Heimskringla - 21.07.1937, Qupperneq 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 21. JúLí 1937
Orðin komu fram af vörum hennar við-
stöðulaust, henni fanst nú að hún hefði ófor-
hugsað ratað á þá réttu úrlausn þess vanda sem
hafði kvalið hana, og undraðist nú að hún
skyldi hafa þolað að vera aðgerðalaus gagnvart
Guy svona lengi, og vera ánægð eigi að síður.
Henni þótti jafnvel sem hún heyrði til Guys
kalla á hana um hjáip, einhverstaðar í fjar-
lægð. Og svo kom, líkt og reiðarslag meðvit-
undin um að Burke horfði á hana með því
augnaráði sem hún gat ekki — þorði ekki að
mæta.
Hún tók fastara um handlegg hans, titr-
andi frá hvirfli til ilja. “Við gætum það bæði
til samans”, tók hún upp í hálfum hljóðum.
“Væri það ekki tilvinnandi? Ó, væri, það ekki
tilvinnandi ?” En Burke mælti ekki orð frá
vörum, heldur horfði á hana þegjandi. Þá lagði
kulda að henni, álíka og á giftingardaginn við
visnaða tréð, hún slepti takinu á handlegg han3,
tár hennar voru þornuð en hún þóttist,bæld,
ólík sjálfri sér, undarlega vanmegna, þó hún
væri óttalaus.
“Eigum við að fara ?” spurði hún og lét sem
hún ætlaði að standa upp, hann benti henni að
fara ekki og hana skorti orku til að fara að öðru
en hans vilja.
“Svo þú ert búin að fyrirgefa honum?”
spurði hann stuttur í spuna.
Hún þóttist eiga átaka von, herti sig ósjálf-
rátt til viðurtöku, svaraði þó mjúklega:
“Þú getur ekki verið reiður manni sem
þú vorkennir af hjarta.”
“Sjá þykist eg það. Og þú heldur það sé
mér að kenna mestm^gnis, að hann fór sem
hann fór? Eg á að bæta fyrir það eða hvað?”
Hann byrsti ekki róminn en þó var honum eitt-
hvað samfara sem hún gugnaði fyrir. Hún leit
upp á hann, skyndilega nauðstödd og svaraði:
“Nei, nei! Víst ekki — víst ekki! Lags-
maður, vertu ekki svona snarpur á brúnina.
horfðu ekki á mig með svona grimd! Hvað hefi
eg gert?”
Hann leit af henni og þá var hljótt langa
stund, hún heyrði ekki einu sinni andardrátt
til hans, svo segir hann í hálfum hljóðum:
“Þú hefir leyst Loka.”
Hún kunni ekki svar við þessu, fanst ein-
hver ógn vera í nánd og beið þegjandi. Hann
sneri sér frá henni, studdi hönd undir kinn og
starði til bjarmans af sólsetri, segir svo loksins,
mýkri í rómnum en fyr: “Heldurðu að þér finn-
ist hægra að lifa, ef sá ungi þorpari er tekinn
inn í heimilið?”
“Eg var ekki að hugsa um það,” sagði hún.
“Það var bara-----”
“Bara hvað?” innti Burke þegar hún
þagði.
Hún svaraði seint og treglega: “Bara
þetta, að við erum einu manneskjurnar í víðri
veröld, sem gætum gert eitthvað til að hjálpa
honum. Og svo — og svo sýnist sem það sé
okkar að gera það.”
Burke tók ekki undir þetta, heldur þagði
um stund, segir svo: “Og hvað ætlarðu svo að
gera við hann, þegar þú ert búin að finna
hann ?”
Hún hikaði við svolitla stund, svaraði svo
bljúgum rómi: “Eg ætlast til að þú hjálpir mér,
félagi.”
“Það gæti farið svo, að þér fyndist eg
vera fyrir, áður en úti er,” svaraði hann.
“Þú ætlar þá ekki að hjálpa mér?” Það
var auðheyrt, að henni þótti miður.
Hann snerist við henni, alvarlegur en reiði-
laus: “Þú biður þess sem erfitt er að veita þér.
Eigi að síður, hjálpa skal eg þér.”
Hún rétti honum hendina: “Viltu gera
það? ó félagi, þakka þér kærlega fyrir!”
Hann tók fast í hendina á henni: “Með einu
skilyrði”.
“Ó, hvaða skilyrði?” Hún eins og hrökk
við of (fölnaði í framan.
Hann kreisti hönd hennar fastlega og segir
stuttlega: “Með því móti, að þú leikir ærlega við
mig og undirhyggjulaust.”
