Heimskringla - 26.01.1938, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
mmwmwmwwwmmiwwwmm'WM^
LJÓSHEIMAR
Saga þýdd úr ensku af séra E. J. Melan
Tvær fallegar brýr voru yfir gjámar, var önnur
þeirra framan við húsið en hin að aftan. Afi
minn hafði verið mjög stórhuga er hann byrj-
aði húsið, en þar sem það var eins og grafið í
skóginum, naut það sín ekki. En niður að vatn-
inu var fallegt engi og á því stóð vatnsturn,
en rétt að vestan verðu við steingarðinn sá eg
dálitla kirkju, og ennþá lengra í sömu átt, sást
móta fyrir byggingum Sankti Agata skólans
og skygði á þær skógarbelti.
Mér var skemt er eg husgaði um stiltar
nunnur og skólastúlkur sem nágranna mína, og
alt sem eg óskaði, hvað þær snerti, var að þær
héldu sig sín megin við steingarðinn.
Eg heyrði á bak við mig hið gætilega fóta-
tak þjónsins.
“Góðann daginn, Mr. Glenarm. Eg vona
að þér hafið hvílst vel, herra minn.”
Hann var eins alvarlegur í útliti og vant
var og framkoma hans var eins kurteis og
kvöldið áður. Ekki virtist honum bregða neitt
þótt eg virti hann fyrir mér; eg tók eftir því að
hann var fagur eygður mjög.
“Þetta kallaði Mr. Glenarm pallinn. Eg
held að það sé úr Hamlet, herra minn.”
Eg hló hátt: “Elsinora: Pallur fyrir fram-
an kastalann.”
“Þetta var nú ein af smáhugmyndum Mr.
Glenarms.”
“Og vofan — hvar hvílist hin myrta,
danska hátign að deginum til ?”
“Eg er hræddur um að hún hafi aldrei ver-
ið fengin, herra! Eins og þér sjáið, þá er
húsið ekki nema hálfgert. Húsbóndinn sálugi
gat ekki lokið við alt eins og hann ætlaði sér
að hafa það.”
Bates brosti ekki. Eg hugsaði mér að
hann mundi aldrei brosa. Eg furðaði mig á
því, hvert afa mínum hefði fallið deyfð hans.
Afi minn var sjálfur kaldhæðinn, og sennilega
hefir hann skemt sér við að hæðast að þjón-
inum.
“Þér getið borðað morgunmatinn hvenær
sem þér viljið, og samkvæmt þeirri yfir-
lýsing fór eg inn í borðstofuna.
Dagblað var hjá diskinum mínum; það
var morgunútgáfa eins dagblaðsins í Chicago.
Hugsaði eg með mér er eg las fyrirsagnir frétt-
anna, að eg væri eigi með öllu útilokaður frá
umheiminum.
“Afi yðar leit varla nokkurntíma í blöðin.
Hann var áhugasamari fyrir liðna tímanum.
Hann gat varla talist mjög nýmóðins, ef eg
mætti svo að orði komast, herra minn.”
“Þú hefir alveg rétt fyrir þér þar, Bates.
Hann var miðaldamaður að hugsunarhætti.”
“Þakka yður fyrir orðið, herra. Eg heyrði
hann oft nefna sig það sjálfur. Afi yðar þótti
góð óbrotin eggjakaka. Eg vona að yður falli
hún vel líka.”
“Hún er alveg ágæt Bates og kaffið þitt er
fyrirtak.”
“Þakka yður fyrir, Mr. Glenarm. Maður
gerir það sem maður getur.”
Hann hafði sett mig þannig við borðið, að
eg sneri að glugganum, sem var bæði þægi-
legra fyrir mig og hættu minna, og mat eg það
við hann. Brotna rúðan sagði söguna af til-
ræðinu kvöldið áður.
“Eg mun gera við þetta í dag,” mælti Bates
er eg leit á rúðuna.
“Þú veist að eg verð að dvelja hér árlangt,
eg býst við, að þér séu kunnugir skilmálarnir,”
mælti eg.
“Já svo er víst, Mr. Glenarm.”
“Eg er námsmaður og alt sem eg óska
eftir er að hafa næði.” Þetta sagði eg honum
til að sýna að eg væri húsbóndinn, þótt hann
væri óefað í þjónustu Pickerings og fengi sínar
fyrirskipanir frá honum.
“Eftir einn eða tvo daga, þegar eg er orð-
inn kunnugur stað þessum mun eg taka til
starfa í bókaherberginu. Þú getur fært mér
morgun matin hálf átta, hádegis matinn klukk-
an hálf tvö, en miðdegismatinn sjö.”
