Heimskringla - 05.04.1944, Side 6

6. SIt)A
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 5. APRIL 1944
“Mig langar mikið til að þú hugsaðir alvar-
lega um námuna okkar, svo að við hefðum alt
tilbúið þegar við komum heim og gætum strax
stofnað hlutafélagið til að starfrækja hana.
Slíkt atriði íhugar maður bezt þegar maður er
einn, og þessvegna skal eg ekki trufla þig neitt
um dálitla stund.”
Kenyon svaraði engu, en brosti bara, svo
fór hinn leiðar sinnar. Gamall heldri maður,
sem sat í næsta stól sneri sér við og leit á Ken-
yon þegar Wentworth nefndi námuna og nafn
hans.
“Eruð þér Mr. Kenyon, hinn nafnfrægi
námuuppgötvari?” spurði hann er Wentworth
var farinn.
“Eg er námuverkfræðingur,” svaraði Ken-
yon hálf forviða.
“Fóruð þér til Canada á vegum Lundúna-
hlutafélagsins til að rannsaka námurnar við
Ottawa-f lj ótið ?”
“Hversvegna spyrjið þér um það?” spurði
Kenyon og hin meðfædda gætni hans vaknaði
strax við þessar spurningar mannsins.
Gamli maðurinn hló. “Vegna þess að eg er
á vissan hátt riðinn við þetta mál og ábyrgðar-
maður fyrir ferð yðar. Eg er Mr. Longworth —
John Longworth frá.....og hluthafi í félaginu,
sem þér eruð að vinna fyrir. Tvö nöfn voru .
nefnd, Scattons og yðar. Eg greiddi atkvæði
með yður; ekki ve^na þess að eg þekti neitt
sérstakt til yðar, en það voru sumir, sem voru
mjög fíknir í að láta Scatton fara þessa ferð, og
þess vegna hélt eg að bezt væri að greiða at-
kvæði með yður. Nú skiljið þér við hvað eg á,
þegar eg segi, að eg sé að vissu leyti ábyrgðar-
fullur fyrir ferðalagi yðar.”
“Eg vona að þér tapið ekkert á því, Mr.
Longworth.”
“í>að vona eg líka. Mér skilst að þér séuð
gætinn maður, og þeir, sem unnu að kosningu
yðar ábyrgðust hæfileika yðar; þegar þetta
tvent er sameinaði, þá ætti það að leiða til
góðrar niðurstöðu. Eg hafði hugsað mér að
koma þangað sjálfur, til að líta á þetta með eigin
augum, en eg tafðist svo lengi vestur frá að
mér vanst ekki tími til að skreppa norður.”
“Fyrst þér hælið mér fyrir gætni, þá vil eg
ekki skemma það álit yðar með því að láta
nokkra skoðun í ljósi.”
“Alveg hárrétt,” sagði hann og hló á ný.
“Þetta verð eg að segja henni dóttur minni.
Hún kemur þarna — Edith, þetta er Mr. Ken-
yon, sem við sendum til að rannsaka námurnar.
Einkennilegt að við vorum að tala um yður
núna í morgun? Mr. Kenyon, dóttir mín er
trúnaðarmaður minn og ráðanautur í viðskifta-
og fjármálum mínum. Hún hefir ferðast með
mér um allan heim. Eg ákveð aldrei neitt í
þeim efnum nema að spyrja hana ráða. Eg
mundi því ekki furða mig á því, þótt hún spyrði
yður nærgöngulli spurninga, en eg hefi gert.
Nú hefi eg varað yður við.”
John Kenyon hafði risið úr sæti sínu til að
heilsa ungfrúnni og bauð henni nú sæti sitt.
“Nei, þakka yður fyrir. Það er gott fyrir
mig að ganga svolítið. Eg kom bara til að sjá
hvernig honum föður mínum liði. Eg varð fyrir
miklum vonbrigðum að við gátum ekki farið til
Canada í þetta sinnið, þá hefði eg fengið áð
horfa á skíða- og sleðafarirnar. Það hafa víst
ekki verið neinar sleðafarir þar sem þér voruð?”
