Heimskringla - 07.08.1940, Blaðsíða 1

The Modern Housewife Knows
Quality That Is Why She Selects
“CANADA
BREAD’’
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Weddlng Cakes Made to Order
PHONE 39 017
ALWAYS ASK FOR—
“Butter-Nut
Bread’’
The Flnest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet &s a Nut
Made only by
CANAJDA BREAD CO. LTD.
LIV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 7. ÁGÚST 1940
NÚMER 45.
Yfirkennari í klassiskum fræðum
við Manitoba-báskóla
PRÓF. SKÚLI JOHNSON
Frá háskólaráði Manitoba, eða
dr. Sidney E. Smith, forseta há-
skólans, fluttu blöðin þá frétt s.
1. viku, að próf. Skúli Johnson
hefði verið gerður að yfirkenn-
ara í klassiskum fræðum við
Manitoba-háskóla.
Vegna lát dr. F. W. Clark á
s. 1. vori, var staða þessi opin.
f vali mannsins í stöðuna, hef-
ir háskólaráðinu ekki skeikað.
Það má með fullum rétti segja,
að í hana hefði verið vandfund-
inn hæfari maður, en próf. Skúli
Johnson.
Hann hefir verið kennari í
þessum sömu fræðum, grísku og
latínu, við Manitoba-hásóla síðan
árið 1927. Þó um marga garpa
í fornum fræðum hljóti að hafa
verið að velja, hefir þarna endur-
tekið sig gamla sagan fyrir hon-
um, að sigra í kapphlaupinu,
eins og próf. Skúli Johnson
gerði svo þráfaldlega á námsár-
unum, sjálfum sér til verðugrar
viðurkenningar og þjóðflokki
sínum til sæmdar.
Próf. Skúli Johnson er fædd-
ur í Hlíð á Vatnsnesi í Húna-
vatnssýslu á íslandi 6. sept. 1888.
Vestur um haf kom hann með
foreldrum sínum, Sveini Jóns-
syni og Kristínu Sigurðardóttur,
er bjuggu á Vatnsnesi. Var Skúli
þá á fyrsta ári. Misti hann föð-
ur sinn 7 ára, en var þá tekinn í
fóstur af Jórti Þorsteinssyni,
reiðhjólasala í Winnipeg. Varð
Jón snemma var við gáfur pilts-
ins og hét að ekkert skyldi ógert
er hægt væri, að styðja hann til
náms.
Sá námsferill mun öllum eldri
íslendingum hér minnisstæður
og ógleymanlegur. Hann byrjar
eins og vant er með barnaskóla-
námi þegar Skúli er 7 ára. Held-
ur hann svo áfram skóla úr skóla,
með svo góðum vitnisburði að
eins dæmi er. Það mun ekki
hafa verið laust við að enskir
litu á Skúla sem nokkurs konar
undrabarn, svo greitt sem honum
vanst námið. *
Til dæmis hlaut hann svo háa
einkunn síðara árið við undir-
búningsnámið undir háskóla í
öllum sínum námsgreinum, að
honum báru öll verðlaun skól-
ans. En þau var auðvitað ekki
hægt að veita öll einum nem-
enda.
Og árið 1909, er hann hlaut
Rhodes-námsstyrkinn, var hann
aðeins 20 ára og átti þá eftir eins
árs nám á háskólanum. —
En vegna framúrskarandi góðra
prófeinkunna öll námsárin, er
hann valinn Rhodes-nemi
(Rhodes Scholar) það ár af há-
skólanum.
Eftir námið á Englandi, kendi
próf. Skúli Johnson hér við
St. John’s Collegiate, síðan á
Wesley og var þar orðinn yfir-
kennari, er hann réðist til há-
skólans.
Jafnframt kenslustarfi, hefir
próf. Skúli Johnson ritað all-
mikið um klassisk fræði í tímarit
á Englandi, Bandaríkjunum og
Canada.
Hann er giftur hérlendri konu
og á tvö börn.
íslendingar árna próf. Skúla
Johnson góðs í hinni nýju virðu-
legu stöðu sinni og þakka honum
sæmdina er hann hefir fyr og
síðar unnið þjóð sinni.
Houde borgarstjóri í
Montreal hneptur
í varðhald
Camillien Houde, borgarstjóri
í Montreal, var hneptur í varð-
hald í gær. Hann er talinn brot-
legur við herlög Canada.
