Heimskringla - 10.11.1937, Page 3

WINNIPEG, 10. NÓV. 1937
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
ÆFIMINNING
Hinn 5. ágúst s. 1. andaðist að
heimili sínu, Hlíðarenda í Geysir-
bygð, Málmfríður Benjamínsson.
Hún var fædd 25. janúar, árið
1887, að Stöpum á Vatnsnesi.
Foreldrar hennar voru Jón
Skúlason frá Stöpum á Vatns-
nesi og Guðrún Jónsdóttir frá
Gröf í Víðidal. Fluttust þau
vestur um haf árið 1890 og sett-
ust að í Fljótsbygð á því landi,
sem Fagrahlíð heitir. Þar ólst
Málmfríður sál. upp hjá foreldr-
um sínum. Árið 1914 giftist hún
eftirlifandi eiginmanni sínum
Einari Benjamínssyni á Hlíðar-
enda í Geysirbygð. Þau hjónin
eignuðust 2 dætur er heita Aldís
og Guðrún.
Með Málmfríði Benjamínsson
er fallin í valinn góð og nýt
kona; hún var virt og metin að
verðleikum af öllum vinum og
nágrönnum, en eiginmaður henn-
ar, dætur og systkini bera minn-
ingu hennar í þakklátum huga
og mun seint fylt það skarð, er
dauðinn hefir’ höggvið í ástvina
hópinn, er hann hreif hana
brottu þannig á besta aldurs-
skeiði. Allir ástvinir hinnar
látnu minnast hinnar rólegu og
fáskiftnu konu. Systkyni henn-
ar minnast hennar sem góðs og
ástríks vinar, sem fórnaði kröft-
um sínum fyrir foreldra og heim-
ili á frumbýlingsárunurp, þegar
fáar hendur þurftu alt að byggja
upp í hinu nýja landi. Hlutverk
brautryðjandans er örðugt, eink-
um æskunni, sem þráir að njóta
lífsins í draumum og áhyggju-
leysi, en Málmfríði sál. eins og
mörgum öðrum, varð sú hin á-
byrgðarfulla æfi góður skóli. —
Hann kendi minna bókvit, en
sterkari og trúrri og hreinni
lyndiseinkunn en flestir þeir
skólar, sem vér nú þekkjum. —
Hann kendi ættrækni og ábyrgð-
artilfinningu og dugnað. Þessa
eiginleika átti Málmfrður sál. í
ríkum mæli. Hún vildi alt gera
fyrir ástvini sína og oft langt
fram yfir það sem kraftar
leyfðu. Hin rólega og prúðmann-
lega framkoma hennar bar vitni
um það, að sælla er að gefa en
þiggja. Hún gaf fúslega starf og
krafta þeim, sem guð hafði kall-
að hana til að annast. Hún ann-
aðist heimili, mann sinn og börn
með trúmensku og ástríki og
taldi það hlutverk sitt og skyldu
að gefa þeim alt sem hún gat
gefið. Var sambúð hennar við
fjölskyldu hennar hinn ástúðleg-
asta. Einar Benjamínsson er vel
gefinn maður og hugsandi og
bar ásamt konu sinni mörg góð
áhugamál fyrir brjósti. Var
heimili þeirra því aldrei afskekt,
því að þau bjuggu í brautu
margra hinna góðu og merkilegu
hugsjóna, sem vorir tímar hafa
alið og uppfætt. ,Andlegt heil-
brigði og góð áhugamál eru hin
besta eign hvers heimilis. Á-
hugi og heilbrigð þekking á vel-
ferðarmálum meðbræðra vorra
ber vott um samvizkusemi og
mannúð, og veita þeim sem það
eiga hugrekki við hið daglega
starf, kenna þeim að virða það
og skilja það. Auk þess hafa þau
hjónin á Hlíðarenda búið í um-
hverfi og nágrenni ættingja og
vina. Heimili þeirra hefir því
verið hamingjusamt og farsælt
um samverutíma þeirra. Hin
síðustu ár hefir Málmfríður sál.