Hún eldroðnaði í framan. “0 það! Vitan-
lega — sjálfsagt! Eg svík aldrei í leik.”
“Það er þá afgert,” sagði hann.
“Já, afgert. En hvemig eigum við að fara
að finna hann?” sagði hún og leit á hann, stilt
og skíreygð.
Hann þagði litla hríð og*þá fanst henni sem
augun stálgráu vildu kanna sál hennar ofan í
hjartarót. “Það ætti ekki að vera sérlega erf-
itt.”
“Þú veizt þá hvar hann er?” spurði hún
nokkuð áfjáð.
“Já, Merston sagði mér það í dag.”
“ó, Burke!” Hún gerðist hýr og glaðvær á
svip. “Hvar er hann ? Hvað hefst hann að ?”
Enn horfði hann á hana aðgætnum augum,
en á svip hans sást alls ekki hvort honum lík-
aði betur eða vera. “Hann vinnur í Brennerstadt
í staupabúð sem námumenn sækja.”
“Á!” Hún spratt upp til að fela hvað henni
varð við fréttina. “En við getum fljótt náð hon-
um þaðan. Þú — þú nærð honum þaðan, fé- ^
lagi?”
Nú var ekki eftir af sólseturs roða annað
en fjólublár bjarmi á vesturlofti, þangað virtist
Burke horfa, hann stóð upp og svaraði: “Eg
skal gera hvað eg get.”
Hún svaraði honum strax mjög alvörugef-
in: “Þú ert vænn. Mij^ furðar hvort þig grunar
hvað fegin eg er og þer þakklát.”
Hann svaraði heldur treglega: “Eg get get-
ið mér til.”
Hún stóð lítið eitt hærra en hann, lagði
hendina óframlega á öxlina á honum og segir
mjúklega: “Og þér er það ekki mjög þvert um
geð? Og það er í góðu skyni gert, er það
ekki?”
“Við skulum vona það.” Hann virtist ekki
verða var við að hún kom við hann, hún tók
fastar á og segir: “Burke!”
“Já?” Hann leit ekki við. .
Hún talaði feimnislega: “Eg — eg skal
ekki gleyma — aldrei nokkurntíma — að eg er
gift. Þú — þú þarft ekki að vera hræddur —
við neitt svoleiðis.”
Hann snerist að henni og segir dapurlega,
eins og í nauðum. “Eg hélt þú ætlaðir þér að
gleyma því — að þú værir búin að gleyma því
— alveg.”
Hún reyndi til að brosa, þó hún hefði ákaf-
an hjartslátt: “Nei, því hefi eg ekki gleymt.
Og því skal eg aldrei gleyma, framar. Svo það
er allright? Segðu það sé allright!”
Það var meira af bljúgri bæn í rödd hennar
heldur en hún vissi af. Burke skalf við og
krefti báða hnefa til að ráða við sig, svo svar-
aði hann lágum kverkaíómi, eins og hann væri
að kafna: “Allright, litla lagsi, allright.”
Þá komst hún við, lagði handlegginn um
hálsinn á honum og snerti kinn hans með vör-
unum, fljótár en auga festi á, í sama vetfangi
brá hún við og fór stökkvandi ofan hlíðina. Hún
stansaði á jafnsléttu og leit við, hann kom rétt
á eftir henni, liðugur og hvatfær, og þá segir
hún, léttmál eins og ungur piltur:
“Við skulum klifra upp á hæsta tindinn
áður en lýkur, lagsmaður, eg er ekki við því
búin í þetta sinn. Svo þar á ofan, við erum
sein í kveldmatinn.”
“Eg get beðið,” sagði Burke.
Hún krækti fingri í litla fingur hans og
sveiflaði og þannig héldu þau heimleiðis. Hún
bar til hans fullan trúnað og traust en varaðist
að líta á hann.
“Þú ert sæmilega góður við mig,” sagði
hún. “Ekki veit eg af hverju það er.”
“Það færð þú einhverntíma að vita,” sagði
Burke mjög svo hægur.
IV. Kapítuli.
Handsamaður.
