Heimskringla - 03.12.1941, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
WINNIPEG, 3. DES. 1941
BRÉ F
White Rock, B. C.,
23. nóvember 1941
Kæri ritstjóri:
Kæra þökk fyrir síðast. Það
®r orðið nokkuð langt síðan eg
ætlaði að skrifa þér fáar línur
í fréttaskyni, en sem eg hefi
verið að draga vegna þess, að
tíðarfarið hefir verið svo
breytilegt, og öfugt við það
venjulega, að eg vissi aldrei
hvað ég átti að segja. Og þar
sem lítil breyting er sjáanleg
verður þetta eitthvert rugl um
eitt og annað.
Eg held eg verði þó að minn-
ast á tfðarfarið, og er það af
Því að sgeja, að það hefir verið
»jög óhentugt síðustu 3 mán-
uðina að minsta kosti. Þess
má geta að í apríl var veðrið á-
Ssett, þurt og hlýtt og gréri alt
fljótt og öll vorvinna gekk mjög
vel. En í maí byrjaði að rigna
°g hélst sú óþurkatíð þar til
Seint í júní. En þá byrjuðu
þurkar og hitar, sem urðu
nieiri og stöðugri en vanalegt
er hér á ströndinni. Héldust
þessir þurkar og hitar til 20.
ágúst, þá byrjaði að rigna og
má segja að það hafi haldist
með litlum breytingum til
þessa. Nú í 4 daga hefir þó
verið þurt og lítilsháttar næt-
urfrost.
í júní og júlí náðist alt hey, j
Sem var mikið, og hirtist vel, og
er búist við að það verði í all
góðu verði. En kornsláttur er
stóð yfir þegar tíðin breyttist í
ágúst, voru þá margir búnir að
slá nokkuð, sumir alt. Nokkr-
ir höfðu þreskt all mikið, ein-
staka alt. En það sem eftir
var skemdist alt og sumt ó-
nýttist með öllu, og er talið að
Þnðjungur hafra og bygg-upp-
skeru hér í Fraser-héraðinu
hafi ónýtst og skemst meira
°g minna. Jörðin er hér nú
eins blaut eins og oft í lok
janúar. Kartöflur eru víða
mjög skemdar vegna bleytu í
ökrunum.
Verð er sagt allgott á flest-
Mm afurðum, en ekki mikil
eftirspurn, og er söluráðinu
kent um það að einhverju leyti.
Um atvinnuleysi er nú lítið
talað, og ætti ekki að vera
neitt, eins og nú standa sakir.
Það er nú að visu gott að sem
flestir hafa nóg að gera, þó það
sé hinsvegar hálf ömurlegt að
Þnð skuli þurfa stórglæpa-
keðju yfir á Þýzkalandi til þess
að fólk hér í alsnægta landinu,
Uanada, geti haft atvinnu. Og
Þó formæla margir Hitler að
verðugu, en lofa King, eins og
King væri ekki búinn að vera
við völd áður en stríðið byrjaði.
Það er því óvíst nema einhverj-
ir sem gott hafa nú af stríðinu,
°g þeir eru ekki allir fátækir,
hugsa nú líkt og gamli Jón
^ergson í Þinganesi, þegar ull-
m steig í verði 1852, og honum
yar sagt að það stafaði af stríð-
lnu sem þá var, en hann óskaði
aó það yrði betur altaf stríð.
Uvers skyldu þeir óska sem nú
graeða mest á hergagna fram-
ieiðslu? Skyldu þeir ekki óska
sér eitthvað á þessa leið, að
stríðið yrði sem lengst?
Heilsufar hefir mátt heita all
S°tt, þó að flú eða kvef hafi
gert vart við sig; er það alt
Vaegt og meinlítið og yfirleitt er
ekki hægt að segja annað en
^ér ríki vellíðan, þegar á alt er
iitið. Og víst mega Canada-
menn og konur lofa guð fyrir
að vera fjærri hörmungunum í
^orðurálfunni.