þjáðst af þungum sjúkdómi og
naut á þeim tíma hinnar alúð-
legustu umhyggju eiginmanns
og dætra, er reyndu eftir fremsta
megni að leita henni lækningar
og létta henni hina þungbæru
vanheilsu, er hún sjálf bar með
hreysti og stillingu. Leiddi sjúk-
dómur þessi hana til dauða hirin
5. ágúst s. 1. eins og áður er
sagt. Að ytri álitum var Málm-
fríður sál. fríð kona og myndar-
leg, prúð og stillileg í framkomu
og ávann sér virðingu og velvild
allra sem kyntust henni. Jarðar-
för hennar fór fram frá heimili
hennar og lútersku kirkjunni á
Geysir, að viðstöddum fjölda
manns. Þá var og jarðaður í
hinni sömu gröf faðir hennar Jón
Skúlason er andast hafði degi á
undan dóttur sinni. Yfir mold-
um þeirra töluðu séra Sigurður
ólafsson og sá er þetta ritar.
E. J. Melan
—Riverton, 30. okt. 1937.
þar nýlendu. Þegar Hollending-
amir komu, — ráku þeir svert-
ingjana burtu þaðan sem land-
kostir voru góðir, og settust þar
að sjálfir. Flýðu svertingjamir
þá undan þessu ofríki lengra inn
í landið, en Búar tóku líka
marga þeirra og hneptu í þræl-
dóm, og altaf líta Búar á svert-
ingjana eins og nokkurskonar
vinnudýr, þó að það eigi að heita
Þessi piltur, sem var svertingi,'
var með tvö svona ílát með sér, j
og seldi hann mér annað fyrir 2
shillinga. Kom eg með það heim,
og lenti það austur í Fljótsdals-
héraði, og mun nú vera glatað.'
Þetta ílát tók um 4 lítra.
Það voru nú margir ragir við
það, að fara þarna mikið út í
hina viltu náttúru, því að það
var slæðingur þar af höggormum
1LEIT AÐ GITLLIOG GIM-
STEINITM MEÐAL BÚA
OG BLÖKKUMEYJA
Skráð af Magnúsi Gíslasyni
eftir frásögn
Jóns Magnússonar
Framh.
Af því að eg kyntist dálítið
Búum meðan eg var þarna syðra,
finst mér vel við eiga að geta
þeirra hér ofurlítið nánara.
Búar eru eins og kunnugt er
af hollenskum ættum. Forfeð-
ur þeirra, sem voru hollenskir
bændur, fluttu þangað suður
um miðja 17. öld og stofnuðu
Verið um jólin á
Ættlandinu! ,^S
1 11 1,1 _ jf
Skipaferðir um jóla-
leytið til EVRÓPU
•
Frá MONTBEAL
25. nóv.—“AURANIA’’ til
Plymouth, Havre, London
Frá HALIFAX
4. des.—“ANDANIA” til
Plymouth, London
11. des.—“AUSONIA” til
Plymouth London
Frá NEW YORK
8. des.—“AQUITANIA”
til Cherbourg, South-
ampton
15. des.—‘QUEEN MARY'
til Plymouth, Cherbourg,
Southampton
í&f.
420 MAIN ST.,
Wlnnlpeg, Man.
Að vera heima á œttjörðinni
um jólin á meðal skyldmenna,
æskuvina og fyrri ára minninga, er
það sem þér hafið lengi haft í huga
. . . hví að fresta því lengur . . .
fargjöld eru lág’og siglingum sér-
staklega hagað svo um jólaleytið,
sem þægilegast er fyrir hvem og
einn og samband fengið um flutning
til 'hvaða staðar á Islandi sem er.
Cunard White Star hefir einn
stærsta skipaflota á Atlanzhafinu
með “Queen Mary” í broddi fylk-
ingar. Skip þess eru fræg fyrir
hve stöðug þau eru, gott og mikið
fæði, hreinlæti og loftræstun í
svefnklefum og skemtilegar stofur
fyrir ferðafólk.
Lcltið unplýsinga hjá agent vorum
CUMARD WHIJE STAR
svo, að þeir hafi þá ekki sem j og öðrum eitruðum kvikindum.
þræla lengur, en greiði þeim ein- : Eþi það hefði nú samt verið gam-1
hverja þóknun fyrir vinnuna. | an ag athuga dálítið þessar líf-1
verur, og sérstaklega hafði eg
löngun til að ná í eitthvað af,
þeim, til að hafa með mér heim, j
en það mistókst nú samt hjá mér
að mestu leyti.
