Heimskringla - 10.11.1937, Qupperneq 7

WINNIPEG, 10. NÓV. 1937
MEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
Ólöf Guðmundsdóttir Vigfússon
Fædd 1. nóv. 1847—Dáin 28. nóv. 1936
Þessi háaldraða merkiskona
var dóttir Guðmundar Vigfús-
'sonar bónda á Bíldhóli á Skógar-
strönd í Snæfellsnessýslu og
konu hans Málfríðar Jónsdóttur.
Bjuggu þau hjón þarmyndarbúi
á sinni tíð.
Vigfús faðir Guðmundar var
Einarsson, Sæmundssonar, Þórð-
arsonar prófasta á Staðastað. En
Jón faðir Málfríðar var Vigfús-
son, Árnasonar á Hálsi á Skóg-
arströnd.
Systkini ólafar, er til aldurs
komust voru fimm: Guðmundur
bóndi á Dunki; Jón, er fluttist til
Ameríku; Jónas, er varð bóndi
eftir föður sinn á Bíldhóli; Jó-
hann, bóndi í Miðskógi og Helga,
er lézt í foreldrahúsum 18 ára að
aldri.
Ólöf ólst upp með foreldrum
sínum og naut hins bezta ást-
fósturs, því bæði voru þau vönd-
uð til orða og athafna, og inn-
rættu börnum sínum siðsemi og
trúrækni, jafnframt að þau
kendu þeim iðjusemi og verk-
hygni á heimilinu utan húss og
innan.
Árið 1883 giftist Ólöf Jó-
hannesi prentara Vigfússyni. —
Var hann sonur Vigfúsar verzl-
unarmanns Guðmundssonar í
Búðakaupstað, Sigurðssonar
bónda í Kolbeinsstaðahreppi. En
móðir Jóhannesar var Guðrún
Vernharðsdóttir, Þorkelssonar í
Reykholti.
Fyrstu hjúskaparárin dvöldu
þau Jóhannes og ólöf á Skógar-
ströndinni og í Miklaholtshreppi,
en þaðan fluttu þau til Reykja-
víkur og síðar til fsafjarðar. En
árið 1893 fluttu þau alfarin af
íslandi og hingað til Canada. —
Settust þau fyrst að við íslend-
ingafljót, þar er nú heitir River-
ton, og vann Jóhannes um tíma
við verzlun Kristjóns Finnsson-
ar, er margir eldri Ný-íslending-
ar kannast við. En fáum árum
eftir komu sína þangað tóku þau
heimilisréttarland þar í grend-
inni og nefndu bæ sinn að Hvoli.
Bjuggu þau þar til ársins 1910,
að þau fluttu til Gimli-bæjar. —
Hafði Jóhannes stundað prent-
verk af og til öll þessi ár, bæði á
Gimli og í Winnipeg, og varð því
Ólöf að sjá um búið að mestu
með syni sínum um lengri eða
skemri tíma í senn. Mann sinn
misti hún 13. marz 1923, þá 82
ára að aldri. ,
Jóhannesi og Ólöfu varð
tveggja barna auðið: Ragnheið-
ur, gift Haraldi Davíðssyni tré-
smið, og Guðmundur Strandberg,
ókvæntur, og eiga þau bæði
heima í Winnipeg. Dótturbörn
ólafar eru þrjú: Charles Vern-
harður, verzlunarmaður í Pickle
Lake, Ontario, Haraldur Jó-
hannes, er vinnur á skrifstofu
lífsábyrgðardeildar T. Eaton Co.,
í Winnipeg, og Alda Soffía, 16
ára, í heimahúsum.
ólöf var myndarkona í sjón og
reynd, prýðlegum gáfum gædd
bæði til munns og handa; bók-
hneigð og víðlesin, kunni mikið
af ljóðum og sögum, enda minnið
gott og eftirtektin skýr; hrein-
lynd og staðföst í lund og ein-
lægur vinur vina sinna. Mikill
og fastheldinn fslendingur, unn-
andi öllu íslenzku, þó gamalt
væri, svo framarlega að það fæli
í sér eitthvað gott og göfugt.