“Ó jú,” svaraði Kenyon. “Þeir höfðu
sleðabrekku mitt á milli námanna og notuðu
hana mikið. Eg var einu sinni með og fékk nóg
af því. En á mörgum ferðum mínum varð eg
sjálfur að ganga á skíðum.”
“En hvað það hlýtur að hafa verið gaman,”
sagði unga stúlkan, og áður en John Kenyon
vissi af var hann farinn að ganga eftir þilfarinu
með henni og segja henni frá því, sem fyrir hann
hafði komið á ferðum hans í £anada. Þetta var
fyrsta samtalið af mörgum, og upp frá því,
saknaði John Kenyon ekki félaga síns né sam-
ræða við hann.
Það var varla hægt að líta á Edith Long-
worth sem sýnishorn af enskri stúlku. Hún
hafði mentun enskrar stúlku, en ekki uppeldi
hennar. Hún hafði snemma mist móður sína,
sem ætíð er þýðingarmikið, þrátt fyrir alla auð-
legð föður hennar. Og auður Mr. Longworth
var mikill, á því var enginn vafi. En einhver
auðmannanna í London var spurður um auð
Longworths, þá svaraði hann, að það væri gott
“hús”. Menn sögðu að hann væri heppinn, en
John Longworth fullyrti að hepni væri ekki til
í viðskiftum — en sú fullyrðing er tæplega rétt.
Hann átti mikil viðskifti um alla jörðina. Og
ef hann byrjaði á einhverju vann hann að því
með mikilli nákvæmni. Menn tala um þá
hættu sem í því sé fólgin að hafa öll sín egg í
sömu körfunni, en það var samt uppáhalds
stefna Longworths — og svo að gæta körfunnar.
Ekki svo að skilja, að hann hefði öll eggin
sín í sömu körfunni, eða í samskonar körfum, en
þegar John Longworth var boðin karfa sem
honum leist á þá lét hann í hana mörg egg. Er
honum var boðið eitthvert stórt fyrirtæki, hvort
sem það var nú ölgerðarhús, náma eða járn-
braut — lét hann ætíð duglegan sérfræðing
rannsaka fyrirtækið, og þrátt fyrir það, lét hann
það eiga sig um hríð. Hann hafði vanið sig á að
skoða með eigin augum þá leið, sem hann ætl-
aði að ganga. Væri fyrirtækið nægilega stórt
taldi hann það ekki eftir sér að takast á hendur
langt ferðalag til að rannsaka það sjálfur.
Þegar skólagöngu Edith var lokið, varð
hún æ meira og meira félagi föður síns. Hún
fylgdi honum á hans löngu ferðum, hafði oft og
mörgum sinnum komið til Ameríku, einu sinni
til Suður-Afríku, og einu sinni, þegar þau fóru
til Ástralíu, hafði ferðalagið náð í kringum
hnöttinn. Hún hafði erft mikið af viðskiftaviti
föður síns, og það er enginn vafi á að ef Miss
Longworth hefði verið ein um hituna, þá hefði
hún grundvallað stóra viðskiftastofnun á eigin
spýtur. Hún vissi nákvæmlega um alla kaup-
sýslu föður síns og átti trúnað hans, að svo miklu
leyti, að það var eins dæmi. Gamli maðurinn
hafði mikla trú á dómgreind og fjármálaviti
hennar, þótt hann játaði ekki að svo væri. Er
þau höfðu ferðast svo mikið saman voru þau
orðnir góðir félagar. Þannig var lífsreynsla
hennar mjög ólík reynslu flestra annara stúlkna
á hennar aldri, og varð hún því alt önnur, en
hún mundi hafa orðið hefði móðir hennar lifað.
Vinátta þeirra Edith Longworth og John
Kenyons greri svo fljótt að sama dag, sem Went-
worth átti þetta síðasta samtal við Jennie, sem
var alt annað en huggunarríkt fyrir hann,
ræddu þau Edith og John Kenyon um framtíð-
arvonir og áhyggjur hans, sem voru tengdar
við námu eina.
