Heimskringla - 25.05.1938, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. MAÍ 1938

LJÓSHEIMAR
Saga þýdd úr ensku af séra E. J. Melan
Er eg fleygði niður kylfunni og dró skamm-
byssuna, skaut einhver mörgum skotum hinu-
megin í herberginu. Hávaðinn var svo mikill
að það virtist koma stans á alla. Stoddard stóð
við hlið mína og veifaði stólnum ógnandi, þá
hrundi hinn mikli ljósahjálmur, sem annað-
hvert hafði losnað af hristingnum, eða verið
skotinn niður. Sýslumaðurinn, sem í þessari
andrá vék sér undan höggi Stoddards varð
undir hjálminum er hitti hann rétt í höfuðið,
svo að hann hneig niður.
Reykurinn af skotunum flaut í skýjamökk-
um um stofuna, en þögn varð inni, nema sýslu-
maðurinn, sem stundi og bölvaði undir hjálm-
inum á gólfinu.
í dryunum stóð Pickering áfjáður og
skjálfandi af ótta. Eg held að herbergið, eins
og það var útlítandi, og hvað mönnum hans
sóttist seint starfið, hafi gert hann agndofa.
Við vorum allir að safna kröftum fyrir
næsta áhlaup aðsóknarliðsins sem hafði Morgan
fyrir hershöfðingja. Einn eða tveir af mönn-
um hans, sem fallið höfðu í öndverðri orust-
unni, voru nú að ná sér aftur og skriðu á stjá til
að hefna sín. Eg held að eg hafi rétt upp hend-
ina og bent á Pickering, því eins og klófi væri
skotið snerist Bates að honum og kipti honum
inn í herbergið.
“Þorparinn þinn, níðingurinn þinn!” æpti
þjónninn að honum. Blóðugt andlitið og bróst-
ið og hatursbálið í augum hans gerðu hann
hræðilegan. En í þessu dúnalogni, sem nú
datt á og við biðum eftir hentugu tækifæri,
heyrði eg einhverstaðar uppi, niðri eða yfir mér
sama fótatakið, sera eg hafði áður heyrt. Larry
og Stoddard heyrðu það; Bates heyrði það og
augu hans, sem störðu á Pickering glitruðu af
illgirnislegri gleði.
“Þarna kemur draugurinn, hinn gamli vinur
okkar,” hrópaði Larry.
“Eg held að það sé alveg rétt, herra minn,”
svaraði Bates. Hann fleygði niður byssunni,
sem hann hélt á og studdist upp við langa
borðið, sem oltið var á hliðina. Hann starði enn
á Pickering, sem stóð þar með yfirhöfnina
hnepta upp að höku og harða hattinn á gólfinu,
þar sem hann hafði fallið, þegar Bates kipti
honum inn í herbergið.
Hægt fótatak einhvers, sem gengur gætilega
ofan stiga, heyrðist mjög greinilega. Eg heyrði
jafnvel að hann hnaut dálítið í einni tröppunni.
Allir vorum við svo niðursokknir að hlusta
á þetta, að enginn gætti sín. Eg heyrði Bates
æpa á mig og sá Larry og Stoddard stökkva
að Pickering. Hann hafði dregið skammbyssu
upp úr frakkavasa sínum og var að böglast við
að miða henni á mig, þegar Stoddard sló hana
úr hendi hans.
“Bíðið þið bara augnablik, herrar mínir,”
sagði Bates og lék einkennilegt bros um varir
hans. Hann horfði framhjá mér á blett hægra
megin við arininn. Það virtist liggja í loftinu
hugboð um að eitthvað óvenjulegt kæmi fyrir.