Brotið er í því fólgið, að borg-
arstjórinn kvað sig ósamþykkan
skráningalögum Canada. Kvað
þau miða að því að herskylda yrði
hér löggilt og kvaðst ekki sjálf-
ur sinna skráningunni og svo
ættu borgarbúar (í Montreal) að
gera.
Tveimur eða þrem dögum eftir
að blöðin höfðu orð þessi eftir
Mr. Houde, var hann heimsóttur
og yfirheyrður. Þetta var um
kl. 11 e. h. Að klukkustundu
liðinni var hann tekinn í bíl í
eitt af fanga verum sambands-
stjórnarinnar, en hvert veit eng-
inn.
Houde borgarstjóri hefir tæki-
færi að verja sig fyrir rétti, ef
hann kærir sig um það. Dóms-
málaráðherra Mr. Lapointe mun
hafa séð um framkvæmdir á
handtöku Mr. Houdes.
Mr. Houde hefir upp aftur og
aftur verið kosinn borgarstjóri
og var auk þess sambandsþing-
maður.
ÍSLENDINGADAGURINN
á Iðavelli — 3. ág. 1940
Frá 1300 til 1400 manns, sóttu
hina vinsælu þjóðhátíð íslend-
inga í Bifrös-sveit, er haldin var
á Iðavelli s. 1. laugardag.
Veður var ákjósanlegt, sólskin
lengst af og hiti nokkur. Ein-
stöku ský svifu eins og beðinn
væru stöku sinnum fyrir sólu;
fylgdi því þreyður svalandi blær.
Þjóðhátíðina setti forseti dags-
ins, Dr. S. E. Björnsson, með
smekkvíslega saminni ræðu. —
Ætlum vér hann flestum meiri
fagurfræðing í riti, hvort sem ^r
í bundnu eða óbundnu máli. Þá
fluttu Fjallkonan og Miss Can-
ada sín ávörp, sem bæði voru
mjög áheyrileg.
Aðal ræðumenn hátíðarinnar
voru Guttormur skáld og G. S.
Thorvaldson lögfræðingur. —
Verða ræður þeirra eflaust báðar
prentaðar. Þær eiga það fyllilega
skilið. Inn í minni íslands,
hefir aldrei verið tvinnað meira
af góðlátri gletni og gamni á
kostnað alls, sem ekki er ís-
lenzkt, en í þetta sinn hjá Gutta.
Áheyrendur voru ekkert meira
en búnir að jafna si@» eftir eitt
hláturskastið, er annað byrjaði.
Ræða hins Ný-íslendingsins, G.
S. Thorvaldsonar, var vel samin
og þörf hugvekja; hún fjallaði
um afsöðu þessa lands til yfir-
standandi stríðs.
Kvæðin, sem þessum minnum
fylgdu, voru ekki lesin af höf-
undum þeirra. Minni íslands er
gert hafði Þ. Þ. Þ., flutti séra
Albert Kristjánsson. Minni Can-
ada, sem var á ensku, hafði frú
Laura Salverson ort, en Guðm.
O. Einarsson flutti.
Bréf frá Mr. J. T. Thorson
þingmanni og Richard Beck, for-
seti Þjóðræknisfélagsins með
heillaóskum til dagsins las for-
seti, þar sem höfundar þeirra
gátu ekki verið nema í anda á há-
tíðinni.
Þessir gestir á deginum mæltu
nokkur orð: E. P. Jónsson ritstj.
Lögbergs, séra Guðm. Árnason,
Gestur Oddleifsson, Stefán Ein-
arsson, séra Karl Olson og
Nikulás Qttenson.
Söngflokkur úr Norður-Ný-fs-
landi, um 70 manns, sá fyrir
skemtun í söng á milli ræðanna,
undir stjórn Jóhannesar Páls-
sonar og fórst verkefnið prýði-
lega.
íþróttir fóru fram allan dag-
inn. Um unnin afrek þar lætur
vonandi formaður þeirrar nefnd-
ar blöðunum upplýsingar í té,
áður langt um líður.
Hátíðin var eins og undanfarin
ár mjög ágæt skemtun, fólkið ís-
lenzkara í viðkynningu en annar
staðar gerist, eigi síður en á
ljósann háralit 'og norrænt yfir-
bragð. Eg held að þetta sé
hve'rgi eins yfirgnæfandi á ís-}
lenzkum mannfundum að sjá og [
þarna.
