Heimskringla - 13.10.1937, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 13. OKT. 1937
Dagur rann yfir sléttuna og þann strja.
bygða bæ með glóandi hita líkt og af miklu
báli og hún sá litum bregða til norðurs og fjöil-
in í himneskum birtubrigðum. Hún hallaði sér
út um vagnglugga til að njóta þeirrar sjónar og
horfði á alla veröldina laugast roðagulli. Þá
gat hún ekki að gert, að orð Burkes flugu henni
í hug, og þeim fylgdi mikill kraftur: “Við skul-
um fara tvö saman til hátinda heimsins!” Augu
hennar fyltust alt í einu tárum og hún hneig í
sætið í því lestin kiptist á stað. Hún flutti hana
suður á við, nú varð ekki að því gert, og nú voru
lönd morguns ársins að baki . . .
Seinna þóttist hún sjá að það ferðalag
hlaut að hafa illan enda. Lestin fór af stað
einni klukkustund síðar en ætlað var. Svo var
staðið við æði víða og loksins varð eitthvað að
vélinni, svo að hersingin hlaut að stansa úti á
auðum víðavangi, í klettum og klapparholtum,
sem hvergi sú útúr nema í heiðan himin og heit-
an, steikjandi heitan af sólarglóð, en sandflug-
ur flögruðu í þykkum mökkum og leituðu al-
staðar á. Aldrei hafði Sylvía lifað lengri dag,
aldrei hélt hún að henni myndi úr minni líða
óþefurinn af kaffirunum. Hún þekti engan af
þeim fáu hvítu mönnum sem á lestinni voru.
Algert vonleysi gagntók hennar ráðþrota sál.
Þegar á leið daginn, og hún hafði ætlað sér að
vera langt komin til baka, kom loksins hjálp og
þrem stundum síðar skriðu þau inn á stöðina í
Brennerstadt, ryki þakin, skrælnuð af hita,
svöng og þyrst. Alt var skárra en hanga að-
gerðalaus á sama stað, hún hjarnaði við þegar
hún steig af lestinni, það var ekki alveg von-
laust um að ef þau Guy færu strax af stað
ríðandi, eða með næturlest, að þau næðu til
Blámúlastaðar áður en Burke kæmi. Sú von
var lítil að vísu, en hún gat ekki hugsað sér að
þessi harðsótta tilraun sín yrði árangurslaus.
Ef hún aðeins næði í Guy fljótt — ó fljótt! Hún
hljóp við fót útaf stöðinni, svo mikið lá á.
Hún stefndi ósjálfrátt til hótelsins þar sem
hún hafði gist á sinni giftingarferð, þangað
var ekki langt, enda datt henni ekki annar stað-
ur í hug. Bærinn var fullur af fólki — karl-
mönnum mestmegnis, af öllum þjóðum og
tungumálum, hélt hún, og hörundslitum. Hún
fór um ösina eins hratt og hún gat, reyndi að
forðast að láta nokkurn koma við sig, og þegar
hún kom að hótelinu stóð hún við, var smeyk
við að fara inn. Þá var kveldsætt, hún hrestist
við að finna svala sólarlagsins á andliti sínu,
glóðheitu, og þá rann af henni það ómegin sem
hafði sótt að henni. Eigi að síður kom hún sér
ekki að því að fara inn, þar til einn gekk að
henni af þeim hóp sem stóð hjá dyrunum, stór
maður og þreklegur, og leit í augu hennar bros-
leitur með miklum losta, þá tók hún sig til, rétt-
ist upp og vatt sér hjá honum með ófrýnum
svip; þá sem köstuðu orði á hana um leið og
hún fór inn hjá þeim, lézt hún hvorki heyra né
sjá.
