Heimskringla - 19.02.1941, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 19. FEBR. 1941
ÍSLANDS-FRÉTTIR
Bjarni Benediktsson kosinn
borgarstjóri Reykjavíkur
Kosning borgarstjóra var
fyrsta mál á dagskrá bæjar-
stjórnar í gær. Var Bjarni
Benediktsson kosinn með 8 at-
kvæðum. 6 seðlar voru auðir.
Hefir Bjarni, sem kunnugt
er, gegnt embættinu frá því í
haust, að hann var settur borg-
arstjóri í veikindaforföllum
Péturs heitins Halldórssonar.
Kosning hans sem borgar-
stjóra gildir út þetta kjörtíma-
bil. En bæjarstjórnarkosning-
ar verða í janúar 1942.
Bjarni Benediktsson er 32
ára gamall, fæddur hér í bæn-
um 1908. Hann lauk lögfræði-
prófi 1930, með hæstu einkunn
sem þá hafði verið tekin hér í
lögfræði. Sigldi hann þá til
Þýzkalands til frekara náms.
Árið 1932 tók hann við prófes-
sorsembætti Einars Arnórsson-
ar, er Einar varð hæstaréttar-
dómari.
f janúar 1934 var hann kos-
inn í bæjarstjórn og í bæjar-
ráð. Hefir hann alt frá því
hann hóf afskifti sín af opin-
berum málum verið meðal á-
hrifamestu manna Sjálfstæðis-
flokksins. Árið 1936 var hann
kosinn í miðstjórn flokksins og
hefir átt þar sæti síðan.
Bjarni er starfsmaður mik-
ill. Hefir það komið í ljós bæði
við kenslu hans i Háskólanum,
ritstörf í sambandi við kensl-
una og í öllum afskiftum hans
af opinberum málum. Þó hann
væri yngstur bæjarfulltrúa
1934, varð hann strax, er hann
tók sæti í bæjarstjórn, meðal
atkvæðamestu bæjarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins, enda er
hann maður áhugasamur, ein-
beittur og tillögugóður í hverju
máli.—Mbl. 10. jan.
* * *
Veiting prestsembœttanna
Um hádegi í gær barst sú
fregn út um bæinn, að Her-
mann Jónasson kirkjumálaráð-
herra væri búinn að skipa í hin
nýju prestsembætti í Reykja-
vik.
Ráðherrann skipaði eftir-
talda menn í embættin: f Nes-
sókn var skipaður séra Jón
Thorarensen, í Hallgrímssókn
séra Sigurbjörn Einarsson og
séra Jakob Jónsson og í Laug-
arnessókn séra Garðar Sva-
varsson.
Ekkert er við að athuga skip-
un þeirra séra Jóns, séra Sigur-
björns og séra Garðars, því að
þeir fengu flest atkvæði við
prestskosningarnar. Með skip-
an þeirra er fylgt viðurkendum
lýðræðisreglum.
Hinsvegar er með skipan
séra Jakobs öllum lýðræðis-
reglum traðkað. Hann er fjórði
í röðinni að atkvæðamagni í
kosningunni og hefir 237 at-
kvæðum færra en séra Jón
Auðuns, sem var annar í röð-
inni.
í meira en aldarfjórðung hef-
ir það verið ófrávíkjanleg
venja við veitingu prestsem-
bætta hér á landi, að embætt-
ið hefir sá hlotið, sem flest at-
kvæði hefir fengið, án tillits
til þess hvort kosning hafi
verið “lögmæt” eða ekki.
Núverandi biskup landsins,
hr. Sigurgeir Sigurðsson fylgdi
í sínum tillögum þessari viður-
kendu reglu. Hann lagði til, í
tillögum sínum, að atkvæðin
yrðu látin skera úr. Tillaga
hans að því er Hallgrímssókn
snertir, var því sú, að þeim séra
Sigurbirni Einarssyni og séra
Jóni Auðuns yrði veitt embætt-
in. Þessa tillögu, að því er séra
Jón Auðuns snertir, virðir ráð-
herrann vettugi, og skipar séra
Jakob Jónsson í embættið.
—Mbl. 8. jan.
