Heimskringla - 04.05.1938, Qupperneq 5

WINNIPEG, 4. MAl 1938
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
Útför Jóns fór fram mánudag-
inn 13. des. frá samkomuhúsi
bæjarins. Stýrði séra Jakob
Jónsson frá Wynyard útfarar-
athöfninni. Auk hans flutti Rev.
J. Wilkinson, kveðju og minn-
ingarorð fyrir hönd hinna hér-
lendu samverkamanna og sam-
sveitunga. Var útfararathöfnin
öll mjög tilkomumikil. Jarð-
sett var í grafreit íslendinga
norðan við Foam Lake.
Með Jóni er til moldar genginn
sérstakur gáfu- og skýrleiks-
maðnr og hinn bezti drengur.
“Hans brann glaðast innri eldur,
Hið ytra virtist sumum kalt,
Við allra var hann fjöl ei feldur
Fann ei skyldu sína heldur
Að heiðra ’ið sama og aðrir alt.
Öllu því sem íslands bygðir
Áttu að fornu og nýju gott
Unni hann, feðra táp og trygðir,
Taldi hann vorar beztu dygðir
En út af dæju óláns vott.”
R. P.
FJÆR OG NÆR
Jóhannes skáld Húnfjörð frá
Árnesi kom til bæjarins í gær.
* * *
Dr. Ingimundson verður stadd-
ur í Riverton þ. 10. maí n. k.
* * *
Vorið
Velkomin Harpa! hingað til vor,
Með hljómana blíðu frá strengj-
unum þínum,
Til þess að auka afl vort og þor,
Og um ferð að skapa, á bjartari
línum,
og þar, að laða fram, liðugri spor.
—Ljósberum fylgja, að heim-
kynnum sínum.
A. J. J.
* * *
Föstudaginn 22. apríl voru þau
ólafur Tryggvason Kristjánsson
frá Gimli og Sena Johnson frá
Riverton, gefin saman í hjóna-
band af séra Rúnólfi Marteins-
syni, að 493 Lipton St. Heimili
þeirra verður að Gimli.
* * *
Hinn 23. þ. m. fór fram gift-
ing ungfrú Kristínar Vigdísar
Anderson í Glenboro, Man., og
herra Axel Leonard Oddleifson
frá Winnipeg, Man. Brúðurinn
er dóttir Snæbjarnar A. Ander-
sonar og konu hans Kristínar
sem um langt skeið hafa búið í
Glenboro, en brúðguminn er son-
ur Guðlaugar Oddleifsson ekkju
Sigurðar Oddleifssonar sem í
Komin
að
Giftingu?
. . . spjT JANE DEE
Eruð þér ein wr-brúðurin nú
1938? Eruð þér búnar að
hugsa yður hvernig þér hagið
brúðkaupinu ? Hafið þér
hugsað yður litinn og sniðið
á kjólnum yðar og brúðar-
meyjanna? Eða eruð þér
eins og svo margar konur í
ráðaleysi með að gera upp
huga yðar?
)
Það er í raun réttri reglu-
leg ráðgáta því þér viljið
náttúrlega líta sem bezt út.
Því þá ekki að senda mér
línu? Segið mér hverskon-
ar brúðkaup þér setlið að
hafa, — fer giftingin fram í
heimahúsi, í kirkju, að
morgni, eftir hádegi, að
kveldi, farið þér í fqrðalag, á
giftingar túr ? Mér væri stór
ánægja að því að veita yður
bendingar og aðstoða yður
með fata tilbúninginn, litar
og efnisval.
Þetta er ávalt stór við-
burður í æfi ungra kvenna.
Því þá ekki að haga svo til
að hafa það MÓÐINS GIFT-
INGU?

EATO NS
mörg ár hafa búið í Winnipeg.
Giftingin fór fram í íslenzku lút.
kirkjunni þar í bænum að við-
stöddu öllu nánasta skylduliði á-
samt fjölda vina og kunningja
hinna ungu hjóna. Vígsluna
framkvæmdi sr. E. H. Fafnis
sóknarprestur brúðarinnar. —
Framtíðarheimili ungu hjónanna
verður við Seven Sisters Falls,
Man., þar sem brúðguminn er
raffræðingur.
