Heimskringla - 10.06.1942, Page 5

WINNIPEG, 10. JÚNl 1942
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
Þann 8. apríl 1924, kv. Jón
Sigurlínu Ingibjörgu, dóttur
Baldvins bónda Jónssonar við
Árborg, og konu !hans Ingi-
bjargar Pálsdóttur, eru foreldr-
ar hennar af skagfirskum ætt-
um, hið trygglyndasta ágætis-
fólk. Þeim Jóni og Sigurlínu
varð tveggja barna auðið: Har-
ald Níels og Hildi Jónínu, eink-
ar efnileg börn, á unglingsaldri.
Jón var maður vel gefinn og
iundfastur, er átti traust og
tiltrú þeirra er honum kyntust.
Hann mun hafa verið hagsýnn í
framkvæmdum og heppinn
bóndi, sýndi jafnan festu í á-
formum, affarasæll maður, fá-
skiftinn um annara hag; einkar
skemtilegur viðtals er maður
fór að kynnast honum. í langri
vanheilsu var hann studdur af
styrkri og ágætri konu, er stóð
við hlið hans stilt og hugprúð.
Innilegt samband hefir jafnan
einkent systkinin, börn Eiríks
og Vilborgar; var Jón hjartfólg-
inn systkinum sínum, og æfi-
löng samvinna milli hans og
Edwards bróður hans, er jafn-
an voru í nágrenni hver við
annan.
Útför Jóns, er var einkar f jöl-
menn, fór fram laugardaginn
fyrir þrenningarhátíð, þann 30.
mai, frá heimili hins látna og
kirkju Árdalssafnaðar í Ár-
borg, fór athöfnin fram undir
stjórn sóknarprestsins, séra B.
A. Bjarnasonar, sá er línur
þessar ritar, mælti einnig nokk-
ur kveðjuorð.
S. ólafsson
HVERS KONAR LYGARI
ERUÐÞÉR?
Viðtal við dr. Donald A. Laird
sðlarfrœðing
Okkur er það öllum meðfadtt
að segja ósatt, en margir
vaxa upp úr slíku, þegar þeir
komast til vits og ára. Það er
slæmt, að fólk skuli vera í
heiminn borið með tilhneigingu
til þess að ljúga. Sérhver mað-
ur verður að læra af reynsl-
unni og það oft biturri reynslu,
að honum er það bráðnauðsyn-
legt að halda ósannindahneigð
sinni í skefjum.
Skreytni er smábörnum jafn
eðlileg og hneigð þeirra til
leikja. Hún er þeim meira að
segja eins konar leikur. Það
verður að kenna þeim sann-
sögli rétt eins og þeim er kent
að lesa, og þessi kensla á að
fara fram um sama leyti æf-
innar og barnið lærir að þekkja
stafina. Bráðnauðsynlegt er, að
mikil rækt sé lögð við að upp-
ræta lygahneigð barna. Sé það
ekki gert, má ganga að því
vísu, að úr barninu verði ó-
læknandi lygari, þegar það
vex upp.
— Er ósannsögli sameigin-
legt enkenni fjölskyldna?
— Já. Athuganir hafa leitt
í ljós, að ef eitt barn í fjöl-
skyldu er ósannsögult, eru
miklar líkur til, að systkini
þess séu einnig með því mark-
inu brend. Þetta þarf þó ekki
að vera ættgengt, heldur er
það oft uppeldinu að kenna.
Því miður hefir reynslan sýnt
og sannað, að ef ekki er hægt
að treysta einu barni í fjöl-
gkyldu, eru miklar líkur til, að
systkinr þess séu einnig ósann-
sögul.
— Skrökva börn fremur að
foreldrum sínum en kennur-
um?
— Tvímælalaust. Börn
skrökva miklu fremur heima
hjá sér en í skólum, og í 7 til-
fellum af 10 byggist slíkt á
hræðslu. í einu tilfelli af 10
skrökva börn einungis af
skáldlegri hneigð. Sum börn
hika við að ljúga af ótta við, að
þeim verði refsað og getur slíkt
stuðlað að því, að gera þau
sannsögulli, en í sjálfu sér
breytir það ekki innræti þeirra.
Strangir foreldrar eiga oft ó-
sannsögul börn.
— Ber óhreinskilni vott um
lélega greind?
— Nei. Stundum kann hún
að stafa af skorti á dómgreind
og staðfestuleysi, en hún stafar
ekki af heimsku. Háskóla-
stúdent getur alveg eins dregið
visvitandi rangar ályktanir og
maður á lágu vitsmunastigi.
— Er líklegt, að dræmt svar
beri vott um ósannsögli?
