Heimskringla - 23.07.1941, Side 5

WINNIPEG, 23. JÚLl 1941
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
Ungfrú Stefanía Sigurðsson
Miss Canada á íslendingadeg-
inum 2. ágúst á Hnausum.
and be banished for it that
peopled the British Isles and
Ieeland. — Everywhere you go
in Iceland there are old British
name and old British customs
still surviving.
A free parliament is an ideal
that has survived in those two
’islands, Iceland and the United
Kingdom for many hundreds of
years. It will not be over-
thrown in a day, or a month,
or a year.
mvasion.
I believe, Mr. President, that
the great majority of the sev-
eral thousand Icelanders in the
United States share my view
in this matter. In approving
the action in question, I am, of
course, taking for granted that
the United States will not in-
terfere with Icelandic govern-
mental affairs and that the
military forces of the United
States will be withdrawn at the
end of the war.
Rspectfully yours,
Richard Beck, President
Icelandic National League
of America
HELGA STEPHANSSON
BRÉF FRÁ NEW YORK
New York City,
14. júlí 1941
Hr. ritstj. Heimskringlu,
853 Sargent Ave.,
Winnipeg, Canada.
Kæri vinur:
Samkvæmt tilkynningu, sem
mér hefir borist frá ríkisstjórn
Islands var Alþingi kvatt sam-
an til aukafundar miðvikudag-
inn 9. þ. m. til þess að ríkis-
stjórnin gæti lagt samkomu-
lagið við stjórn Bandaríkjanna
um hervörn Islands á meðan ó-
friðurinn stendur fyrir þingið.
Svohljóðandi þingsályktun-
artillaga var lögð fyrir samein-
að Alþingi:
“Alþingi felst á samkomulag
það sem ríkisstjórnin hefir gert
við forseta Bandaríkja Norður-
Ameríku um að Bandarikjun-
um sé falin hervernd Islands á
meðan núverandi styrjöld
stendur”.
Þessi þingsályktunartillaga
var samþykt einróma af öllum
þingmönnum stuðningsflokka
þjóðstjórnarinnar, að undan-
teknum atkvæðum kommún-
ista; þeir greiddu atkvæði á
móti tillögunni.
Ályktunin verður nú tafar-
laust staðfest í ríkisráði.
Eins og sjá má af þessu hefir
íslenzka þjóðin ennþá einu
sinni sýnt að hún stendur ein-
huga að málum sínum og að
hún hefir tekið þessum frjálsa
samningi við Bandaríkin með
fullum samhug.
Með beztu kveðjum,
Thor Thors
BRÉF TIL FORSETA
BANDARÍKJANNA
LM YERND ISLANDS
(Copy) Grand Forks, N. D.
July 9, 1941
The President,
The White House,
Washington, D. C.
My dear Mr. President:
I have learned with profound
interest that the United States
has taken over the military
protection of Iceland. As a
native of that country and as a
naturalized American citizen, I
thoroughly approve of this
action. I consider it both a
wise and a most timely mea-
sure in the interest of the de-
fence of the western hemi-
sphere and likewise—as one
deeply concerned about the
fate and future of Iceland—an
important step in the direction
of safeguarding Iceland against
Það hefir dregist lengur en
vera skyldi að bókfæra fáeina
drætti úr æfisögu þessarar
stór-merku konu, og ágætu
húsfreyju og móður.
Helga Jónsdóttir Stephans-
son var fædd 3. júlí 1859 á Jarl-
stöðum í Bárðardal í Þingeyjar-
sýslu, einkadóttir merkishjón-
anna Jóns Jónssonar og Sigur-
bjargar Stefánsdóttur, nokkr-
um árum eldri en bróðir henn-
ar Jón, dáinn í N. Dak. fyrir
skömmu síðan.
Helga ólst upp hjá foreldrum
sínum við ást og starfsemi, sem
grundvallarEftriði eru framtíð-
arinnar. Sex til sjö árum
seinna, bættist við fjölskyldu- j
hópinn er Guðmundur, bróðir
Sigurbjargar fluttist þangað al-
kominn, sunnan úr Skagafirði,
ásamt konu og tveim börnum,
Stefáni 15 ára og Sigurlaugu 7
ára. ,
Árið 1873 fluttist Helga vest-
ur um haf ásamt fjölskyldunni
allri sem settist að í Wisconsin
í Bandaríkjunum. Og þar
hefst starfsaga hennar 28. ág.
1878 er hún giftist Stefáni Guð-
myndssyni Stephansson að
Green Bay, Wisc. Fluttist hún
ásamt manni sínum eftir 2 ár
til íslenzku bygðarinnar í N.
