í viðmóti og greind-
ur vel. í síðustu fylkiskosning-
um varð hann þingmaður Gimli
kjördæmis.
Árið 1915 giftist hann ungfrú
Önnu Tergesen, er lifir mann
sinn. Eru og þrjú börn þeirra
hjóna á lífi: ólafur, Margrét og
Einar.
Móðir hins látna og mörg
systkini eru á lífi.
Jarðarförin fer fram n.
íöstudag kl. 1. e. h. frá Sam-
bandskirkjunni.
i
k. I
FREGNSAFN
Rigningar og áflæði
í Canada hefir verið mjög
rigningasamt s. 1. tvær vikur.
toba. Hefir orðið að samningi
milli sambands- og fylkisstjórn-
arinnar að verja $900,000 til að
biksteypa þjóðveginn frá Head-
ingly til Portage og þaðan til
Brandon. Veitir samibands-
stjórnin helming fjársins til
þessa.
* * *
Þjóðverjar fjölga herskipum
Berlin, 9. júlí — Fjörutíu og j
átta ný iherskip hafa Þjóðverj- i
ar hugsað sér að smíða á þessu !
ári. Eru 28 af skipunum neðan-
sjávarbátar, en hin smærri og |
stærri herskip, tvö þeirra eru j
26,000 tonn að stærð hvort og !
útbúin með fallbyssum með 11
þumlunga hlaupum.
* * *
Sambandsþinginu slitið
Sambandsþinginu var slitið s.
1. föstudag í efri-málstofu
þingsins af landstjóra.
Var neðri deild þingsins önn-
um kafin fram undir miðnæ'tti,
að leggja síðustu hönd á nokkur
frumvörp, einkum þau, er
snertu viðskifta - reglugerð
stjórnarinnar.
Kosningar sagði forsætisráð-
herra að færu fram eins fljótt
og unt væri.
í ávarpi landstjóra voru tal-
in upp öll mikilsverðustu lögin
sem þingið samþykti. Kvað
hann þingstarfið hafa verið eitt
hið rnesta í sögunni og hann
vænti meira góðs af því, en
starfi nokkurs þings áður.
Þingið lét í ljósi að því þætti
fyrir að núverandi landstjóri
væri að hverfa héðan.
* * *
Stevens myndar nýjan stjórnmálaflokk
Ottawa, 8. júlí — Hon. H. H.
Stevens, fyrrum ráðgjafi í Ben-
nett-stjórninnj[, tíjkynti s. 1.
sunnudag, að. hann og fylgis-
menn hans hefðu ákveðið að
mynda nýjan stjórnmálaflokk.
Nafn er þeim flokki ekki enn-
þá gefið, en ötefna hans er “að
vinna að viðreisn landsins með
skipulagningu á iðnaði og við-
skiftum á þeim grundvelli er
Stevens hefir haldið fram s. 1.
18 mánuði og rannsókn Kenn-
edy-Stevens nefndarinnar hefir
sýnt hver þörf sé á.”
Áskorunina fær Stevens um
þetta frá þrem mönnum, er að
flokksmyndun á þessum grund-
velli starfa. Eiga þeir heima í
Toronto og Montreal og eru
viðskiftamenn í smáum stíl. —
Hafa þeir haft fundi í Hamil-
ton og víðar þar sem -fulltrúar
hafa verið frá öllum fylkjum
landsins. Og á 'fund Sltevens
héldu þeir, er ákvæði um mynd-
un þessa nýja flokks höfðu ver-
ið ákveðin á þessum fundum.
Við bón þeirra að genast leið-
togi þessa nýja flokks, hefir
Stevens snúist vel.
Með það fyrir augum að fá
þingmannsefni útnefnd í hverju
kjördæmi landsins, er búist við,
að Stevens leggi bráðlega af
stað í ferð um land alt til þess
að halda ræður fyrir flokk sinn.
Stevens kvaðst hafa fengið
urmul bréfa, er sannfæri hann
um að viðreisnar-áform sín séu
þjóðinni velþóknanleg.
Nýir stjórnmálaflokkar koma
og fara. Hver afdrif verða
þessa nýja flokks, er of snemt
að spá nokkru um. Stefna
S'tevens hefir dregið hugi
margra að sér, en framkoma
hans á ýmsan handamáta hefir
ekki verið hin ákjósanlegasta.
Og ekkert værum vér hissa á
því, þó að þetta síðasta spor
hans veki nú þá spumingu,
hvort að það sé ást á stefnunni
eða völdunum sem meira megi
sín hjá Stevens.
91 fanast af slysum
Á þjóðhátíðardagnn, 4. júlí, í
Bandaríkjunum fórust 91
manns af slysum. Flestir fór-
ust af liflaslysum, allmargir
í þessu fylki hafa ár og fljót j drukknuðu, og nokkrir fórust
víða barmafylst og sumstaðar! af flugslysum.
flóð út af. T. d. hefir vatn í * * *
Rauðánni hækkað um rúm 7
fet á tveim vikum og í As-
siniboine-ánni hjá Portage La
Prairie, Brandon og víðar svip-
að. í Souris ánni hjá Napinka
hækkaði vatnið um 10 fet.