Hún kom inn í víðan gang og langan, við
innri enda hans stóð stúlka fyrir innan borð og
rýndi á stóra bók, ljósrauð á hár og brún, sú
leit upp á hana og segir snúðugt: “Hér er fult og
fram yfir það. Reyndu á hinum staðnum” og
nefndi annað gistihús. Þar með grúfði hún sig
aftur yfir bókina, en Sylvía stóð grafkyr og
studdist við borðið, hana svimaði.
Svo segir hún eftir dálitla stund: “Eg vildi
aðeins spyrja, hvort Mr. Ranger sé hér.”
“Hver þá?” sagði stúlkan og leit upp. —
“Hana nú! Hvað er að ?”
“Hvort Mr. Ranger — Mr. Ranger — sé hér
staddur,” svaraði Sylvía, henni var farið að
sortna fyrir uagum.
Stúlkan brá við og gekk undan borðinu til
hennar. “Já, eg held hann sé héma — eða
komi hingað að minsta kosti, því hér hefir hann
herbergi. Komdu innfyrir og hvíldu þig, mér
sýnist þú þurfa þess með. Þú ert Mrs. Ranger
er ekki svo? Mér finst eg kannast við þig.”
“Já” sagði Sylvía. Hún hafði sig alla við
að halda stillingu og fullri meðvitund, orkaði
ekki að hefja tal um erindi né skýra frá mála-
vöxtum, varð fegin að styðja sig við stúlkuna.
“Komdu og hvíldu þig,” sagði stúlkan enn.
“Eg býst við hann komi bráðlega. Þeir láta
allir óðslega útaf þessum gimsteini, allir í þess-
um bæ ætla sér happið. Þeir líta varla við
hrossahlaupunum. Seztu hérna og hvíldu þig,
meðan eg sæki þér hressingu.”
Hún leiddi Sylvíu inn í afklefa og setti hana
í hægindastól, kom svo aftur að vörmu spori
með bollabrík og tekönnu og ljúffengu léttmeti
og segir: “Þetta er það sem þú þarft með. Fáðu
þér saðningu og farðu svo upp og legstu fyrir
í hans herbergi, þangað til hann kemur.” Eftir
það fór stúlkan til sinnar fyrri iðju, lokaði á
eftir sér og lét Sylvíu eina um að safna kröftum.
Henni skildist, hún mætti til að nærast, annars
yrði hún algerlega vanmegna til að reka erindið.
Hún vonaði af öllu hjarta, að Guy kæmi sem
bráðast — sem allra bráðast. Hún hafði fengið
vissu um að næturlest færi til Ritzen. Hana
gætu þau tekið. Enn voru tveir dagar þar til
dregið yrði um gimsteininn. Hún bað þess í
hljóði, að hann væri ekki búinn að leggja pen-
ingana í það, að hann hefði þá á sér.
Hún neytti framborinna rétta, af vilja
fremur en lyst, og hrestist mikið. Jafnframt
lagði til hennar óm af tali ókunnugra manna og
ókyrleik af umgangi, þar til hún hélt stúlkan
hefði gleymt henni, í önnum sínum, svo hún
stóð á fætur og lauk upp.
Stúlkan var enn á sama stað, leit upp
snögglega sem áður og segir: “Þetta þú, Mrs.
Ranger? Hann er ókominn enn. En eg skal
fylgja þér upp. Þar er rólegra og betra að bíða.
Eg skal láta hann vita undir eins og hann kem-
ur.”
Sylvía var trauð til, en hún þóttist ekk:
geta átt tal við Guy í viðurvist ókunnugra og
víst var klefinn ekki til heimulegs viðtals. Guy
myndi verða hverft við að sj£ hana og blygðast
sín. Enginn mátti sjá hann á þeirri stund nemr
hún ein.