Enda mun hún aldrei hafa fund-
ið síg heima hér í landi — hug-
urinn alt af á ættjörðinni. Trú-
rækin var hún alla æfi og treysti
guðlegri forsjón með óbifanlegu
trúartrausti. Gott var hana heim
að sækja, glaðlynd að eðlisfari
og framúrskarandi gestrisin.
Ólöf hélt góðri heilsu allan sinn
langa aldur, þó bilaði sjón og
heyrn nokkuð síðustu árin, átti
hún þá stundum bágt með að
þekkja fólk og heyra hvað það
j talaði við hana. Hún lá rúm-
j föst aðeins í tvo síðustu dagana
og fékk hægt og rólegt andlát
þann 28. nóv. s. 1., þá rúmlega 89
ára.
Síðustu átta ár æfinnar var
hún til heimilis á Betel og þar
andaðist hún, og þaðan var hún
jarðsungin af séra Jóhanni
Bjarnasyni 30. nóv. s. 1.
Eg hefi verið beðinn af nán-
ustu skyldmennum hinnar látnu,
góðu konu, að skila innilegu
þakklæti til allra á Betel, sókn-
arprests, ráðskonu, þjónustu-
fólks og vistmanna, fyrir alla þá
umönnun og kærleika er henni
var sýnt á heimilinu frá því
fyrst hún kom þar og til hinnar
síðustu stundar.
Með ástarþökk fyrir vinsemd-
ina.
Gamall vinur.
unum er vandasamt efnúi ,og J1
miklu minna rannsakað en ætla
mætti. Mannfræði og ættvísi á
jafnvel ekki að leiða alveg hjá
sér. Ef til vill er enn ástæða að
nefna staðfræðina: í fornsögun- j
um eru staðirnir, þar sem þær^
gerast, tilgreindir nákvæmlega,
HVERNIG Á AÐ LESA
FORNSÖURNAR?
AU-Canadian victory for pupils of
DOMINION BUSINESS
COLLEGE at Toronto Exhibition
Pupils of the DOMINION BITSINESS COLLEGE,
Winnipeg, were awarded FIRST PLACE in both
Novice and Open School Championship Divisions of
the Annual Typing Competition.
Miss GWYNETH BELYEA won first place
and silver cup for highest speed in open
school championship with net speed of 92
words a minute..
Mr. GUSTAVE STOVE won first place and
silver cup for highest speed in Novice Sec-
tion of typing contest. His net speed was
76 words a minute.
Miss HELEN BRIX, another D. B. C. pupil,
won second place for accuracy in the novice
division!
Miss DOROTHY MAXWELL, a D. B. C.
student, came fourtlj in the open school
championship section!
The Dominion sent four pupils to Toronto
and they won two firsts, a second and a
fourth place!
The contest officials announced at the Coliseum before an
audience of 9,000 people that the Dominion Business
College, Winnipeg, had the best showing of any com-
mercial school in the competition!
There were 107 contestants!
ENROL NOW
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
WINNIPEG
FOUR SCHOOLS: THE MALL—
ST. JAMES — ST. JOHN’S — ELMWOOD
Frh. frá 5. bls.
birtist óendanleg ást á skýrleik
og heiðríkju, þær hafa mikið af
eðli dagsljóssins. Þær minna á
íslenzku fjöllin með sínum
skörpu dráttum, með skóglaus-
um hlíðum, nöktum hömrum og
gljúfrum, á loftið, hið óendan-
lega heiða loft á björtum íslenzk-
um sumardegi. Þetta er mynd
! — og kanske líka fyrirmynd —
1 eins eðlisþáttarins í íslenzkum
sögum.