í Suður-Manitoba er víða all-
mikið sáðland undir vatni. Er
þar hætt við skemdum á upp-
skeru nema því að eins að fyrir
rigningar taki nú þegar.
í vestri fylkjunum og í
Bandaríkjunum héfir víða hlot-
ist mikið eignatjón af rigning-
um og jafnvel manntjón.
Atvinnuleysingjarnir
farnir vestur
Atvinnuleysingjarnir frá Bri-
tish Columbia eru aftur komn-
ir vestur og er búist við að
þeir taki í dag aftur til hinnar
fyrri iðju sinnar í relief camps
fylksins. Það varð undir eins
eftir uppþotið að samningi milli
Fel eg svo gjöf þessa í hendur |-þejrra og yfirvaldanna, að hætta
þeim, sem um alla framtíð ráða áform sín að fara til Ot-
stúdentagarðinum, með þeirri
innilegu ósk, að hún verði til
þeirrar farsældar, sem hugur sá,
er bak við hana liggur, bezt
getur vonast eftir.
Virðingarfylst.
Á. P. Jóhannsson
tawa og snúa til baka.
Ferðakostnað þeirra galt
sambandsstjórnin sem og við-
urværis á leiðinni.
* * *
Pine Falls millan
tekin til starfa.
Pine Falls sögunarmillan í
TVEIR ÍSLENZKIR Manitoba tók til starfa í gær.
ÖLDUNGAR HEIÐRAÐIR Hafði hún þá verið lokuð í 3
------------- ár eða síðan 24. feb. 1932.
Félag póstmeistara í Mani- ! Atvinnu hlutu þar fyrsta dag-
toba efnir til fundar í Winnipeg inn um 300 manns.
næstkomandi föstudag. Er sagt * * *
að þeim sem lengst hafa verið í Ryð í hveiti
póstþjónustu, sé til þess fund- ! Ryð er sagt að fundist hafi í
ar boðið sem heiðursgestum. Á hveiti all-víða í Suður-Saskat-
meðal þeirra eru tveir íslend- cbewan, í grend við Portage
ingar að minsta kosti. Guðni La Prairie í Manitoba og víða
Þorsteinsson á Gimli og Sigurð- í Bandaríkjunum.
ur Sölvason á Westbourne. —j * * *
Hafa báðir óralengi haft póst- Vegagerð í Manitoba
meistarastarf með höndum og Á vegagerð verður hvern dag-
leyst það með sóma af hendi, inn sem er byrjað hér í Mani-
Edmond Pre'fontaine kosinn
í aukakosningu til fylkis-
þingsins í Manitoba sem fór
fram í Carillion-kjördæmi s. 1.
fimtudag, vann Edmond Pre-
fontaine kosninguna. Hann er
sonur Hon. Albert Prefontaine,
er lézt s. 1. vor og það var kjör-
dæmi föður hans er kosningin
fór fram í. L. P. Gagnon hét
sá er sótti á móti Prefontaine.
* * *
Hveitisölufrumvarpið
sam þykt
Hveitisölufrumvarp sambands
stjórnarinnar var loks samþykt
síðasta dag þingsins með þeirri
breytingu, að stjórnarnefndinni
er ekki heimilað að rannsaka
hvað kornfélögin hafast að
nema með samþykki stjórnar-
ráðsins. Bennett kvaðst breyt-
ingunni mótfallinn, en lét þó
tilleiðast að vinna það til frið-
ar, að samþykkja hana.
* * *
Hagl í Saskatchewian
I þrem héruðum í Saskat-
chewan datt á haglveður s. 1.
laugardagsnótt. Voru svo mik-
il brögð að því, að akrar og kál
garðar ger-eyðilögðust á 4
mílna breiðu og 25 mílna löngu
svæði. Haglið var á stærð við
mannshnefa. Héröðin sem
harðast voru leikin voru Vis-
count, Guernsey og Plunkett.
Um miljón dollara skaða er
þarna talað.
* * *
Manntjón og skaðar
af rigningum í New York
Albany, N. Y., 9. júlí — f
steypirigningu sem varð í mið-
hluta New York-ríkis s. 1. mánu
dag, fórust 37 manns auk
nokkra eða að minsta kosti 8
manns, sem ekki hefir frézt
neitt til. Margar flóðstíflur bil-
uðu, kjallarar fyltust, hús
skektust og færðust til á grunn
inum; í Hornell, Bath og Tru-
mansburg í mið-ríkinu kvað
mikið að þessu. Á nokkrum
stöðum var vatns og ljóslaust.
Eignatjón er metið 10 miljónir
dollara.
* v *
Stríð yfirvofandi
Rome, 9. júlí — Meiri líkur
þykja til þess að stríð brjótist
út milli ítalíu og Abyssiníu
hvenær sem er en nokkru sinni
áður. ftalía telur sig hafa ó-
bundnar hendur með að gera
það sem henni gott þykir. Mus-
solini virðir að vettugi allar á-
mnningar frá Alþjóðafélaginu
og hótar að segja sig úr því, ef
það hafi sig ekki hægt.