• * *
Nýkjörnu prestarnir
Séra Jón Thorarensen er
fæddur 31. október 1902. Hann
tók stúdentspróf 1924. Em-
bættispróf í guðfræði 1929; var
vígður 1930 til Hruna í Hruna-
mannahreppi. Þar hefir hann
verið prestur síðan.
▲
Séra Garðar Svavarsson er
fæddur 8. sept. 1906. Hann
tók stúdentspróf 1927. Guð-
fræðiprófi lauk hann 1933 og
var vígður til prests sama ár.
1933—1936 gegndi hann prests-
embættinu í Hofsprestakalli í
Djúpavogi. 1936 byrjaði hann
prestsstörf á vegum dómkirkju-
-.afnaðarins í Laugarnesshverfi.
▲
Séra Sigurbjörn Einarsson er
fæddur 30. júní 1911 að Efri-
Steinsmýri i Meðallandi. Hann
tók stúdentspróf 1931. Árið
1933 fór hann til Svíþjóðar og
dvaldi í Uppsalaháskóla til
1937. Veturinn 1937—38 sett-
ist hann í guðfræðideildina;
tók embættispróf 1938. Sama
ár prestur í Breiðabólstaðar-
prestakalli í Snæfellsnessýslu.
Bottlio Bcii

Awarded
The Gold Championship Medal
Silver and Bronze Medals
London, England
1937
pHONe
57241
Inder
Jwned
and
Operated
The Riedle Brewery Limited
Winnipeg, Manitoba
Thls ai- ^ .iwt< mu yuuoct wneTU Liqiu/T cuniToi uommisston. The
Commissum is not responsible for statements made as to quality of products advertised
Séra Jakob Jónsson er fædd-
ur 20. jan. 1904 að Hofi í Álfta-
firði. Hann lauk stúdentsprófi
1924. Tók próf í guðfræði vor-
ið 1928 og vígðist 22. júlí sam-
sumars aðstoðarprestur föður
síns. Fékk veitingu fyrir Norð-
fjarðarprestakalli 1929. Dvaldi
í Vesturheimi frá haustinu 1934
til s. 1. hausts.—Mbl. 8. jan.
* * *
LOFTÁRÁSIN Á
"ARINBJÖRN HERSI"
Nánari fregnir hafa nú borist
hingað af loftárás þeirri, sem
gerð var á “Arinbjörn hersi” á
dögunum. Lúðvík Vilhjálms-
son skipstjóri á “Agli Skalla-
grímssyni” er nýkominn frá
Englandi. Hann hitti ytra
Steindór Árnason skipstjóra á
“Arinbirni hersi” og skipsmenn
hans.
Morgunblaðið hefir átt tal
við Lúðvík Vilhjálmsson skip-
stjóra og fengið hjá honum
eftirfarandi upplýsingar um
loftárásina á Arinbjörn hersi,
um líðan mannanna og ýmis-
legt fleira í sambandi við þenna
atburð. Upplýsingar Lúðvíks
byggjast á frásögn Steindórs
Árnasonar skipstjóra á Arin-
birni hersi.
Það var um kl. 9^2 sunnu-
dagsmorguninn hinn 22. des.
Var þá kominn bjartur dagur.
Arinbjörn hersir var á heim-
leið, norður irska sundið.
Um 10—12 sjóm. á undan
Arinbirni var enskur dráttar-
bátur. Alt í einu kemur flug-
vél og stefnir að dráttarbátn-
um og gerir árás á hann. Drátt-
arbáturinn var vopnaður og
svarar árásihni samstundis
með skothríð úr loftvarna-
byssu. Flugvélin kastaði tveim
sprengjum, en hitti ekki drátt-
arbátinn.
I öttina til togrftans
Flugvélinni hefir sýnilega
ekki þótt árennilegt að eiga við
hinn vopnaða dráttarbát. Er
hún hafði kastað niður tveim
sprengjum, snýr hún brott frá
dráttarbátnum og heldur nú í
áttina til Arinbjörns hersis.
Skifti nú engum togum. Svo
að segja á augnabliki var flug-
vélin komin yfir togarann og
hefst nú árásin á hann.
1 fyrstu var flugvélin nokkuð
hátt uppi, en lækkaði brátt
flugið og sveif nú rétt yfir skip-
ið og lét rigna niður sprengjum.