Daginn eftir var hvast og mikið mistur
með sandroki þegar Burke reið' að heiman, svo
hann aftók að Sylvía færi með honum til Brenn-
erstadt. í þeim stað sótti þorsti á margan
mann enda varð margur til að skola rykið úr
kverkunum þegar á daginn leið. Burke tók sér
herbergi á því hóteli þar sem hann hafði haldið
til í giftingarferðinni og skundaði til matsalar,
því að hann var móður af mistrinu og mollunni
og þá vildi svo til að Donovan Kelly var þar
fyrir, írskur maður kringluleitur og rjóðleitur,
sem allir þektu og allir héldu upp á. Þeim manni
var svo farið að hann gat yfir engu þagað og
samt trúðu nálega allir honum fyrir vandræð-
um sínum, því að hann var raungóður og brjóst-
góður umfram aðra, öruggur líka og fylginn sér
ef því var að skifta og oft tekinn til að skera úr
deilum manna á meðal, allir vissu að hann
vildi vel, hafði líka kjark til að halda fram því
sem hann áleit rétt vera, við hvern sem var að
etja, þegar honum bauð svo við að horfa. Hann
var yfirmaður í einu námaverkinu.
Þessi náungi heilsaði Burke kunnuglega og
kompánlega með handabandi og þá Ijómaði af
honum glaðværðin og góðmenskan. “Það hefir
lengi staðið til fyrir mér að sækja þig heim. Eg
var burtu þegar þú varst hér seinast á ferð,
með brúðurina. Þetta léztu þig hafa, hljóðalaust
og öllum á óvart, Burke karlinn! Eg átti ekki
von á að þú létir leggja á þig hnapphelduna
fremur en eg sjálfur.”
Burke hló við. “Það rekur að því fyrir þér
áður en langt um líður. Ekkert gaman að eld-
ast einsamall í þessu landi.”
Kelly var sér líkur, ólmur í fréttir eins og
terrier af írskur kyni í rottur. “Og hverju er
konan lík? Falleg eins og Eva og tvisvar
sinnum ljúfari?”
“Eitthvað því um líkt,” svaraði Burke,
spurði hvað hann vildi drekka og talaði við
frammistöðumann. Hinn feldi ekki niður for-
vitnina.og hélt á spurningum:
“Og alveg ókunnug í þessum parti ver-
aldar, er hún? Kom til að giftast, þykist eg
vita. Og hvernig lízt henni svo á alt saman?”
“Þú verður að koma og sjá sjálfur,” svar-
aði Burke.
“Það ætla eg mér, karl minn, undir eins og
eg get. Þann kvenmann vil eg sjá, sem gat
lagt beizlið við þig. Veitt nokkuð nýlega, eða
er hjónasælan ofsæt til að slíta sig frá henni til
þess?”
“Eg hefi haft ýmislegt annað um að hugsa
líka.” sagði Burke þurlega.
“Og er þetta þín fyrsta burtuvera? Hvað
gerir konan af sér á meðan?” i
“Henni verður ekki skotaskuld úr því né
öðru. Hún er mjög vel gefinn kvenmaður,
hjálpar við búskapinn, sýnist líka vel, eg verð
bara að sjá til að hún leggi ekki of mikið á sig.”
“Það veit eg þú passar, sonur sæll. Veðrið
er þungt á kvenfólki í þessu landi. Það þarf
ekki annað en sjá konuna hans Bill Merstons,
vesalings. Falleg var hún og sæt eins og svo-
lítil villirós, þegar hún kom hingað, og nú,
maður getur orðið sinnisveikur af að sjá hana.”
“Ætli það?” svaraði Brke Þurlega. “Ekki
hefi eg orðið fyrir svoleiðis áhrifum. Ef eg
væri í Merstons sporum, ja — hún skyldi ekki
líta svona út lengi.”
Hinn leit við honum með athuga: “Ja, þó
ekki það? Þú hefir lengi röskur verið, karl
minn, veit eg vel. Og hvernig mundi þinn lyf-
seðill hljóða?”
“Aðhald,” svaraði Burke stuttlega. Engin
kona er sæl ef hún fyrirlítur bónda sinn. Eg
mundi gæta þess, ef eg væri í Merstons spor-
um, að henni þætti ekki lítið til mín koma.
Það er það sem að henni gengur. Það er eitur
í sál hverrar konu, ef hún lítur niður á mann-
inn sinn.”
“Hver skrambinn!” hló Kelly. “Þú hefir
farið itl og stúderað vandann! Jæja, hér er
heilla minni'þeirrar fríðu frúar, sem þú hefir
kosið þér! Megi hún engum þínum vonum
bregðast og hressa þig og hugstyrkja alla þína
æfidaga.”
“Þökk fyrir,” sagði Burke. “Hvað er nú
að frétta af þér, hvernig gengur gimsteina
vinnan?”
Hinn lét ekki illa yfir og bauð kunningja
sínum þvínæst gróða bragð, “útmetið tækifæri,
lapm, ef þú átt apa lausan” (api er fjárupp-
hæð, 400 pund eða um 2,000 dalir).