ítalía telur sér leiðina til
stríðs greiðfæra vegna þess: Að
Bretland láti sig það ekki varða;
að Frakkland efni hlutleysis-
loforð sitt; að Rússland hafi síg
ekki í frammi vegna Frakk-
lands; að Þýzkaland sé nú vin-
ur ftalíu; að Japan, sem mikið
starf hefir með höndum í Ab-
yssiníu, sé nú svo önnum kafið
við að hremma Norður-Kína, að
það megi ekki vera að því, að
sinna því er í Abyssiníu fari
fram. Mussolini hraðar því ísl. þá h. u. b. $250 á ári, leyfir
undirbúningi stríðsins alt sem ekki stórt til blaðakaupa.
hann getur, og Bretar eru farn- j Nú f dag legg eg fram nóg til
ir að gera ráð fyrir að flytja j að kaupa ávísun upp á $3.00
þegna sína, sem í Abyssimu j e nog til að borga einn árg.
dvelja, burtu, sem fyrst í loft- . Hkr., vonandi að geta sent álíka
skipum. ; Upphæð fyrir næstu september
-------------- > lok. Því er Hkr. á ann um
STOFNANDI HEIMSKRINGLU $15-000 (fimtán þúsund doll-
ara) inni hjá kaupendum sín-
um, þá verð eg að gera mitt
eiga miklu hægra með en hann
hvorki sýna tilraun eða vilja á
að standa skil við blaðið, og
láta öll tilmæli vor, um aðstoð
og liðveizlu sem vind um eyru
þjóta. Frímann B. Arngríms-
son var, sem kunnugt er, stofn-
andi “Heimskringlu” fyrir nærri
50 árum síðan, þá fyrir skömmu
útskrifaður af Manitoba Há-
skóla. Hann var áhugamaður
um allar framfarir og þó þess
einna mest, að íslendingar héldu
hópinn og létu skynsamlega til
sín taka í alþjóðar málum.
Bréfið er á þessa leið:
Akureyri, ísland,
12. maí 1935
Hr .ritstj. Hkr.:
Hér með votta eg útgefend-
um blaðs yðar innilegt þakklæti
fyrir að hafa sent mér blaðið
“Heimskringlu” reglulega síð-
ustu 12 árin, þó eg hafi ekki
sent þeim andvirði blaðsins ár-
lega vegna þess að styrkurinn,
sem Alþingi hefir veitt mér síð-
an 1918 hefir varla nægt til
nauðsynlegustu steinarann
sókna. Einar 600 til 1200 kr.
á ári a. m. t. 800 til 900 krónur
Frímann B. Amgrímsson
hinn aldni og góðkunni vísinda-
maður, er heima hefir átt nú
um mörg undanfarin ár á Akur-
eyri, sendi oss í byrjun vikunn-'
ar bréf það sem hér fer á eftir.
Bréfið er þess virði að sem
flestir áskrifendur blaðsins lesi
það. Mr. Arngrímsson er senni-
lega með efnaminstu eldri
mönnum á landinu hvað fjár-
bezta til að borga minn hluta
hennar. Skuldir leiða til dauða.
Vænt þykir mér um að þið
útgefendur Hkr. hafið vogað að
halda henni áfram. Viðhald
móðurmálsins íslenzka, tryggir
uppvaxandi kynslóð virðing og
velmegun vestan hafs.
Bið Hkr. að bera ungfrú Guð-
rún Böðvarsson hjúkrunarkonu,
muni snertir, æfistarf hans, til j heillaóskir mínar fyrir ágæta
vakningar og viðreisnar þjóð- j framkomu.
inni á verklegu og fræðimann- í Yðar með virðingu,
legu sviði hefir borið honum j Frímann B. Arngrímsson
lítinn arð, og sjaldnast nægileg-
an til þess að bæta úr brýnustu
Gullbrúðkaup áttu Mr. og
hversdagsþörfum. Það er því Mrs. Jónas Helgason að Bald-
raunalegra, en frá verði skýrt, ur, Man., um síöustu mánaðar-
að einmitt hann skuli klípa af mót. Var þeim í tilefni af því
sínum ófullnægjandi tekjum til haldið fjölment og viðhafnar-
þess að borga áskriftargjald að mikið samsæti af sambygðar-
“Heimskringlu”, sem vér höf- fólki þeirra 30. júní s. 1. og
um viljað og vildum senda hon- gekst Frelsissöfnuður fyrir því.
um ókeypis, sem vinsamlega Þau hjón voru gift að Lundar
minning um það sem hann brekku í Bárðardal á íslandi 2.
reyndi og vildi vera löndum sín-! júlí 1885. Vestur um haf komu
um hér í álfu á frumbýlings- j þau 1888 og settust að í grend
árunum, — en svo margir semlvið Grund í Argyle-bygðinni.