Heimskringla - 19.11.1941, Blaðsíða 1

The Modern Housewife Knows
Quality That is Why She Selects
“CANADA
BREAD
yy
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Wedding Cakes Made to Order
PHONE 33 604
ALWAYS ASK FOH—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet as a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
Phone 33 604
LVI. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN,, 19. NÓV. 1941
NÚMER 8.
* 4
HELZTU FRETTIR < -
Vopnun skipa samþykt
Þingið í Washington sam-
Þykti s. 1. fimtudagskvöld
breytingu þá á hlutleysislög-
unum sem Roosvelt forseti fór
fram á, með litlum meirihluta.
Með breytingunni voru 212 at-
kvæði en á móti 194.
Breytingin sem hér um ræð-
ir lýtur að því að veita banda-
rískum kaupskipum leyfi til að
hafa vopn til varnar sér fyrir
Þýzkum kafbátum.
Flotamálaritari Frank Knox,
segir það felast í breytingunni,
að bandarískar vörur verði nú
fluttar með fulltingi verndar-
skipa hvert sem sé. Þessi vernd
hafi áður aðeins náð til fultn-
inga til íslands. Nú nái hún
til Bretlands og hvert annað
sem sé. Hann talar jafnvel um
að Bandaríkin verði að koma
sér upp flotastöðvum á Bret-
landi og annar staðar, með
Bretum. Að bandarísk skip
fari nú um Gibraltar til Egypta-
lands, í stað þess að halda suð-
ur fyrir Afríku, muni verða
reynt. Bandaríkin virðast með
öðrum orðum ekki ætla að láta
öxulþjóðirnar hamla sér með
að færa óvinaþjóðum þeirra
allar þær vörur, sem þeim sýn-
ist, hvar sem eru og hvort sem
Breta, Rússa eða Kína áhrærir.
Bretar fagna þessu og segja,
að eftir að Bandaríkin hafi
“snúið á græna ljósinu”, muni
ferðir þeirra seint verða stöðv-
aðar.
Mr. King, forsætisráðherra
Canada, segir þetta spor eitt
hið mikislverðasta í stríðinu
síðan Bandaríkin samþyktu
leiguláns-skilm^lana.
En öxulþjóðirnar allar eru
reiðar þessu og telja Bandarík-
in hatraman óvin sinn.
Frá blóðvöllum Rússlands
Af síðustu fréttum að dæma
frá Rússlandi, virðist enginn
efi á því, að Rússar standi nú
áhlaup Þjóðverja vel af sér í
norður hluta Rússlands og alls
staðar nema á Krímskaga. Við
Leningrad og Moskva verður
ekkert úr árásum Þjóðverja;
þeir meira að seggja hrökkva
Þar nokkuð fyrir Rússum. Við
Tula er ennfremur sagt, að
Þjóðverjar hafi flúið mjög ótta-
slegnir einar átta mílur til
baka. Á Krímskaga stafar af
Þjóðverjum mest hætta. Við
Sebastopol, flotastöð Rússa,
mun Þjóðverjum Þykja ílt við
að eiga og er sagt að Þeir séu
að hugsa um að eyða ekki tím-
anum þar, heldur reyni að kom-
ast austur yfir tveggja mílna
sund, sem er milli Krímskaga
og Kákasus. Þetta getur nú
einnig tafist, en á meginland-
inu hafa Þjóðverjar komið her
sínum nærri austur að Ro-
stov, en þaðan er mótstaðan
mest á leið þeirra austur yfir
sundið.
Þjóðverjar kváðu ver^ að
fasra mikið af her sínum suður
að Svartahafi. Að fyrir þeim
vaki að halda suður undan
vetrarkuldanum á Rússlandi
með herinn og .fá honum þar
verkefni, þykir nú víst. Verður
Bretum þá ekki til setunnar
boðið.
Því hefir verið haldið fram
að Hitler hafi aldrei hugsað sér
að taka alt Rússland og lítið
meira en hann hafi nú þegar
náð. Geti hann dregið svo úr
herstyrk Rússa, að hægt sé
fyrir hann að halda því, sé tak-
marki hans á Rússlandi náð.
Og að friði verði þá komist við
Breta, býst hann einnig við.
En Rússar gefast líklega seint
upp, jafnvel þó úr Evrópu yrðu
hraktir, en sem enn virðist ó-
framkvæmanlegt.