Eins og getið hefir vreið um í
'slenzku blöðunum, voru Is-
iendingadags samkomur hér til
°g frá á ströndinni. Eg kom
aðeins á eina þeirra, samkom-
una í Friðarboga garðinum
tEeace Arch Park) og hefir
séra G. P. Johnson skýrt frá
Pvi hátíðahaldi; þar var fjöl-
menni saman komið; var sagt
Um eða yfir þúsund og var
sumt af því langt að; varð eg
Þar var við einn mann frá
Winnipeg, hr. Jakob Kristjáns-
son; hafa líklegast verið ein-
hverjir með honum þaðan. Svo
voru þá hér í ferð og þar stödd
hjón, Mr. og Mrs. Steingrímur
Johnson og dóttir þeirra, Miss
Guðrún Johnson, skólakennari,
öll frá Wynyard, Sask.; var
þetta fólk frá Wynyard nokkra
daga hjá Mr. og Mrs. J. Brynj-
ólfsson. Á þessu íslendinga
móti voru margar ræður flutt-
ar bæði á ensku og íslenzku, og
mæltist öllum vel, en aðal
ræðumaður dagsins var forseti
Þjóðræknisfélagsins, Dr. Rich-
ard Beck, og fékk hann góða
áheyrn að vanda; hann er at-
kvæða ræðumaður og ljúf-
menni og glæsimenni í fram-
komu og vinnur því hugi allra
sem á hann hlusta; hann er
einlægur þjóðræknismaður og
talar fyrir því af eldlegum á-
huga, en í hvernig jarðveg orð
hans hafa fallið hér vestra,
verður ekki sagt að svo stöddu.
En það er vist að þó árang-
urinn verði ekki mikill af
komu hans hér vestur, er það
ekki hans skuld. Annars held
eg að hér verði ekki auðvelt
að stofna þjóðræknisdeild;
lang flest að miðaldra og yngra
fólki hefir verið svo dreift út á
meðal hérlends fólks, að það
telur sig fæst af því til annar-
ar þjóðar. Mentun þess og at-
vinna er ölj inn á meðal hér-
lendra. Ætti nokkur þjóð-
rækniskend að vakna hjá þessu
fólki, yrði það að gerast á
ensku, með líku sniði og félag
yngri Islendinga í Winnipeg;
það hefir verið bent á það sem
úrlausn þessa máls, að nauð-
synlegt væri að þýða nokkrar
af okkar elztu sögum, svo sem
Njálu, Eglu, Grettu og Heims-
kringlu Snorra, á enska tungu,
til þess að yngra fplkið gæti
hagnýtt sér okkar frægu bók-
mentir, en frá mínu sjónarmiði
er mjög hæpið að yngra fólk
yrði hrifið af þessum sögum,
þær eru svo fjærskyldar hugs-
unarhætti nútíðar kynslóðar,
sem hér hefir alist upp. Okkur
sem orðnir erum gamlir og
vöndumst við að sögurnar
væru lesnar á undan húslesr-
unum og hefðum jafnvel verið
ánægð með að haldið hefði ver-
ið áfram með fornaldar sögurn-
ar, en húslestrum verið slept,
unnum þessum bókum ennþá,
en hér í landi hefir öðru verið
haldið að yngra fólki. Og svo
er því ekki að leyna, að sagnir
sem sumt eldra fólk hefir frætt
afkomendur sína á að heiman,
hafa verið þær, að tæpast er
til að ætlast að vakið hafi hlý-
hug yngra fólks til ættlandsins.
Byrjunin sem út er komin af
“Sögu Vestur-Islendinga”, er
þar ekki ein til frásagnar um
alskonar undur frá ættlandinu.
Um þetta mætti skrifa langt
mál, en eg ætla ekki að hafa
þetta lengra að sinni.