En ef fjöllin eru athuguð bet-
ur, tökum við ef til vill eftir
öðru, sem vel má hafa í huga,
þegar um þetta efni er rætt. —
Horfið á fjöllin, horfið aftur á
! þau eftir klukkustund, og þau
eru orðin öll önnur. Litblærinn
er breyttur. Við höfum aldrei
séð þau svona áður, og munum
aldrei sjá þau svona aftur. Það
kann að þykja fjarstæða: í máli
! fornsagnanna er líka eitthvað
breytilegt, orðin hafa allskonar
litblæ eftir því, hvernig á stend-
ur. Þessi orð, sem virtust fyrst
svo þunglamaleg og nakin og
dauð, reynast vera gædd kyn-
legu lífi. Þegar við sökkum
I okkur ofan í þessa einföldu og
i stillilegu frásögn, förum við
brátt að eygja gletnina í augum
sögumannsins eða alvöru hans
og sorg, finnum, hve sárt hann
tekur það, sem hann er að segja
I frá, veitum því athygli, með hve
mikilli nærfærni hann hagar orð-
um sínum. Og smám saman
skilst, að sögurnar eru hver ann-
ari ólíkar, með margvíslegum
skapsmunum og frásagnarlist.
I Hingað til höfum við fyrst og
fremst beitt athyglinni að stíln-
um, þar sem andi fornsagnanna
birtist þar í svo ríkum mæli. —
Hugsum okkur að við .höldum
lestrinum áfram. Við höfum nú
þegar lagt svo mikinn hug á list
sagnanna, að við förum úr þessu
ekki að hafa textann fyrir lopa
til að spinna úr samanburðar-
málfræði eða hljóðfræði, til þess
eru þessi rit of góð, enda eru til
aðrir textar miklu betur fallnir
til þess, eins og t. d. hinar svo-
kölluðu “helgu þýðingar”, sem
eru sumar hverjar eldri en sög-
urnar og merkilegar að máli til,
eða þá dróttkvæði. Hitt er ann-
að, að sjálfsagt er að þiggja
með þökkum alla þá hjálp, sem
málvísindin geta veitt til að
skilja betur sögumar.
En fornritin snerta aðrar vís-
indagreinir, og hér er margs að
gæta. Hér eigum við að læra af
þessum bókmentum, sýna j lestri
þeirra sama hæfileikann til að
sjá framan í veruleikann og þau.
Við megum ekki láta alt lenda í
skemtilegum dagdraumum um
anda þeirra og fagurfræði, held-
ur verðum við líka að huga að
efninu, sagnfræðinni og öðru,
sem að vísindum lýtur. Um
leið þarf að átta sig á uppruna
og þróun þessara bókmenta. —
Sannindi og skáldskapur í sög-
og til að hafa fult gagn af lestr-
inum, verður að gefa þessu efni
gætur. Það er ómetanlegt, að
hafa séð staðina með eigin aug-
um, og ástæða til aðhvetja menn
að fá iljarnar til hjálpar við
lesturinn. Ef þess er ekki kost-
ur, má hafa mikið gagn af ná-j
kvæmu korti og góðum ljós- j
myndum. Með þessu móti verð-
ur jesandinn að áhorfanda. —1
Stundum má fá alveg nýjan
skilning á sögu með því að sjá
staðina. Maður, sem farið hefir
um Helgafellssveit, skilur á
augabragði, að Snorri goði og
Arnkell hlutu að berast á bana-
spjót; það var ekki rúm fyrir,
tvo goða, og deilan var eðlisnauð-
syn.
Þegar á sögurnar er litið með
sagnfræðings augum, reynist
hver sagan annari ólík, hver með
- NAFNSPJÖLD -

Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg Skrifstofusími: 23 874 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er að flnnl á skrífstofu kl. 10—i f. h. og 2—6 e. h. Heimili: 46 Alloway Ave. Talsími: 33 ÍSS G, S. THORVALDSON B.A., LL.B LögfrœSingur 702 Confederation Life Bldg. Talsíml 97 024

Jacob F. Bjarnason —TRAN SFER— Baggage and Furnlture Moving 591 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annast aUskonar flutninga íram og aftur inn bæinn. w. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON tSLENZKlR LÖGFRÆÐINOAR á öðru gólfi 32S Main Street Talsími: 97 621 Hafa einnig skrifstofur að GimU eru Þat að hitta, fyrsta miðvikuciar 1 liverjum mánuði.