í hvert skifti er flugvélin
kom yfir skipið lækkaði hún
flugið. Sáu skipsmenn á Arin-
birni greinilega merki hennar:
Heinkel 111; var það tveggja
hreyfla vél.
Flugvélin lét sér ekki nægja
að varpa niður sprengjum,
heldur var einnig skotið úr vél-
byssum yfir togarann. Rigndi
skothriðinni úr vélbyssunum
yfir togarann í hvert sinn, er
flugvélin fór yfir skipið.
í skipsbátinn
Skipstjórinn á Arinbirni
hersi taldi víst, að skipið yrði
þarna skotið í kaf. Hann skip-
aði að setja skipsbátinn niður
og mönnunum að fara í hann.
Var annar skipsbáturinn
kominn niður og allmargir
menn komnir í hann, þar sem
hann var við skipshliðina.
Kemur þá flugvélin enn einu
sinni yfir togarann og stefnir
nú beint á bátinn við skipshlið-
ina og lét rigna vélbyssuskot-
um yfir bátinn.
Við þessar aðfarir særðust 5
menn, sem voru í bátnum; þeir
voru allir fram í bátnum. En
þetta var síðasta atlagan, sem
flugvélin gerði á togarann, —
Eftir þessa árás hækkaði hún
flugið og flaug burtu.
Alls fór flugvélin sex sinnum
yfir togarann og varpaði niður
12 sprengjum, sem allar lentu
í sjónum, skamt frá skipinu.
Hinsvegar sjást merki víða á
togaranum eftir skothriðina úr
vélbyssunum.
En það var mikil mildi, að
mennirnir, sem fengu skothríð-
ina yfir sig í bátnum, skyldu
komast lífs af. Sumar kúlurn-
ar fóru í gegn um bátinn.
Dróttarbóturinn kemur
Mennirnir á enska dráttar-
bátnum sáu að sjálfsögðu hvað
hér var að gerast. Dráttarbát-
urinn kemur nú á vettvang.
Hið fyrsta sem Bretarnir
gera er að taka alla mennina
frá Arinbirni hersi yfir í drátt-
arbátinn. Var hafður hraði á,
því að sumir mennirnir voru
særðir og mátti búast við, að
sárin væru hættuleg, eða að
mönnunum blæddi út, því að
mikið blæddi úr sárum þeirra.
Strax og mennirnir frá Arin-
birni voru komnir um borð í
dráttarbátinn, var haldið við-
stöðulaust með . þá til hafnar.
Togarinn var hinsvegar skilinn
eftir.
Var nú haldið til smábæjar,
Campbeltown, sem er sunnan
til á Cintyre-skaga, er gengur
vestur í írska sundið.
Góðar móttökur
Þegar komið var til hafnar
með hina særðu og þjökuðu
menn, var alt til staðar á
bryggju: Læknir og hjúkrunar-
fólk og sjúkravagnar. Var
strax haldið með hina særðu
menn í sjúkrahús og þar bund-
in sár þeirra.
Sagði skipstjórinn á Arin-
birni hersi, að móttökurnar og
aðhlynningin í Campbeltown
hefði verið framúrskarandi. Alt
hefði verið til reiðu, er dráttar-
báturinn kom. Þarna hefði ver-
ið framúrskarandi góður lækn-
ir og margt hjúkrunarfólk. —
Væri ekki hægt að hugsa sér
þær móttökur betri.
Þegar búið var að binda sár
sinna særðu manna og ljóst
var, að enginn var í lífshættu,
voru þrír fluttir til Glasgow og
lagðir á spítala þar, því að
þeir þurftu eitthvað lengri spit-
alavist. Tveir voru hinsvegar á
spítala í Campbeltown.
En það síðasta, sem Steindór
Árnason skipstjóri sagði við
mig, áður en við skildum, segir
Lúðvík, var, að sár allra mann-
anna hafist vel við og að þeir
muni fá fullan bata. Þessi góðu
tíðindi bið eg yður að flytja að-
standendum mannanna hér
heima.