* * *
Séra K. K. ólafsson flytur
messur í Vatnabygðum í Sask-
atchewan sunnudaginn 8. maí,
sem fylgir:
Hólar kl. 11 f. h.
Foam Lake kl. 2 e. h. (fljóti
tími').
Elfros kl. 4 e. h.
Kristnes, kl. 8 e. h. (fljóti tími)
Allar messurnar verða á ís-
lenzku
* * *
Sumarkoma
Veturinn er að fara oss frá
Fljótt þá kulda linnir;
Sumarið kemur eftir á,
Sem æskunnar líf til kynnir.
G. J. Papfjörð
Skrifað á spítala, 24. apr. 1938
♦ * *
Gefin sam.an í Hjónaband í
Jaraslaw, Man., þ. 30. apríl. —
Herman bóndi Goldhordt og
Martha Wolchuk, bæði til heim-
ilis í Jaraslaw. Séra Sigurður
ólafsson gifti.
* * *
Guðni Brynjólfsson, 82 ára að
aldrr, frá Churchbridge, Sask.,
flytur alfarinn nú í vikunni til
Gimli. Heimili hans verður á
Betel.
HAGNÝTING SJÁVARAF-
URÐA 1 ÞÝZKALANDI
Vegna hráefnaskortsins heima
fyrir og skorts á erlendum gjald-
eyri til þess að greiða fyrir inn-
flutt hráefni, hafa Þjóðverjar á
síðari tímum tekið sér fyrir
hendur að afla sér hráefna, þar
sem þeim er það frjálst, og alt
er undir þeirra eigin framtaki og
dugnaði' komið. Þeir hafa með
öðrum orðum tekið sér fyrir
hendur að nota æ meira þau hrá-
efni, sem þeir geta fengið úr
sjó. Og þar geta þeir fengið ó-
takmarkaðar birgðir af vissum,
mjög nytsamlegum efnum til
margvíslegrar notkunar.
Það er sagt, að Þjóðverjar hafi
lengi vel ekki verið miklar fisk-
ætur — þeir hafi yfirleitt tekið
kjöt fram yfir fisk. Á undan-
gengnum árum hefir þjóðin ver-
ið hvött með ýmiskonar auglýs-
ingastarfsemi til þess að borða
meira af fiski, og hefir það bor-
ið mikinn árangur. Fisksalan
innanlands hefir verið skipulögð
betur, meðferð fisks o. s. frv. Og
í öllum borgum inni í landinu er
nú auðið að fá ferskan fisk dag-
lega.
Þá hefir verðlag á fiski orðið
jafnara og hagstæðara. Enn er
þess að gæta, að mikið hefir ver-
ið unnið að því að kenna þýzkum
húsmæðrum að matreiða fisk á
fleiri vegu en áður og hafa þýzku
kvenfélögin staðið þar framar-
lega í flokki. Þá má geta þess,
að Þjóðverjar eru sjálfir farnir
að stunda ostruveiðar í Norður-
sjó, en áður fluttu þeir inn mikið
af ostrum frá Hollandi.
Enn má drepa á hinar auknu
hvalveiðar Þjóðverja, en þeir
eiga nú stór stöðvarskip og heil-
an flota hvalveiðara, og stunda
hvalveiðar bæði í Norður-At-
lantshafi og suðurhöfum. Hval-
lýsi er nú notað í Þýzkalandi í
stað ýmiskonar olíutegunda, sem
áður voru notaðar til matargerð-
ar, og tilraunir eru nú gerðar til
þess að meðfara hvalkjöt þann-
ig, að það verði eftirsótt til
manneldis.
Alt þetta miðar að því, að
Þjóðverjar þurfi ekki að vera
upp á aðrar þjóðir komnir með
matvæli. Einnig það, að Þjóð-
verjar hafa nú heilan flota skipa,
sem stundar hákarlaveiðar, en
hákarlsskrápinn nota þeir við
The Castaway
If you had eyes, you could see the Angel by his side,
So clear the night is, the moon-light soft and white.
Star-dust lies sprinkled on the lonely beach,
While purple waves fall, sobbing deep and low,
Of misadventure, burnt-out hopes,
Of treachery and wastrel friends of long ago.
Spread-eagled on the shore, a spineless hulk,
Lies the man, his face pressed in the cool, wet sand.