Af þessu lét hún þetta svo vera, fór með
stúlkunni til þess herbergis sem honum var
ætlað, en sú vinveitta vikamær lofaði að senda
hann þangað strax og hún sæi hann. Herbergið
var á efsta lofti, lítt búið en ekki óvistlegt, með
stóran glugga að götunni, við hann settist hún
og lagði hlustirnar við umferðinni. Hún var
þreytt, mjög þreytt en ekki örmagna.. Eftir
litla stund seig á hana mók, hún kastaði ekki
frá sér þeirri værð, fullviss um að hún hrykki
upp við umgang. Og í þann mund sem rökkrið
færðist yfir bæinn, sofnaði hún eins og barn,
með höfuðið upp að bakinu á gulum tágastól en
hárið á henni blikaði við húminu.
Hún vaknaði ekki við fótatak á ganginum
né við það að hurðinni var lokið upp. Hún vakn-
aði mörgum stundum síðar, ekki við hljóð né há-
vaða, heldur við það að henni fanst hún mætti
til að vakna, fanst hún vera að fara fyrir horn
svo hvast, að hún þyrfti að taka á öllu sem hún
ætti til af viti og kröftum, til þess henni hlekt-
ist ekki á. Hún hrökk upp af svefninum og
sagði: “Guy!” Hún sá í svefnrofunum að búið
var að kveikja og svo gat hún ekki komið fyrir
sig orðum, sagði aðeins í lágum hljóðum, eins og
sá sem varpar öndu yfirkominn: “Ó!”
Burke var þar kominn, hallaðist upp að
hurðinni og horfði á hana með þeim svip sem
setti að henni hræðslu, henni fanst í andfælun-
um að svona væru morðingjar á svipinn.
XII. Kapítuli.
Hann sagði ekki neitt, bara stóð kyr og
horfði á hana, rétt eins og hann hefði aldrei séð
hana fyr, augun hvöss og köld sem ís. Hún tók
nú fyrst eftir því hvað munnsvipurinn var
grimmlegur.
Hún varð fyrri til máls, það virtist svo
ómögulegt að þegja. “Burke! Hvað — er að ?”
Hann brá við, snaraðist til hennar, horfði
enn fast á hana og segir :“Hvað ertu að gera
hér ?”
Henni stóð ógn af honum, hann var svo
hræðilega svipþungur, samt glúpnaði hún ekki
heldur spratt upp, horfði öndverð við honum og
svaraði: “Eg kom að finna Guy.”
Hann rendi augum í kring, mjög biturlega.
“Þú bíður hans hér?”
Enn kom á hana, hún roðnaði upp á enni.
“Mér var sagt hann kæmi hingað.”
“Hvaða erindi áttu við hann?” Það var
eins og hann hlustaði ekki á hvað hún sagði,
og svo frekur var hann og aðsúgsmikill, og
horfði svo hvast á hana og spurningin fanst
henni svo nærgöngul, að henni varð orðfall. Þá
greip hann í sömu svipan á öxlinni á henni og
þá þótti henni sem hún hefði aldrei vitað fyr
hvað reiði var.# Allir kraftar mannsins virtust
þyrlast í einn brattan boða sem stefndi gnæf-
andi á hana.
“Segðu mér hvað þú vilt honum!” sagði
hann.
Hún skalf frá hvirfli til ilja, eins og hún
hafði verið barin með svipu. “Burke! Hvað á
þetta að þýða ? Þú — þú hlýtur að vera geng-
inn af vitinu!”
“Svaraðu mér!” sagði hann.
Hann herti takið og nú var ekki augna
svipurinn kaldur, þau voru snör og loguðu sem
bál. Hjartað í henní barðist og titraði eins og
vilt skepna sem ólmast til að sleppa úr kví.
“Eg veit ekki hvað þú meinar,” sagði hún
móð. “Eg hefi ekki gert neitt rangt. Eg fór á
eftir honum til að — til að fá hann til að koma
heim aftur.”
“Af hverju fórstu þá leynilega?” sagði
hann.
Hana hrylti við þeim áfjáða gæg í augum
hans. “Eg vildi tala við hann einan.”
“Til hvers?” Enn þótti henni sem hún
væri slegin svipu. Hún greip andann með lágu
veini.