Arinbjörn týndur
Þegar búið var að koma hin-
um særðu mönnum af Arin-
birni hersi til hafnar, var drátt-
arbátur sendur út til þess að
vitja um skipið. En dráttar-
báturinn kemur aftur til hafn-
ar og hefir þá sögu að segja,
að Arinbjörn hersir finnist
hvergi. Hann sé horfinn. Héldu
menn, að hann hefði sokkið.
Síðar komu þær fregnir, að
breskt varðskip hefði hitt skip-
ið mannlaust og dregið til hafn-
ar í Londonderry á Norður-lr-
landi.
Egill sœkir mennina
Togarinn Egill Skallagríms-
son, skipstjóri Lúðvík Vil-
sjálmsson, var á leið til Eng-
lands, er árásin á Arinbjörn
var gerð. Lúðvík frétti ekkert
um árásina fyr en hann kom
til Fleetwood.
Var hann svo beðinn að fara
til Campbeltown og sækja
mennina af Arinbirni og flytja
þá til Londonderry. Sú ferð
gekk að óskum. En þar sem
hinir særðu menn voru ekki
ferðafærir, lét Lúðvík nokkra
menn frá sér vera eftir í Lon-
donderry, sem koma heim með
Arinbirni.
Arinbjörn hersir hefir verið
til athugunar i Londonderry og
er skipið lítið skemt. Mun það
koma heim bráðlega.
Ekki er enn vist hvenær hin-
ir særðu menn verða það hress-
ir, að þeir geti komið ,heim.
Sennilega verður ekki langt að
bíða þess, að tveir verði ferða-
KVEÐJUR TI L...
Þjóðræknisfélags Islendinga
í Vesturheimi
á þingi þess og 22. afmœli 24., 25. og 26 febrúar, 1941
/
•
FÉLÖG OG KLÚBBAR
Þegar þér undirbúið samsæti yðar og
mannfundi, er sjálfsagt að velja úrvals
hótel í Winnipeg, þar sem þér finnið yður
þegar heima. Forstjórinn býður yður að
spyrjast nær sem vera vill fyrir um verð-
ið. Vér látum ekkert það ógert, er full-
nægja má kröfuhörðustu viðskiftavinum.
200 HERBERGIELDTRAUST
1 /
Œfje iHarlöorougf)
WINNIPEG F. J. FALL, forstjóri MANITOBA
færir. Hinir þrír, sem eru í
Glasgow, verða að hafa lengri
spítalavist.
En aðalatriðið er og það
gleður alla hér heima, að
mennirnir eru allir á góðum
batavegi og að þeir fá fullan
bata.
En minnisstæður verður
þeim sunnudagurinn 22. des.
—Mbl. 4. jan.
HVERJIR VALDA
STRtÐI?
Allur heimurinn skelfur af
ótta, um þessar mundir. En ef
vér horfum nógu nákvæmlega
niður í hina óljósu hringiðu al-
þjóða-stjórnmála og þeirra at-
vika sem gerast, getum vér séð
hverjir valda óttanum og
hverjir munu hafa hagnað af
þeim óskapnaði. “Gef oss í
dag þeirra daglega ótta”, bið-
ur hergagnasmiðurnn. Og.verði
hann ekki bænheyrður, skapar
hann óttann sjálfur.
Fyrir árið 1914 stofnaði verk-
smiðja Krupps í Essen frétta-
blaðaskrifstofu (vitanlega ekki
undir því nafni), og eyddi þús-
undum marka árlega til að láta
fréttablöðum heimsins ókeypis
í té grinar er skýrðu frá hinum
skæðustu nýju drápsvélum; og
eignuðu uppfyndinguna einni
eða annari þjóð. Þeir gleymdu
heldur ekki drengja-blöðunum.
1 þau settu þeir áframhaldandi
sögur og greinar, ritaðar af
frægum hershöfðingjum og
kennurum, til að slá Ijóma á
stríðin; og í samband við þau
séttu þeir hreysti og hugrekki
og aðra góða eiginleika.
Svo þegar hergagnasmiðj-
urnar gerðu samband sín á
milli .skiftust á um einkaleyfi
og stjórnendur, víkkaði verk-
svið þeirra þá vissi hver hvað
hann var að gera. Einn leyfði
öðrum að “selja” einhverri þjóð
nýtt vopn; og svo síðar að
koma fram með verjur gegn
því. Með þessari aðferð og sí-
feldum voðafrfegnum veittu
þeir ótta heimsins viðhald.