Þess var getið fyrir nokkru í
Heimskringlu og víðar að það
hefðu farið hér fram kosningar
i British Columbia. Þó það séu
nú litlar fréttir, þá eru úrslit
þeirra nokkuð, sem mörgum
hefir komið skrítilega fyrir
sjónir. Fyrst það, hvernig
kosningarnar fóru, því í raun
og veru var ekki deilt um neitt
sem máli skiftir fyrir B. C. sér-
staklega. Conservatívar, eða
foringi þeirra, Mr. Maitland,
hélt fram herskyldu, og C. C. F.
virtust því hlyntir að minsta
kosti síðast, og Patullo lýsti því
yfir þrem dögum fyrir kosn-
ingar, að hann væri ekki á
móti herskyldu. Mun það ekki
hafa bætt fyrir honum. Það
hafa sjálfsagt margir litið svo
á að hann hefði tekið það ráð
til að afla atkvæða, en hvað
fylkin hafa að gera við her-
skyldu málið, er sjálfsagt fleir-
um en mér ráðgáta. Eg hefi
alt af skilið það svo, að það
mál heyrði sambandsstjórninni
til, og að fylkin geti aðeins
unnið að því máli í samvinnu
við sambandsstjórnina; mér
hefir og altaf skilist að land
sem er í stríði, ætti að hafa
herskyldu, ekki aðeins manna
herskyldu, heldur allan auð og
og alla vinnu og alla framleið-
slu. Það mundi koma marg-
falt jafnara niður. Með frjálsu
framboði fara bestu og djörf-
ustu mennirnir á blóðvöllinn
og með frjálsu framboði er auð-
velt fyrir efnaðri menn að
komast hjá að gera skyldu sína.
Að auðurinn er ekki herskyld-
aður, tefur fyrir hergagna
framleiðslu, en á henni veltur
sigurinn í þessum voða hildar-
leik sem nú er háður. Þetta
strið verður ekki unnið með
mannafla einum, það verða vél-
arnar.sem úrslitum ráða. Hér
i Canada hafa margfalt fleiri
menn boðið sig fram, en stjórn-
in hefir getað tekið vegna þess
að staðið hefir á allri vopna-
framleiðslu, og fleira hefir ver-
ið á eftir tímanum.
Hér í nágrenni við mig beið
maður úr flugliðinu í fimm vik-
ur eftir einkennisbúningi sin-
um; og það var í haust og svo
mætti telja mörg dæmi, en á
þessu verður ekki bót ráðin á
meðan nokkrir flokks auðkíf-
ingar sitja í ró við að spekúlera
gróða í sinn eigin vasa af stríðs-
kostunum. Þegar maður hugs-
ar um hörmungar þær sem
fólk í yfirunnu löndunum verð-
ur að lifa við, af völdum þess-
ara brjáluðu blóðvarga sem nú
þrælk'a mesta Norðurálfuna,
verður manni á að spyrja, hvort
þeir séu ekki samsekir, sem af
flokksfylgi og valdagræðgi,
gefa samvizkusnauðum Mam-
mons sjúkum stórgróða fönt-
um tækifæri að tefja úrslit
stríðsins í eigingjörnum til-
gangi. Sé nokkur ábyrgð á
mönnum, gagnvart meðbræðr-
unum, bætir hver dagurinn við
stórglæpina, og ekki ótrúlegt
að þeir verði tileinkaðir að ein-
hverju leiti, þeirn sem eru að
vinna að stríðsgróða, hvort sem
þeir eru í ,Þýzkalandi eða Can-
ada.
Eg lenti nú lengra en eg
ætlaði í fyrstu út í þetta her-
skyldu mál. En það var að-
eins flokkaskiftingin hér i
fylkinu sem eg ætlaði að minn-
ast á; flokkaskiftingin er nú
það bágasta sem eg hefi séð.
Liberalar 21, C. C. F. 14, con-
servatívar 12 og einn verka-
maður. Stjórnin er því í minni
hluta um 6 sæti, en þrátt fyrir
það, aftekur Patullo alla sam-
vinnu við hina flokkana; hann
vill ekki nýtt vín í sína gömlu
flokksbelgi, enda munu þeir
það rotnir, að tæpast mundi
vel gefast. C. C. F. vilja ekki
óhreinka sinn táhreina skjöld
með samvinnu við hina flokk-
ana. > Conservatívar hafa lýst
yfir, að þeir væru viljugir til
samvinnu á herskyldu grund-
velli; og við þetta situr ennþá.