— Nei, þvert á móti. Ósann-
söglir menn hika yfirleitt ekki,
þegar þeir ljúga. Hraði í svör-
um er oft yfirskyn þeirra, sem
temja sér að segja ósatt. Með
leiftursvörum villa þeir mönn-
um einmitt sýn.
— Ber kinnroð vott um ó-
sannsögli?
— Nei. Að vísu orsakar lýgi
breytingu á blóðþrýstingi fólks,
en sjaldan til þeirr'a muna, að
það roðni. Auk þess kemst
ósannsöglin upp í vana, svo að
brátt taka menn að ljúga “með
kötldu blóði”. Sumir temja sér
ósannsögli í það ríkum mæli,
að þeir vita tæplega sjálfir,
hvenær þeir segja ósatt. Að
minsta kost virðast þeir trúa
því, sem þeir eru að segja. Einn
af hundraði er með þessu marki
brendur.
— Er fáfræði undirrót ó-
sannsögli?
— Já. Þeir, sem skrökva að
staðaldri og hinir, sem gera
það aðeins endrum og eins,
reynast oft fáfróðir um það,
sem þeir eru að tala um. Þeir
fylla upp í eyður þekkingar
sinnar með hreinum uppspuna.
Blaður er oft litað cif alls konar
fáránlegum upplýsingum. Fá-
fróðir menn, sem vita fullvel
um fáfræði sína, breiða oft yfir
hana með háfleygri mærð. Og
fólk, sem skortir þekkingu og
er að sýnast fróðara en það er
í raun og veru.
— Getur maður, sem er að
ljúga, horft einarðlega framan
í þann, sem hann er að tala
við?
— Já. 75 % af fólki getur
horft einarðlega í augu þeirra,
sem það er að segja ósatt. Lyg-
arar eru meira að segja allra
manna einarðlegastir á svip-
inn. Bezta ráðið gagnvart slík-
um mönnum er að leggja sem
minstan trúnað á söguburð
þeirra og leita sér betri heim-
ilda annars staðar.
— Eru konur ósannsöglari en
karlar?
— Nei. Það eru engin rök til
fyrír því, að annað kynið sé ó-
sannsöglara en hitt. Konur eru
að visu oft kænni en karlmenn
í þessum efnum.
— Er hægt að þekkja lygara
á rithönd þeirra?
— Nei. Margir visindamenn
hafa rannsakað rithendur
manna gaumgæfilega, í von um
að geta lesið lyndiseinkunn
þeirra út úr skriftinni, en slikt
hefir reynst ókleift með öllu.
— Eru sumir kynflokkar
manna lygnari en áðrir?
— Vafalaust. Mannfræðing-
ar og landkönnuður hafa veitt
því athygli, að ýmsir frumstæð-
ir kynflokkar eru afar skreytn-
ir, en þó eru athuganir þeirra
ekki nógu ítarlegar til þess, að
telja megi þær óyggjandi.
— Segir fólk sannlekann, er
það hefir verið dáleitt?
— Nei. Ef menn halda, að
dáleiðsla nægi til þess að láta
fólk segja sannleikann, skjátl-
ast því mjög. Bezta ráðið gegn
ósannindamönnum er að láta
þá vaða elginn, þar til þeir eru
orðnir tví- eða margsaga. Með
því móti ganga þeir sjálfir í
gildruna.
— Ljúga menn síður að vin-
um sínum en ókunnugu fólki?
— Já, það gera menn að sjálf-
sögðu. Þegar tveir ókunnugir
hundar mætast, urra þeir oft
hvor framan í annan og gera
ýmislegt til þess að sýnast sem
myndarlegastir. Þegar tveir
ókunnugir menn hittast, hætt-
ir þeim oft við að segja af sér
frðegðarsögur í því skyni að
gera veg sinn sem mestan í
augum hvor annars.
— Er leti oft undirrót ósann-
söglinnar?
— Ekki ætti það að vera. Ef
menn halda, að þeir geti sparað
sér ómak með því að skrökva,
skjátlast þeim mjög. Ósann-
indi hafa ýmis konar örðug-
leika í för með sér. Ef maður
hefir logið, verður hann að
muna, að hverjum hann laugi
og hverju hann skrökvaði, til
þess að honum sé seinna unt að
vera sjálfum sér samkvæmur.
sannist lýgin á hann, á hann
sér, a. m. k. hjá flestum heið-
virðum mönnum, aldrei upp-
reinsar von. Hvernig er hægt
að ætlast til þess, að þér trúið
nokkurn tíma manni, sem þér
hafið einu sinni reynt að ó-
I sannsögli?—Samtíðin.
HITT OG ÞETTA
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Frh. frá 1. bls.
Á Miðjarðarhafinu söktu
Bretar fimm skipum fyrir Itöl-
um nýlega, eftir fergnum að
dæma í gær; einum tundur-
spillir, þremur meðalstórum
flutningaskipum og einu
smærra kaupfari.