Er hinir tveir ungu menn höfðu lokið störf-
um sínum fyrir hlutafélagið, sem sendi þá til
Canada, þá heimsóttu þeir námu eina, sem
austurrískt félag átti. Náma þessi gerði ekki
betur en borga reksturskostnaðinn. Forstjóri
hennar hét von Bent, og háfði Kenyon hitt hann
í Ottawa. Hið æfða auga Kenyons sagði honum
að hvíti málmurinn, sem þeir fleygðu burtu,
væri meira virði, en málmurinn sem þeir fengu
úr námunni. Kenyon var mjög samvizkusam-
ur maður, eiginleiki sem ekki er metinn mikils
í námubraski, og er ekki talinn arðvænlegur,
og átti því bágt með að nota sér fáfræði von
Bents. Wentworth átti fult í fangi með að fá
hann til að þegja um þetta. Hann hélt því sem
sé fram, að ment væri máttur, sem alstaðar væri
gullvirði, í lögvísindum, læknavísindum og í
námufræði, og að það væri réttmætt fyrir þá
að nota sér það að þeir hefðu meiri þekkingu en
hinir. Það varð því úr að ungu mennirnir komu
heim með kaupréttartryggingu, er var gildandi
í þrjá mánuði. Þessi trygging þýddi það, að
innan ákveðins tíma höfðu þeir og engir aðrir
rétt til að kaupa námuna fyrir ákveðið verð
sem þeir höfðu gengið að.
Er Edith hafði heyrt alt, sem Kenyon hafði
um námuna að segja, sagði hún: “Eg er viss um
að ef náman reynist það, sem þér álítið að hún
sé, getið þér ekki leitað til neins betri manns en
hans föður míns. Hann hefir verið að athuga
ölbruggun, sem hann átti kost á að leggja fé í,
en hefir nú hætt við, og mundi nú hafa ánægju
af að reyna nýtt fyrirtæki í staðinn. Hvað
mikið viljið þér fá fyrir námuna?”
“Eg hefi hugsað mér að selja hana á fimtíu
þúsund pund,” svaraði Kenyon og roðnaði við er
hann bað um 10 þúsund pund meira en hann
ætlaði að borga fyrir námuna. Þeim Went-
worth og honum hafði komið saman um, að þótt
náman væri seld því verði mundi hún borga sig
margfaldlega.
“50,000 pund. Er það alt? Eg er hrædd
um að pabbi vilji þá ekkert hafa með hana að
gera. Hann ómakar sig ekki nema mikið sé í
veltunni; og félag, sem ekki hefir stærri höfuð-
stól en 50,000 pund væri bara tímatöf fyrir
hann.”
“Þér talið um 50,000 pund eins og það séu
smámunir; mér finst það vera feykileg fjár-
upphæð.”
“Þér eruð þá ekki auðugur?” sagði Miss
Longworth með miklum áhuga.
“Nei, öðru nær,” svaraði ungi maðurinn.
“Eg skal tala um þetta við hann föður
minn ef þér viljið, en eg hugsa að það sé þýð-
ingarlaust. Kanske William sinni því. En þér
hafið kanske ekki hitt hann William frænda
minn ennþá?”
“Nei, er það ungi maðurinn, sem situr við
hlið yðar við borðið?”
“Já, og þegar hann er þar ekki hugsa eg
að hann verji mestum tíma sínum inni í reyk-
ingasalnum. Hann vinnur í skrifstofum föður
míns í London, og okkur langar til þess bæði, að
hann haldi áfram að gera það. Þessvegna hafði
faðir minn hann með sér til Ameríku. Hann
langar að vekja áhuga hans, en það virðist næst-
um ómögulegt að vekja áhuga hans fyrir nokkr-
um sköpuðum hlut. Honum fellur Ameríka
ekki í geð. Eg hugsa að það sé bjórinn, sem
honum mislíkar.”
“Mér fellur hann heldur ekki, því miður,”
svaraði Kenyon.
“Jæja, eg skal kynna ykkur William, svo
getið þið talað um málið. Eg veit að það mundi
gleðja hann föður minn, ef William fengist til
að mynda námufélag eða eitthvað þessháttar og
gæti unnið að einhverju — hvað sem það væri.”