“Til hvers?” spurði hann enn. “Svaraðu
mér! Svaraðu mér!”
Hún svaraði honum ekki. Gat ekki svarað.
Og í þeirri þögn sem þar næst gerðist, fanst
henni eitthvað innra með sér kippast við,
sprikla í fjörbrotunum og deyja.
“Líttu á mig!” sagði hann.
Hún leit upp á hann, náföl í framan. Þau
horfðust í augu og hans vítis kvalir tóku til
hennar og umluktu hana.
“Segðu mér eins og er! Eg kemst að því ef
þú lýgur. Hvenær sáust þið seinast?”
“Það er langt síðan,” sagði hún og hristi
höfuðið. “Fjarska langt. Áður en þú fórst að
heiman.” Sú stund stóð henni alt í einu fyrir
hugskots sjónum, bros hans, handaband, burt-
för hans. Hún kendi til eins og hún hefði
fengið högg fyrir brjóstið.
“Hvar varstu í nótt?” sagði hann.
“f Ritzen.” Henni fanst hún tala ósjálf-
rátt, að hún sjálf stæði álengdar, tilfinningar-
laus.
“Þú komst hingað með lestinni þá — varstu
ein?”
Enn svaraði hún með sama hætti: “Já —
ein.”
“Þið höfðuð þá aftalað að hittast hér?”
Þessi barsmíð, þessi hýðingar hríð dundi
enn yfir, hún undraðist hvað sljó hún var, hve
lítið hana kendi til. En samt átti hún von á að
viðkvæmni sín vaknaði og kveið sárt fyrir. Hún
svaraði viðstöðulaust: “Nei — eg kom á eftir
honum — hann veit ekki að eg er hér.”
“Og samt læturðu sem þú sért konan
hans?”
Þá brá henni, hún svaraði hratt: “Það átti
ekki svo að vera.”
“Svo er sem þú segir,” svaraði Burke.
“Verra bragð gaztu ekki gert sjálfri þér. Það
er bágast að þú skulir leggja það ómak á þig
að ljúga að mér. Þú hefðir haft betra af að
segja satt.” Hann slepti takinu og sneri frá
henni með fyrirlitning.
Henni létti svo mikið við að sleppa, að hún
hugsaði ekki útí hvað til kom, þar til henni
hugsaðist að hann ætlaði að leita Guy uppi. Þá
fór af henni slenið, hún snaraðist hjá honum,
stóð fyrir hurðinni. Hún gat ekki hleypt hon-
um út með þenna ískyggilega morðingja svip.
“Burke! Burke! Hvað ætlarðu að gera?”
Hann brá vörunum lítið eitt svo að glitti í
tennurnar. “Það fær þú að frétta seinna. —
Lofðu mér út!”
En hún lét ekki undan, brjóstin gengu upp
og niður eins og af ekka, þó engin kæmu tárin,
af þeirri angist sem gagntók hana.
• “Þú — þú mátt ekki fara. Ekki — ekki —
svona! Burke, heyrðu hvað eg segi. Eg sver
þess dýran eið — að —að . . .”
Hann tók fram í. “Það er óþarfi. Ef
kvenmaður kemst í vandræði, þá er eiður henn-
ar einskisvirði. Eg skal sinna þér seinna. Lof
mér út!”
Sú skipun var stutt og hörð. En samt lét
hún ekki undan honum, reyndi af öllum kröft-
um að stilla æsinguna, halda kjarki og þoli. —
“Eg skal ekki!” sagði hún.
Hann skifti um svip, þegar hann sá að hún
bauð honum byrginn. Brjóstin á henni gengu
upp og niður af mæði, en hún var keik til að ssjá
og hnarreist, sú grannvaxna snót, til ýtrustu
mótstöðu búin. Nú varð þögn—hræðileg þögn,
aðeins andardráttur hennar, tíður og erfiður,
þau horfðust í augu, hún varð vör svipbrigð-
anna á honum en stóð það af sér, nú gat hún
ekki snúið aftur.