“Þetta var matmálstími húsbóndans sál-
aða.”
“Gott er það. Og eg mun éta hvað sem þú
býður mér nema 'súpu og sauðakjöt, bakað nið-
ursaxað kjöt og niðursoðin jarðarber. Eins
og þú veist Bates, þá eru þau ekki vel fallin
fyrir geðsmunina.”
“Því er eg alveg samþykkur, herra minn,
ef eg mætti segja svo.”
“Og reikningarnir----”
“Mr. Pickering sér fyrir þeim. Hann
sendir mér peninga fyrir kostnaðinum.”
“Svo þú verður að standa honum reikn-
ingsskap nú eins og áður?”
“Það held eg að sé hugmyndin, herra
minn.”
Það er ekki skemtilegt að vera öðrum
þannig háður. Eg stóð upp þegjandi og fór
út í forstofuna.
“Þér viljið kannske fá lyklana? Það eru
tveir að öðru hliðinum og einn að hinu hliðinu.
Þeir eru merktir, eins og þér sjáið og hérna er
lykillinn að framhurðinni og hérna er lykillinn
að naustinu, sem þér spurðuð eftir í gær-
kveldi.”
Eftir að hafa varið klukkutíma í að taka
upp farangur minn, fór eg út. Eg hélt að það
væri rétt að símrita Pickering um komu mína.
Mér létti í skapi er eg kom út í sólskinið og hið
hressandi vetrarloft. Var nú alt umhverfið
öðruvísi en kvöldið áður í mykrinu.
Mér veittist létt að finna hliðið og sá eg að
steinveggurinn var ekkert smásmíði og vel
bygður og furðaði mig á hversu mikið fé var í
hann lagt. Hugsaði eg með mér að vel mætti
eyða fé á betri hátt, en að girða skóga í Indi-
ana á þennan veg. En eignin var mín, eða
svo gott sem mín eign, og það var alveg þýð-
ingarlaust að fást um dutlunga afa míns, sem
nú var dáin. Eftir eitt ár gat eg rifið niður
veggin ef mér líkaði það, og hvað viðvék hálf-
gerða húsinu þá ætlaði eg að breyta því eða
selja það eftir því sem mér sýndist.
Yfir höfuð þá skánaði geðslagið og hugsaði
eg nú ekki framar um tilræðið kvöldið áður. Eg
mætti fáeinum bændum á veginum og heilsuðu
þeir mér eins og venja er til þar í landi, og
litu um leið með vanþóknun á búning minn. Eg
kom ofanað vatninu og horfði á það með að-
dáun. Neðan við aðalstrætið í Annandale var
bryggja og þar var fjöldi báta lagðir upp yfir
veturinn. Er eg gekk fram hjá lenti maður í
smábát við bryggjuna. Hann batt bát sinn og
gekk upp til þorpsins hröðum skrefum, en leit
á mig djarflega að sveitafólks sið.
“Góðan daginn!’ sagði eg. Er nokkuð um
andir nú?”
Hann stansaði, kinkaði kolli og gekk við
hlið mína.
“Nei, ekki nægilegt til að fást við þær.”
“Það þykir mér slæmt. Eg hafði hugsað
mér að ná í fáeinar.”
“Eg býst við að þér séuð hér ókunnugur,”
mælti hann og horfði á mig, hefir búningur
minn sjálfsagt frætt hann um það.
“Það er rétt til getið. Eg heiti Glenarm og
er nýkominn.”
“Eg gat mér þess til. Við höfum búist við
yður hérna í þorpinu. Eg er Jón Morgan eftir-
litsmaður sumarhúsanna hérna við vatnið.
“Eg býst við að þið hafið allir þekt afa
minn hér um slóðir?”
“Já, það á nú svo að heita að við þektum
hann og þektum hann ekki. Hann var ekki svo-
leiðis maður að hægt væri að kynnast honum á
svipstundu. Hann var fremur einrænn. Hann
reisti þennan múr til þess að halda okkur úti,
en það var óþarfi fyrir hann. Við erum ekki
afskiftasamir hér um slóðir, og þér er óhætt
að trúa því að sumargestirnir hérna gerðu
honum aldrei átroðning.”
Það var andúðarblær í röddinni, svo að eg
flýtti mér að bæta við:
“Eg er viss um að þú misskilur tilgang
þessa veggs. Afi minn lagði stund á bygging-
arfræði. Hún var uppáhald hans. Húsið og
þessi garður vóru tilraunir til að þjóna lund
hans. Eg vona að fólkið hérna í þorpinu hafi
enga óvild gagnvart minningu hans eða mér.