Jafnvel Morgan og menn hans, sem voru albúnir
að ráðast á mig, hikuðu við, og Pickering
horfði órólegur frá einum til annars. Þetta
var eins og þegar byl slær í dúna logn; en
brátt mundum við ráðast hvorir á aðra til að
heyja lokasennuna. Eg heyrði ennþá fótatakið
í veggnum. Allir heyrðu þau. Stóðum við
þarna að okkur virtist í eilífðar tíma og biðum,
en eg býst varla við að biðin hafi verið lengri
en þrjátíu augnablik. Eg krepti hendina um
skammbyssu skaftið og laut áfram til þess að
stökkva á Morgan. Á milli mín og Pickerings
var umvelt borðið og ljósahjálmurinn.
Allir í herberginu stóðu eins og á öndinní.
Allir nema Bates. Hann stóð þarna ró-
legur með einkennilegt bros á blóðstorknu and-
litinu og starði alt af á sama blettinn.
Þetta starandi augnaráð hans eins og seiddi
mig, eg leit á sama blettinn. Eg gleymdi Mor-
gan og ósamþykt vopnahlé ríkti meðal okkar.
Eg hörfaði til baka unz eg gat séð hinar breiðu
eikarþiljur, sem klæddu reykháfinn hægra
megin við arininn, og þaðan kom fótatakið,
sem heyrðist í veggnum. Svo hætti það. Hin
langa þilja marraði hægt á hjörum, og í gegn
um gættina kom Marian Devereux niður í stof-
una. Hún var í svörtu skikkjunni sem eg hafði
séð hana í síðast og var hún dregin yfir axlir
hennar.
Hún hló er hún sá herbergið.
“Já, herrar mínir,” sagði hún og hristi
höfuðið er hún sá alla þá ringulreið sem þar
var. Þetta er auma umgengnin hjá ykkur!”
Aftur heyrðist fótatak í veggnum. Hún
sneri sér að þiljunnr, og hélt henni opinni með
annari hendinni, en benti með hinni eins og hún
væri að bíða eftir einhverjum.
Rétt í þessu kom afi minn niður í herberg-
ið, John Marshall Glenarm! Með göngustafinn,
kápuna og silkihattinn yfir skýrlegu andlitinu.
Enginn gat vilst á hvössu, svörtu augunum
hans. Hann tók upp silkivasaklút og sópaði'
svolitlu ryki af frakkanum sínum áður en hann
leit á okkur.
“Góðan daginn, Jack,” sagði hann er hann
rendi augunum yfir herbergið.
“Guð hjálpi okkur!” Eg held að það hafi
verið Morgan sem þannig bað fyrir sér. Hann
þaut að brotinni hurðinni, en Stoddard náði í
hann og hélt honum.
“Guði sé lof að þér eruð kominn, herra
minn,” sagði Bates með sinni draugalegu rödd.
“Mér virtist eg sjá þetta alt skýrt og
greinilega, eins og þegar maður sér á undan
ofviðri fjarlæga höfða sem annars eru huldir
sýn í dagsljósinu.
Eg stóð eins og eg væri heillaður, en mig
langar ekkert til að hugsa til þess, jafnvel ekki
nú, hvaða áhrif koma afa míns hafði á Arthur
Pickering. Það var eins og reiðarslag hefði
skift honum í tvent. Hann riðaði og hneig
niður og hausinn á honum slettist næstum nið-
ur á kné hans. Larry greip í kragann hans og
fleygði honum í stól, þar sem hann sat í hnipri
og neri hálsinn með höndunum.
“Herrar mínir,” sagði afi mnin, “þið virð-
ist hafa verið að skemta ykkur. Hvaða persóna
er þetta?”
Hann benti með stafnum sínum á sýslu-
manninn, sem var að brjótast út undan ljósa-
hjálminum.
“Þetta er nú sýslumaðurinn, herra minn.
“Mjög óþarflegur maður, er eg viss um.