“Þér er betra að hleypá mér út,” sagði
hann með ískaldri ró, eftir æðilanga stund.
Henn brá við þá stálhörku sem á honum heyrði.
Var þetta Burke — góðmennið sem hún hafði
treyst og stuðst við frá því hún kom í þetta ó-
kunnugra land ? Vissulega hafði hún aldrei hitt
hann fyr en á þessari stundu.
“Ljúktu upp!” sagði hann.
Hún skalf við, snerist að dyrunum, öll til
hlýðni snúin. En í sama vetfangi hvarf henni
Guy í hug — Guy í hættu, jafnvel lífsháska.
Hún hikaði við örlitla stund, en allar hvatir
hennar eggjuðu til að láta undtn, hún barðist
við þær unz hún greip lykilinn, læsti af og kipti
út lyklinum, hélt á honum svolitla stund, stakk
honum svo í barminn. Hún var hvít í framan
en augnasnör þegar hún sneri sér við og leit á
mann sinn. “Kannske þú viljir trúa mér —
nú!” sagði hún.
Hann greip um úlnliðina á henni og sagði:
“Kona, veiztu hvað þú ert að gera?”
Hún hrökk undan þeim eldi sem brann í
augum hans, en eigi að síður kviknaði ný orka
innra með henni, þegar hún þurfti mest með.
Hún kastaði frá sér hræðslunni. Hún hafði
tekið þann eina kost, sem henni fanst möguleg-
ur, hún vildi ekki líta aftur.
“Þú mátt til að trúa mér — nú!” sagði hún
mjög móð. “Þú víst trúir mér!”
Hann tók ógurlega fast á, líkt og gildra
læstist að úlnliðum hennar, og enn harðara var
að þola tóninn í rödd hans: “Af hverju ætti eg
að treysta þér? Hefirðu nokkurntíma gefið
mér ástæðu til að treysta þér?”
“Þú þekkir mig,” svaraði hún og nú fór
henni að daprast kjarkurinn.
Hann hneggjaði við, því varla var það
hljóð sem hann gaf af sér, hlátri líkt. “Þekki eg
þig? Hefi eg nokkurntíma verið þér eins nær-
kominn og þessi djöfull sem hefir fengið óorð
af kaffira kvenfólki frá því fyrsta hann kom
j hingað.”
Alt hennar kveneðli hrökk við af grimdinr
í þessum orðum, með óumræðilegum hryllingi,
en hún lét sig ekki samt. “Þú þekkir mig
kannske ekki mikið, en þú þekkir mig þó nógu
vel til þess.”
En þó hún talaði hraustlega, fann hún
krafta sína þverra. Hún fékk herkjur og
skjálfta í hálsinn og fór að titra. Hún sá hann
aðeins í þoku. Þau þögðu bæði, sú þögn fanst
henni hræðileg og löng, ógurlega löng. Og í
því hljóði þóttist hún heyra sín hjartaslög eins
og hófadyn, eins og dyn af hófum stökkvandi
hesta, sem dvínaði . . . dvínaði og dó út . . .
Hún vissi það til sín næst, að hún lá í tága-
stólnum út við glugga og hann gekk um gólf,
stanslaust og hratt eins og hrædýr á veiðum.
Hún settist upp og horfði á hann. Hún skalf öll
líkt og af kuldahrolli. Hann kom að, stóð kyr
fyrir framan hana, virtist horfa á hana. Eða
var hann að bíða eftir einhverju?
Því gat hún ekki skorið úr, ekki gat hún
heldur litið upp á hann, en eftir dálitla stund
hallaði hún sér fram, tók í hönd hans og hélt
henni.
“Burke!” sagði hún.
Hann tók um hendina á henni og kreisti
ógurlega fast, steinþegjandi.
Hún beið nokkra stund að safna kröftum.