“Þökk fyrir,” svaraði Burke. “Það hefi eg
ekki en hvað er brallið?”
Hinn skýrði frá því ítarlega, einn ríkur
námumaður, Wilbraham, átti gimstein sem
honum var útbær með því móti að selja vonina
með tölusettum miðum, en sá hlaut happið sem
átti þann tölumiða sem upp kom þegar dregið
var. Sá írski lýsti steininum með sniðugri
mælsku og bað Burke loksins athuga, hvílík
gjöf annað eins djásn væri fyrir konuna hans.
Burke hristi höfuðið hlægjandi. “Hún er
ekki ein af þeim ef eg þekki hana rétt.”
“Þá skal eg veðja við þig, að þú þekkir
hana ekki rétt,” sagði Kelly glottandi. “Sama
samt, braskfærið er í betra lagi, gimsteinninn
orðlagður af óhepni eig^ndanna, svo keppi-
nautarnir verða aldrei margir.”
Burke var ekki þýðlegur. “Jæja, einu
gildir mig, ekki fer eg að troða peningum í vasa
Wilbrahams. Hefir Guy Ranger borið fyrir þig
nýlega ?”
Hann spurði líkt og svarið lægi honum í
léttu rúmi, en í augnasvip Kellys brá skerpu.
“Svo það var erindið í þetta sinn? Trúðu því
sem eg segi þér, hann er búinn að fá nóg af
Blámúlastöðum að sinni.”
Burke þagði við en ekki mýktust í honum
augun meðan hann velti fréttinni fyrir sér.
Kelly leit við honum forvitinn. “Sá piltur
er kominn í strand, algerlega fallinn í stafi,
taugarnar eins og fiðlustrengir, drekkur eins
og skollinn sjálfur, rétt eins og hann sé að
drekkja kvalafullum dauðdaga í brennivíni.”
Burke þagði og Kelly óx forvitnin. “Þú
veizt, Burke, hvað hann hefst að, vinnur Kaff-
ira vinnu fyrir Kaffira kaupi, ber staupasull í
því fúlasta skoti sem til er hérna megin hel-
vítis. Og það er mitt álit, að það sé enginn
hægðarleikur að losa hann.”
Burke leit á frann og gerðist kýmileitur.
“Hér mættir þú verða að liði. Þér ætla eg
þetta að gera.”
“Skrattinn fjarri mér,” sagði Kelly. “Þú
^iður ekki mikils, sonur sæll. Það er ekkert
líklegra en hann fáist ekki til að skifta um.
Bezt að íofa honum að vera þangað til hann er
uppgefinn á því.”
“Hann er orðinn dauðleiður á því,” svaraði
Burke og herti á. “Ná þú í hann og segðu
honum að þú hafir sómasamlega stöðu handa
honum, hann lætur þá ekki standa lengi á sér.”
“Það efast eg um,” sagði hinn. “Það efast
eg stórlega um. Honum er orðið tamast að
velta sér í forinni og vill það helst. Hann er
kominn á kaf, Burke, og reynir ekki til að
halda sér upp úr og hættir ekki fyr en hann
sálgar sér.”
“Það gerir hann ekki,” svaraði Burke stutt-
legq. “Hvar ætla hann haldi sig?”
“Ber staupin hjá þeim hrotta Hoffstein og
tekur út kaupið sitt í brennivíni. Hann bar
fyrir mig í fyrradag og þú mátt reiða þig á að
honum er ekki við hjálpandi, alveg vonlaus
maður, eg gæti bezt trúað að hann sendi sjálf-
um sér banakúlu, ef þú færir að skifta þér af
honum. ’
“Ekki hann,” sagði Burke. “Hvað um það,
út skal eg ná honum.”
Enn leit Kelly við honum aðgætnu auga.
“Jæja, hvað ber til?” innti hann, hirti nú ekki
að leyna forvitni sinni. “Þú hefir aldrei gert
þér áhyggjur út af honum fyr en nú.”
“Eitt er víst Donovan, eg er ekki að leita
mér skemtunar í þetta sinn,” sagði Burke.
“Það þykist eg sjá.”
“Eg kæri mig ekki um þína aðstoð, ef þú
hefir annað að starfa og betra,” sagði Burke.
“Eg kem fram erindinu hvort sem er.”
“Láttu ekki svona, eg er til,” svaraði sá
írski með sérlíku brosi, geðþekku. “Hvenær
viltu grípa héra þinn? f kveld?”