Jack, hvað hefir þú gert til að ónáða sýslu-
manninn svona. Vissir þú ekjci að ljósahjálm-
urinn var líklegur til að drepa hann. Hann
kostaði mig þúsund dali, herrar mínri. Þið
eruð kostbærir gestir. 0g Morgan og Ferguson
líka. Jæja, Jæja, eg hafði betra álti á ykkur
en þetta. Góðan daginn Stoddard. Svolítið
starf fy-rir strísðkirkjuna. Og þessi heiðurs-
maður? Hann átti við Larry, sem nú í fyrsta
skifti á æfinni var gersamlega orðlaus.
“Mr. Donovan, vinur heimilisins,” svaraði
Bates.
“Þykir vænt um að kynnast yður, er eg
viss um,” sagði gamli höfðinginn. “Þykir vænt
um að þetta heimili a vin. Það vriðist eiga nóga
f jandmenn, ’ sagði hann raunalega er hann leit
á umganginn í herberginu. Gletni í svip hans
gerði mig samt öruggan, þótt eg ennþá stæði
mállaus af rundrun.
Og Pickering!” Rödd gamla mannsins
var glaðleg. Eg mundi að hún var það altaf
áður en ó'veðrið datt á. “Jæja, Arthur, Mér
þykir vænt um að hitta þig hér við að gæta
hagsmuna dánarbús míns og hætta lífi þínu í
ofanlálag. Bates!”
“Já, Mr. Glenarm.”
“Þú hefðir átt að kalla mig fyr. Mér þótti
reglulega vænt um þennan Ijósahjálm og þessi
húsgögn voru hreint ekki sem verst.
Nú breyttist rómur hans skyndilega. _____
Hann benti á leigutól Pickerings eiun eftir
annan með göngustafnum. Það var eitthvað
hræðilega ákveðið að mér fanst við þennan
göngustaf afa míns.
“Farið þið út!” skipaði hann. “Bates
sjáðu til að þessir fuglar fari út af landareign-
inni'. Og sýslumaður, væri eg í yðar sporum
gætti eg mín vel hvað eg segði um þetta eftir*á.
Eg er dauður maður kominn aftur til þessa
heims á ný og veit.miklu meira um það, en eg
vissi áður en eg dó. Herrar mínir. Ekkert
kennir manni meira, en að hverfa um stund
úr þessum glaða og skemtilega heimi okkar.
Eg ráðlegg ykkur að reyna það.”
Hann gekk í hring í stofunni, hraðgengur
og tindilfættur eins og honum var lagið, en
Stoddard, Larry og eg ströðum á hann. Bates
var að hjálpa hálfrotuðu yfirvaldinu á fætur,
Morgan og félagar hans reikuðu og skriðu út úr
herbergiuu og báðu í sífellu fyrir sér til æðri
valdanna að hjálpa sór gegn hinu illa.
Pickering sat þegjandi, óviss hvort hann
sæi anda eða mann með holdi og blóði, og Larry
hélt sig nálægt honum til a£ sjá um að hann
kæmist ekki í burtu. Eg held að við höfum
allir verið eins og böm, sem foreldramir hafa
hitt við eitthvert ódæði. Afi minn leit á bæk-
urnar á hillunum með rósemi, sem var óþolandi.
Hann staðnæmdist skyndilega fyrir fram-
an grafskriftina, sem eg hafði gert eftir
hann og hafði dregið stafina með nákvæmni og
neglt spjaldið á eina hilluna, til þess að sjá
betur á því missmíði við síðara tækifæri. Gamli
maðurinn dró upp gleraugu sín og stóð með
hendurnar fyrir aftan bakið og las. Þegar
lestrinum var Iokið, kom hann til mín þar sem
eg stóð.
“Jack!” sagði hann. “Jack, drengurinn
minn!” Rödd hans skalf og höndin, sem hann
lagði á öxl mína titraði. “Marian” — hann lit-
aðist um eftir henni', en hún var horfin. “Það
er rétt eins gott,” sagði hann. “Þetta herbergi
er ekki uppbyggileg sjón fyrir konu.” Eg
heyrði í þeim svifum létt fótatak í veggnum.