Tossed on the shore, like rotted driftwood,
A misshapen thing, which mars the smooth, white shore.
Strong hands seize the pulpy, twisted form,
And lift the broken castaway to his knees;
A voice in his ear: “Stand up, keep moving,
Don’t look back. Remember only this,
“It’s not what you were, but what you’re going to be,
That counts.”
(“Luanne!—Your unseen presence
Leads me to the healing Light,
I saw but dimly in the past.
Again your heart-beat echoes in my heart,
The cool, clean look I remember in your eyes,
Brings release from fear.”)
The man stands up and turns and walks,
East he moves to meet the rising sun,
And life and love for evermore.
T. P.
manna, sem gegndu ráðherra-
störfum og öðrum valdamestu
embættum í ársbyrjun 1936, en
nú hafa ýmist verið fangelsaðir
eða líftlánir sem glæpamenn.
Dómsmálaráðherra Krylenko.
Innanríkisráðherra Jagoda
Fjármálaráðherra Grinko
Ráðherra stjórnardeildarinnar,
sem sér um utanríkisverzlun-
ina, Rosengoltz, (og eftirmað-
ur hans, Wuzer).
Ráðherra stjórnardeildarinnar,
sem sér um þungavöruiðnað-
inn, Mezhlauk.
Raðherra stjómardeildarinnar,
sem annast um annan iðnað,
Lubinov.
Ráðherra stjórnardeildarinnar,
sem sér um hergagnafram-
leiðsluna, Rukminovitsj.
Pósmtálaráðherra Rykov.
Vara-forsætisráðh. Rudzutak.
Landbúnaðarráðherra Ivanov
Ráðherra stjórnardeildarinnar,
sem sér um jarðeignir ríkis-
ins, Kalmanovitsj.
Heilbrigðismálaráðh. Kaminski
Ráðherra stjórnardeildarinnar
fyrir skógarhökk, Lobov.
Vara-utanríkisráðh. Karakhan
og Krestinski
Vara-hermálaráðh. Jurenev.
Þér 8em notið—
TIMBUR
K.AUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birg-Slr: Henry Ave. Eeat
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI . ANÆGJA
framleiðslu ýmiskonar hluta í
stað leðurs, en hákarlinn er að
öðru leyti- aðallega notaðar til
mjölgerðar og er ráðgert að há-
karlsmjölsframleislan í ár nemi
60,000 smálestum. Þar sem nú er
bannað að nota korn til svínafóð-
urs (kornsins er þörf til mann-
eldis) verður þetta mjöl notað
með öðrum efnum til svínafóð-
urs. En Þjóðverjar nota ekki'
sjávarafurðir einvörðungu til
manneldis og skepnufóðurs, held-
ur á marga aðra vegu. Þeim hefir
tekist að framleiða svokallaða
fiskull, sem er þannig samsett,
að 20% er fisk-albumin, en 80%
trjáefni (cellulose). Garn úr
þessari “ull” er sagt næstum ó-
ráðþrota, þegar þeir fundu hætt-
una nálgast.”
Upphaflega mun ívan ekki
hafa ætlað sér að drepa svo
marga. En ótti hans óx með
hverri nýrri aftöku. Hann varð
að halda áfram þangað til Boj-
unum var fullkomlega útrýmt.
Ný embættismannastétt skapað-
ist, sem átti ívan alt að þakka,
upphefð, auð og völd. Henni gat
hann treyst. Hún stóð og féll
með honum.
Sagan endurtekur sig
Josef Stalin útrýmir nú hinni
gömlu yfirráðastétt og skapar
aðra nýja, sem á honum alt að
þakka, völd, einkaréttindi og
Ukraine, Lub-
Hvíta-Rúss-
Stóra-Rúss-
í Kaukasus,
í Uzbekistan,
slítandi og hlýtt vel og það er ■ mannvirðingar. Þetta kemur
ægt að lita það að vild. Ogþað^jQgg^. j ijós maður athugar
er ódýrara en vanaleg ull
f búðargluggum Þýzkalands
má nú sjá bækur bundnar í
“þorskaleðurs”-band, hanska úr
sama efni (þorskroði) o. fl., og
er þetta eins mjúkt og snoturt
og fínasta antilópu-leður. “Hval-
leður” er notað til skógerðar o.
s. frv.—Vísir.