Það varð ráðagerðin, að sá írski skyldi ná
manninum út og koma honum á fund Burkes,
gengu þeir síðan út og þangað sem Hoffsteins
alræmda staupastöð drambaði í hreysa hverfi,
sem næst námuverkinu. Þá var sandrok mikið
sem á eyðimörk og þegar þeir komu á vettvang,
heyrðu þeir af klið af drukkinna manna máli
og niðandi af sandi, er kornin skullu á bárujárni
staupa skálans. “Bíddu mín hér!” kallaði Kelly
gegnum rokið og vatt sér inn, en hinn beið í af-
drepi langa lengi úti fyrir.
Loksins var að heyra mikið uppistand úr
drykkjustofunni, þar næst var útihurð skelt
upp á gátt, tveir komu í ljós í áflogum, hrukku
út um dyrnar í stimpingum og þá var hurðinni
skelt aftur. Því næst kallaði Kelly hástöfum á
Burke og bað hann taka við illfygli því, út úr
fullu og öskuvondu, sem ætlaði sig að drepa og
strengdi þess heit, að leggjast heldur á neðsta
kvamarstein í vonda veri, heldur en grafa
mann upp úr marmarasölum Hoffsteins aftur,
og nefndi til marga dýrlinga að heyra það heit.
Burke tók piltinn svo kænlegu taki að hann
mátti ekki viðnám veita, reyndi heldur ekki
til þess, kvaddi þá aðeins hásum rómi að sleppa
sér. Hann var leiddur burt og til þeirrar gist-
ingar, sem Burke hafði tekið sér. Þegar kom
að gtiganum, sagði Burke: “Við sjáumst aftur
á morgun, Donovan.”
“Gott er hver það getur, sonur,” svaraði
sá, “og vænt að gera þér greiða. Eg held eg
megi fullyrða, að þú hefðir tæplega komið fram
þessu bragði einsamall. Hoffstein þolir mér
meira en öðrum.”
“Hann er ekki sá eini,” sagði Burke og
leiddi þann handtekna til herbergis síns.
V. Kapítuli
Af góðu gert.
“Því geturðu ekki látið mig vera? Hvað
viltu mér?” Svo talaði Guy Ranger, þegar
Burke slepti honum í herbergi sínu. Hann var
illúðlegur, augun eins og í óarga dýri, auðsjáan-
lega til í alt án nokkurrar fyrirhyggju. “Það
skal eg segja þér bráðum,” svaraði Burke.
Hinn sagði frekjulega: “Þú skalt segja til
þess strax! Hvað kemur þér við, þó eg kjósi
að velta mér í skítnum ?” svo sem hann kvað á.
“Þú sendir ekki það bölvaða fífl Kelly að gamni
þínu, það þori eg að sverja. Hvað viltu mér?
Segðu það afdráttarlaust!” Hann gerðist hávær
og krefti hnefana, líkur dýri sem bíður færis
eða kjarks til að stökkva á annað, hárið svarta
hék kofan í augun, andlitið nábleikt og tekið.
Burke sneri baki að dyrum og svaraði
stillilega: “Eg skal segja þér á morgun alt sem
þú viit vita. Nú skaltu þvo þér og fara að hátta.”
Hinn rendi augunum um herbergið, festi
þau svo á Burke: “Til hvers fjandans ætti eg að
vera að því? Eg hefi sjálfur stíu að hola mér
í.”
“Já, veit eg það.”
“Lof mér þá að hypja mig þangað!” Guy
gerðist hnarreistur og blés við. “Farðu út!
Ellegar eg skal fella þig!”
“Þú getur það ekki”, svaraði Burke. “Svo
þér er betra að láta ekki eins og flón. Þú
veizt fullvel, að það tjáir ekki að fara svona að
mér.”
“En til hvers ertu að þessu? Þú hefir
aldrei gert þér far um að grafa mig upp hingað
til. Á hvað veit nýungin? Eg er þér verra en
ekki neitt, þú vilt mig sízt af öUu sjá.”
“Þú ræður þinni skoðun um það, nú get
eg ekki við þig talað um það né annað. En nú
er það búið sem mestu varðar, að ná þér út úr
þessari vítis hoíu og frá henni ætla eg að
halda þér.”
“Þú!” Guy vatt upp höfðinu snögglega en
það gerðu báðir með sama hætti og þá sást
hve líkir þeir voru. “Þú sem sýndir mér fyrst-
ur hlið helvítis þykist nú vera að frelsa mig!
Og hver á að hafa ábatann, ef eg má spyrja?
Þú ellegar eg?” Þó andlitið væri grátt sem
aska, þá var það unglegt, æskusvipinn gat ekki
af því tekið sá kvalabruni sem maðurinn hafði
gengið í gegn.