Pickering heyrði þetta líka og augu okkar
mættust sem snöggvast. Mig sveið í hjartað er
eg hugsaði um hana. Mér fanst Pickering sjá
það og gleðjast.
“Þeir eru allir farnir, herra,” sagði Bates
er hann kom inn í herbergið.
“Og nú, herrar mínir,” hóf afi minn máls
um leið og hann fékk sér sæti, “verð eg að
biðja yðar afsökunar. Aðeins tvær persónur
vissu um þetta leyndarmál mitt. önnur þeirra
var Bates.” Hann stansaði og við hrópuðum
upp af undrun, en hann hélt áfram og var
glaður yfir undrun okkar, “og hin var Marian
Devereux. Eg hefi oft séð að eignir dáinna
manna lenda í skökkum stað, eða verða að bit-
beini í vargakjöftum lögmanna. Stundum,”
og nú hló gamli maðurinn, “er skiftaráðandinn
óráðvandur eða duglaus. Eg hafði gersamlega
ranga skoðun á þér Pickering. Þú skuldar mér
mikla fjár upphæð. Þú varst svo himin lif-
andi glaður, er þú heyrðir um dauða minn, að
þú gekst ekki úr skugga um hvert það væri í
raun og veru svo. Þú gerðir þig ánægðan með
sögusögn Bates. Og eg verð að játa að Bates
gerði það snildarlega.”
Pickering stóð á fætur og varð sótsvartur
í framan.
“Svikarinn þinn, meinsærismaðurinn
þinn,” sagði hann og benti á Bates. Lögin skulu
jafna um þig.”
“Auðvitað framdi Bates meinsæri,” sagði
afi minn rólega. Bates falsaði' vottorðin um
dauða minn, en vel má vera-----”
“Það var gert í góðum tilgangi, herra
minn,” sagði Bates.
“Og í réttlátum tilgangi,” sagði afi minn.
“Eg fullvissa þig um það Pickering að eg mun
V vernda Bates. Hin ríkulegu bréf hans, sem
lýstu fyrir mér hinu einkennilega sýnishorni
umönnunar — og fyrirhyggj usemi þinnar um
velferð Jacks, eru virði mikillar fjárupphæðar.
En Bates-------”
Gaml imaðurinn var nú í essinu sínu hann
hló og lagði' höndina á öxl mína.
“Bates það var slæmt að eg fékk öll þessi
skeyti frá þér í einu. Eg var í einum þessum
Sahaibyck á Nílfljótinu og þeir bera ekki heim
bréfin manns þar í egypsku sveitunum. Sím-
skeyti þitt kallaði mig heim áður en eg fékk
bréfin þín. En hamingjunni séu þakkir fyrir
að þú ert lifandi, Jack!” Þessi orð voru mælt
af sannri tilfinnmgu og eg held að við höfum
allir verið hrærðir af að heyra þau.
j “Amen,” sagði Bates.
Og heyrðu nú Pickering, áður en þú ferð,
ætla eg að sýna þér dálítið viðvíkjandi þessum
fjársjóðum, sem hefir orðið þér, og eg heyri' öllu
héraðinu að svo miklu áhyggjuefni. Eg er
hissa á þér Jack, að þú skyldir ekki finna þetta.
Eg útbjó þetta til þess að gefa þér dæmi í
byggingarlistinni'. Bates færðu mér stól.”
Maðurinn kom með stól og lét hann hjá
arninum. Afi minn steig upp á hann, greip í
einn brons kertastjakan sem var fyrir ofan
arinhylluna og sneri henni við. Bates fór eins
að við samskonar kertastjaka hinumegin. í
sömu andrá heyrðist marra í einhverskonar
skrá, og opnuðust þá dyr fyrir ofan arininn,
sem sýndu stálhurð á bak við.
“Herrar mínir,” sagði' afi minn dálítið
háðslega — sjáið hér fólgna fjársjóðinn! Þetta
hefir reynst betri felustaður, en eg gat búist
við. Það er ekki mikið hérna, Jack, en nóg til
þess að endast þér um hríð.”