SÍÐARI BYLTINGIN í
RÚSSLANDI
Saga fvans hins grimma
endurtekur sig
Norski blaðamaðurinn Ragnar
Vold hefir nýlega skrifað grein |
í “Dagbladet” um aftökurnar í |
Rússlandi. Vold hefir fylgst vel aldrei hefir ko^ið út fyrir landa-
rás viðburðanna' í Rússlandi síð-
an Kirov var myrtur 1934.
Stalin er mjög tortrygginn að
eðlisfari. Hann vantreysti þeirri
yfirráðastétt, er haft hefir völd-
in í Rússlandi frá upphafi bylt-
ingarinnar og fram á seinasta
ár. Fremstu menn þeirrar stétt-
ar höfðu skapað sér rétt til þess-
arar aðstöðu, sökum þátttöku
sínnar í byltingunni og sköpun
hins nýja Rússland. Þeir áttu
ekki Stalin upphefð sína að
þakka og gátu starfað án hans.
Margir þeirra höfðu dvalið land-
flótta í menningarríkjum Ev-
rópu og voru aðdáendur vest-
rænnar menningar — í fullkom-
inni mótsetningu við Stalin, sem
Forsætisráðh.
jenko.
Forsætisráðherra
landi, Goloded.
Forsætisráðherra
landi', Sulimov.
Forsætisráðher^a
Musabekov.
Forsætisráðherra
Khodjajev.
Forsætisráðherra
Rakimbajev.
Yfirforingi sjóhersins, Orlov.
Yfirforingi lofthersins, Alskins.
Yfirverkfræðingur loftflotans,
Tupolev.
Aðalbankastjóri ríkisbankans.
í’orstjóri rússnesku fréttastof-
unnar
Forstjóri ríkisútvarpsins.
Forstjóri bókaútgáfu ríkisins.
forstjóri ríkishagstafunnar.
Landkynnir (forstjóri) ferða-
skrifstofunnar.
Aðalritstjóri “Iswestia”, aðal-
blaðs kommúnistaflokksins.
Aðalritstjóri “Journal de Mos-
cou”, hins opinbera málgagns
stjórnarinnar út á við.
með honum voru drepnir, Buch-
arin, Zinovjev, Kamenev, Pjata-
kov, fjöldi af framkvæmdar-
stjórum iðnaðarfyrirtækja, verk-
fræðingar, blaðamenn, vísinda-
menn, listamenn, sendiherrar o.
s. frv. Háttsettir embættismenn,
sem hneptir hafa verið í fang-
elsi, skifta orðið mörgum hundr-
uðum, og þó eru þeir sakfeldu,
sem gegnt hafa ábyrgðarminni
stöðum, margfalt fleiri.
Auk þessara eru svo Tuchaks-
jevski og hershöfðingjarnir, sem
Byltingin nr. 2
Hverjir koma í staðinn?
Það eru langmest nýir, áður
óþektir menn. Menn, sem voru á
bernskuskeiði þegar byltingin
hófst, og hafa talið hina gömlu
yfirráðastétt þránd í vegi þeirra
til frama og mannvirðinga. —
Þessum mönnum getur Stalin
treyst. Þeir eru alrússneskir í
eðli sínu eins og hann. Þessa
ungu menn skortir þann hug-
sjónaeld og þá snertingu við
evrópiska menningu, sem hafði
mótað gömlu byltingarforingj-
ana að verulegu leyti og var þess
valdandi, að þeir voru yfirleitt
frábitnir foringjadýrkun, of-
Tadjikistan, \ stækisfullri þjóðernisstefnu og
harðstjórn í Austurlandastíl.
Það er byltingin nr. 2, sem nú
fer fram í Rússlandi. Einvaldinn
Stalin losar sig við Bojana og
skapar nýja yfirráðastétt, sem
er valin af honum sjálfum, alin
upp í kenningum hans, há-rúss-
nesk í öllum hugsunarhætti. Þeg-
ar þeesari byltingu er lokið,
munu áhrifin, sem gömlu bylt-
ingarforingjarnir fluttu heim
frá útlegð sinni í Vesturlöndum,
verða orðin hverfandi lítil í So-
vét-Rússlandi. Stjórnarhættir
Rússlands verða aftur austur-
lenzkir. Innilokunarstefnan og
þjóðernisgorgeirinn mun stöðugt
verða meir og meir hið ráðandi
afl, svo mikils ráðandi', að full
ástæða er til að óttast, að Sovét-
Rúsland verði í þeim efnum
jafnoki Nazi-Þýzkalands.