Dakota 1880 og þaðan vestur
til Alberta, Canada, 1889. Nam
Stephan þar land fyrir sig og
móður sína á austurbakka
Medicine árinnar og varð það
ábýlisjörð þeirra hjóna ávalt
síðan.
Mann sinn, skáldið St. G. St.,
misti Helga 10. ágúst 1927. Bjó
síðan með Jakob syni sínum,
en andaðist á heimili Rósu
dóttur sinnar 12. des. 1940.
Þeim hjónum varð 8 barna
auðið og eru þau þessi: 1. Bald-
ur, kvæntur Sigurlínu Bardal,
eiga 6 börn uppkomin. 2. Guð-
mundur, kvæntur Regínu
Strong dóttur þjóðhagans Jóns
frá Strönd, eiga 8 börn og 4
barna börn. 3. Jón, dáinn ung-
ur. 4. Jakob Kristinn, ókvænt-
ur, allir fæddir í Bandaríkjun-
um. 5. og 6. tvíburar, Stefaný
Guðbjörg, Mrs. Árni Bardal,
eiga 1 son, og Jóný Sigurbjörg,
gift S. K. Sigurdson, eiga eina
dóttur. 7. Gestur Cecil, dáinn
(lostin eldingu) 16. júlí 1909.
8. Sigurlaug Rósa, gift Sig. V.
Benidictson, eiga 3 börn. Þann-
ig voru á lífi við greftrun Helgu
6 börn, 19 barna börn og 4
barna barna börn. En áður en
aegi lauk 17. des, greftrunar-
degi Helgu sál., var einum
færra á lífi, er það slys vildi til
austan við Stephansson’s heim-
ilið, að hin hugljúfa myndar-
konu, Stefaný Bardal, varð fyr-
ir bílslysi og beið bráðan bana
af og fylgdi hún fám dögum
seinna _móður sinni í gröfina
rúmlega 51 árs að aldri, fædd
6. okt. 1889.
Það er óþarft að lýsa hinu
margþætta æfistarfi Helgu
Stephansson, sem hvorttveggja
í senn, var sama og þúsund
annara, og jafnframt því, sem
hún hefir sínar eigin skyldur
og tilfinningar átti alla æfi við
fátækt og ýmsa örðugleika að
striða. Hún inti af hendi ó-
vanalega margbreytt og stór-
felt starf sem húsfreyja og
móðir.
Ungfrú Doris Blondal
Miss Canada á Islendingadeg-
inum á-Gimli 4. ágúst 1941.
Jarðarför Helgu og dóttur
hennar fóru báðar fram frá
Stephansson’s heimilinu og
voru þær jarðsettar í ættar
grafreitnum á vesturbakka
Medicine árinnar. Jarðarför
Helgu 17. des., en Stefaný 22.
des. Prestur ensku kirkjunn-
ár framkvæmdi greftrunarat-
höfnirnar. Einnig talaði séra
Pétur Hjálmsson nokkur orð
við jarðarför Helgu.
“Alt líf verður gegnt meðan
hugur og hönd
Og hjarta er fært til að vinna
Og gröfin er ljúf fyrir geiglausa
önd
Og gott er að deyja til sinna.”
Eftirfarandi þakkarávarp
var eg beðin að birta með þess-
um línum:
Við systkinin vottum okkar
hjartans þakklæit fyrir alla
velvild og umönnun auðsýnda
móður okkar af vinum hennar
fjær og nær, og sömuleiðis fyr-
ir samúðina við lát okkar kæru
móður og systur.
Stephansson’s systkinin
Tíminn á íslandi er vinsam-
lega beðinn að birta þessar lín
ur. A. J. C.
11. Nafn eiginmanns eða
eiginkonu.
12. Hvað mörg börn og
barnabörn og nöfn og aldur
þeirra allra.
Og svo auk þessa ýmsar aðr-
ar upplýsingar sem þið hafið í
huga og haldið að komi að
gagni.
Gullafmælisborða sendi eg
hverjum, sem gefur mér allar
þessar upplýsingar og hefir
dvalið hér vestan hafs fimtíu
ár.
Bregðist vel við þessu góðu
menn og konur, þið hjálpið
með þessu til að skrásetja sem
flesta Islendinga hér í álfu og
styðjið að söfnun sannra heim-
ilda í landnámssögu ykkar.
Davíð Björnsson
702 Sargent Ave., Winnipeg
EINKENNILEGAR
MISSAGNIR
GULLAFMÆLISBÖRN
ÍSLENDINGADAGSINS
Sem undanfarin ár útbýtir
íslendingadagsnefndin, gullaf-
mælisborðum til allra þeirra,
sem dvalið hafa hér í landi
fimtíu ár og meir.