Er gert ráð fyrir að svo verði
þar til þing kemur saman. Nú
ætla liberalar að hafa flokks-
þing 2. desember og í blöðunum
á laugardaginn 22. nóv. var
sagt, að von væri á Ian Mc-
Kenzie frá Ottawa, til að blása
nýju lífsmarki í flokkinn. Ekki
hefir he^rst hvort hann ætli
að hafa ’nokkrar Bren-byssur
með sér eða ekki, enda mun
þess vart þörf. Sumir ráðherr-
arnir hafa séð hvert stefnir og
sagt af sér; að minsta kosti
hefir fjármálaráðherrann gert
það,
Eg las í Heimskringlu á rit-
stjórnarsíðu fyrir nokkru að á-
standið hjá Heimskringlu, væri
ekki öllu betra en í Belgíu, en
þar mun þó aðeins við fjár-
haginn átt, sem betur fer, en
ekki herstjórn og blóðbað, en
eg get sett mig inn í það, að
blaðinu muni koma betur að
fá inn áskriftargjöld sín og von-
andi að sem flestir verði vel
við, þvi ætla eg með þessum
línum að senda þér áskriftar-
gjald mitt fyrir árið 1942 og
vonast eftir kvittiringu sem
fyrst.
Það sem eg hefi skrifað hér á
undan, gef eg þér í sjálfsvald,
hvort þú vilt nota nokkuð úr
eða ekki í blaðið; það sem eg
hefi sagt þar um þjóðræknis-
mál og hermál er sannfæring
mín. Eg hefði sagt fá orð um
nýja foringja íhaldsflokksins
ef eg hefði verið ólatur að
skrifa, en ætla að sleppa því
nú. Svo óska eg þér og blaðinu
of£ öllum lesendum þess alls
góðs.
Þinn einlægur,
Þ. G. ísdal
SILFURBRÚÐKAUP
Thorsteins og Lovísu
Gíslason, Brown, Man.
Sunnudagurinn 20. júlí, í
sumar, rann upp fagur og hélt
fegurð sinni til enda. Konunni
minni og mér hafði verið boðið
í þetta silfurbrúðkaup, og hugs-
uðum við bæði gott til þeirrar
ferðar, því þessi hjón þektum
við vel. Svoleiðis stóð á, að
eg var fyrsti kennari silfur-
brúðarinnar. Ennfremur var
eg um nokkurt skeið, til heim-
ilis hjá foreldrum hennar, Jóni
og Petrínu Thorlákson. Þau
áttu þá heima í íslenzku bygð-
inni að Eyford í Norður Da-
kota, en eg var þar kennari.
Sterk vináttubönd hafa ávalt
síðan tengt mig við þetta fólk.
Skólastúlka var Lovísa góð
eins og hún er nú fyrirmyndar
kona. Silfurbrúðgumann þekti
eg ekki sem ungling, en eg
kyntist honum síðar og fann
þar hinn mætasta mann, dreng
hinn bezta. Hann ólst líka upp
í Dakota-bygðínni. Bróðir
hans var Dr. Gísli Gislason,
sem fyrir nokkrum árum dó í
Grand Forks, í Norður Dakota,
þar sem hann hafði lengi stund-
að augnlækningar. Konan
mín var einnig vel kunnug
Thorlaksons fólkinu bæði frá
Dakota og Winnipeg. Það var
því engin furða, að við hlökk-
uðum til ferðarinnar. Stór-
kostlegá jók það á ánægjuna,
að Mr. Adolph Jóhannson, mik-
ill og velþektur bílamaður í
Winnipeg, bauð okkur ferð með
sér pg móður sinni. Um kl. 8
að morgni var lagt á stað.
Ferðin gekk hið bezta, akveg-
urinn ágætur alla leið og sam-
ferðin skemtileg. Um kl. 10
vorum við komin á heimili
Gíslasons hjónanna í Brown-
bygðinni, en hún er, eins og
kunnugt er, sunnarlega í Mani-
toba, ekki langt fyrir norðan
landamæri Canada og Banda-
ríkjanna. Hús þeirra hjóna,
snoturt og smekklegt, stendur
á hæð nokkurri með skógar-
belti fyrir norðan en grænan
skóglausan flöt fyrir sunnan,
sem einnig hallar í þá átt. Við
áttum unaðslega samverustund
með heimilisfólkinu og að-
komnum skyldmennum þegar
í stað. Sex systkini silfurbrúð-
arinnar voru þar komin: Valdi-
mar og Gunnar Thorlakson og
Mrs. Grace Johnson frá Winni-
peg, Mrs. Inga María Halldór-
son frá Chicago ásamt dóttur
sinni, Mrs. Pauline Sigurdson
í Brown-bygðinni, og Mrs.