Við störðum allir á þetta og gamli' maður-
inn var auðsjáanlega í sjöunda himni yfir því,
hversu undrandi við vorum. Hann hafði sjálf-
sagt hlakkað mjög til þessarar stundar. Það
var sigurhrós heimkomu hans og upprisu, og
hann sneri húninum á peninga skápnum. Bates
gekk þá þangað og hjálpaði honum til að opna
stálhurðina. Kom þá í ljós lítill stálskápur, er
festur var í reykháfinn með tveimur stál lásum..
Á hyllunum í skápnum voru margir bréfa-
bögglar bundnir með teygju böndum.
“Jack,” sagði afi minn. “Þú vildir ekki
verða byggingameistari og ekki ertu mikill
vélfræðingur heldur, annars hefðir þú séð að
þiljumar voru miklu stærri en þær þurftu að
vera. Þarna eru tvö hundruð þúsund dala
virði í verðbréfum. Þau eru góð. Við Bates
létum þau þarna rétt áður en eg fór til Ver-
mont til að deyja.”
“Eg barði á þessar þiljur oft og tíðum,”
sagði eg.
“Auðvitað,” sagði afi minn, “en það þýðir
ekkert þegar stál er á bak við. Eg reyndi það
sj^lfur áður en eg fór.”
Hann hló og strauk höndunum um hnén.
“En þú fanst villudyrnar og það var þó
nokkuð.”
“Nei, eg fann þær ekki einu sinni. Dono-
van á heiðurinn skilið fyrri það. En hvernig
datt þér í hug að grafa þessi göng, ef þér er
sama að segja frá því. ?”
“Hann hló glaðlega. Þau voru uppruna-
lega skurður fyrir gaspípur, sem leiddu jarðgas
um bygðina. Einu sinni var stór gasstöð rétt
við húsið héma. Dældi hún gasinu í aðal æðina
sem lá til bæjanna hér fyrir vestan. Gasið
hvarf og pípurnar voru teknar upp áður en eg
fór að byggja. Mér mundu aldrei hafa dottið í
hug þessi göng, hefði skurðurinn ekki verið
hér. Eg dýpkaði hann og breikkaði dálítið og
setti húð af ódýru sementi innan í hann alla
leið til kirkjunnar, litla herbergið, sem eg
faldi í víxlana hans Pickerings var gamall kjall-
ari undir húsi yfirmannsins við gasstöðina. —
Mér datt aldrei í hug, að eg þyrfti að fara eftir
þessum jarðgöngum mn í mitt eigið hús, en
Marian sótti mig á stöðina og sagði mér að hér
gengi mikið á, og kom með mér gegnum göngin
inn í kjallarann og upp leynistigann, sem vefst
í kringum reykháfinn úr því herbergi, sem
kertin eru geymd í.”
“En hver lék drauginn?” spurði eg, “fyrst
þú varst í raun og veru lifandi yfir á Egypta-
landi.”
Bates hló nú.
“Ó, eg var draugurinn. Eg gekk eftir stig-
anum við og við til að örfa forvitni yðar og
vekja áhuga yðar fyrir húsinu, og þér náðuð
mér næstum því einu sinni.”
“Eina spurningu enn, ef eg þreyti þig ekki
of mikið. Mér þætti vænt um að vita hvert
systur Theresa skuldar þér nokkuð fé?”
Afi minn sneri sér að Pickering með mikilli
reiði.
“Bölvaður þorparinn þinn. Systir Theresa
hefir aldrei lánað hjá mér einn einasta eyri á
allri æfi sinni! Og þú hefir ofsótt hana.”. —
Reiðin ætlaði að kæfa hann.
Hann sagði Bates að loka-stálhurðinni að
skápnum og sneri sér að mér.