MARGARET DALMAN TEACHER OF PIANO IS4 BANNINO ST Phone: 26 420 M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugasfúkdómar Lœtur úti meðöl 1 viðlögum VitStalstímar kl. 2 4 *. h I—8 að kveldinu Slml 80 867 66B vlctor gt

um hrjúft.
Það er ef til vill ómaksins vert
að athuga, hvaða aðferðir sögu-
maðurinn hefir til að lýsa per-
sónunum: þær eru mjög sama
skapar . . .
Þannig þyrpast vísindalegu
viðfangsefnin í kringum lesand-'
ann, sagnfræðileg,. staðfræðileg,
lögfræðileg . . . hjá þeim verður^
ekki komist, því að það sem um eðlis og list leikritaskáldsins.
þessi rit hefir verið skrifað, er Höfundurinn dylst sjálfur bak
fult af slíku. En eg skal í þetta við frásögnina, gefur engar skýr-
sinn ekki tef ja lengur við þau,! ingar, dæmir ekki sjálfur. út
við þurfum enn að hyggja að af þessu er aðeins brugðið, þegar
mörgu. ! nýjar persónur efu nefndar til
f fornsögunum er bæði stórt
og merkilegt myndasafn af,
mannfólki, sem vert er að kynn- j
ást, og náin kynni af því fæst
ekki, nema menn kunni vel þá
list að lesa þessi rit, hafi skiln- heyrandinn) sjálfur að ráða í
sögunnar — þá er þeim vanalega
lýst, oft bæði hið ytra og innra.
Annars segir ekki frá hugsunum
eða tilfinningum persónanna,
það verður lesandinn (eða á-
ing á listaraðferðum þeirra og
anda. Hér er nú fyrst þess að
gæta, að sögurnar krefjast mik-
ils, heimta sívakandi athygli og
glöggan skilning af lesanda eða
áheyranda, og ganga að þessu
vísu. Söguritarinn hefir, alvegj
eins og leikritaskáldið, óbeit á að j
skýra það sem gerist: ef einhver,
skilur ekki hvað um er að vera,
þá hann um það. En hinn hóf-
sami sögumaður býst líka við
hófsemi, nærfærni af lesandan- j
um: þegar lesandinn endurskap-
ar í hug sér þann heim, sem sagt ^
er frá í sögunni, á hann að stilla
sig um að ýkja og færa úr lagi,
stilla sig um að skálda inn í.
Til skýringar þessu skal eg
nefna dæmi. Norska skáldið
Hans Kinck, sem hafði mikla ást
á fornsögunum, skrifaði einu
sinni grein sem heitir “Et par
ting om ættesagaen, skikkelser,
den ikke forstod”! sú grein er
full af leiftrandi ritsnild og
djúpri innsæi. En hér vantar
jafnvægi sögumannsins. Kinck
hefir ekki hinn algáða hug hans,
ekki heildarsýn hans. Kinck
yrkir til viðbótar, miklar sumt
fyrir sér, en smækkar annað,
lætur hrífast af augnabliks-
skapbrigðum til að fella einhliða
dóma, gerist sækjandi og verj-
andi. f vörn sinni fyrir Hall-
gerði í Njálssögu skrifar hann
um Bergþóru, að hún hafi verið
“en kluntet stabburskjærring av
skinsykt og brusk væsen” —
setningin er óþýðanleg, en mein-
ingin er eitthvað á þessa leið:
klunnalegt skemmuskass, af-
brýðissöm og hranaleg. Hláleg-
ur skilningur á persónu, sem er
jafn skýr og auðráðin og Berg-
þóra, dómur, sem vekur í hug
manns nokkra efablendni um
raunsæi nítjándu aldar. Sagan
gleymir sannarlega ekki göllum
Þergþóru, það er meira að segja
sagt frá þeim með nokkurri
kýmni, en þar fyrir gleymist
höfundinum aldrei, að hún er
mikil kona. Sú Bergþóra, sem
gengur inn í eldinn á Bergþors-
hvoli til að fylgja Njéli í dauð-
ann, með heiðri ró og látlausri
vissu, eins og þetta væri sjálf-
sagður hlutur, hún er gædd
þeim innra mikilleik, sem ekki
1 Sögumaðurinn er eins og áhorf-
andi, sem sýnir atburðina með
geigvænlegum skýrleik, en at-
hugasemdalaust, hefir fast taum
hald á samúð sinni og andúð og
hefir til að bera óvanalegan
hæfileika til að lýsa mönnum.