óskar nefndin eftir að allir,
sem hafa aldur til, senði inn
greinilega skýrslu um sig og
sína, því þess greinilegri upp-
lýsingar, sem gefnar eru, þess
hægri er aðstaðan fyrir þá,
sem skrifa sögu Vestur-íslend-
inga. Og helst þyrftu upplýs-
ingarnar að vera svo nákvæm-
ar að þær vefði einskonar
manntals skýrsla.
Annað sem eg vil biðja fólk
að minnast, er að rita skýrt og
greinilega það sem það setur
niður í skýrslu sína, því það
sparar nefndinni fyrirhöfn með
bréfaskriftir.
Hér á eftir fara nokkur atriði
og spurningar, sem óskað er
eftir að sé svarað og sett niður
á skýrsluna:
1. Fult skírnarnafn, for-
eldranöfn o gnafnbreytingar.
2. Fæðingarstað á Islandi,
fæðingardag og ár.
3. Hvar þið voruð síðast á
Islandi.
4. Hvaða ár þið komuð til
Canada og helst mánaðardag-
inn eða mánuðinn.
5. Til hvaða staðar komuð
þið fyrst?
6. Hvar settust þið fyrst að
hér vestra?
7. Hvaða ár fluttuð þið til
þessa og þessa staðar og hvað
lengi voruð þið í hverjum stað?
8. Hvaða atvinnu stundið
þið?
9. Ertu giftur? Giftingar-
dag og ár.
10. Ekkjumaður (eða kona).
Hvenær maður þinn eða kona
andaðist.
Fyrir skömmu birtist rit-
dómur í “Tímanum” um “Sögu
íslendinga í Vesturheimi” eftir
Jón Jónsson frá Gautlöndum.
1 VI. kafla þessa ritdóms get-1
ur höfundurinn þess að föður j
síns (Jóns alþingismanns á
Gautlöndum) sé minst í “Sög-|
unni” (á bls. 183); kveðst hann
vita vel að ummæli um hann
og frænda hans (Sigurð Er- j
lendsson frá Klömbrum) séuj
allmjög færð úr lagi,” og bætir^
þesu við neman máls: “Þessii
frændi hans, sem hann (höf-j
undur Sögunnar) nefnir Sigurð j
Erlendsson, fór aldrei til Ame-1
riku — og mun aldrei hafa
ætlað sér það”. Þetta er ein-
kennileg missögn. Sigurður
þessi Erlendsson frá Klömbrum
var faðir hinna nafnkendu
Hnausa-bræðra í Nýja-íslandi, |
Stefáns og Jóhannesar kaup- j
sýslu- og athafnamanna, sem á |
margan hátt voru forystumenn j
nýlendunnar um langt skeið;j
var hann fjöldamörg ár hér
vestra og andaðist á páskadag-
inn 31. marz 1918 hjá Kristjönu
dóttur sinni og manni hennar
(nú látnum) Bergþóri Þórðar-
syni bæjarstjóra á Gimli og i
jarðsunginn af séra Rögnvaldi j
Péturssyni.
Að staðhæfa það að þessi
maður hafi aldrei farið til
Ameríku (ef Canada er talin j
með Ameríku) er vægast sagtj
einkennileg missögn; og þann-j
ig er fleira í þessum ritdómi. í
Að ummælin um Jón frá Gaut- j
löndum, sem greinarhöfundur j
segist vita vel að séu allmjög,
færð úr lagi” eru tekin upp
orðrétt úr riti Sigurðar: “Frá;
fyrstu útflutningum frá íslandi,
og fyrstu árum í Nýja-íslandi”
eftir Sigurð Erlendsson, með
inngangi eftir séra Rögnvald
Pétursson, Almanak O. S. Th.,:
1919, 25. ár, bls. 82—90.
I sama kafla ritdómsins sem
fyr er nefndur kemst höfund-
ur hans þannig að orði: “Höf-^
undur (Sögunnar) hefir eftir
einhverjum Vestur?-lslendingi
þessi orð: “Sannleikurinn er sá, j
þótt ömurlegt kunni að virðast, j
aÁ jslenzkur bóndi í venjuleg- j
um skilningi hefir aldrei haft
efni á að lifa menningarlífi alt
frá því land þetta bygðist.” |
Þar sem höfundur ritdómsins
neitar því að Sigurður faðir
Knausa-bræðra hafi nokkurn
tima farið til Ameríku virðist
hann hér halda að maður sem i
raun réttri hefir aldrei þangað
flutt, sé Vestur-lslendingur. —
Ummælin um íslenzku bænda-
stéttina heima sem vitnað er í
hér að ofan og ritdómarinn
heldur að sé eftir Vestur-ls-
lending er eftir Jóhannes
Sveinsson frá Flögu i ritdómi
hans um skáldsögu Jóhannesar
úr Kötlum: “Björgin klofna”,
og höfundur Sögunnar tekur
það upp úr Alþýðublaðinu 17.
nóv. 1934. Jóhannes Sveinsson
irá Flögu. er Norðlendingur eins
J. J. og úr næstu sýslu við
hann.