Þarna voru margar tegundir
af skordýrum; t. d. eðlur, engi-
sprettur, Kamelonar, skorpion-
ar, loðnar köngulær, býflugur og
margt fleira. Mætti segja margt
og mikið um þennan fénað, þó að
því verði slept hér. Einu sinni
fór eg í skordýraleit, og fékk
svertingjastrák með mér. Hafði
eg með mér þarastöngul, sem
var holur innan, og ætlaði eg að
safna skordýrunum þar í, og
eitthvað fór í stöngulinn af því
tagi. f þessari ferð komst eg í
færi við eiturslöngu. Hitti eg
þannig á hana, áð eg lyfti upp
hellu í grjóturð, og var hún að
nokkru leyti falin þar undir.
Mér varð hverft við og misti
helluna niður aftur, og lenti hún
Altaf verða svertingjahjúin að
búa fráskilin við hvíta fólkið.
Eru þau látin hafa eitthvert lé-
legt skýli, nokkurn spöl frá í-
búðarhúsi þess, og verða þau
sjálf að hugsa um mat sinn, en
húsbóndinn leggur þeim til eitt-
hvað í hann.
Aldrei hefir Búi svo mikið við
svertingja, að hann heilsi hon-
um, eða sýni honum nokkur
virðingamerki. En Englending-
ar koma aftur á móti kurteis-
lega fram við þá, enda er þeim
mikið hlýrra til Englendinga en
Búa.
Stundum sögðu þeir við okkur
hvalveiðastöðvarmennina: “Okk-
ur líkar vel við ykkur eins og
Englendinga.” Svertingjarnir
gáfu það stundum í skyn, og
voru hálf hróðugir yfir því, að
Búar væru blandaðir þeirra
blóði. En það máttu Búar ekki
heyra nefnt. En það mun hafa
verið alment á fyrstu árum
hollensku landnemanna, að þeir
blönduðu blóði með svertingja-
konum, því að það komu tiltölu-
lega fáar konur að heiman með
fyrstu innflytjendunum. En
þeir Búar, sem eg sá þama,
á slöngunni, og hélt henni festri,
og eru mér altaf í minni þau
óskaplegu hvæshljóð, semi hún
gaf þá frá sér. Við urðum báðir
mjög hræddir, og strákurinn þó
öllu meir, því að svertingjar eru
líka fullir hjátrúar viðvíkjandi
virtust ekki bera mikinn keim af ^ slöngum, sem særast og mis-
svertingjunum. Þeir voru yfir-jtekst að drepa, og kunna þeir
leitt stórir og myndarlegir menn.; ýmsar sögur af því að segja,
Hægir og stiltir í framgöngu og hvernig særðar slöngur hafi
engir flysjungar. Okkur féll
mæta vel við þá Búa, sem við
höfðum kynni af, en það var
tiltölulega fátt um Búa í þorpun-
um við Saldanhafjörð. Þeir eru
flestir uppi í landi og stunda
kvikfjárrækt og kornyrkju. —
Þeir lúta yfirráðum Englendinga
síðan eftir Búastríðið, en hafa
samt allmikið sjálfsforræði, og
sætta þeir sig vel nú orðið undir
yfirstjóm Breta. Það mátti viV
víða finna einhverjar minjar frá
Búastríðinu þarna við Saldan-
haf jörð. Skamt frá, þar sem við
vorum, hafði verið vígi, og lík-
lega hafa Búar haft þar vöra,
móti einhverju af liði Breta, sem
hefir verið sett þama á land. —
Fundum við þar fallbyssukúlur
og hrúgur af gömlum skothylkj -
um. Þarna voru líka stórar dys-
jar, þar sem fallnir hermenn
höfðu verið dysjaðir og sást þar
sumsstaðar í skinin mannabein,
sem báru vitni atburðunum, sem
áttu sér þarna stað, fyrir 40 ár-
um síðan.
Okkur langaði stundum til að
bregða okkur eitthvað upp í
landið, til að sjá okkur þar um,
en það var helst ekki hægt nema
hefnt sín grimmilega, þegar þær
voru búnar að ná sér aftur. En
okkur tókst nú að ganga af þess-
ari slöngu dauðri, svo að það var
ekki hefndar af henni að vænta
meir og dysjuðum við hana þar í
urðinni. Slanga þessi mun hafa
verið 5—6 álnir á lengd, svo það
hefði verið gaman að koma með
hana heila heim til íslands.