Eg skal nefna úr Njá'.a eitt
' dæmi um það, hvaða áhrif hið
j klassiska hlutleysi hetir á mann,
sem skrifar söguna upp síðar á
tímum. Eftir að höfundurinn
\ hefir sagt frá vélráðum þeim,
sem Valgarður hefir blásið
Merði í brjóst, að Mörður skyldi
með lygum og rógi vekja upp
fjandskap milli Höskuldar og
Njálssona, segir hann, að Mörð-
ur andaðist og var heygður. —
Meira er ekki um það. En þessa
stillingu getur eftirritari frá 15.
öld ekki þolað, hann bætir við:
“ok fari bannsettr”. Það er ekk-
ert efamál, hvorum þeirra
tveggja — höfundi eða eftirrit-
ara — hafa legið þessir atburðir
þyngra á hjarta, það er höfund-
urinn, en hann hlýðir lögmáli
listarinnar, sem er það, að lista-
maðurinn afmái eiginvild sína,
svo að listaverkið verði fullkom-
ið.
Framh.
í LEIT AÐ GULLIOG GIM-
STEINUM MILLI BÚA
OG BLÖKKUMEYJA
Frh. frá 3. bls.
anleg, að eg gat vel hugsað til
að eiga þar heima, og una mér
þar vel.
Það var um miðjan mars að
eg kom aftur heim á hvalstöðina.
Var eg þá ekki enn fær til að
vinna, og mér gekk mjög illa að
jafna mig. Og gat eg varla
hugsað til þess að vera þarna á-
fram, og eiga á hættu að veikj-
ast aftur. Og fyrir marg ítrek-
aða þrábeiðni mína fékk eg
leyfi hjá Ellefsen að mega fara
heim.
Fór eg aftur til Höfðaborgar
og tók mér þar far með stóru
farþegaskipi, sem fór til Eng-
lands. Það bar margt við á
þeirri leið, sem í frásögur væri
færandi, en eg hefi lýst því áður
all-ítarlega í ferðasögu minni,
sem fyr er nefnd.—Alþbl.
A. S. BARDAL
selur Ukklstur og annast um útfar-
lr. AUur útbúnaður sú beetl. _
Enníremur selur hann nllgkon&r
mlnnisvarða og legsteina.
843 SHERBROOKE ST.
Phone: 66 607 WINNIPKO
Dr. S. J. JohannesTon
218 Sherburn Street
Talsiml 30 877
Viðtaistimi kl. 3—5 e. h.
Dr. D. C. M. HALLSON
Physician and Surgeon
264 Hargrave (opp. Eaton’s)
Phone 22 775
Rovatzos Floral Shop
«06 Notre Dume Ave. Phone 64 004
Fresh Cut Flowers Daliy
Plants in Season
We specialize in Weddlng &
Concert Bouquets & Funeral
Deslgns
lcelandlc spoken
THL WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding
Rings
Agents for Bulova Watches
Marriage Licenses Issueil
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
tSLENZKUR TANNLÆKNIR
212 Ourry Bldg., Wlnmpe*
Gegnt póethúsinu
8imi: 96 316
Hrimtiu JS 3H
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Ineurance and Ftnanctal
Affenti
Simi: 94 221
800 PARIS BLDG.—Wlnnipe*
Gunnar Erlendsson
Pianokennari
Kenslusbofa: 701 Victor St.
Simi 89 535
Ornci Phoni
87 293
Ris. Phohi
72 40»
Dr. L. A. Sigurdson
109 MKDICAL ARTS BUILDING
Omci Housa:
12 - 1 '
4 r.M. - I r.M.
ímd it irronrrMiirr