Heimskringla - 28.04.1937, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 28. APRÍL 1937
HEIMSKRINCLA
7. SÍÐA
Æfiminning hjónanna
MARGRÉTAR og
HALLDÓRS EGILSSONAR
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR
EGILSSON
F. 8. feb. 1853—D. 12. feb. 1937
Margrét heitin var dóttir Jóns
Guðmundssonar Þorsteinssonar
frá Lönguhlíð í Eyjafirði. Móðir
Margrétar var Jóhanna Jóns-
dóttir Sigurðssonar frá Marbæli
í óslandshlíð í Skagafjárðar-
sýslu.
kona bæði í sjón og raun. Enda
hafði hún gott tækifæri að sýna
það meðan búskapur þeirra stóð
í blóma. Þar var oft húsfyllir
gesta og mætti hún öllum með
brosi á vörum; hún var greind
vel og skír í tali. Góð og um-
hyggujusöm eiginkona og móð-
ir. Fyrir 20 árum varð hún fyr-
ir því þunga mótlæti að missa
sjónina og bar hún þá löngu
rökkursetu með stillingu og ró-
lyndi, sem henni var svo eigin-
legt.
HALLDÓR EGILSSON
F. 14 okt. 1850—D. 13 marz 1937
Egill faðir Halldórs var sonur
Halldórs prófasts Ásmundsson-
ar að Melstað í Miðfirði í Húna-
vatnssýslu. Kona Halldórs pró-
fasts var Margrét Egilsdóttir
þektu. Hin framliðnu hjón voru
lögð til hinstu hvíldar hlið við
hlið í birkiskógar grafreit við
Swan River bæ og borin til graf-
ar af samlöndum og samherjum
þeirra.
Friður guðs hvíli yfir moldum
þeirra.
J. A. Vopni
skilyrði eru víða góð, og margra
álit er, að Síbiría eigi eins mikla
framtíð fyrir sér og vesturhluti
séra Björn í samkepninni sem |
fór fram og mælti dómnefndin
einhuga með því að hann fengi!
Bandaríkjanna er hann tók að, þegar veitingu fyrir embættinu.
byggjast.—Vísir, 19. marz.
ÍSLANDS-FRÉTTIR
FRÁ SÍBIRÍU YORRA
DAGA
Merkt amerískt blað hefir fyr-
ir nokkru birt allítarlega frásögn
,. ,, , ... „ v,- fx;r,n-ií,n- um hina miklu fólksflutninga
Margret heitm var hofðingleg , . . - . „ ,aT,
sem att hafa ser stað a undan-
förnum árum frá Rússlandi aust-
ur á bóginn, til Ural-héraðanna
og Síbiríu. Fróðlegar tölur um
þetta hefir blaðið fengið frá
rússnesku hagstofunni og sýna
tölurnar, að árin 1926—1936 hef-
ir tala sex landsvæða (regions)
í Ural og Síbiríu aukist úr 2,652,-
100 í 7,406,700.
Mest var aukningin á þremur
iðnaðarsvæðum, Ural-Sverdlovsk
Chelyabinsk og Omsk. íbúatala
þessara þriggja borga og hérað-
anna í kring var 1926 1,551,200,
en var 1936 4,153,800. Þrjú
landsvæði í Síbiríu höfðu 1,100,-
000 íbúa 1926, en höfðu 1936
2,553,000 íbúa.
Tölurnar leiða skýrt í ljós, að
það er vegna aukins iðnaðar, sem
íbúunum hefir fjölgað svo mjög,
en ekki vegna þess að fleira fólk
Jónssonar prests á Staðarbakka j lifi nú á jarðrækt en áður á þess-
um slóðum. Nítján borgir, sem
nú hafa sarptals 1,061,400 íbúa
höfðu 785,700 íbúa 1926. Ein
þessara borga er Magnitogorsk,
sem ekki var til fyrir átta árum,
en hefir nú 223,600 íbúa, Stal-
insk, sem 1926( hafði 3900 íbúa,
hefir nú 216,700 íbúa (1936). í-
! búatala Sverdlovsk hefir aukist
í Miðfirði, en kona Egils föður
Halldórs Egilssonar var Sigur-
veig Jóhannesdóttir Kristjáns-
sonar frá Laxamýri, systir Sig-
urjóns bónda á Laxamýri, föður
Jóhanns skálds Sigurjónssonar.
(Sjá Alm. Ó. S. Th. 1923 bls.
64—5).