Thorunn Hill, sem ók í bíl, á-
samt stjúpdóttur og syni, alla
leið frá San Francisco. Ein
systirin, Miss Esther Thorlak-
son í Los Angeles, var hindr-
uð, svo henni var ekki unt að
koma. Mrs. Gíslason, tegnda-
systir silfurbrúðgumans, sem
og er dóttir séra Hans Thor-
grímsens, kom ásamt dætrum
hennar og syni.
Nokkru eftir hádegi fór
bygðarfólkið að streyma að og
gestir frá fjarlægari stöðvum,
þar á meðal sóknarpre^turinn,
séra Haraldur Sigmar, ásamt
frú sinni. Heimili þeirra er á
Mountain, í Norður Dakota, en
hann þjónar og þessum söfn-
uði. Þar voru einnig Mr. og
Mrs. H. Ólafson og Mr. B. John-
son frá Mountain; Mr. og Mrs.
L. Danielson og Mrs. G. Breck-
man frá Lundar, Man.; Mr. S.
Gillis og Mr. og Mrs. O. H. Gray
frá Winnipeg, auk þeirra sem
áður voru nefndir og bygðar-
fólksins sjálfs. Þó eru líkleg-
ast ýmsir fleiri sem þangað
komu.
Samsætið var haldið á gras-
fletinum fyrir sunnan húsið.
Sæti voru þar tilreidd fyrir all-
marga. Piano var flutt á stað-
inn og alt annað gert til þess
að gera glaða og hátíðlega
stund. Alt samsætið var upp-
ljómað af fögnuði. Andinn,
sem ljómað hefir í orðum og at-
höfnum silfurbrúðhjónanna
var einmitt ljósið, sem gerði
þessa hátíð bjarta og yndis-
lega.
Jón S. Gillis, sem á margan
hátt hefir verið leiðtogi bygð-
armanna, stýrði mótinu og
leysti það af hendi með rögg-
semi og velþóknun samkomu-
gesta. — Giftingarsálmurinn,
“Hve gott og fagurt og indælt
er” var sunginn, og þá flutti
séra Rúnólfur Marteinsson
bæn. Annar sálmur var og
sunginn, “Heyr börn þín, Guð
faðir.” Forsetinn skýrði frá
tilgangi samkomunnar og lýsti
því, hve ánægjulegt það væri
fyrir alla gestina að samfagna
silfurbrúðhjónunum á heiðurs-
degi þeirra. Allir sungu “Hvað
er svo glatt sem góðra vina
fundur.” Þá flutti séra.Harald-
ur aðalræðu mótsins. Hann
sagði frá því hve mikinn og
dáðríkan þátt þau hjónin áttu
í samlífi bygðarinnar, bæði til
anda og athafna. Mr. Gíslason
hefir verið þar landnámsmað-
ur, hann starfrækti pósthús og
verzlun þar í 18 ár og hann
hefir verið þar bóndi hin síð-
ustu ár. Ætíð hefir hann sett
göfugt eftirdæmi og verið boð-
inn og búinn að leggja lið sér-
hverju velferðarmáli þar um
slóðir. Mrs. Gíslason hefir ver-
ið hin ágætasta húsmóðir, og
auk þess hefir hún unnið end-
urgjaldslaust afar mikið hjúkr-
unarstarf, annast af mikilli
alúð sunnudagaskóla bygðar-
innar, veitt sönglífinu stuðning
og leiðsögn og tekið þátt í öðr-
um félagsmálum til þroska á
nytsemdarbraut. Bæði hafa
hjónin verið lifandi þættir í
safnaðarlífi bygðarinnar, enn-
fremur áhugasöm og athafna-
rík í íslenzkum þjóðræknis-
málum.