—N. Dbl.
með flestu því, sem um þessi1
mál hefir verið skrifað, og er
því manna fróðastur um þessi
efni.
Verður hér á eftir rakið aðal-
efnið í grein Volds:
fvan hinn grimmi
Síðari hluta 16. aldar fór fvan
hinn grimmi með völd í Rúss-
landi. Hann lét taka af lífi um
80. þús. manns í stjórnartíð
sinni. Hann þjáðist af einskonar
manndrápsæði og vildi umfram
alt losna við Bojana svokölluðu,
en það var hin gamla embættis-
mannastétt, er hafði stjórnað
landinu meðan Ivan var að vaxa
upp, en hann varð keisari 3 ára
gamall. Hann vildi ekki) vera
háður þeim á neinn hátt eða
þurfa að sækjd stuðning til
þeirra. Hann vildi vera einvald-
ur.
Árið 1570 hóf ívan stórfeld
málaferli gegn helztu mönnum
Bojanna. Hann ásakaði þá fyr-
ir að hafa staðið í óleyfilegu
sambandi við erlent ríkisvald
(Pólland) og hafa undirbúið
byltingu gegn sér. í gömlum
frásögnum segir, að “Bojana
hafi ekki grunað neitt, meðan
verið var að undirbúa aftökur
þeirra og stóðu því fullkomlega
mæri Rússlands.
Árið 1934 hóf þessi yfirráða-
stétt baráttu fyrir auknu lýð-
ræði'. Þetta fanst Stalin sem
ögrun gegn einræði hans. Það
gat orðið valdi hans hættulegt, ef
“lýðræðissinnuð stjórnarskrá”
var sett meðan. gömlu bylting-
arforingjarnir skipuðu öll valda-
mestu embættin. Þessir menn
voru engan veginn ólíklegir til
þess að nota hina nýju stjórnar-
skrá gegn Stalin, þ. e. a. s. til að j
losa sig við hann fyrir fult og
alt. Um líkt leyti byrjaði ýmis-
konar óánægja gegn stjórnar-
stefnu Stalins, svo þessi afleið-
ing af lýðræðissinnaðri stjórnar-
skrá var alls ekki' ósennileg.
Lausn Stalins
Hvað gerði svo Stalin?
Hann samþykti hina “lýðræð-
issinnuðu stjórnarskrá” og byrj-
aði hin annáluðu Moskvamála-
ferli. Á einu ári hefir honum
tekist að brennimerkja alla elztu
menn hinnar gömlu embættis-
mannastéttar sem föðurlands-
svikara og afbrotamenn. Þeii
hafa verið líflátnir eða fangels-
aðir sem glæpamenn, njósnarar
og fasistar.
Þetta eru engar ýkjur. Her a
eftir fara nöfn nokkurra þeirra
PENINGALÁN
til heimilis umbóta
Á þessu ári verða hundruðir heimilisfeðra yfir
alt Canada, sem munu hagnýta sér peningalán
stjórnarinnar til heimilisaðgerða eða til endur-
bóta á húseignum sínum. Lán til þeirra nota eru
nú fáanleg á öllum útbúum Royal Bankans með
hinum þægilegustu skilmálum. Lántakendur
verða að eiga heimili sín og hafa gott lánstraust,
og vera færir um að borga þetta af tekjum sín-
um. Taka má lán alt að $2,000, til umbóta á hús-
eigninni er endurgreiðist mánaðarlega á einu til
fimm árum. Yður er boðið vinsamiegast að eiga
tal við ráðsmann Royal Bankans sem næstur
yður er, u*n þetta peningalán til heimilis umbóta.
Biðjið um bæklinginn “Loans
for Home Improvements”. —
Hann útskýrir alt út í æsar
þessari lánveitingu til Heimil-
isaðgerða viðkomandi.
TBE ROYAL BAN K
O F CANADA