Góðvild og einlægni Voru þau'
fyrstu einkenni er maður tók' á 10 árum úr 136,400 1 445,000,
eftir, þegar maður mætti Hall-; Novo-sibirsk úr 120,100 í 351,900
dóri sál. Egilssyni; hann var °£ Irkutsk úr 98,800 í 218,000.
skemtilegur heim að sækja, vel; Á þessu svæði voru 30 borgir
lesinn og fróður um margt. —j 1926, en nú 102; auk um 50
Prúður í allri framkomu og fé-! verkamanna-bækistöðva eða
lagsmaður hinn bezti, og lagði hverfa, sem þotið hafa upp
ætíð gott til manna og málefna. i kringum ný iðnfyrirtæki og er
Hann hafði góða sjón til æfiloka \ íbúatala flestra þeirra um 10,000
og þrátt fyrir háan aldur var j * sumum þessara borga skortir
hann enn óhærður. enn 011 nútímaþægindi, en í öðr-
_______ um eru nýtízku hús, rafmagn,
Þessi mætu hjón fluttu frá vatnsleiðslur o. s. frv.
Mosfelli í Húnavatnssýslu á ís-1 Flestir þeirra, sem flutst hafa
landi til Ameríku árið 1887 og j til þessara borga og héraða þar
settust að í Dakota og dvöldu eystra hafa gert það fyrir hvatn-
þar (lengst í Mouse River-bygð), ingu frá ríkisstjórninni og
þar til árið 1899, að þau fluttu
til Swan River og tóku þar heim-
ilisréttarland, sem þau dvöldu á
til æfiloka.
Jafnvel þó fátækt og erfiðleika
væri við að etja í byrjun land-
námsins, komust þau í góð efni
og bygðu upp myndar heimili á
stuttum tíma; og var heimili
þeirra eitt af sárfáum sem hélt
uppi vikulegum húslestrum.
Börn Halldórs og Margrét;V
voru 6: Egilsína Sigurveig gift-
marga hefir orðið að knýja til
að fara, einkum bændur, sem
öðrum störfum en iðnaðarstörf-
um eru vanir. Árin 1928—1932
voru íbúah heilla borga í Volga-
dalnum, Ukraine og Kósakkahér-
uðunum fluttir gegn vilja sín-
um til nýrra heimkynna þar
eystra. Þúsundir bænda, sem
mótfallnir voru sameignar-bú-
skaparfyrirkomulaginu, voru
neyddir til þess að flytja til
nýrra heimkynna í Síbiríu. Með
nokkurri aðstoð frá ríkinu
ist Sæmundi Helgasyni og
Kristján Halldór ógiftur (bæði J)yíuiÞ*ir„sfr, ^rp °? ha^a
dáin fyrir nokkrum árum). Eft-
irlifandi eru: 1. Jón Jóhann, tví-
giftur, seinni kona hans af inn-
lendum ættum; 2. Arnór Konráð,
hans kona Þórunn Salóme Oli-
ver frá Selkirk; 3. Helga Sigur-
rós, gift Jóhanni Björnsson; 4.
Jónas, giftur konu af norskum
komist allsæmilega áfram á sam -
eignarbúgörðum, en aðrir voru
látnir vinna í verksmiðjum.
Þegar unnið var að því að
koma upp hinum mikla iðnaði í
Síbiríu, þurfti líka að knýja
menn til þess að flytjast austur
þangað til þess að vinna í verk-
ættum. Einnig eru 26 barna-! smiðj unum, því að nægilega
börn og eitt í þriðja lið frá hin- i margir buðu sig ekki fram af
um látnu merkishjónum. | frjálsum vilja. Ungir kommún-
Aqiór K. Egilsson hefir verið! istar í þúsundatali buðu sig þó
heima og tók þar við bústjórn j fram. En svo voru margir, sem
eftir hann kom heim úr stríðinu gerðir voru útlægir og fluttir til
mikla og nutu gömlu hjónin Síbiríu — af pólitískum ástæð-
hjúkrunar hans og konu hans, um.
sem reyndist þeim, sem væri Aðbúnaðarskilyrði eru sögð
hún þeirra eigin dóttir. | hafa batnað svo, að þeir, sem
Hin systkini Arnórs búa öll í lokið hafa prófum í æðri sjcólum
. nágrenninu þar skamt frá gamla j fara þangað af fúsum vilja.
heimilinu. Skólum, leikhúsum og klúbb-
Halldór sál. fór heim til fs-! húsum hefir verið komið upp og
lands 1930, þa 80 ára gamall, og
hafði hann mikla ánægju af
þeirri ferð.