“Hvar eru þessir víxlar, sem Pickering
skuldar mér?” spurði hann, og eg kom með
þá. “Herrar mínir, Mr. Pickering hefir farið
nokkuð langt í þessu máli. Hvað mörgum hafið
þið sálgað ?”
“Við vorum rétt að byrja á vígunum þegar
þér komuð,” svaraði Larry glottandi.
“Sýslumaðurinn kom öllum mönnum sín-
um meira og minna lifandi héðan í burtu,”
sagði Bates.
“Gott er það. Þetta var alt misgerningur
og hann mikill,” og afi minn sneri sér að Pick-
ering.
“Þú ert fyrirlitlegur þorpari Pickeriug!
Eg lánaði þér þessa þrjú hundruð þúsund dali
til þess að kaupa fyrir verðbréf, er gæfu þér
betri aðstöðu í járnbrautarbraski þínu. Síðast
þegar þú sást mig, fékstu mig til að létta af
þeim veðin til þess að þú gætir keypt meiri
hlutabréf. Og þegar eg er dauður þá hélstu
að þú gætir fundið víxlana og eyðilagt þá og
með því væri sú skuld þín úr sögunni, og hefðir
þú verið nógu sniðugur til að finna þá, hefðir
þú mátt eiga þá og verið velkominn að þeim.
En eins og nú standa sakir, má Jack eiga þá.
Sýni hann þér nokkra vægð að innheimta and-
virði þeirra, þá er hann ekki sá, sem eg held að
hann sé.”
Pickermg stóð á fætur, tók hatt sinn og
sneri sér að brotnu hurðinni. Hann stansaði
eitt augnablik, eldrauður í framan af ilsku.
“Afgamli hálfvitinn þinn!” grenjaði hann
að afa mínum. Gamli vitleysingurinn þinn, eg
óska til guðs að eg hefði aldrei séð þig. Þ,að er
engin furða að þú gengir aftur. Þú ert hrekkj-
óttari en djÖfullinn og of níðingslegur til að
geta drepist!”
Hann sneri sér að mér og ætlaði víst að
gefa mér samskonar ofanígjöf, en Stoddard
greip í hnakkabindið á honum og fleygði hon-
um út. Nokkru síðar sáum við hann ganga
yfir engið í áttina til skólans.
XXVII Kapítuli
John Marshall Glenarm hafði líklegast
aldrei á æfi sinni verið eins hamingjusamur og
þennan dag, sem hann kom heim aftur. Hann
hló að okkur og með okkur. Og er hann fór um
húsið og útskýrði fyrirætlanir sínar um full-
gerningu þess, þá stríddi hann okkur öllum á
sinn einkennilega hátt, sem eg hafði óttast svo
mjög í æsku minni.
“Ef þú hefðir haft uppdráttinn þá mundir
þú hafa Iosnað við öll þessi vandræði, en þessi
litla mynd af “Villu dyrunum”, var hið eina
sem eg skildi eftir mig. Og þú fanst það, Jack.
Þú last í raun og veru í þessum góðu bókum
mínum.”
Hann lét okkur alla fara til að hreinsa til
í húsinu og hjálpuðum við Bates til — leyndar-
ráðinu sjálfu, — hinum leyndardómsfulla —
og óskiljanlega, hinni reglulegu hetju viðburð-
anna í Glenarm húsinu.'
Hann leiddi okkur gegn um leynistigann,
sem hann hafði' komið í gegn um, sem var milli
falskra veggja. Þar lékum við drauga hvorir
fyrir aðra, til þess að heyra hvemig fótatakið
bærist um húsið. Margt þurfti að útskýrast, og
eftirsjá afa míns yfir að hafa stofnað mér í
þvílíka hættu, var einlæg og löngun hans að
bæta fyrir það, svo innileg að eg varð hrærður
af því. Hann lét mig lýsa öllum viðburðunum,
sem gerst höfðu um þann tíma sem eg hafði
dvalið þama og hlustaði eins og glaður dreng-
ur á æfintýri mín.