Heimskringla - 05.01.1938, Síða 7

WINNIPEG, 5. JANÚAR 1938
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
FRIÐARMÁL—OG
PENINGAR
Eftir Jak. J. Norman
I.
Almenningur stendur varnar-
laus gagnvart mannvígum og
peningum. Vita ekki að tugir
hundraða, hálaunaðra menta-
manna sitja við að reikna út
stríðsgróða þeirrar fámennu
stéttar sem til styrjaldanna
stofna. Ekki í einu landi og ein-
stöku sinnum, heldur í öllum
löndum* og alla jafna. Pening-
arnir! Þessi meinleysislegu grey.
Ýmist kringlóttar málmplötur úr
ýmislegu efni, eða ferhyrndir
bréfmiðar allavega litir, með
allavega tölustöfum, og allavega
mannamyndum og rósaverki! —
Þessir meinleysingjar eru látnir
segja strax til, þegar menn hafa
atvinnu, og þar af leiðandi eitt-
hvað í sig og á, sömuleiðis húsa-
skjól, o. s. frv. Það þarf engin
að undra sig á þó fólk eigi bágt
með að skilja það: að peningar
eru, hafa verið, og verða, aðal
orsök til allra stríða og yfirleitt
til allrar óhamingju mannkyns-
ins, sem er “fram yfir óham-
ingju apanna”!
Það er með peningana gagn-
vart mannlegu lífi, líkt á komið
og með djöfulinn, gagnvart trú-
arbrögðunum. Þorsteinn Erlings-
* ísland og einstaka smá-
þjóð undan skilin.
son spáði því fyrir tugum ára, að
sá tími mundi koma að mann-
kynið “þyrfti ekki á helvíti að
halda”. Geigvænlegustu helvítin
eru stríðin. Sömuleiðis mestu
gróðafyrirtæki þessa heims, á
peningalegan mælikvarða. Hér
styður hvað annað. Þegar djöf-
uljinn er útlægur úr trúarbrögð-
unum eða umbreyttur í góðan
möguleika, “eða Guð”, eru hel-
vítin úr sögunni. Hið sama gild-
ir með peningana. Þegar þeir
eru úr sögunni, eða snúið upp í
góðan möguleika, eins og social
cerdit stefnan virðist hafa góðan
vilja á að gera, þá eru stríðin úr
sögunni, og sömuleiðis öll önnur
óhamingja mannkynsins — að
meðtaldri óhamingju apanna.
Það er furðu eftirtektavert, að
þrír merkustu íslendingar sem
uppi hafa verið að fornu og nýju
(sbr. umsögn margra merkra og
lærðra manna), skuli allir hafa
varið kröftum sínum og lífi til
þess að mannkynið “þurfi ekki á
helvíti að halda”. Sömuleiðis
áttu þessir þremenningar sam-
merkt í almenningsálitinu, um
skeið að minsta kosti, að vera
taldir guðleysingjar, ef ekki ann-
að verra — og má það, máske, til
sanns vegar færa, þannig: að
þeir hafi “gleymst guði” á með-
an þeir voru að gera hans vilja.
Hér er átt við stórskáldin
Stephan G., Þorstein Erlingsson
og heimspekinginn dr. Helga
Péturss.
Yfirleitt hafa allir góðvitrustu
menn, allra alda og þjóða, þekst
á því að þeir hafa allir viljað af-
nema djöfulinn og helvíti úr trú-
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth............................J. B. Halldórsson
Antler, Sask.........................K. J. Abrahamson
Árnes...............................Sumarliði J. Kárdal
Árborg................................G. O. Einarsson
Baldur........................;......Sigtr. Sigvaldason
Beckville.............................Björn Þórðarson
Belmont...................................G. J. Oleson
Bredenbury...............................H. O. Loptsson
Brown...............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge........................Magnúg Hinriksson
Cypress River............................Páll Anderson
Dafoe...................................
Ebor Station, Man....................K. J. Abrahamson
Elfros.................................