jafnvel háskólum og meira
menningarsnið er að komast á
alt en áður var. Verkafólks-
Við komum, erum, förum og skortur er víða mikill
hverfum hinum líkamlegu au*g-
um; endurminningin ein verður
Náttúruauðæfi og iðnaðarskil-
yrði eru talin enn meiri í Síbiríu
eftir, kærust þeim, sem bezt en búist var við, Iandbúnaðar-
Gunnlaugur Blöndal
málar konungshjónin
í tilefni af 25 ára ríkisstjórn-
arafmæli Kristjáns konungs X.
hefir Gunnlaugur Blöndal list-
málari verið fenginn til þess,
samkvæmt pöntun frá íslandi að
mála mynd af Kristjáni konungi
og Alejcandrine drotningu.
Byrjar hann verkið á morguft
á Amalienbrogarhöll, og byrjar
á myndinni af drotningunni. A1
exandrine verður á þessari mynd
klædd hinum íslenzka þjóðbún-
ingi sínum.—Alþbl.
* * *
Vélbátur ferst við Hornafjörð
Rvík, 1. apríl
Það slys vildi til í gær, að vél-
báturinn Auðbergur SU. 33, eign
Gunnars Bóassonar frá Reyðar-
firði, fórst við Hornafjörð, er
hann var að koma úr róðri, og
druknuðu tveir menn. Þeir voru:
Erlendur Árnason, formaður, 29
ára, og Sigurður Kjartansson,
háseti, 21 árs. Erlendur lætur
eftir sig konu og eitt barn, en
Sigurður var ókvæntur.
Auk þessara voru á bátnum:
Hjalti Gunnarsson, vélamaður,
og Ágúst Guðjónsson háseti. —
Björguðust þeir yfir í vélbátinn
Björgvin fná Norðfirði, sem
hafði komið til aðstoðar. Fer
hér á eftir útdráttur úr skýrslu
Óskars Sigfinnssonar og háseta
hans á vélbátnum Björgvini NK
65:
Þegar við komum inn undir
Hornafjarðarós um kl. 14.30, er
þar vélbúturinn Auðbergur með
brotið stýri. Vélbáturinn Björn-
inn er þar, og hafði komið drátt-
artaug í Auðberg, en slitið hana,
og báðu okkur um að veita Auð-
bergi aðstoð. Tókst þegar að
koma tvöfaldri dráttartaug í
Auðberg, og var þá lagt til lands,
með ráði beggja aðila. Brim var
mikið af suðri og slitnuðu drátt-
artaugarnar þegar, og Auðberg-
ur virtist fara á hliðina. Reyna
nú skipverjar Auðbergs, að
draga inn dráttartaugarnar, til
þess að reyna að koma þeim aft-
ur í Björgvin, en í þeim svifum
gengur sjór yfir Auðberg, og
tekur út tvo menn af þeim þrem-
ur, sem á þilfari voru, og hvarf
annar þeirra, Sigurður Kjartans-
son, þegar, og sást aldrei aftur.
Hinn, Ágúst Guðjónsson, hékk í
dráttartauginni og gátu þeiv
dregið hann inn á Auðberg aft-
ur. Var nú enn reynt að ná í
dráttartaug bátsins, en reyndist
árangurslaust. Bar nú Auðberg
ört fyrir straumi og brimi að
Hvanney. Bundu því bátverjar á
Auðbergi á sig björgunarbeíti og
línubelgi. Tókst nú að koma
streng á milli bátanna, og hafa
allir þrír náð haldi á strengnum,
og kasta þeir sér þegar fyrir
borð, Hjalti og Ágúst, og eru
dregnir upp í Björgvin. Erlend-
ur stendur eftir á þilfarinu, en í
því ríður holskefla yfir Auð-
berg, og strengurinn slitnar, og
sáu þeir Erlend ekki aftur.
Mönnum þeim, er af komust,
líður vel, eftir atvikum. Lík
hinna druknuðu eru ófundin enn-
þá. Báturinn var vátrygður hjá
vátryggingarsjóði Eskifjarðar.
Mennirnir, sem björguðust,
óska það tekið fram, að for-
maðurinn á Björgvini, óskar Sig-
finnsson, og hásetar hans, hafi
sýnt alveg frábæran dugnað og
kjark við björgunina.—Vísir.
* * *
Séra Björn Magnússon
settur dósent
Kenslumálaráðherrann, Har-
aldur Guðmundssonar, setti s. I.
laugardag séra Björn Magnússon
til að gegna dósentsembættinu
við guðfræðideild Háskólans, þar
til öðruvísi yrði ákveðið.