Það bendir því margt til að
það verði Bretar í Iran og á
Egyptalandi, sem Hitler heyi
sóknina á áður en langt líður.
Japanir til í alt
í Bandaríkjunum er fulltrúi
frá Japans stjórn staddur. —
Hann er að rannsaka mögu-
leikana fyrir því, að Japanir og
Bandaríkjamenn haldi friðinn.
Á sama tíma og þetta friðar-
skraf stendur yfir í Washing-
ton, eru blöð Japana og stjórn
þeirra full af ófriðarskrafi, telja
Japani til hvenær sem sé í
stríð, segja þolinmæði þeirra
að þrotum komna o. s. frv.,
sem eflaust á að vera til þess
að herða á Bandarikjunum með
að verða við kröfum þeirra og
friðarskilmálum.
Hermenn frá Manitoba
komnir til Hong Kong
Það var í frásögur fært
yfir síðustu helgi, að hermenn
frá Canada, bæði Manitoba og
Qu^bec, hefðu með nokkrum
brezkum her komið nýlega til
Hong Kong, brezku eyjarinnar
við suðurströnd Kína. Her
hefir nú þangað verið sendur
til þess að vera við öllu búinn
eystra, þ. e. ef Japanir hafa sig
frekar í frammi. Canada her-
mennirnir eiga þarna við betra
veður að búa um stundir en
heima hjá sér.
Winnipeg-kosningarnar
1 bæjarráð Winnipeg-borgar
verður kosið föstudaginn 28.
nóvember. Sækja 36 alls um
stöðurnar, en þær eru 10 í þæj-
arráðinu, og 9 í skólaráðinu; í
bæjarráð er einn kosinn til
eins árs, hinir allir til tveggja
ára.
Borgarstjóri verður ekki kos-
inn í þetta sinn. Um hann er
nú valið annað hvort ár.
'Um bæjarráðsstöðu sækir
nú einn Islendingur, V. B. And-
erson. Paul Bardal sækir nú
ekki; sættir sig við þingmensk-
una.
Um skólaráðsstöðu sækir og
einn íslendingur: B. E. John-
son, maður er skipa mun það
sæti bænum og Islendingum
til gagns og sóma.
En hér koma nú nöfn um-
sækjenda:-
í bœjarráðið —3 kosnir i
hverri deild nema annari; þar
er ein aukakosning.
1. deild: Hilda Hesson, núv.;
James Rollason; C. E. Simonite,
núv.; G. F. Thompson, núv.
2. deild’ V. B. Anderson, núv.;
James Black, Thomas Flye,
núv.; Mrs. John McNeil; H. B.
Scott, sækja allir um tveggja
ára stöður, en svo sækja um
eins árs stöðu: Ernest Hallon-
quist, Mrs. Jessie Kirk, Rev.
Stanley Knowles.
3. deild: John Blumberg núv.;
Peter Charleton, Peter Cornes,
M. Evanishen, M. J. Forkin,
núv.; John Petley, núv.; Joseph
Stepnuk.
í skólaráð—3 kosnir í hverri
deild:
1. deild: W. S. McEwen,
David A. Mulligan, Mrs. R. F
Rorke, Dr. F. E. Warriner.
2. deild: Adam Beck, Alex
Chambers, Harry A. Chappel,
J. Campbell Haig, Bergþór Emil
Johnson, Mrs. Jessie MacLenn-
an, Andrew N. Robertson.
3. deild: M. Averbach, Mrs.
Alice Hunt, C. E. Knox, A.
MacKay, A. Zaharychuk, Jo-
seph Zukan.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Fjórða desember n. k. verða
290 menn í Manitoba-fylki kall-
aðir til 4 mánaða æfinga í
hernum. Um 200 af þeim hafa
ekki áður verið æfðir; níutíu
munu hafa verið 30 daga við
æfingar áður.
KVEÐJA
flutt Ragnari H. Ragnar piano-kennara og söngstjóra i
samsœti sem honum var haldið 10. nóvember 1941.
Lengi veltu Washingtonar
vöngum yfir því
hvort þér bæri brautargengi
Bandaríkin í;
loks kom svarið: — leiðin opin
liggur suðrið í.
Þeir hefðu átt, það segi eg satt
að sofna yfir þvi.
Hætt er við að heldur lygni
hérna norðurfrá
ef að karlakórinn þagnar,
hvaðan berst oss þá
“íslandslag”, í söng og sögu
Sverris konungs mál;
án þess hér á vesturvegum
villist íslenzk sál.