Einu sinni kom norskur nátt-
úrufræðidoktor, og hélt til hjá
Ellefsen um tíma. Var hann að
safna þarna ýmsu úr náttúrunn-
ar ríki, en ekki þorði hann að
hætta sér langt burtu frá stöð-
inni og héldu margir, að hann
væri bæði hræddur við menn og
dýr í þessu ókunna landi. Hon-
um tókst þó að safna töluverðu
af skordýrum, og einnig skaut
hann nokkra fugla og tók af
þeim hamina, og hafa þeir lík-
lega síðar átt að prýða eitthvert
náttúrugripasafnið í Noregi.
Það voru þarna margar fugla-
tegundir, en fáa fugla sá eg,
sem eg kannaðist við, nema
máva og ritur virtist mér eg
þekkja fyrir sömu fugla og
heima, og einu sinni heyrðist
okkur að við heyra til spóa, en
Stundum sá eg fisk þama hjá
fiskimönnum, og var það helzt
yfir í Langeban. Virtist mér það
vera alt aðrar fisktegundir, en
hér.
Man eg þó eftir fiski, sem líkt-
ist löngu. Nefndu þeir hann
“snók”. Einnig veiddu þeir flat-
fisk, sem líktist lúðu, og var
hann nefndur “Halebut”. Með-
fram firðinum var víða hvítur
sandur, sumsstaðar var sandur-
inn þéttur undir fæti þegar
gengið var eftir honum, en svo
var hann líka á köflum laus og
gljúpur, svo að maður sökk niður
í hann, eins og í lausamjöll. Það
var sandur úr krítarklettunum,
sem sumsstaðar voru meðfram
sjónum. Stundum gengum við
um sandinn, til að vita hvort við
findum ekki gull eða gimsteina,
því að það eru til auðugar nám-
ur af þeim verðmætum báðum
þarna uppi í landinu. En aldrei
fundum við neitt, sem verðmætt
gat kallast. Landslagið mátti
heita að vera sléttlent, þó voru
sumstaðar hæðir og ásar til til-
breytinga. Jarðlagið var víða
sendið en skógur og þyrnikjarr
þakti jörðina víðast. Inni í landi
í norð-austri sáust tveir fjall-
garðar. Var annar lægri og all-
mikið nær, en að baki þeim fjall-
garði risu há tindafjöll í fjar-
lægðarbláma. Þessi fjöll mintu
okkur íslendingana á kæru fjöll-
in heima á Fróni.
Þrjá eða fjóra morgna í júlí-
mánuði sást snjógráni á hæstu
tindum þessara fjalla, en meira
höfðum við ekki þarna af snjó
að segja.
Nú tók óðum að líða að því, að
við, sem fyrstir komum, losnuð-
um úr vistinni og hlökkuðu
margir til þeirra tímamóta. En
Carl Ellefsen, sem þarna var
miklu ráðandi, lagði fast að
mörgum okkar með að fram-
lengja ráðningartímann um
eitt eða tvö útgerðartímabil, en
það voru flest allir ófáanlegir til
þess. Nokkrir menn létu þó til-
leiðast að verða eftir, og meðal
þeirra var eg.
Um miðjan nóvember (1912)
var hvalveiðunum hætt, og þá
var fyrsta ránðingartímabilið út
runnið. Fór einn af hvalveiða-
bátunum með alla þá, sem losn-
uðu til Höfðaborgar, en þeir áttu
þar að taka skipsferð áleiðis
heim.
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD>
Hlrgðlr: Henry Ave. Eaat
Sími 95 551—95 552
SUrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
maður hefði leigt sér listikerrur | hvort það var rétt heyrt, vissum
og fylgdarmann, en það fanst J við aldrei. Þaðrvar þama mikið
okkur vera of dýrt, og því varð í af mörgæsum, og þó voru þær
aldrei neitt úr þvílíku ferðalagi.
Einu sinni fórum við nokkrir
saman í gönguferð til að skoða
okkur um. Komumst við þá all-
töluvert drepnar. Mörgæsinni er
vorkun, því að hún getur ekki
forðað sér með fluginu, eins og
aðrir fuglar. Standa þær venju-
langt inn með firðinum, og iega á steinum við sjóinn, og
gengum þar upp á hæð eina, og
höfðum við þaðan gott útsýni
yfir fjörðinn. En það var vont
að komast áfram, því að það var
víða á leiðinni mikið þyrniskóg-
arkjarr. Að þessu sinni var hiti
mikill, og ætluðum við næstum
því að sálast úr þorsta, en okkur
vildi það til, að við hittum fjár-
hirði, sem gat gefið okkur ögn
af köldu vatni. Var vatnsílátið
hans all merkilegt. Hygg eg, að
það hafi verið hulstúr af ein-
hverskonar ávexti, sem hefir
verið hægt að ná innan úr, án
þess að skemma hulstrið. En
það merkilega við þetta ílát var
það, að það hélt á sér köldu, þó
að verið væri með það úti í hita.