Eins og kunnugt er sigraði
Hafa víst flestir búist við, að
séra Björn yrði nú skipaður í
embættið, en ekki settur eins og
nú er raunin á.
Að vísu er fordæmi fyrir því
að veiting embættis við Guð-
fræðideildina hefir dregist all-1
lengi áður, svo sem þegar Ás-
mundur Guðmundsson varð dó-
sent og Magnús Jónsson varð
prófessor. Dróst veiting þá í
um 2 ár hjá Jónasi Jónssyni þáv.
kenslumálaráðherra, og fékst
hún ekki fyr en Tryggvi Þór-
hallsson greip tækifæri^ og gaf
út veitingu fyrir embættunum
eitt sinn er hinn reglulegi kenslu-
málaráðherra, J. J., var í sigl-
ingu.
En þess er þó að vænta, að
séra Birni Magnússyni verði
veitt dósentsembættið mjög
bráðlega skv. hinum skýlausu
úrslitum samkepnisprófsins.
—Vísir, 30. marz.
HITT OG ÞETTA
Eltingarleikur við tófu
1. marz var Halldór Jónsson
bóndi á Arngerðareyri á leið
heim til sín. Var hann ríðandi.
Leið hans lá með sjó. Varð þá
tófa á íeið hans. Komst Halldór
fjallsmegin við hana og fylgdi
henni svo fast eftir, að hann gat
hrakið hana fram á klappir. —-
Kastaði tófan sér þá til sunds.
en leitaði þó til lands von bráðar,
og var Halldór þar fyrir og gat
náð henni. Halldór var hund-
laus, en vel ríðandi.
—Vísir, 18. marz.
* * *
Meiri skilningur á bókmentum
en landbúnaði!
Rithöfundurinn og leikarinn
Arthur Wieland hefir nýlega
ritað grein í sænskt blað um
kynni sín af íslendingum og þá
sérstaklega íslenzkum bændum.
Lýsir hann því, er hann hitti
á ferðum sínum hér um landið
bændur, sem honum virtust mun
áhugasamari um bókmentaleg
efni heldur en landbúnaðinn. —
Segir hann að sér virðist bændur
á íslandi ekki eins vakandi í
framfaramálum atvinnuvegar
síns, eins og stéttarbræður
þeirra í Svíþjóð.
Því nota ekki bændurnir betur
ýmsa möguleika, spyr hann. —
Bændur í Svíþjóð mundu við
svipaða aðstöðu hafa mun meiri
og fjölbreyttari framleiðslu.
Svo virtist hinum sænska rit-
höfundi — og nokkrar smásögur
segir hann um heimsóknir sínar
á sveitabæ hér. “Þegar eg fór að
tala um það við bóndann, að
hann hlyti að geta framleitt
meira af hænueggjum til að selja
út af heimilinu, en nota andar-
eggin, sem mikið var til af þar í
sveitinni, til heimanotkunar, þá
stóð hann upp og gekk að orgel-
inu, sem var í stofunni og tók
þar eitt nótnahefti. Þetta voru
lög eftir Bellman og hann spurði
mig, hvort hann mætti ekki við hégóma.—Alþbl.
syngja fyrir mig nokkur fjörug
Ballmans-lög.
Svo söng hann fyrir mig tölu-
vert af Bellman og fór svo yfir í
lög Wennerbergs og söng ýms
lög og ljóð við Gluntarne á á-
gætri sænsku.”
Einn bóndi á Norðurlandi, seg-
ir Wieland að eigi 2000 bindi
bóka.
Þetta er það, sem Wieland ger-
ir að aðalumtalsefni viðvíkjandi
ferðum sínum um landið. En
það virðist að sumu leyti koma
úr hörðustu átt, þegar sænskum
rithöfundi finst of mikið af því,
hvað íslenzkir bændur hugsi um
fornbókmentir eða síðari tíma
höfunda, jafnvel Fröding og
Tegner!
Hann segir blákalt, að bæn*-
urnir ættu fremur að hugsa um
að auka svínaræktina á jörðun-
um!!—Vísir.
- NAFNSPJÖLD -

Dr. M. B. Halldorson . 401 Boyd Bldg. Skrifstofusími: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er að flnni á skrifstofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. Heimili: 46 Alloway Ave. Talsimi: 3315« G. S. THORVALDSON B.A.. LL.B. Lögfrœðingur 702 Coníederation Liíe Bldg. Talsími 97 024

Jacob F. Bjarnason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 591 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annast allskonar flutninga fram og aftur um bæinn. W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON ÍSLENZKIR LÖGFRÆÐINQAR á öðru gólfi 325 Main Street Talsimi: 97 621 Hafa elnnig skrifstofur að ^““dar og Gimli o« eru þar að hitta, fyrsta miðvikudag 1 hverjum mánuði.