Því oftar sem eg kem á Iðavöll,!
því fegri virðist mér staðurinn, j
endalausir íþróttavellir, með út- [
sýni fram á Winnipeg-vatn, víð-|
feðmt og voldugt sem hafið, en |
girt að baki og á aðra hönd lauf- j
skúfaðri ösp og sígrænni furu.
TIL ÍSLANDS
Flutt á íslendingadeginum að Gimli, 5. ágúst 1940
Eg kvaddi þig síðasta sinni
í sumarkvelds dýrðinni hljóðu,
þar drangar við útnes og eyjar,
sem einmana verðir stóðu,
og himininn, landið og hafið
var hjúpað í gullskýjamóðu.
Brendi’ ekki burtfarar-stundin
frá bernsku og fullorðinsárum
mynd þína ísland í muna
myrkvaða af saknaðartárum;
kennir ekki’ ennþá eymsla
af ógrónum hjartasárum?
Var ekki hinn andlegi arfur
vor örvun til framsóknar miðsins,
er skapaði hugsjóna hallir,
í hjörtum frumbyggja liðsins—
sem uppskar erfiðislaunin
í akri leirkerasmiðsins?
Þótt gullið og græna skóga
hin ginnandi f jarlægð bjóði,
og vonir um léttari lífskjör
í löndum með allsnægtasjóði—
er spursmál hvort heildinni reyndust
þau hlunnindi, tap eða gróði.
Hjá flestum, sem burtu fluttust
með farkosti’ og efnum naumum,
varð mannvit og meðfædd orka
mótað af nýjum straumum.—
En var ekki ísland efnið
í okkar fegurstu draumum?
Uppruna ekkert breytir
°g enginn má sköpum renna.
Við elskuðum ísland meira
við útsjón um heima tvenna;
því útlagans sál á þar óðul
og elda, sem skærastir brenna.
Ragnar Stefánsson
TIL CANADA
að Gimli, 5. ágúst 1940
Vort unga land með æsku þor, %
Sem eflist við hvert þrauta spor,
Og framtaks lýsir leið.
Við hugsjónanna arin eld
Er andans deyfð í fjötur seld
og gæfu brautin greið.
Vort óska land, þín auðnu ból
Með yndi fegra dal og hól
Og frelsi fylla hug.
Við fuglasöng og fögur blóm
Og fjallasýn og öldu hljóm
Við eignumst dáð og dug.
Vort draumaland, við lífsins ljóð
Og ljóssins þrá og kærleiks glóð
Við lyftum huga hátt;
Og með þér fetum frægðar braut
Með frelsis von að sigra í þraut
Og sigla í sólar átt.
Vort griðaland, í gæfu leit
Við gefum þér vort dýrsta heit
Að glæða hið góða pund.
Við helgum þér vorn ættar arf
Og alt sem göfgar lífsins starf
Uns síðsta sofnum blund.
Bergthór Emil Johnson
THEODORE PARKER
Ofurlítil athugasemd
í hinum fróðlega greina-
flokki um Abraham Lincoln eft-
ir Náttfara, sem birst hefir í
Heimskringlu að undanfömu, er
nokkur grein gerð fyrir trúar-
skoðunum Abraham Lincolns, og
í því sambandi er mnist á Theo-
dore Parker, hinn nafnkenda
Únitaraprest í Boston fyrir og
um miðja síðastliðna öld. Er
þar svo að orði komist, að bein-
ast liggur við að skilja,
að Parker hafi verið rekinn úr
Únitarakirkjunni og að I hann
hafi eftir það gerst prestur í
Congregational kirkjunni.
Þetta er auðvitað misskilning-
ur, sem líklega stafar af því að
höfundurinn blandar saman
kirkjum með “congregational”
fyrirkomulagi og Congregation-
al-kirkjunni sem kirkjudeild.
Allar Únitarakirkju hafa “con-
gregational” fyrirkomulag eða
kirkjustjórn. Upprunalega urðu
þær viðskila við hinar rétttrúuðu
(orþódox) congregational-kirkj-
ur í Ný-Englands ríkjunum, sem
í guðfræði sinni voru kalvínskar,
út af þrenningarkenningunni.