Eriksdale.............................ólafur Hallsson
Foam Lake...............................John Janusson
Gimli....................................K. Kjernested
Geysir...........................................Tím. Böðvarsson
Glenboro................................ G. J. Oleson
Hayland...............................Slg. B. Helgason
Hecla................................Jóhann K. Johnson
Hnausa................................Gestur S. Vídal
Hove............................................Andrés Skagfeld
Húsavík...........................................John Kernested
Innisfail............................Hannes J. Húnfjörð
Kandahar................................
Keewatin..............................Sigm. Björnsson
Kristnes................................Rósm. Ámason
Langruth...............................—B. Eyjólfsson
Leslie............................... Th. Guðmundsson
Lundar........................Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville..........................Hannes J. Húnfjörð
Mozart..................................
Oak Point.............................Andrés Skagfeld
Oakview......................................Sigurður Sigfússon
Otto.............................................Björn Hördal
Piney....................................S. S. Anderson
Red Deer.............................Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík.........................................Árni Pálsson
Riverton.........................................Björn Hjörleifsson
Selkirk............................Magnús Hjörleifsson
Sinclair, Man.........................K. J. Abrahamson
Steep Rock........................................Fred Snædal
Stony Hill.......................................Björn Hördal
Tantallon..............................Guðm. ólafsson
Thornhill.........................Thorst. J. Gíslason
Víðir.............................................Aug. Eicarsson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis........................... Ingí Anderson
Winnipeg Beach.....................................John Kernested
Wynyard..................................
I BANDARÍKJUNUM:
Akra..................................Jón K. Einarsson
Bantry.................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash..................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier..............................Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square sta.
Edinburg...................................Jacob Hall
Garðar................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson...............................Jón K. Einarsson
Hensel.................................J. K. Einarsson
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton..................................F. G. Vatnsdal
Minneota...........................Miss C. V. Dalmann
Mountain..............................Th. Thorfinnsson
National Ci'ty, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts.........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.................................Jón K. Einarsson
Upham.................................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Limited
Winnipeg Manitoba
arbrögðunum, og stríðin og
Mammon úr stjórnarfarinu.
Flest skáld allra alda, hafa
. kveðið svo um Mammon, sem um
djöful væri að ræða; en aldrei
áttað sig á því, frekar en prest-
arnir, að sá djöfull yrði að rýma
sæti — sálmasögvar og níðkvæði
voru þýðingarlaus náðarmeðöl.
Bara gerðu karlinn geðvondan og
verri.
II.
Nálega allir sem eg hefi átt
tal við, í síðast liðin 20 ár, hafa
talið afnám peninga firrur einar,
að örfáum undanteknum. Sagt
peninga vera bráðnauðsynlega
öllu mannlegu lífsuppeldi. Talið
prósenturnar of háar og óþarfar.
En gá ekki að hinu, að peningar
eru fyrst og fremst til fyrir pró-
senturnar. Og þá eru bankarnir
komnir til sögunnar, sem að hafa
einka rétt á seðlaútgáfu þjóð-
anna og annari peninga sláttu.
Þegar stóriðnaðor auðfélaganna
gefur ekki af sér ákveðnar pró-
sentur, er verkstæðunum lokað,
ef verkalýðurinn gerir sig ekki
ánægðann með fallandi kaup-
taxta. Hinir ráðvöndu verka-
menn ganga iðjulausir, eyða
sparifé sínu, tapa eignum sínum
og svelta. Um síðir skaffar land-
stjórn og borgarráð hinum svelt-
andi atorkumönnum hungur-
brauð. Bankarnir lokast fyrir
öllum nema stóreignamönnum.
Afurðir bóndans falla um þúsund
prósent. Og þá er kreppan skoll-
in yfir, sem hagfræðingar land-
stjórnanna og auðfélaganna
botna ekkert í! Þar sem allar
vörugeymslur eru alskipaðar öll-
um upphugsanlegum lífsnauð-
synjum, en verkalýðurinn geng-
ur vinnulaus, hungraður og
klæðlaus. Og bóndinn eignarú-
inn, afurðasvikinn ,klæðlaus og
soltinn í Þessir háu herrar, hag-
fræðingarnir, telja aðal ástæð-
una fyrir þessu neyðar ástandi
þá, að þjóðirnar séu ekki enn
búnar að læra að færa fram-
leiðsluna, eða lífsnauðsynjamar
til, eða á þá staði sem þeirra væri
þörf. •
III.