Og einnig mátti geyma heitt í
því, eins og amerískum hita-
brúsa.
mynda sig til flugs með því að
halda út frá sér vængjastubbun-
um sínum. En hversu mikið
sem þær þrá að lyfta sér til
flugs, verða þær að sitja kyrrar,
þótt allir aðrir fuglar fljúgi.
Þarna held eg, að hafi mátt
skjóta hvað sem var af fuglum
og dýrum, ef að keypt var leyfi
til þess, en það leyfi kostaði 1
pund sterlings fyrir árið, en það
lágu háar sektir við að skjóta ef
þetta leyfi var ekki fengið.
Lítið kyntist eg fiskiveiðum
þarna. Þó var mér kunhugt um,
að menn stunduðu fiskiveiðar í
sumum þorpunum. Áttu þeir
vélbáta og réru til fisKjar út úr
firði, því að lítið var um fisk í
sjálfum firðinum, nema Makríl,
þegar hlaup komu af honum,
sem stundum bar við.
Mér er það ennþá í minni,
þegar báturinn lagði af stað með
félaga mína, bæði norska og ís-
lenzka, sem nú voru lausir og
lögðu á stað heim. Sjaldan hefir
söknuður og leiðindi gripið mig
jafntilfinnanlega og þá. Eg
stóð lengi á bryggjunni og starði
á eftir bátnum, sem altaf fjar-
lægðist meir og meir. — Leiðind-
in héldust við áfram, og eg gat
ekki á heilum mér tekið við
neitt. Og skömmu síðar bættist
það ofan á, að eg fór að verða
sárlasinn. Eg fór til læknis og
kom það þá í ljós, að eg var
búinn að fá malaríu-veikina, og
hélt læknirinn að hún væri þeg-
ar komin á hátt stig. Eg bjóst
þá helzt við því, að eg ætti ekki
afturkvæmt heim, og fanst mér
það dapurleg tilhugsun að verða
að béra beinin svona langt frá
ættjörð minni. Það mun hafa
verið í byrjun febrúar 1913, sem
eg fór til Höfðaborgar til að
leggjast þar á spítala, og lá eg
þar í 6 vikur, og var mjög veik-
ur um tíma, stundum með yfir
40 st. hita.
Malaríuveikin liggur mest í
meltingarfærunum, og eykur það
sjúklingnum mjög mikið ónæði,
að engin næring tollir í magan-
um stundinni legnur, og oft
gengur tómt blóð niður af sjúkl-
ingnum. Þessi veiki snýst oft
upp í ólæknandi magatæringu.
Þegar mér fór að batna, leið mér
þarna vel, enda var alt gert til
þess að stytta manni stundim-
ar. Bæði læknar og hjúkrunar-
fólk var samtaka í því, og fékk
eg minn skerf af spaugi og gam-
ansemi vel úti látinn, svo að eg
var næstum búinn að gleyma
öllum leiðindum. Og þegar eg
fór að vera á fótum aftur, og
sjá daglega út yfir borgina frá
spítalanum, — fanst mér hún
vera svo aðlaðandi og viðkunn-
Frh. á 7. bls.
Þegar þér neytið víns
þá neytið góðs víns!

. . . Vér viljum sem gjarnast bjóða
allsherjar samanburð á hinu keim-
ríka bragði hinna nýju HERMIT
PORT eða HERMIT SHERRY
vína við hverskonar aðrar tegundir
af port- eða sherry-vínum sem til
eru búin á hvaða verði sem er . . .
og berið svo saman verðið!
Concord
Hermit
Sherry
•
WINES Catawba
THE FAMILY WINES F0R ALL THE FAMILY
Hermit Port and Sherry — 26 oz. boftle 60c Carton of six 26 oz. $3.00
Concord and Catawba—26 oz. bot. 50c Carton ofsix $2.50 1 gal. jar $2.00
Produced by T. G. Bright & Co., Limited. Niagara Falls
This advertisment is not inserted hy the Government Liquor Control Commission. The
Commission is not responsible for statements made as to quality of products advertised.