Séra Haraldur bar og fram
gjöf til silfurbrúðhjónanna frá
bygðarfólki og var hún fagurt
skrín er hafði að geyma silfur-
hnífa og önnur fleiri tæki til
borðhalds, alt af hagleik gert.
Silfurbrúðgumanum var einnig
gefinn mjúkur og þægilegur
stóll og silfurbrúðinni ágætt
skrifborð, þetta frá ættingjum
og nánustu vinum. Fósturson-
ur hjónanna, Lárus, gaf móður
sinni fagran blómvönd. Ýmsar
fleiri yndislegar gjafir, sumar
frá fjarlægum stöðum, bárust
einnig að frá ættingjum og
öðrum vinum, og kann eg ekki
skil á þeim, en eitt má nefna:
fögur blóm frá sunnudaga-
skólabörnunum til silfurbrúð-
arinnar.
Auk séra Haralds fluttu töl-
ur þeir Jón J. Húnfjörð og séra
Rúnólfur Marteinsson. Eins og
við átti var þar mikið um söng.
Sunnudagaskólabörnin sungu
sálm, karlakór bygðarinnar
söng tvívegis og einsöngva
sungu þær Mrs. H. Sigmar frá
Mountain og Miss Helen Gísla-
son frá Grand Forks. Alt var
þetta vel af hendi leyst og gest-
um til mikillar ánægju.
Heillaóskir í bréfum og hrað-
skeytum einnig allmargar: frá
séra K. K. ólafson í Seattle,
séra Hans Thorgrímsen í Grand
Forks, séra Steingrími Thor-
lakssyni, sem er föðurbróðir
silfurbrúðarinnar, nú á Moun-
tain, og frá ýmsum fleiri.
Silfurbrúðhjónin bæði báru
fram þakklæti fyrir vinahótin.
Kom þar fram sú yndislega ein-
lægni, sú heilbrigða hugsun, og
sú göfuga aðstaða til samferða-
mannanna, sem hefir verið svo
rík í sálarlífi og framkvæmd-
um þeirra beggja á lífsleiðinni.
Menn settust að borðum, sem
voru þakin blómum og vistum,
nutu gæðanna og samfund-
anna. “Það er gott fyrir bræð-
ur að búa saman”, gott fyrir
góða vini að hittast og finna
unaðinn af nærverunni. Gleði-
mót með vinum er ein af gjöf-
um Guðs. Þetta mót var ein
slík gjöf Guðs. R. M.
“Enginn þarf að renna
blint í sjó’’
Með frábærlega nákvæmri skrá
yfir muni og verð þeirra hefir
EATON'S numið alla óvissu úr
bréflegum viðskiftum. Eftir
hans verðskrá getur hver og
einn gert sér ljósa hugmynd og
valið um alla muni í þeirri
stóru búð.
EATON verðlistar hafa verið vel
þegnir á sveitaheimilum i hálfa
öld. Hverjum einasta gripi í
þeirri “Búð milli spjalda” er ná-
kvæmlega lýst. Hver einasta
mynd sýnir munina eins og þeir
eru. Kaupendur í sveitum fá
þar með færi til að kjósa um úr-
val klæðnaðar, húsmuna og bú-
gagna sem hvergi getur nema i
stórri verzlun.
Af þessu hverfa mörg þúsund
skiftavina að EATON verðlista,
eru ánægðir, gera það ár eftir
ár. Þeir hafa reynt, að það er
óhætt að reiða sig á verðlistann,
að þau viðskifti eru þægileg og
aldrei tiðsvri en nú.
<*T. EATON
WlNNIPEG I CANADA
EATONS
John S. Brooks Limited
DUNVILLE, Ontario, Canada
MANUFACTURERS OF GILL NETTING
Okkar net eru búin til úr beztu tegund af hör tvinna
og “Sea Island Cotton”
Þér megið treysta bœði vörugœðum og verði
Allar pantanir fljótt og ábyggilega afgreiddar.
Captain M. R. Janes, Leland Hotel, Winnipeg
Umboðsmaður fyrir Manitoba, Saskatchewan og Alberta