En þær héldu áfram að hafa
alveg samskonar skipulag eða
kirkjustjórn og þrenningartrúar-
söfnuðirnir. Þess vegna eru
margar Únitarakirkjur enn í dag
kallaðar “congregational”-kirkj-
ÞJóÐHÁTIÐIN Á GIMLI
Um þrjú þúsund manna má
ætla, að verið hafi á íslendinga-
deginum á Gimli, sem haldinn
var s. 1. mánudag. Veður var
ákjósanlegt, sólbjart, en þó ekki
til baga heitt. Skemtiskráin
hófst kl. 2 e. h. og stóð yfir þar
til nokkuð eftir klukkan fimm.
Var hún hin skemtilegasta. Á
milli ræða, ávarpa og kvæða, sem
þarna voru flutt og voru 12 eða
um það auk aðal-ræðanna, sem
voru tvær auglýstar, söng Karla-
kór íslendinga af miklum og
markvissum hljómstyrkleik, sem
fyr, undir stjórn R. H. R. Aðal-
ræðurnar fluttu frú Guðrún
Jónsson: minni íslands, og
Thorv. Pétursson: minni Can-
ada, og voru hvorutveggju fróð-
legar og hið skörulegasta fluttar.
Gestirnir sem töluðu voru þess-
ir: John Queen, borgarstjóri í
Winnipeg; Hon. John Bracken,
forsætisráðherra í Manitoba;
séra Kristinn K. Ólafsson, séra
Albert Kristjánsson, Gísli Jóns-
son, vara-forseti Þjóðræknisfé-
lagsins, séra Valdimar J. Ey-
lands. Kvæðin sem ort voru,
fluttu höfundarnir: Ragnar Stef-
ánsson minni íslands og B. E.
Johnson, minni Canada. Þriðja
kvæðið var þarna flutt, út af 65
ára mniningu landnámsins, af
séra Albert Kristjánssyni, en ort
af Þ. Þ. Þ.
• Ávarp forseta, Mr. Sveins
Pálmasonar, Fjallkonu frú Lilju
Eylands, Miss Canada (Miss
María S. Jónsson) og Miss
America (Miss Helen Freeman)
voru öll lipurt samin og flutt.
Ofan á alt þetta andlega góð-
gæti, sem nú hefir getið verið,
horfðu menn hugfangnir á land-
lagsmyndirnar að heiman, sem að
baki ræðupallsins eru og lásu út
úr þeim og tengdu saman í huga
sér ljóslifandi mynd af íslenzk-
um heimi.
Margt snjalt var mælt og hlýtt
í garð íslendinga, en þar ætlum
vér forsætisráðherra Manitoba-
fylkis hafa tekið verðlaunin: —
Hann sagði Manitoba þurfa að fá
fleiri íslendinga, en færri Skota;
sjálfur er hann Skoti.
Einstöku menn hafa látið á sér
heyra, að á Gimli hefðu oflangar
og ofmargar ræður verið fluttar.
Eg hefi aldrei haft nema samúð
með þeim, sem á ræður geta ekki
hlýtt stundu lengur. Þeir geta
til þess að verða ekki offróðir,
farið til Winnipeg Beach, eins
og Gutti sagði í Iðavaílarræðu
sinni. Þjóðhátíðardagarnir hafa
annaðhvort ekkert verkefni, eða
það, að glæða og skerpa þjóðern-
ismeðvitund vora. Mér fanst
hvert orð sem þarna var sagt,
minna á það, vera uppfylling í
myndina, sem verið var að draga
upp þennan dag.
Skrúðganga til landnema
minnisvarðans fór fram að
skemtiskrá lokinni. Þá voru
þjóðsöngvar sungnir og loks
dansað, að kvöldinu.
fþróttir fóru frarti allan fyrri
hluta dags, og hefir formaður
þeirrar nefndar, Eiríkur ísfeld,
lofast til að skýra frá hvernig
þeim reiddi af.
ur, eins og t. d. First Congrega-
tional Church of Deerfield, First
Congregational Parish in Easton,
o. s. frv.
Theodore Parker útskrifaðist
úr guðfræðisdeildinni við Harv-
ard árið 1836 og varð næsta ár
prestur við Únitarakirkjuna í
West Roxbury skamt frá Bos-
ton, The First Parish, eins og
Frh. á 8. bls.