Rétti eg hönd í kærri kveðju
— kallar suðrið þig —.
Liðinna stunda gullið góða
geymi’ eg fyrir mig,
mun það upp úr muna djúpi
mínu, björtum slá
glampa, um þig, og þína kynning
þó að líði frá.
Njóttu hylli hags og frama
hvar sem liggja spor
þú, sem heillar hugi landans
heim í íslenzkzt vor.
Hniptu enn, við öflum dulum
upp úr drauma-sæng.
Haltu okkur andvökulum
undir hljómsins væng.
Jón Jónatansson
Vara-formaður pólsku út-
legðarstjórnariftnar, Stanislaw
Mikolajczyk, segir 112,000 Pól-
verja hafa verið hengda eða
skotna í Póllandi síðan Þjóð-
verjar tóku þar við stjórn; auk
þess hafa 30,000 dáið í fanga-
verunum.
• « #
1 Deloraine-bygðinni búa 729
manns. Af þeim hafa 136 inn-
ritast í stríðið. 1 loftherinn
hafa 86 innritast; hinir í sjó eða
landherinn. Segja þeir er um-
sjá hafa með innritun í lofther-
inn, .að úr öðrum bygðum Mani-
toba séu hlutföllin svipuð
þessu bæði að því er umsókn í
herinn áhrærir og að sjálfboð-
ana fýsi mest að komast í
flugliðið.
# * #'
Bandarískt beitiskip náði ný-
lega þýzku kaupfari við Japan.
Það sigldi með fána Bandaríkj-
anna við hún. En blekkingin
brást. Skipið hét Odenwald og
var á leið frá Japan til Þýzka-
lands hlaðið vörum, einkum
togleðri og málmi.
* * *
Fyrir rúmri viku lagði flug-
far af stað frá Kuibyshev, sem
nú mun vera stjórnarsetur
Rússlands, áleiðis til Banda-
ríkjanna. Með því voru Maxim
Litvinoff, sem nýlega hefir ver-
ið kjörinn sendiherra Banda-
ríkjanna, Lawrence Steinhardt
sendiherra og fleiri. En svo
leið hver dagurinn af öðrum að
ekkert fréttist til flugfarsins.
Var það talið tapað. I gær
fréttist þó af því í Iran. Hafði
suður eftir Rússlandi verið ó-
fært að fljúga fyrir snjóhríð
og byljum. Teptist flugfarið
víða t. d. í Baku í fulla 3 daga.
Foringi íhaldsflokksins kosinn
Rt. Hon. Arthur Meighen
Frá Tyrklandi berst rétt ein
fréttin um það, að Þjóðverjar
séu með eitt friðartilboðið á
ferðinni. Vilji Bretar ekki
sinna því, heita þeir þeim löngu
stríði. Og að það verði efnt er
ekki að efa. Þeim þokar sí og
æ lengra austur fyrir norðan
Svartahaf. Er fullyrt að áform
þeirra sé nú að ná Rostov og
brjótast þaðan suður um Kák-
asus, til Iran og Egyptalands
Þar tefja vetrarkuldar ekki
sókn þeirra eins og á norðan-
verðu Rússlandi. Og þarna
verða Bretar að mestu einir á
leið þeirra.
Major H. G. Christie er mað-
ur nefndur; hann á heima í St.
John, N. B. Hann er blaða- ....... .. . _
maður og nJ.kominn heim úr|°f stunda«‘ l°gfr®5istart .
Fundinum sem íhaldsmenn
héldu í Ottawa s. 1. viku lauk
með því, að Rt. Hon. Arthur
Meighen var kosinn foringi
flokksins.
1 ræðu sem hann hélt eftir
kosninguna, kvað hann með
öllu óhafandi, að liberal-flokk-
urinn eða nokkur annar einn
stjórnmálaflokkur, færi með
völd á stríðstímum, eins og nú
væru. Hann lofaði samvinnu
eða samsteypustjórn, ef hann
kæmist til valda.
Með núverandi fyrirkomu-
lagi sagði hann Canada aldrei
gera sitt bezta í stríðinu, eða
alt, sem mögulegt væri.
Hann áleit og herskyldu
nauðsynlega í fylsta skilningi,
og er ef til vill með því átt við
auð eigi síður en mannafla.