Hér er það sem social credit
kemur til sögunnar, með því að
borga hverjum einstakling 25.
dali á mánuði, eins og Aberhart
stjórnin í Alberta-fylki ætlar
sér að gera, með sínum eigin
social credit peningum, opnast
ný leið innan fylkis, til þess að
“færa til” segjum $10,000,000,
tíu miljóna virði lífsnauðsynja
á mánuði, á þá staði í fylkinu
sem þeirra væri þörf. Þegar
maður íhugar þetta tilfærslu
spursmál hagfræðinganna, sem
alt á að velta á, eftir þeirra sögu-
sögn, verður manni að spyrja
hvort samgöngur og flutnings-
tæki séu í svo slæmu ástandi nú
á dögum, að þetta geti ekki borið
sig, eða hvort þjóðirnar hafi nú
ekki lengur vit til að brúka þessi
flutningsfæri, sem þær hafa
sjálfar búið til, einmitt til þess-
arar þarfar. Að færa hlutina
til? Eg ætla að biðja lesarann
að svara þessri spumingu sjálf-
an. En þá er að hinu að gá, að
forðabúrin eru alskipuð, en
verkamennirnir vinnulausir og
hungraðir. Hvernig stendur á
þessu? — Verkamennirnir eru
vinnulausir, sökum þess að
forðabúrin eru full. Og þeir eru
hungraðir af því þeir hafa ekki
peninga til að borða, eða út-
leysa forðann sem þeir eru þeg-
ar búnir að framleiða. Við sjá-
um nú að það er ekki flutnings-
tækjunum að kenna, aðl varan
eða lífsnauðsynjarnar eru ekki
færðar á þá staði sem þeirra er
þörfin mest. Heldur hinu, að
auðfélögin og bankarnir, sem
segjast eiga framleiðsluna, vilja
ekki gefa bændum og verka-
mönnum social credit.
IV.
Nú skyldi maður ímynda sér,
þegar bankamir neita að gefa
J þjóðinni social credit sér til lífs-
; bjargar, að þá ætti að vera kom-
ið til kasta stjórnarinnar, að
taka málið í sínar hendur? Ekki
upp á gamla móðin, að knékrjúpa
bönkunum og sökkva þjóðinni
enn dýpra í skuldafenið, heldur
gefa út þjóðlega social credit
peninga, sem væru máttugir til
að losa lásana frá forðabúrum
þjóðarinnar, seðja hungur henn-
ar og klæðleysi og skaffa öllum
♦rnönnum vinnufærum, heiðarlega
atvinnu. Þeir sem eru ekki fróð-
ari í stjórnmálum en eg er, álíta
í einlægni að það sem nú var
sagt, sé í sannleika fyrst og aðal
skylda allra lýðstjórna þessarar
jarðar, og ætti undantekningar-
laust að sitja í fyrirrúmi — her-
útbúnaðar og eitur nautna o. s.
frv. Og mikið má canadiska þjóð-
in vera sokkin djúpt í heimsku-
fen hins djöfullega kúgunar
vana, ef hún getur trúað því og
samsint það með atkvæði sínu,
að það séu landráð sem fylkis-
stjórnin í Alberta er að fremja,
með því að gera ítrekaðar til-
raunir til að stefna peningamál-
um fylkisins svo til sjálfsbjarg-
ar úrslita, að hvorki stjórnin né
þjóðin þurfi að knékrjúpa bönk-
unum í framtíðinni, sér til lífs-
bjargar.
V.
Flestir munu telja peninga,
ekki síður nauðsynlega en trúar-
brögðin, og er það ekkert furðu-
legt, þar sem hvorttveggja hafa
verið aðal leiðtogar mannkyns-
ins frá ómuna tíð. Þeir sem vitr-
astir eru segja að það sé mis-
brúkun peninganna sem meinun-
um valdi. Og er það rétt. En er
nokkur ástæða til að ímynda sér,
að það sem frá upphafi vega
sinna hefir orðið mannkyninu til
hinnar mestu bölvunar, og altaf
vaxandi — fari nú á næstunni
að skifta um ham og verða
mannkyninu til blessunar ? Þetta
getur ekki átt sér stað; að
minsta kosti ekki fyr en búið er
að umskapa hinn illa djöful trú-
arbragðanna — í góðan guð —
og um leið eru trúarbrögðin úr
sögunni. — Þegar misbrúkun
peninganna er lokið, þá eru pen-
ingarnir sömuleiðis úr sögunni,
sem píslartæki. — öll viðskifti
manna á milli, verða þá social
Credit, á meðan að mannkynið
vill halda reikning á því sem það
þarf sér til lífsviðurværis. Sú
eina byrjunár tilraun sem gerð
hefir verið og miðaði að því að
afnema misbrúkun peninganna,
og snúa þeim í lífvænlegan
möguleika, var gerð af Aber-
hart stjórninni í Alberta, en ó-
gilt að mestu leyti, af sambands-
stjórninni. ‘ Svo maður sér, að
það er við ramman reip að draga
að afnema misbrúkun pening-
anna sem vonlegt er, þar sem
peningavaldið byggist algerlega
á misbrúkun þeirra. Og þarf
varla að minna menn á herútbún-
að, þjóðamorð og hungurkreppu
— sem er nú a dögum mest á-
berandi misbrúkun peninganna.
VI.
Píslartæki eru þeir peningar,
sem að átt er við, þegar talað er
um það afl, eða vald, “sem steyp-
ir mannkyninu fram af glötunar-
stapa styrjaldanna”. Og plágu
má nefna þá peninga sem brúk-
aðir eru til að hefta eða kreppa
alla framsókn þjóðanna á þeim
sviðum sem miða til sjálfs-
bjargar, sjálfstæðis og mann-
dóms. Það er bæði fróðlegt og
nauðsynlegt að brjóta þessi pen-
ingamál svo til mergjar, að skiln-
ingur og þekking kæmi þar í stað
skilningsleysis og fáfræði.
En því til sönnunar að pening-
ar þýði það sem hér að framan
hefir verið sagt, og þurfi að
hverfa úr mannheimi, sem
stjórnandi ofurvald, set eg hér í
næsta kafla dæmi, sem hver og
einn getur reiknað sjálfur,þó
óreikningsfróður sé; um útkom-
una efast eg ekki, og veit að hún
getur ekki orðið nema á einn veg.
Framh.
- NAFNSPJÖLD -
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Bldg.
Skrlfstofusíml: 23 674
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er að flnni á skrifstofu kl. 10—ir
f. h. og 2—6 e. h.
Heimili: 46 Alloway Ave.
Talsimi: 33 158
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
Baggage and Furniture Moving
591 SHERBURN ST.
Phone 35 909
Aimast allskonar flutnlnga fram
og aftur um bæiim.
MARGARET DALMAN
TEACHER OF PIANO
854 BANNINO ST.
Phone: 26 420
Á FIMTÍU ÁRA AFMÆLI
Frh. frá 3. bls.
alt ungt fólk — siðferðislega og
heilsufræðislega nauðsynlegt. —
Fyrir kristið fólk — ágæt einka-
réttindi.
Og viturlegt er bindindi
fyrir alla.
f nafni stórstúkunnar og allra
embættisbræðra og systra henn-
ar, færi eg ykkur blessunar ósk-
ir, á ykkar heiðursdegi. Vona eg
og óska, að þetta nýbyrjaða
tímabil færi okkur öllum nýtt líf,
og nýja krafta til að vinna meira
fyrir sanna gleði, svo við verð-
um okkur sjálfum til gagns, og
öðrum til hjálpar.
í trú, von og kærleika,
A. S. Bardal,
stórtemplar.
Axel V. Tulinius látinn
Axel V. Tulinius, fyrrum for-
tjóri Sjóvátryggingarfélags ís-
lands, lézt í gær í Kaupmanna-
höfn.
Hafði hann átt við vanheilsu
að stríða undanfarið og hafði
dvalið í Kaupmannahöfn síðustu
mánuðina.—Alþbl. 9. des.
EF ÞÉR ÞJÁIST
AF GIGT
klippið petta rn
75c askja ókeypis ttl sjúklinga.
Austwr í Syracuse í New York fanst
meðal Sem hundruðir sjúkling-a segja að
"velti ágætis bata.” Mörg dæmi eru sögð
af skjótum bata, eftir fárra daga notkun
Þessa lyfs, ier alt annað hafði reynst
gagnslaust.
Meðalið hreinsar burtu eitur sitíflur í
líkamanum með því, að það verkar á
lifrina og eykur gallrenslið sem aftur
losar úr innýflunum óhreinindi, jafnframt
I þvf sem það verkar á móti þvag-sýru og
! kalk-söltum sem hefta eðlilega blóðrás,
: raska verkun nýrnanna, er leiðir af sér
! stirðr\un og bólgu, etc. prautir og sár-
indi virðast oftast hjaðna og að engu
verða.
MeSal þetta er í fyrstu var komið á
framfæri af Mr. Delano, er svo gott, að
sonur hans hefir seitt upp skrifstofu i
Canada og óskar eftir að allir Canadiskir
sjúklingar er þjást af gigt geti fengið 75c
öskju af þvi til þess að reyna hvað það
gerir—áður en þelr leggja út fyrir það
einn eyri. Mr. Delano segir: “Til þess að
lækna gigt hvað þrálát, 111 eða gömul
sem hún er, og jafnvel eftir að allar
lækninga tilraunir hafa brugðisf skal eg
senda yður, ef þér hafið ekki áður reynt
þetta lyf, 75c öskju á fullri atærð, ef þér
klippið úr þessa auglýsingu og sendið
hana til min ásamt nafni yðar og heim-
ilisfangi. Ef þér svo viljið, megið þér
láta lOc atamp fylgja sem borgun upp f
umbúðir og burðargjald.”
Skrifið F. H. Delano, 1802-S Mutual
Life Bldg., 455 Craig St. W., Montreal,
Ctanada. Eg get aðeins sent edna öskju á
sama heimili.
ÓKEYPIS 1” •
EYÐANDI
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
LögfrœOingur
702 Coníederation Life Bldg.
Talsfmi 97 024
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFANSSON
ISLENZKIR LÖGFRÆÐINOAR
á öðru gólfi
325 Main Street
Talsimi: 97 621
Hafa einnig skrlfatofur að
GimU og eru þar
að hdtta, fyrsta miðvikuda* f
hverjum mánuðt.
M. HJALTASON, M.D.
ALMENNAR LÆKNINOAM
Sérgrein: Taugasjúkdómar
Lætur útl meðöl 1 viðlögum
Viítalstímar kl. 2—4 «. k.
7—8 að kveldinu
Simi 80 857 666 Victor St.
A. S. BARDAL
selur likkistur og annaat nm útfar-
lr. Allur útbúnaður sá beeti. _
Enníremur eelur hann alUkooar
minnisvarða og legsteina.
843 SHERBROOKE ST.
Phone: 86 607 WINNIFEO
Dr. S. J. Johannesion
818 Sherbum Street
Talsiml 80 877
VlOtalstími kl. 8—5 e. h.
Dr. D. C. M. HALLSON
Physlclan and Surgpeon
264 Hargrave (opp. Elaton's)
Phone 22 775
Rovatzos Floral Shop
*06 Notre Dame Ave. Phone 94 054
Fresh Cut Flowers Dally
Plants in Season
We specialize in Weddlng &
Concert Bouquets 8c Funeral
Designs
lcelandlc spoken
THL WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding
Rings
Agents for Bulova Watche*
Marriage Licenses Issued
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
ISLENZKUR T ANNLÆKNIM
212 Curry Bldg., Winnlpeg
Oegnt póethúslnu
Simi: 66 216 Heimilit: ti tu
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Inmranee and Financial
Agents
Slml: 94 221
M« PARIB BLDQ.—Wlnnlpeg
Gunnar Erlendsson
Pianokennarl
* Kenslustofa: 701 Victor St.
Slmi 89 535
Omcs Phoni
87 293
Ris. Pnoni
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
1M MKDICAL ARTS BUTLDINQ
Oittci Hotma:
12-1
4 r.M. - « r.u.
4ND BT APPOINTXBNT