Er Edith fór beið Kenyon um stund í þeirri
von að Wentworth kæmi í ljós og ætlaði hann
þá að segja honum frá hinum tilvonandi nýja
félaga í námufyrirtækinu. Hann leit sem
snöggvast inn í reykingasalinn, en hann var þar
ekki. Hann fór ofan en ekki var hann þar. Á
þilfarinu sá hann Miss Brewster sitja eina og
lesa í bók.
“Hafið þér séð vin minn, Wentworth?” .
spurði hann.
Hún lagði bókina opna í kjöltu sína og leit
snöggt á Kenyon áður en hún svaraði:
“Eg sá hann fyrir stundu síðan, en ekki
veit eg hvar hann er nú. Þér finnið hann
kanske undir þiljum,” að svo mæltu tók hún
bókina og fór að lesa í henni.
Kenyon gekk inn í klefann þeirra. Er hann
opnaði hurðina sá hann hvar Wentworth sat á
legubekknum og huldi andlitið í höndum sér.
Er hurðin opnaðist hrökk hann upp, leit á vin
sinn án þess að virðast sjá hann. Andlit hans
var gráfölt og tekið og svo átakanlegt, að Ken-
yon lagði hendina á vegginn til að styðja sig.
“Guð minn góður, George!” hrópaði hann.
“Hvað gengur að þér? Hvað hefir komið fyrir?
Segðu mér það.”
Wentworth starði framundan sér með aug-
um, sem voru eins og í dauðum manni. Hann
huldi á ný andlitið í höndum sér og stundi sáran.
6. Kapítuli.
“Segðu mér hvað fyrir þig hefir komið,”
sagði Kenyon á ný. Wentworth leit á hann:
“Alt mögulegt hefir komið fyrir,” svaraði
hann.
“Við hvað áttu, George? Ertu veikur?
Hvað gengur að þér?”
“Eg er verra en veikur, miklu verri en þó
eg væri veikur. Eg vildi bara óska að eg væri
veikur.”
“Það bætti ekki úr neinu hvað svo sem af-
laga hefir farið. Hrestu þig upp og segðu mér
hvað að þér gengur.”
“John, eg er þorskur, asni, hreinasti hálf-
viti.”
“Og þótt svo væri, hvað um það?”
“Eg trúði kvenmanni — eg var svo vitlaus;
og nú — nú sérðu hvernig eg er.”
“Hefir Miss Brewster nokkuð með þetta að
gera?” spurði Kenyon tortrygginn.
“Það er hún, sem hefir komið þessu öllu af
stað.”
“Hefir hún neitað að giftast þér, George?”
“Hvað þá? Sú stúlka! Nú ert þú búinn
að missa vitglóruna. Gastu hugsað þér að eg
mundi spyrja hana um slíkt?”
“Ekki máttu álasa mér fyrir það. Þú getur
kallað hana hvað sejn þú vilt, en þú hefir fylgt
henni eins og skugginn hennar alla þessa ferð.
Það er hún sem þú hefir dvalið hjá, og um hana
hefir þú talað og um ekkert annað. Hvað er það
þá? Hvað hefir hún með áhyggjur þínar að
sýsla?”
Wentworth æddi fram og aftur í hinum
þrönga klefa eins og ljón í búri. Hann sló með
hendinni á lærið, en Kenyon varð sífelt meira
forviða að sjá hvernig hann lét.
“Eg veit ekki hvernig eg á að fara að því að
segja þér frá þessu. Eg veit að eg verð að gera
það, en veit ekki hvernig eg á að fara að því.”
“Komdu með mér upp á þilfarið.”
“Nei, það geri eg aldrei að eilífu.”
“Komdu út, segi eg, og fáðu þér hreint loft.
Það er þungt loft hérna inni, auk þess er meiri
hætta á að einhver heyri til okkar hérna en uppi
á þilfarinu. Komdu með mér drengur minn.”
Hann greip í handlegg félaga síns og næstum
dró hann með sér út úr klefanum. Hertu þig
upp. Hreint loft mun gera þér gott,” sagði
hann.