Þetta varð svo að vera; því
annars hefðu hergagnaverk-
smiðjurnar neyðst til að fram-
leiða saumavélar og akurplóga,
en eins og öllum er ljóst, er
miklu minni hagnaður í þess
þonar varningi en í fallbygsum,
sprengjum og herskipum.
Skammbyssuskotið í Sara-
jevo, árið 1914, var merki um
arðgreiðslu eftir óttaviðhald
heillrar mannsæfi. Eftir stríð-
ið áttu hergagnasmiðirnir sín
vandamál. Heimurinn var þá
að “sleikja sár sín”. Hann
hafði fengið nægju sína. Hann
þarfnaðist friðar um nokkra
áratugi, svo að sár hans gætu
gróið. Það fór að bera á bróð-
urlegu hugarþeli, jafnvel með-
al gamalla óvina; — sem auð-
vitað, ekki mátti eiga sér stað.
Svo meðal annars keyptu her-
gagnasmiðjurnar Comtte des
Forges, Skoda og Krupps frétta
blöð í sínum löndum, til að
hamla því að hin gömlu sár
gætu gróið; til að viðhalda
hatrinu og breiða út fregnir
sem vöktu ótta á ný. Og jafn-
vel enn hagkvæmari ráðstafan-
ir voru gerðar.
Lítum t. d. á þrjá mestu frið-
arspilli heimsins — Hitler,
Mussolini og herskáa flokkinn
í Japan.
Fyrir aðeins fimm árum bar
St. Paul Faure fram þá ákæru
í franska þinginu, studda af
nægum gögnum, að franska
hergagnaverksmiðjan Schneid-
er-Creusot ásamt aðstoðar-
verksmiðju sinni Skoda, í
Tékkóslóvakíu og banka er hin
síðarnefnda á, (Union Europe-
enne Bank) hefði lagt fram
féð til að koma Hitler að völd-
um. M. Faure var þingmaður
fyrir Creusot-kjördæmið, þar
sem þessi hergagnasmiðja er.
Hann er franskur maður, og
flutti ræðu sína í franska þing-
inu; og þessi tilgreindu orð
hans hafa aldrei verið hrakin.
En á þeim sömu tímum voru
biöð hergagnasmiðjunnar að
vara þjóðina frönsku við hætt-
unni sem stafaði af Hitler; og
fræða Evrópu um hin hræði-
legu áform þessa nýja einvalda
og hve voðaleg drápsáhöld
þýzkir vísindamenn hefðu
fundið upp. Hið sama afl stóð
að baki Mussolinis er hann hóf
hergöngu sína til Rómaborgar
og braust til valda. Hann var
örsnauður blaðamaður; og
hæsti ræðustóll hans hafði ver-
ið umbúðakassi. Hvaðan kom
féð sem þurfti til að mynda
svartskyrtu-flokkinn og hleypa
honum á Rómaborg? Tóku
þeir borgun hjá sjálfum sér í
nokkra mánuði. Helmingurinn
af fyrstu fylkingunum voru
verkamenn; hinir voru atvinnu-
leysingjar. Lögðu bankar og
stóriðjuhöidar það fé fram til
að afstýra “rauðu hættunni”?
Innan þriggja mánaða eftir
valdahrifs Mussolinis, voru
'mörg hundruð manna gerðir
landrækir, eða sendir sem
fangar til Liparí-eyjanna. Gull-
þráðurinn sem vísaði Mussolini
veg til valda, hefir verið rakinn
að sömu spólu sem Hitlers.
Og hvað Japan áhrærir. Her-
skái flokkurinn þar, hershöfð-
ingjar sem gefa hinum var-
færnari stjórnmálamönnum
fyrirskipanir, fá fjárhagslegan
stuðning úr sömu lind. Japan,
með sínu gamla lánsstjórnar-
fyrirkomulagi, viðheldur leyni-
félögum, eins og því sem ný-
lega skipaði fyrir um slátrun
japönsku ráðherranna og stóð