Hafði Mr. King, forsætisráð-
herra, rétt áður lýst yfir, að
um herskyldu færi annaðhvort
fram almenn atkvæðisgreiðsla
eða kosningar, ef til þess kæmi,
að löggilda hana.
Mr. Meighen er fæddur 1874
ferð til Englands. Stríðið
sagði hann, að endast mundi
að minsta kosti í f jögur ár enn-
þá. Hann sagði hungur, þján-
ingar og dauða bíða miljóna i
stríðslöndunum, en það mundi
þó draga fyr en það úr sókninni
og stríðið ekki verða sótt me*
því ofur kappi, sem Þjóðverjar
gerðu nú.
• • •
í Torrance og Gardina, iðn-
áðarbæjum allnærri Los Ang-
eles, ollu jarðskjálftar s. 1.
laugardag einnar miljón doll-
ara eignatapi; manntjón varð
ekkert.
• • •
Af grein að dæma, sem Ralph
IngersolL ritaði s. 1. laugardag í
blaðið Winnipeg Free Press, á-
lítur hann Breta ekki útbúna
eins og vera beri í nútíma strið
fyr en að ári liðnu. Hann gerir
þá grein fyrir þessu, að Bretar
hafi ekki einu sinni fullgert
grundvöllinn að hernaði fyrsta
Portage la Prairie áður en
hann lagði út á hinn úfna sjó
stjórnmálanna. Á sambands-
þing var hann fyrst kosinn
1908, varð lögfræðisráðunaut-
ur stjórnarinnar 1913, ríkisrit-
ari og námaráðgjafi 1917 og
sama ár innanríkisritari. Árið
1920 varð hann forsætisráð-
herra Canada, en lagði það
starf niður árið eftir, er stjórn
hann féll. Sem forseti íhalds-
flokksins, varð hann aftur for-
sætisráðherra 1926, en svo fá-
liðuð var þá stjórn hans á þingi,
að hún féll sama árið. Hann
varð ráðgjafi án skrifstofu í
Bennett-stjórninni 1932 og
sama árið efrideildar-þingmað-
ur (senator). Hefir hann verið
í senatinu siðan og forseti þess
lengst af.
Frá því starfi hleypur hann
nú 67 ára gamall á ný út í
stímabrak stjórnmálanna. —
Verður honum ekki brugðið um
að hann sé værukær, að yfir-
gefa lífstíðarstöðu fyrir þetta.
Víst mun nú reyndar, að hann
sótti ekki eftir stöðunni heldur
staðan eftir manninum og að
hann reyndi að fá aðra til að
taka hana. En þegar það tókst
ekki, horfði hann ekki í erfiðið
þrátt fyrir aldurinn og tókst
forustu íhaldsflokksins á hend-
ur í annað sinn.
1 harðfylgi við málstað sinn,
á Mr. Meighen fáa sina líka, ef
nokkurn í Canada. Og fyrir
gáfur og góða hæfileika er
hann af öllum jafnt viðurkend-
ur. Hitt hefir viljað brestá á,
að skoðanir hans hafi ávalt
verið við hæfi f jöldans.
árið, annað árið hefði því verið | Finnbogi Finnbogason land-
lokið og tekið til starfa að: námsmaður í Hnausa-bygð
nokkru. En til að fullkomna
sunnanverðri og um langt
það eins og þörf krefði þyrfti'skeið bóndi að Finnbogastöð-
að minsta kosti þriðja árið. Úr um .andaðist að heimili dóttur
því álítur hann framleiðsluna' sinnar og tengdasonar, Mr. og
mæta þörfinni á vígstöðvunum. j Mrs. M. M. Jónasson, Árborg,
Mr. Ingersoll er álitinn maður Man., þann 9. nóv. Þessa merka
gætinn og sannorður.
• • •
manns mun verða minst nánar
síðar.
• • •
Á Miðjarðarhafinu var eitt
af stærri skipum Breta laskað
s. 1. laugardag. Það hét Ark
Royal og flutti flugför. Á þvíj
voru 1600 manns. Einn fórst.!
Var reynt að flytja skipið til j
Gibraltar, en það sökk er 25 Elizabeth Rushman frá Elm-
milur vegar voru til hafrrar. j wood, Man. Bæði eru af hér-
Italskur kafbátur orkaði þessu. íendum ættum.
Laugardaginn, 15. þ. m. gaf
séra Philip M. Pétursson sam-
an í hjónaband Arthur Dutton
frá Piney, Man., og Millie