Svo sagði hún í hálfum hljóðum: “Eg þarf að
segja þér — nokkuð. Viltu gera svo vel og
hlýða á — þangað til eg er búin ?”
“Haltu áfram!” sagði hann.
Hún var undirleit og skjálfrödduð. “Þú
sagðir satt að — þú þekkir mig ekki — að eg
hafi ekki gefið þér ástæðu — neina gilda á-
stæðu — til að treysta mér. Eg hefi þegið —
mikið — mjög mikið af þér. Og eg hefi ekkert
látið í té í staðinn. Það sé eg nú. Þessvegna
tortryggir þú mig. Eg má sjálfri mér um
kenna.”
Nú þagnaði hún, hann stóð grafkyr og
sagði ekki orð, gerði hvorki að hjálpa né hindra.
Svo hélt hún áfram með mikilli áreynslu:
“Manni verður á — stundum — án þess> að vita
af. Kemst sv.o að því seinna — kannske of
seint. En það er ekki um seinan fyrir mig,
Burke. Eg er félagi þinn — konan þín. Og
------eg ætlaði mér aldrei að bregðast þér. Þú
átt alt sem eg á og ----mig líka.”
Hún þagnaði, með andlitið niður við hend-
ina á honum, sem hún hélt í. Sá hræðilegi ekki
sótti aftur að henni, hún réði varla við hann,
barðist við hann og beið eftir svari, öll titrandi.
En Burke stóð sem áður, hélt sama harða tak-
inu, steinþegjandi og grafkyr, hún hafði ekki
hugmynd um hvað gerðist í hug hans. Eftir
langa stúnd, þegar hún var búin að ná fullkom-
inni stjórn á sjálfri sér, tók hann lausu hendinni
um hökuna á henni, sneri andliti hennar upp,
horfði í augun á henni. Þá var ofsinn úr aug-
um hans, en þau blikuðu öðru hvoru, eins og
þegar logi á blysi ýmist dvínar eða glaðnar fyr-
ir gusti á auðum stað.
En þegar hann tók til orða var hann undar-
lega veikróma líka og alt annað en öruggur. —
“Svo þú hefir þá kosið um — og aðgætt hverju
þú sleppir?”
“Já,”sagði hún.
Hann sá í augu hennar, hvast og miskun-
arlaust, líkt og hann vildi brjótast inn í fylgsni
sálar hennar. “Og fyrir hvern — — þessi
fórn?”
f þessum orðum var eitthvað sem henni
varð bylt við, eitthvað alveg óþolandi. Varð
hún að sæta afarkostum? Vissi hún hvað kjöri
hennar var samfara? Hún svaraði í hálfum
hljóðum: “Þú færð að vita það — einhvern-
tíma.”
“A! — Einhverntíma,” sagði hann. Enn
skalf í honum röddin. Það var því líkt sem
hann hefði skyndilega lokið upp dyrum að insta
afkima sálar sinnar, og hleypt út óarga ótemju,
sem hann hefði falið eða haldið í skefjum fram
að þessu.
Og á því vetfangi sá hún að af henni var
hrifsað það sem hún átti dýrast og mat mest.
Hún sá að engu gerða þá nýju, dýrmætustu
gjöf sína, sem hafði kviknað til lífs í óbygðinni,
og hún hafði kostað sem mest að verja — sá
helgidómur sem henni var orðinn kærari en lífið
sjálft, brákaður og brotinn, svívirtur og í skarn
lagður. Og það var Burke, sem hafði fleygt
honum þangað, nú tróð Burke þann helgidóm
hlífða'rlaust undir fótum.
Enn leitaði ekkinn á en hún réði við hann
og stilti sig. Þetta var þyngra en tárum tæki
— alt hennar æfiráð að engu gert. Hún gat
ekki tárast, alla sína æfi, ekki hlegið heldur. f
hljóði tók hún sinn beizka bikar og drakk til
botns.