• • •
Canadiskur flugfloti nokkur
(squadron) er nú kominn til
Libyu í bardagann með Bret-
um við her Rommels.
* * #
Næstu viku kvað von á nýrri
reglugerð um sparnað á sykur,
miklu strangari en þeirri, sem
nú er í gildi.
# * *
Bretar ávörpuðu Frakka í
útvarpi s. 1. mánudag og ráð-
lögðu þeim að flytja burtu af j
vesturströndinni. Viðvörun
þessi ber með sér að miklar
flugárásir búi þeim í huga og
síðar að líkindum innrás.
• * •
Rauði Krossinn í Canada,
hefir nú safnað því fé, er hann
ætlaði sér, en það nam alls
$9,000,000.
• • •
Frá Kína er sagt, að Japanir
séu að efla lið sit til muna í
Manchukuo; þykir enginn vafi
á að með því vaki fyrir þeim
að stökkva á Rússann.
ANDLÁTSFREGN
Friðrik Hjálmarsson Reykja-
lín ættaður úr Barðarstrandar-
sýslu, og fæddur þar 9. nóv.
1873 af ætt séra Friðriks Jóns-
sonar Reykjalíns er síðast var
prestur að Stað á Reykajnesi,
lézt snögglega af hjartaslagi í
Selkirk, Man., þann 3. júní For-
eldrar hans voru Hjálmur Frið-
riksson Reykjalín og Metta
Pálsdóttir. Bernsku og ung-
þroska ár sín var hann í N.
Dakota.
Ungur að aldri kvæntist
hann, og bjó um hríð í Pine
Valley, síðar í Blaine, Wash.,
og í Lynden, Wash.
Einn síns liðs og einmana
kom hann til Manitoba sumar-
ið 1930, og átti lengst af heima
á Gimli; og átti oft úr litlu að
spila. Hann var karlmenni að
burðum á yngri árum, um
margt vel gefinn, talsvert hag-
j orður og hafði unun af ljóðum.
Aldrei kvartaði hann um hagi
sína við neinn; þakkiátur var
hann þeim er sýndu honum
hlýleik á einhvern hátt.
Fám dögum fyrir lát hans
átti sá er þetta ritar tal við
hann, var hann þá gunnreifur
og glaður, þótt hann Jiði af
sjúkdómi þeim er leiddi hann
til dauða, og hafði lengi# gert.
Vil eg nú túlka þakklæti þeim,
er glöddu hann, “meðan hann
enn var á veginum með þeim.”
Útförin fór fram í Selkirk þann
5. júní.
S. ólafsson
Englendingar eru litlir
stjórnmálamenn, segir einn af
kunnustu blaðamönnum þeirra.
Til þess er þjóðin of gæflynd. j
Englendingur gerir að gamni
sinu á krepputímum, mögiar á
friðartímum, gerir aldrei upp-
reisn, nema þá í gamni, til þess
að hæðast að þess háttar fram-,
komu, og óttast guð og lög-j
regluna. Annað hræðist hann
ekki. Hann hefir andúð á;
stjórnmálastreitu og viðbjóð á
mikilli lagasetningu, enda lítur
hann þannig á, að laganetið,
sem aðrar þjóðir eru reyrðar i,
sé ekki til annars en að menn
reyni að smjúga gegnum
möskva þess.
Eg hef einu sinni heyrt Lun-
dúnabúa örvænta fyrir hönd
þjóðar sinnar. — Ekki veit eg,
hvernig nú fer fyrir okkur!
sagði hann og átti við, að lík-
lega mundu Engiendingar tapa
i knattspyrnukappleik, sem
þeir áttu að heyja við Banda-
ríkjamenn.
• • •
Eskimóar eru að því leyti sið-
aðri en aðrar þjóðir, að þeir
þekkja ekki hugtakið styrjöld.
í tungumáli þeirra er ekki til
neitt orð, sem táknar stríð. Öll
vopn Eskimóa eru notuð tii
veiða í því skyni að afla fæðu.
Svo hefir sagt Simeon nokkur
Oliver, sem á sér norskan föð-
ur, en móður af Eskimóaætt.
Hann er fæddur i Alaska og
hefir flutt fyrirlestra í Banda-
ríkjunum um Eskimóa og
menningu þeirra.
• • *
í tímaritinu Flight, sem gefið
er út í New York, stóð nýlega:
Ýmsir kunna að halda, að til-
tölulega auðvelt sé fyrir óvina-
flugvélar að villa mönnum sýn!
með því að líkja sem mest eft-j
ir úliti flugvéla þess lands, er;
þær ætla sér að ráðast á. En
jafnvei þótt þeim tækist að
villa þannig á sér heimildir, er
lítil von til þess, að þær gætu,
farið sinna ferða óáreittar, þvi
að jafnskjótt og þær sjást yfir
óvinalandi, er þeim sent skeyti
á sérstöku dulmáli, sem breytt
er frá degi til dags. Og ef þær
skilja ekki þetta dulmál og
svara ekki hiklaust á því, er
óðara skotið á þær af loft-
varnabyssum.