Sjálfsagt eru þessar og fleiri
missagnir i nefndum ritdómi af
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.. LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGjA
Ungfrú Kathryn Arason
Miss America á Islendingadeg-
inum á Gimli 4. ágúst 1941.
einhverjum misskilningi
sprotnar, en þær eru svo alvar-
legar að ekki má ganga fram
hjá þeim óleiðráttum. Þess er
vænst að “Tíminn” birti þessa
stuttu athúgasemd.
Sig. Júl. Jóhannesson
(ritari Sögunefndar)
Á demantsbrúðkaupsdaginn:
Hann:—Jæja, elskan mín, nú
ætla ég að segja þér kærkomn-
ar fréttir í tiléfni dagsins.
Hún:—Hvað er það, elsku
karlinn minn?
Hann: — Þennan demants-
hring, sem þú berð á hendinni,
gaf eg þér í dag fyrir 75 árum.
Og veiztu nú kvað. 1 dag
greiddi ég síðustu afborgunina
af honum, svo að nú áttu hann
algerlega skuldlaust.
• • •
— Hvað á þessi hestur að
kosta?
— 500 krónur.
— Eg skal gefa þér 50 fyrir
hann.
— Alt í lagi, þú skalt fá
hann. Maður lætur sig ekki
muna um 450 krónur nú á tím-
um.
Ein hin mikilverðasta list í
samkvæmum og á fundum, er
að kunna að geispa með aftur
munninn.
Landnómssögu íslendinga
í Vesturheimi
má panta hjá Sveini Pálma-
syni að 654 Banning St., Dr. S.
J. Jóhannessyni að 806 Broad-
way, Winnipeg og Björnson’s
Book Store and Bindery, 702
Sargent Ave., Winnipeg.
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
f CANADA:
Amaranth..............................J. B. Halldórsson
Antler, Sask........................-K. J. Abrahamson
Árnes...............................Sumarliði J. Kárdal
Árborg................................G. O. Einarsson
Baldur..............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville.........*...................Björn Þórðarson
Belmont..................................G. J. Oleson
Bredenbury.............................H. O. Loptsson
Brown..........................-....Thorst. J. Gíslason
Churchbridge.......—................. H. O. Loptsson
Cypress River........................Guðm. Sveinsson
Dafoe................................ S. S. Anderson
Ebor Station, Man..................-K. J. Abrahamson
Elfros..............................J. H. Goodmundson
Eriksdale......................................Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask................... Rósm. Árnason
Foam Lake.............................H. G. Sigurðsson
Gimli....................................K Kjernested
Geysir............................. Tím. Böðvarsson
Glenboro..................................G. J. Oleson
Hayland..............................Slg. B. Helgason
Hecla............................ Jóhann K. Johnson
Hnausa............................. Gestur S. Vídal
Húsavík...............................
Innisfail-...................................Ófeigur Sigurðsson
Kandahar.......................-.......S. S. Anderson
Keewatin..............................Sigm. Björnsson
Langruth..............................Böðvar Jónsson
Leslie...............................Th. Guðmundsson
Lundar..................................D. J. Líndal
Markerville....................... ófeigur Sigurðsson
Mozart.................................S. S. Anderson
Narrows............................................S. Sigfússon
Oak Point.............................Mrs. L. S. Taylor
Oakview................................ S. Sigfússon
Otto......................................Björn Hördal
Piney...................................S. S. Anderson
Red Deer......................................ófeigur Sigurðsson
Reykjavík................................
Riverton..........................................Björn Hjörleifsson
Selkirk, Man...........Mrs. David Johnson, 216 Queen St.
Silver Bay, Man........................Hallur Hallson
Sinclair, Man......................K. J. Abrahamson
Steep Rock.................................Fred Snædal
Stony IIill..............................Björn Hördal
Tantallon.............................
Thornhill..........................Thorst. J. Gísiason
Víðir..................................Aug. Einareson
Vancouver.............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis—j............................ S. Oliver
Winnipeg Beach.........................
Wjmyard................................S. S. Anderson
f BANDARfKJUNUM:
Bantry................................E. J. BreiðfjörB
Bellingham, Wash.................Mre. John W. Johnson
Blaine, Wash....................... Magnús Thordarson
Cavalier and Walsh Co................
Grafton..............................Mre. E. Eastmaa
Ivanhoe..........^.................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....
Milton....................................S. Goodman
Minneota...........................Miss C. V. Dalmann
Mountain.............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts, Wash......................Ásta Norman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Upham...................-..............E. J. Breiðfjörð
Thc Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba