Heimskringla - 24.09.1941, Page 1

The Modern Housewife Knows 1
Quality That is Why She Selects J
“CANADA
ÖREAD”!
!
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On’
I
Wedding Cakes Made to Order j
PHONE 33 604
ALWAYS ASK FOR—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
I Rich as Butter—Sweet as a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
Phone 33 604
LV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. SEPT. 1941
NÚMER 52.
* * HELZTU FRETTIR < <
Kiev fallin
Kiev, höfuðborg Úkraine-
héraðsins er fallin í hendur
Þjóðverjum. Hún gafst upp s.
1. mánudag. En öðru vísi var
umhorfs í borginni en ætlað
var. Úr henni höfðu íbúarnir
verið að flytja um lengri tíma
og þar var ekkert eftirskilið af
matvælum eða vopnum. Auk
þess voru orkuver og vatns-
leiðsla eyðilögð. Fengur Þjóð-
verja er þar ekki mikill, þó
hinu verði ekki neitað, að
Rússar bíða mikið tap við
þetta, því iðnaður var þarna
talsverður. Borgirnar Odessa
og Leningrad verjast ennþá.
Væri skaðinn meiri, ef Rússar
töpuðu Leningrad, því þar er
feykimikill iðnaður rekinn.
Suðaustur af Kiev var sagt,
að Þjóðverjum hefði unnist all-
mikið á og Krím skaginn, þar
sem herskipalægi Rússa er á
Svarta hafinu, væri einangrað-
ur. Siðari fréttir gera minna
úr hættunni af völdum þessa,
en áður var gert og virðist sem
Rússar hafi þar að nokkru rétt
við bardagann. Þjóðverjar hafa
orðið þar fyrir hroðalegu
mannfalli nýlega.
Við Leningrad er sókn Þjóð-
verja hamslaus, en síðustu
fréttir benda þó á, að Rússar
veiti þar enn fullkomið viðnám.
I ræðu sem Ivan Maisky,
sendiherra Rússa í London hélt
i gær, kvað hann mannfall
hafa orðið miklu meira af Þjóð-
verjum en þeir sjálfir segðu
frá. Fallna, særða og hertekna
kvað hann 3 miljónir Þjóðverja;
er það einn þriðji af öllum
þeim hef sem þeir hafa á að
skipa og mundu eiga erfitt með
við að bæta. Flugvélatap Þjóð-
veria taldi' hann 8,500, en ekki
725 flugvélar, eins og Þjóðverj-
ar halda fram.
Þióðverjar urðu fyrri til
Þjóðverjar hafa orðið fyrri
til að skjóta á bandarísk skip
og sökkva þeim, en Banda-
ríkjaflotinn að skjóta á þýzk
skip, þó Roosevelt gæfi honum
skipun um það fyrir skömmu.
Það var s. 1. föstudag, að Þjóð-
verjar eygðu bandarískt skip
einhvers staðar suðvestur af
íslandi, skutu á það og söktu
á svipstundu. Skipið hét “Pink
Star”. Er það sagt sjötta
bandaríkja skipið sem tapast í
striðinu og hið þriðja innan
eins mánaðar, er á skipaleið-
inni til fslands er sökt.
Á “Pink Star” var 34 manna
skipshöfn. Hvað um hana hef-
ir orðið, segir ekki í fréttunum.
Herinn í Manchoukuo
Japanir hafa orðið eina mil-
^ón hermanna í Manchoukuo og
á Kóreu. Liði þeirra hefir fjölg-
að þar mikið síðustu vikurnar
og jafnvel mest, síðan þeir
settust á friðarráðstefnu með
Bandaríkjamönnum. Lið þetta
á sjáanlega að vera til taks,
þegar Evrópu-þjóðirnar hafa
lamað Rússa á vestur-landa-
mærunum.
Það vekur mikla eftirtekt, að
Japanir hafa ekki aðeins sent
menn og vopn til Manchoukuo,
heldur hafa þeir einnig sent
hesta þangað þúsundum sam-
an. Þykir það bera vott um,
að þeir ætli sér að vera viðbún-
ir stríði hvort sem sé að vetri
eða. sumri.
Mdfct af véla-hertækjum Jap-
ana, skriðdrekum og loftvarn-
J arbyssum, er sagt að sé í Man-
! choukuo.
! Japönum er afar illa við
i Rússa í Vladivostok. Telja þeir
þá flota sínum fyrst og fremst
hættulega og svo heimaland-
inu einnig ,sem svo auðvelt sé
að sækja heim myð sprengju-
árásum þaðan.
, En Japanir hika við að hafa
! sig í frammi vegna Breta og
i Bandaríkjamanna syðra.
I Japanir halda enn kappsam-
lega áfram hergagnasmíði. —
i Hverri iðnstofnun þeirra af
| annari, er breytt í vopnasmiðju.
| Japanir eru ekki af baki
dotnir enn.
SAMSÆTI
í gær áttu Mr. og Mrs. Jakob
F. Kristjánsson, 788 Ingersoll
St., Winnipeg, 25 ára giftingar-
afmæli. Var þess minst af vin-1
um þeirra með fjölmennu sam-
sæti; fór það fram í Sambands-!
kirkjunni. Hófst samsætið kl.1
7.30 e. h. og fór fram eftirfar-1
andi prentuð skemtiskrá:
1. Ávarp forseta — J. B. I
Skaptason.
2. Sálmur: Hve gott og fag-
urt, 1. og 2. vers.
3. Borðhald.
4. Ávarp til brúðhjónanna
— séra Philip M. Pétursson.
5. Sálmur, 589 — 3. og 4.
vers.
6. Aðsendar kveðjur.
7. Ávarp flutt silfurbrúður-
inni — Dr. M. B. Halldórson.
8. Ávarp flutt silfurbrúð-
gumanum — hr. Páll S. Páls-
son.
9. Minningargjöf vina — hr.
S. B. Stefánsson afhenti.
10. Minningargjöf skyld-
menna — hr. F. E. Snidal af-
henti.
11. Ávarp í umboði Kvenfé-
lags Sambandssafnaðar — frú
Hólmfríður Pétursson.
12. Kvæið — Dr. S. *.E.
Björnsson.
13. Ávarp í umboði Söng-
flokks Sambandssafnaðar —
hr. Thorvaldur Pétursson.
14. Einsöngur — ungfrú
Lóa Davidson.
15. Ávarp í umboði Leikfé-
lags Sambandssafnaðar — hr.
B. E. Johnson.
16. Ávarp í umboði Jón Sig-
urðsson I.O.D.E.—frú Jóhanna
G. Skaptason.
17. Endurminningar frá
kirkjunni á Sherbrook Street
- séra Guðm. Árnason.
18. Ávarp — hr. Sveinn
Thorvaldson, M.B.E.
Söngnum stýrði ungfrú Lóa
Davidson. Við hljóðfærið var
hr. Gunnar Erlendsson.
Af þessari fjölbreyttu
skemtiskrá má ráða, hversu
fjölþætt starf Kristjánssons-
hjónin hafa af hendi ynt í
þarfir félagsmála Sambands-
safnaðar. Það má svo að orði
kveða að ekkert félag hafi þar
verið til er þau hafi ekki unnið
í ýmist annað hvort eða bæði
og verið áhrifamiklir starfs-
menn sumra þeirra, t. d. í ung-
mennafélaginu og leikfélaginu.
Benti einn ræðumanna á, að í
leiksýningum hér á meðal ís-
lendinga, hefði ekki önnur ís-
lenzk kona meiri leiklist sýnt,
en Mrs. Kristjánsson. Auk
starfs þeirra í nefndri kirkju,
hafa þau einnig unnið I Þjóð-
ræknisfélaginu og Jón Sigurðs-
sonar félaginu og ávalt haft
vandasömustu störfin með
höndum svo sem ritarastörf,
Mr. og Mrs. Jakob F. Kristjánsson
í silfurbrúðkaupi 23. sept. 1941
Heill sé þér ást, er með sumar í sál
þú svífur um vonanna geim,
og skilur i handtaki hjartnanna mál,
er hrærist með elskendum tveim;
þvi þú ert í gleðinni fagnaðar frjáls,
sem frækorn í akursins rein;
og eins þegar söknuður synjar þér máls
er sál þín jafn göfug og hrein.
Og stundanna reynsla er björg til þíns bús;
því böl hvert er trú þinni skjól.
Hvert átak er stormur sem hreinsa þitt hús,
við haustdægra langdegis sól,
er skín gegn um húmið, þá syggir af nótt.
þú skilur þann örlagadóm,
að stormarnir hefja þinn hugsjóna þrótt,
og húmið er skynvilla tóm.
Þú leiddir og studdir þau heiðvirðu hjón
er hásætið skipa í kvöld.
1 trú, von og kærleika, barnanna bón
þú bænheyrðir fjórðung úr öld.
Og góð er sú leiðsögn, er leiðir í trú
til landsins, sem framundan er:
En hégómi og tildur er hamingja sú
er hefir ei ljósið frá þér.
S. E. Björnsson
féhirðis o. s. frv. Þau eru
hvort sem annað prýðilegum
gáfum gædd. Það hefir ekki
leynt sér, í hvaða verkahring
sem hefir verið um að ræða.
Ofurlítil breyting varð á
hinni skráðu skemtiskrá á
stöku stað vegna þess, að
nokkrir sem þar um getur,
voru fjarverandi. Séra Philip
M. Pétursson varð að fara
burtu úr bænum. Mr. Snidal
og Mr. Thorvaldson gátu held-
ur ekki verið viðstaddir. Enn-
fremur var Mrs. Pétursson ekki
komin úr för sinni til King-
ston. En hlutverk þeirra voru
leyst af hendi af séra G. Á.,
Carl Kristjánssyni og Mrs. P.
S. Pálsson. Ennfremur mælti
Mr. Á. P. Jóhannsson nokkur
orð til heiðursgestanna fyrir
hönd Þjóðræknisfélagsins.
Á borðum var þarna íslenzk-
ur matur, svið, rúllupylsa, slát-
ur, skyr o. s. frv., og þótti öll-
um mikið til þess koma.
Á milli ræðanna var fjöldi
íslenzkra söngva sunginn.
Um ræðurnar höfum vér
ekki nema gott eitt að segja.
Dr. Halldórson hélt þar ef til
vill eina s*ína snjöllustu ræðu.
En í heild sinni, túlkuðu ræð-
urnar á mjög viðeigandi hátt
það sem viðstöddum bjó í huga,
enda voru ræðumenn gagn-
kunnugir silfurbrúðhjónunum.
Alt sem um þau var sagt, erum
vér fúsir að skrifa undir; það
var alt verðskuldað og satt.
Að endingu þökkuðu silfur-
brúðhjónin fyrir sig með sinni
ræðunni hvort.
Mr. Kristjánsson er starfs-
maður á innflytjenda skrif-
stofu Þjóðbrautakerfis Canada
í Winnipeg. Hann er tungu-
málamaður góður, talar Norð-
urlandamálin og þýzku auk ís-
lenzku og ensku, er í þeirri
stöðu mun koma sér vel.
BLÓM TIL ÞEIRRA
LIFANDI
Eg er stödd á einu af merk-
ustu heimilunum í Árborg, og
hugur minn hvarflar oft til
þeirra sem að bygðu þetta
heimili en eru nú ekki lengur
hér. Mig langar til að skrifa
lítið ágrip af veru þeirra hér,
og þó að lýsing mín verði mjög
ófullkomin, að gera grein fyrir
hvað mikla þýðingu starf
þeirra hafði fyrir þessa bygð.
Hjónin sem að hugur minn vef-
ur þannig hlýjum öldum úr
djúpi minninganna heita Sigur-
jón og Jóna Sigurðsson og búa
nú á 39 Alloway Ave., í Win-
nipeg borg.
Eg ætla að fara þó nokkuð
langt aftur í timann. Búðin
hans Sigurjóns var bygð og
byrjaði að starfa strax þegai
járnbrautin kom alla leið norð-
ur til Árdals-bygðarinnar, eins
og hún var kölluð þá. Mr.
Sigurðsson kom einsamall til
þess að búa undir komu fjöl-
skyldunnar. Eftir skamman
tíma kom Mrs. Sigurðsson með
Lífsins lög
Eftir Ella Wheeler Wilcox
Þú lifðir, og þú lifir, það ljóst verðurðu að sjá.
Þinn langföruli andi kom óra vegum frá.
Frá uppsprettu hann hóf sig, til uppsprettu hann fer.
Frá eilífð hann, til eilífðar ljóskórónu ber.
Frá líkama til líkams nýs, hann leggur sína braut.
Hann leitar sér að öðrum, þegar gamlan, slitinn þraut.
Hann myndast eins og vefur, sem snjall þinn andi óf;
með afar fínum þráðum í listaverk hann hóf.
Frá andans víðvarpsstjörnu, í alheims lista brag,
mun endurkastast hugsun hver, sem sál þín ber í dag.
Sjá, lífsins lög ei breytast, — ei blóðfórn stoðar neinn,
í byggingu sem reist þú hefir starfa máttu einn.
Þú sjálfur ert þinn djöfull, þú sjálfur ert þinn guð.
Þú sjálfur skapar kvalir og dýran lífsfögnuð.
Þig enginn getur frelsað frá sorgum eða synd,
unz söngvana þú nemur frá hugans dýpstu lind.
J. S. frá Kaldbak (þýddi)
litlu drengina, Arnthór og annað hvort forseti eða skrifari
Franklin, og lengi vel bjuggu mest af tímanum. Hún hefir
þau upp á loftinu yfir búðinni.'tekið drjúgan þátt í starfsemi
Strax kom það í ljós að þessi I annara félaga og fyrirtækja,
ungu hjón voru til með að upp- j og er, held eg, eina konan sem
fylla skyldur sinar, og meira starfað hefir í skólanefnd þessa
en það, gagnvart hinu nýja héraðs. Og það var fyrir henni
bæjarlífi sem að þá var að eins og manninum hennar,
sækja í sig móðinn. Bæði bæði unnu þau látlaust og oft
höfðu þau sérstakar gáfur til í kyrþey. Alt þeirra starf bar
að gerast fyrirliðar í öllum fé- vott um sjálfsafneitun og sterk-
lagsskap sem stefndi til fram- an áhuga fyrir mannfélags- og
þróunar og þroska í hinni nýju andlegum málum.
| Þau hjón bygðu sér fyrir-
Mr. Sigurðson var einn af' myndar heimili og gerðist það
þeim fríðustu mönnum sem miðþunktur alls mannfagnaðar
nokkurn tíma hafa lifað hér, og og út frá því streymdu svo ótal
öll hans framkoma var svo að- margir straumar sem mótuðu
laðandi að allir dáðu hann og alt það besta í félagslífi hinn-
vildu vera í návist hans. Hon- (ar ungu bygðar. Þau Sigurðs-
um var svo margt til lista lagt; son hjónin eru bæði söngelsk
hann var, og er enn, höfðing- og þess vegna var það eðlilegt,
legur heim að sækja og skraf- og einnig með tímanum álitið
hreyfinn og skemtilegur í vina sjálfsagt, að margt af því sem
hóp; hann hafði fagra söng- borið var fram fyrir almenning
rödd; hann var sjálfsagður for- já skemtisamkomum ætti upp-
seti á öllum gleðimótum, því að runa sinn hjá þeim. Þannig
lipurð hans og lægni samstilti atvikaðist það, til dæmis, að
hina margvíslegu tóna í sálum íslenzk leiklist fékk svo góða
samkomugesta, svo að þeir undirstöðu í Árborg. Mrs. Sig-
höfðu sem best not af hvaða urðsson hafði í mörg ár, um-
skemtun sem kvöldið hafði að sjón með öllum leikjum sem
bjóða. Og ekki einungis á sýndir voru fyrir hönd kvenfé-
mannfagnaðar mótum, heldur lagsins.
einnig á öðrum fundum var j Og börnni þeirra urðu fimm,
hann leiðtoginn, eða að minsta þrir drengir: Arnthór, Frank-
kosti einn af nefndarmönnum í lin og Carl, og tvær stúlkur,
öllum félagsskap sem stofnað-i Snjólaug og Margrét. Elzti
ur var til uppbyggingar og vel- J drengurinn, Arnthór, var að-
ferðar bygðarbúum. Kirkju- eins unglingur er faðir hans
safnaðar forseti var hann ár- veiktist hastarlega. Var hann
um saman, og var það mest að rúmfastur um tvö ár, og þó að
þakka árvekni hans, og kon- hann næði sér að nokkru leyti
unnar hans, hvað mikið líf og aftur þá hefir hann aldrei náð
fjör og áhugi var á meðal með- fullum bata. Margir hörmuðu
lima Árdals safnaðar hér fyr hin þungu kjör mannsins sem
meir. Þannig gaf hann stöð- !hafði lagt svo mikið af kröftum
ugt stóran skerf af lífi sínu í sinum í þarfir almennings, en
þarfir almennings. Svoleiðis fáir sýndu það í orði eða verki
starfsemi er sjaldan metin að að þeir skulduðu honum neitt.
verðleikum, einkanlega þegar Það vill oft verða svo, að þó að
'hún er framkvæmd með hóg- fólk finni til djúprar hluttekn-
værð og göfuglyndi, en er það ingar þá dylur það of oft til-
iekki æðsta skylda mannanna finningar sínar. Verzlun Sig-
að gefa eins mikið af sjálfum j urjón Sigurðssonar, er þó enn
sér fyrir aðra eins og mögulegt1 stjórnað, fyrir góðra manna
er? Maðurinn er fullkominn aðjráð af Arnthór syni hans, er
svo miklu leyti sem að honum I gerður var að verzlunarstjóra
tekst það. Og það sem ef til þó ungur væri og hefir haft það
vill hreif fólk mest var snild starf síðan með höndum.
Sigurjóns Sigurðssonar í fíólín j á meðan á þessum reynslu
spili. Þar kom í ljós hin sterka'tima stóð dró Mrs. Sigurðson
þrá draumsjóna mannsins, aðjsig í hlé frá almennum störf-
lifa trúr því æðsta og besta í.um. Kröfur heimilisins voru
sálarlífi hans, og unun hans á nú afar harðar um hríð, en hún
öllu því fagra og góða sem lífið lét þær ekki verða sér um
hefir að bjóða. jmegn, heldur kallaði hún fram
Og konan hans sáði lika alla þá sálarkrafta sem að hún
djúpt í gróðrarakur bygðarinn- bjó yfir til þess að halda heim-
ar okkar, þó að fyrst framan ilinu við, og til þess að börnin
af bæri minna á henni, eins og gætu haldið áfram að ganga
það gerir vanalega hvað hús-|mentavegin. Oft hefir henni
mæður snertir, sérstaklega hlotið að finnast að lífsbarátt-
þegar þær eru trúar sínum an mundi bera hana ofurliði,
heimilisskyldum. Fólk á oft því að það kom svo margt fyrir
erfitt með að átta sig á því, að' sem reyndi á sálarþrek hennar.
þegar heimilisfaðirinn er þrótt- Eg þekki engan sem að eg gæti
mikill þátttakandi í öllum vel- ímyndað mér að gæti, undir
ferðarmálum bygðarinnar, þá.sömu kringumstæðum, sýnt
er það mjög líklegt að konanjeins mikið þrek og viljafestu
hans, þótt hún sýnist leika eins og hún hefir gert. Oft
miklu smærri hlut, sé það afl undraðist eg yfir því, hvað ró-
á bak við tjöldin sem skapar lega hún sýndist taka því sem
honum möguleikann til þess að að höndum bar, og hvað auð-
geta beitt sér svo kröftuglega i Iveldlega hún sýndist geta hafið
safnaðarlífinu. ihuga sinn upp yfir það hvers-
En Mrs. Sigurðsson, þótt hún I dagslega. Nú veit eg hvað það
hefði þungum heimilisstörfum | var sem örvaði huga hennar
að sinna, starfaði einnig af j og gaf henni styrk og djörfung
megni utan heimilisins. Hún jtil að mæta hverjum degi með
var driffjöðrin í kirkju söng- jró. Þessi siðari ár varð eg fyr-
flokknum um lengri tíma; hún|ir því láni að kynnast. Mrs. Sig-
var forstöðukona sunnudaga- i urðsson ítarlega. Eg lærði að
skólans í fjölda mörg ár, og þekkja hennar hetjulund og í
kendi í honum næstúm stöðugt, minum augum er hún ímynd
þar til hún flutti héðan. í lút- ,sannkristinnar konu, sem hef-
erska safnaðar kvenfélaginu ir farið sigurför í gegnum
hefir hún starfað öll þessi ár, hreinsunareld reynslupnar.
lengst af þeim tíma var hún í Nú lifa þau Sigurðsson hjón-
stjórnarnefnd þess félagsskaps, ] Frh. á 5. bls.