Meira að segja atvinnan við þessar byggingar
hans, hlýtur að hafa verið góð sending hingað
í sveit.”
“Hún hefði átt að vera það,” mælti hann
þurlega; “en því var nú ekki að heilsa. Hann
flutti inn heilan hóp af allra einkennilegasta
fólki, til að vinna verkið. ítali eða Grikki eða
einhverja útlendinga. Þeir reistu múrinn og
hann lét þá vinna að húsinu í hálft ár. Hann lét
þá varla koma undir bert loft, og þegar þeir
höfðu lokið við verkið, hlóð hann þeim á lestina
dag einn og þeir voru horfnir.”
“Það var honum líkt,” mælti eg og mintist
hversu leyndardómsfullir vegir afa míns voru.
“Eg býst við að hann hafi verið eitthvað
ruglaður,” sagði maðurinn mjög ákveðinn.
Það leit út fyrir að hann kærði sig ekki
um að stofna til vináttu við heimilisfólkið frá
Glenarmshúsinu. Hann var um fertugt, ljós-
hærðut, með gult skegg og ljósblá augu. Hann
var illa búinn með gamlan hatt á höfðingu.
“Jæja, eg býst við að eg verði að ábyrgjast
hann og' gerðir hans,” mælti eg gramur yfir
ólund náungans.
Við vorum nú komnir inn í mitt þorpið og
yfirgaf hann mig skyndilega, og fór inn í búð
eina hinumegin við strætið. Eg fór til járn-
brautarstöðvarinnar. Þar var stöðvarstjóri og
afhenti eg honum símskeytið og borgaði hon-
um fyrir það.
Viljið þér að skeyti yðar séu borin heim að
húsinu?” spurði hann.
“Já, ef þér viljið gera svo vel og gera það
fyrir mig,” svaraði eg, en hann sneri sér að á-
höldum sínum á borðinu án þess að segja meira.
Það virtist skynsamlegt að kynna sig á
bréfhirðingastaðnum svo að eg kynti mig
stúlkunni, sem stóð við afhendingar gluggann.
“Þér hafið pósthólf,” mælti hún og Mr. Bates
hefir leigt dreng til að bera út til yðar bréfin.”
Bates hafði sjálfur gefið mér þær upplýs-
ingar, en stúlkunni þótti víst gaman af að fá
tækifæri til að sýna andúð sína er hún sagði
þetta. Því næst keypti eg mér sápu í aðal-
lyfjabúðinni og bréf af reyktóbaki í einni búð-
inni, þótt eg ekki þyrfti þess með. , Fólkið í
þorpinu vissi auðsæilega um komu mína og
var eg svo hégómalegur að álíta, að koma mín
mundi vekja áhuga hjá því. Stúlkan í pósthús-
inu og þjónarnir í búðunum voru mjög kuldaleg
í viðmóti við mig, eins og þeir hefðu ákveðið að
vera þannig fyrirfram.
Eg ypti öxlum og sneri heim. Afi minn
hafði arfleitt mig að skemtilegum mun, þar
sem tortryggni þessi var. Var það sjálfsagt
afleiðing af því, að hann hafði flutt inn hið
erlenda verkafólk. Hinn ólundarlegi Morgan
hafði drepið á það, en það gerði ekki mikið til.
Eg hafði ekki komið til þess að hæna að mér
bændurnar, heldur til þess a breyta samkvæmt
fyrirmælum erfaskráarinnar hans afa míns. Eg
var eins og í herþjónustu og þótti best að þorps-
búarnir létu mig í friði. Við þetta huggaði
eg mig, og er eg kom niður á bryggjuna sá eg
Morgan sitja þar og dingla fótunum fram af
henni, og reykja pípuna sína.
Eg kinkaði kolli en hann lézt ekki sjá
það. Rétt á eftir stökk hann út í bát sinn og
reri út á vatnið.
Þegar eg kom heim var Bates að verkur
” sínum í eldhúsinu. Það var stórt, ferhyrn.
herbergi, sáust bjálkarnir í veggjunum og var
lágt undir loft. Þar var stórt eldstæði og voru
þar slár til að hengja á potta, en fyrir þæg-
indasakir var þar lítil eldavél.
Hann tók mér með mestu rósemi.
“Já, þetta er skrítið eldhús. Mr. Glenarm
stældi eldhús í Englandi. Hann var stoltur af
því. Það er skemtilegt að sitja hér á kvöldin.”
Hann sýndi mér kjallarann, sem var undir
öllu húsinu og var honum skift niður í afskap-
lega stór herbergi. Eitt þeirra var með þungri
eikarhurð járnbentri og var á henni op með
járnrimlum fyrir og gluggamir í sömu leið;
fyrir hurðinni var þungur lás. Þetta gaf til
kynna fanga klefa og er eg hræddur um, að
þetta eins og mörg önnur fyrirtæki afa míns
hafi verið dýrt spaug. Eg bölvaði — eg hló
ekki, er eg hugsaði til þess. En mér til mestu
ánægju var þar ekki inni nema kartöflur. Eg
spurði Bates ef hann vissi til hvers afi minn
hefði ætlað þetta herbergi.
“Þetta var ein af hugmyndum húsbónd-
ans sáluga. Hann sagði einu sinni við mig, að
það væri alveg eins gott að hafa dyblissu í
hverju fullkomnu húsi. Þarna birtist fyndni
hans og hún kemur sér ágætlega fyrir kartöfl-
urnar.”
f öðru herbergi fann eg einkennilegt safn
af ljóskerum með öllu hugsanlegu lagi og stíl;
næst því herbergi var annað, fult af látúns
ljósastikum, mjög einkennilegum. Skildist mér
þá hvers vegna hann dó fátækur. Það var furðu-
legt að maður með slíkum ástríðum skyldi hafa
haft fé til að láta eftir þeim.
Eg fór upp á fyrstu hæð hússins og athug-
aði nöfnin á bókunum. Því næst reykti eg pípu
mína og las f jarskalega leiðinlegan kafla í ennþá
lieðinlegri bók, er hét Endurvakning Norman-
skra áhrifa. Því næst fór eg út og taldi mér
trú um, að eg mundi komast betur niður í starf-
ið innan fárra daga. Klakkan var ekki orðin
ellefu og það var dauflegt innan steinveggjanna.
Veturinn var fyrir höndum og þá var nægur
tími til bókiðna. Úti var haustlandslagið í
allri sinni dýrð.
Bates var að kljúfa við úti við viðarhrúg-
una á bak við húsið; iðjusemi hans hafði þegar
vakið teftirtekt mína. Hann hafði hina rólegu
framkomu hins iðna starfsmanns.
“Jæja Bates, ekki ætlar þú að láta mig
krókna í vetur. Það hlýtur að vera nægilegur
viður í þessum býng yfir allan þennan vetur.”
“Já, herra eg var bara að kljúfa dálítið af
betri sortinni af viðnum. Við brennum bara
gömlu trjánum, sumarstormarnir skemma
skóginn mjög mikið.”
Eg gekk yfir að girðingunni, sem vissi að
skólanum. Veggurinn á þá hliðina var eins
ramgjör, og á honum fann eg járnhlið, læst
með lás og keðju. Stoðirnra beggja megin við
hliðið voru hærri, en eg gat náð, og mjög digrar.
Þar sem eg sat þarna á veggnum heyrði eg
braml mikið í skóginum og rifrildi, gaf það til
kynna, að einhver væri að veita öðrum eftirför.
Eg kúrði mig niður á garðinn og beið átekta.
Rétt í þessum svifum hraklaðist maður fram úr
skóginum og hrasaði um rótarflækju eina, tíu
metra frá því þar sem eg var. Mér til mestu
undrunar sá eg að það var Morgan, sem eg
hafði kvnst um morguninn. Hann stóð á fætur,
formælti óhepni sinni og hljóp fast með garðin-
um niður að vatninu. Rétt á eftir birtist sá,
WINNIPEG, 26. JANÚAR 1938
sem honum veitti eftirför. Það var Bates, auð-
sæilega mjög reiður, með sár mikið á enninu. —
Hann bar þunga kylfu að vopni, og er hann
hafði hlustað eftir fótataki fjandmanns síns
flýtti hann sér á eftir honum.
Þetta kom mér ekkert við, þótt eg geti eigi
neitað því að forvitni mín vaknaði. Eg reis upp
og stökk yfir á skálaflötina og kveikti mér í
vindli, þakklátur fyrir það, hvað girðingin gaf
mér gott tækifæri til að athuga umheiminn.
Er eg leit í áttina til litlu kirkjunnar sá
eg tvær nýjar persónur birtast á leiksviðinu.
Það var vík í skóginum, og þar stóð stúlka og
talaði við karlmann. Hún hafði hendurnar í
kápuvösunum. Hún hafði rauða skozka húfu
á höfðinu, er stakk af við gráan skógin.
Þau voru ekki meira en tuttugu fet frá mér
og sneru við mér hliðinni og heyrði eg rödd
stúlkunnar greinilega er hún yrti á félaga sinn.
Hann var í prests búningi, vesti upp í háls, og
áleit eg hann vera prestinn, sem Bates hafði
minst á. Eg hefi aldrei lagt það í vana minn
að standa á hleri, en stúlkan var að bera fram
einhverja bón og hinn risavaxni prestur vakti
hjá mér slíka andúð, að eg stóð kyr í sömu
sporum.
“Ef hann kemur hér, fer eg í burtu, svo þér
getið skilið það, og sagt honum það. Eg mun
ekki taka á móti honum undir neinum kringum-
stæðum, og eg er að fara til Florida eða
Californníu, í bifreið og mér er sama hver
fyrir henni ræður.”
“Auðvitað ekki, auðvitað ekki, nema að
þér viljið,” sagði presturinn. “Þér skiljið að eg
er aðeins að bera yður boð hans. Hann hélt að
það væri best-----”
“Að skrifa mér ekki, né systir Theresu,”
tók stúlkan fram í fyrir honum fyrirlitlega. —
“En hvað hann er vitur.”
“Og eg heimskur,” sagði presturinn hlægj-
andi. “Jæja eg þakka yður fyrir að gefa mér
tækifærið að skila þessum boðum.”
Hún brosti, hneigði sig og gekk í burtu
hröðum skrefum 1 áttina til skólans. Prestur-
inn horfði á eftir henni fáein augnablik og gekk
því næst í hægðum sínum í áttina til vatnsins.
Hann var ungur maður, nauðrakaður og dökkur
á brún og brá og svo herðabreiður að eg öfund-
aði hann. Eg gat þó ekki giskað á, hve mikinn
þátt þessi þreklegi maður ætti eftir að taka í
kjörum mínum. En er eg hélt heimleiðis þá
hugsaði eg um stúlkuna, en ekki um þennan
stæðilega prest, Hún var eitthvað svo fjörleg
og stjálfstæð í hreyfingu og búnaði og ef rauða
húfan hennar var eins og einkenni systra-
skólans, þá var ekki svo afleitt að vera í ná-
grenni við hann.
Eg kom því heim í bezta skapi og með góðri
matarlyst og settist að borðinu.
IV. Kapítuli
Stúlkan og barkarbáturinn
“Þessir ávextir eru af landeigninni, herra
minn. Mr. Glenarm þóttu þeir góðir.”
Eg hafði aldrei séð þesskonar ávöxt fyrri
og kalinn börkurinn var alt annað en álitlegur,
en er eg smakkaði sjálfan ávöxtinn fanst mér
hann unaðslegur. Bates horfði á mig með lotn-
ingarfullri ánægju. Alvara hans hafði ekkert
minkað við það, að nú var snyrtileg ræma af
hefti plástri yfir ennið á honum, og fann eg
lykt af sárameðali í herberginu.
“Það er býsna rólegt hérna,” sagði eg eins
og til að gefa honum tækifæri til að segja frá
því, sem skeð hafði um morgunin.
“Þér hafið alveg rétt fyrir yður, herra
minn. Afi yðar var vanur að segja, að þetta
væri friðarins heimkynni.”
“Þegar enginn skýtur á mann gegn um
gluggana,” skaut eg inn í.
“Slíkt getur komið fyrir hvern mann, en er
ekki líklegt að henda nema einu sinni, ef eg
mætti koma með slíkan spádóm.”
Hann mintist ekki á slaginn við umsjónar-
manninn og eg ákvað að geyma það, sem eg
vissi hjá mér, og lofa þorparanum að hengja
sjálfan sig í sinni eigin snöru. Eg hugsaði sem
svo, ef að Bates væri Pickering ótrúr, þá kæmi
hann upp um sig fyr eða síðar. Er eg leit á
hann og hann tók ekki eftir því, þá furðaði eg
mig á hversu frámunalega hann var aumingja-
legur, þar sem hann stóð með krosslagða
handleggina bak við stól minn.
Hann hrökk við og roðnaði og lyfti hend-
inni upp að enninu.
“Eg varð fyrir dálitlu slysi í morgun, herra
minn. Viðurinn er seigur og ein spýtan hitti
mig í ennið.”
“Það’ er slæmt,” mælti eg. “Það væri rétt-
ast fyrir þig að taka þér hvíld seinni hluta
dagsins.”
“Þakka yður fyrir, en þetta er ekki neitt.
En yður þykir þetta kannske óprýði.”
Hann kveikti á eldspýtu fyrir mig og eg fór
án þess að horfa á hann aftur, en er eg steig
yfir þröskuldinn inn í bókastofuna þá ákvað eg
þetta: “Bates er lygari og á freka óvini. Það
er betra að hafa gætur á honum.”