MARGARET DALMAN TEACHER OF PIANO 154 BANNINO ST. Phone: 26 420 M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugasjúkdómar Lætur úti meðöl 1 vlðlögum Vlðtalstímar kl. 2—4 e. h. 7—8 aS kveldittu Sími 80 857 665 Vtctor 8t.
Dr. O. BJORNSSON 764 Victor St. ^OFFICE & RESIDENCE Phone 27 586 A. S. BARDAL •elur likkistur og annast um útfar- lr. Allur útbúnaður sá beetl. Ennfremur seiur hann alukonar minnisvarða og legsteina, 843 SHERBROOKE ST. Phone: 86 607 WINNIPRQ
RAGNAR H. RAGNAR Pianisti oo kennari Kenslustofa: 518 Domlnion St. Sími 36 312 Dr. S. J. Johannesion 218 Sherbum Street Talsimi 30 877 Vlötalstími kl. 3—5 e. h.
Dómari nokkur lét raka sig á
hverjum degi, því að hann gat
ekki þolað að sjá skegg. —
Einu sinni þegar fangi með mik-
ið og sítt skegg var færður fyrir
rétt, sagði dómarinn:
Ef samvizka yðar er eins svört
og skeggið, þá hlýtur hún að
vera slæm!”
En maðurinn svaraði rólega:
“Herra dómari! Ef samvizkan
fer ejftir skeggina, þá hafið þér
als ehga samvizku.”
* * *
Presturinn heimsækir Jón
gamla, sem er nýlega orðinn
ekkjumaður. Þegar prestur kem-
ur inn situr Jón gamli með hálf-
tæmda brennivínsflösku á hnján-
um.
— Er þetta nú þín eina hugg-
un í einverunni, Jón minn? spyr
prestur með hluttekningu.
— ónei, séra minn, svarar Jón
gamli með mestu stillingu. Eg á
eina heilflösku þarna í skápnum.
* * *
G. Brandur, Brandur!
L. Segðu Guðbrandur, dón-
inn þinn!
G. Eg legg aldrei guðs nafn
Rovatzos Floral Shop
806 Notre Dame Ave. Pbone 04 054
Fresh Cut Flowers Dally
Plants in Season
We specialize in Wedding- Sc
Concert Bouquets Sc Funeral
Designs
Icelandic spoken
THL WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Weddíng
Rlngs
Agents for Bulova Watches
Marriage Licenses Issued
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
ISLENZKUR TANNLÆKNIR
212 Curry Bldg., Winnlpeg
Gegnt pósthúsinu
Simi: 96 21» Heimilit: 33 328
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rtntal, Inturance and Financial
Agentt
I
Siml: 94 221
$00 PABIS BLDG.—AVlnnipeg
RÆÐA MR. HERRIDGE
Kaupið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
Frh. frá 3. bls.
það ekkert. Þessi sannindi ættu
nú að vera skilin til fullnustu.
Þó ættum vér eigi að leggja
þungann dóm á þjóðþingið fyrir
kyrstöðuna og aðgerðaleysið.
Því að eins Iengi og það skort-
ir ákveðna leiðsögn frá þjóðinni,
þá verða hin venjulegu störf að-
eins dægradvöl. Afskiftaleysið
hefir orðið orsök í því.
Eg minnist á þetta aðeins í
sambandi við hina knýjandi þörf
vora eins og er á framtakssemi.
Þjóðþingið er eflaust samkvæmt
því valdi er það hefir að vinna
sín venjulegu störf hyggilega
og á þann hátt að verja tímann
vel.
Og á því verður engin breyt-
ing unz þjóðin einum rómi krefst
að það geri ákveðnar breytinga
umbætur.
Framh.
Gunnar Erlcndsson
Pianokennjri
Kenslustofa: 701 Victor St.
Sími 89535
OrTIC* Phoni
87 293
R*s Paon
72 40»
Dr. L. A. Sigurdson
109 MKDICAL ARTS BUILDING
Omci Hovss:
13 - 1
4 r.u. - $ ml
AWD BT APPOINTMÍNT
J. WALTER JOHANNSON
U mboðsmaOur
New York Láfe Lnsurance
Company