• * *
Tólf ára gömul ensk telpa,
sem tekin hefir verið í gustuka-
skyni af fjölskyldu i Boston,
meðan á striðinu stæði, var
send í ágætan amerískan skóla.
Einn góðan veðurdag átti teip-
Hjá EATON’S . . . skýtur fegurðinni
upp ferskri í BÓMULLAR DEILDINNI
Hefir nokkru sinni verið önnur eins bómullaröld?
. . . Svo margvíslegur vefnaður . . . svo breytileg
gerð . . . þvilík undur af öllum regnbogans litum!
Hvers sem þér þarfnist við er þér saumið til sum-
arsins . . . hvort sem það á að vera eitthvað flott til að
vera í á götunni eða á skrifstofunni, eða eitthvað
ennþá kostulegra . . . eða eithvað fjarska fagurt fyrir
kvöldið . . . þá skyldi fyrsta sporið vera að heimsækja
Cotton Centre, Second Floor, Portage
T. EATON C<2
uisitcq
an ásamt bekkjarsystkinum
sínum að skrifa ritgerð um það
ægilegasta, sem við hefði borið
árið 1940. Við lok kenslu-
stundarinnar afhenti telpan
kennara sínum óskrifaða papp-
írsörk. Hún gat efcki sagt frá
neinu ægilegu, sem fyrir hana
hefði borið. Henni var þá bent
á, að áður en hún befði farið
frá Englandi, hefði borg henn-
ar orðið fyrir loftárás, og að á
leiðinni vestur yfir hafið 'hefði
skipið, sem hún var á, verið í
síyfirvofandi hættu af völdum
þýzkra kafbóta. En alt kom
fyrir ekki. Telpan kvaðst aldrei
hafa verið í ihættu stödd. Sjór-
inn hefði altaf verið spegilslétt-
ur, . og brezki flotinn hefði
verndað hana, svo að hún hafði
ekkert um að skrifa.—Samtíðin
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.. LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Simi 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
GULLAFMÆLISBÖRN
“í SLENDIN G AD AGSIN S”
Sem að undanförnu úthlutar
“íslendingadags” nefndin, gull-
afmælisbarna-borðum, til allra
sem dvalið hafa í landi hér
fimtíu ár og meir. Skrifið
greinilega allar upplýsingar í
sambandi við spurningar þær,
sem hér fara á eftir:
1. Fult skírnarnafn, for-
eldranöfn og nafnabreytingar.
2. Fæðingarstað á Islandi,
fæðingardag og ár.
3. Hvar þið voruð síðast á
íslandi?
4. Hvaða ár komst þú til
Canada?
5. Til hvaða staðar komst
þú fyrst?
6. Hvar settist þú fyrst að
hér vestra?
7. Hvar hefir þú dvalið
lengst, og hvaða ár hafðir þú
bústaða skifti?
8. Hvaða atvinnu stundar
þú?
9. Ertu giftur, ógiftur, ekk-
ill eða ekkja?
10. Henvær andaðist maður
þinn eða kona?
11. Nafn eigin manns og
eigin konu?
12. Hvað áttu mörg börn, —
hvað mörg barnabörn, — nöfn
þeirra og aldur.
Gullafmælisborða sendi eg
hverjum, sem gefur mér þessar
upplýsingar greinilega og hefir
dvalið vestan hafs yfir fimtíu
ár. Gullafmælisbarna-borðarn-
ir heimila öllum, sem þá hafa,
frían aðgang að hátíðinni að
Gimli 3. ágúst næstkomandi.
Davíð Björnsson,
ritari Isld. nefndar.
Björnssons Book Store,
702 Sargent Avenue,
Winnipeg, Man., Canada.
1. uppreisnarmaður: — Af
hverju siæst þú ekki, félagi?
Ertu svikari við flokkinn?
2. uppreinsarmaður: — Eg er
að bíða eftir því, að húsasmið-
irnir ljúki við að mölva allar
dyr og glugga á húsinu, svo
kem eg til skjalanna — eg er
nefnilega húsgagnasmiður.
LESIÐ HEIMSKRINGLU—
bezta íslenzka fréttablaðið
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskrinerlu
Borgið Heimskrinerlu
Quisling að horfa á hermannalið sitt á göngu. Til hvorra handar honum eru tveir
þýzkir nazistar. Swastikan dinglar yfir höfði hans.