Þeir fóru upp á þilfarið og leiddust þar
fram og aftur. Löng stund leið áður en Went-
worth sagði neitt, og Kenyon var nægilega hlut-
tekningarsamur til að þegja. Alt í einu tók
Wentworth eftir að þeir voru að ganga fram og
aftur fyrir framan þann stað, þar sem Miss
Brewster sat, og gekk því þaðan og hinumegin á
þilfarið. Er þeir höfðu gengið um hríð, sagði
hann: “Þú manst auðvitað eftir Rivers?”
“Já, eftir honum man eg vel.”
“Hann vann fyrir sorpblað eitt í New
York.”
“Get vel trúað því að það hafi verið sorp-
blað. Annars hefi eg aldrei séð það. Já, eg man
eftir Rivers og hann vann fyrir blað. En hvað
um það? Er Miss Brewster honum viðkom-
andi?”
“Hún vinnur líka fyrir “Argus”.
“George Wentworth, er þér alvara?”
“Já, bláföst alvara.”
“Og hún er hérna til að njósna um rann-
sóknir okkar á námunum?”
“Já, og hún á að reyna að taka við þar sem
Rvers endaði.”
“George!” sagði Kenyon og slepti handlegg
hans og leit beint í augu hans. “Hvað ertu að
segja mér?”
“Já, nú veistu það. Eg hefi sagt henni frá
öllu saman.”
“En blessaður vertu, hvernig gastu--”
“Ó, eg veit það — eg veit það. Eg veit alt
það, sem þú ætlar að segja. Eg hefi sagt mér
það sjálfum, minst tíu sinnum, og þúsund sinn-
um verri átölur, en þú gætir sagt. Þú gætir
ekki sagt neitt, sem væri verra en það, sem eg
hugsa um sjálfan mig.”
“Sagðir þú henni nokkuð um skoðun mína
á námunum?”
“Eg sagði henni alt — alt. Sjáðu til. Hún
símritar það alt saman frá Queenstown. Greini-
lega skrýslu um athuganir okkar — bæði mínar
og þínar.”
“Hamingjan hjálpi mér! Þetta er hræði-
legt. Er ekki neinn vegur til að afstýra þessu?”
“Ef þú heldur, að þú getir fengið hana til að
hætta við þetta, þá skaltu bara reyna það.”
“En hvernig gast þú komist að þessu? Sagði
hún þér frá því?”
“Það er sama hvernig eg komst að því. Það
nægir að eg komst að því. Maður nokkur sagði
mér frá því hver hún væri. Svo spurði eg hana
sjálfa, og hún var nógu ósvífin til að segja mér
frá því. Hún las meira að segja fyrir mig grein-
ina.”
“Las fyrir þig greinina?”
“Já, reyndar. Hún las hana fyrir mig og
leiðrétti hana fyrir augunum á mér. Skaut inn
fáeinum orðum, sem mér fanst að færu betur,
en þau ummæli, sem hún hafði notað. Ó, það
var sá ósvífnasti framgangsmáti, sem eg hefi
nokkurntíma séð.”
“En það verður eitthvað til bragðs að taka,
svo að þessi grein komist ekki í tíma í New York
blöðin. Eins og þú sérð þá þurfum við ekkert
annað en síma mönnum okkar að skila skýrsl-
unum, sem við gáfum til forstjóra námufélags-
ins í London, og þá kemur greinin hennar eftir
dúk og disk. Hún verður að símrita hana frá
enskri síma^töð, og mér finst að við kynnum að
geta hindrað hana á einn eða annan hátt.”
“Og hvernig, til dæmis?”
“Ó, eg veit það ekki vel, en við ættum að
geta það. Hefði þetta verið karlmaður, þá hefð-
um við getað látið handtaka hann sem brennu
varg eða eitthvað því um líkt; en það er miklu
erfiðara að eiga við kvenmann. Væri eg í
þinum sporum, George, þá mundi eg særa hana
við þann drengskap, sem í henni býr að hætta
við þetta.”
Wentworth hló fyrirlitlega. “Drengskap?”
sagði hann. “Hún á ekkert þvílíkt til; og það
er heldur ekki það versta. Hún hefir reiknað
út, eins og hún sjálf nefnir það, alla áætlunina
fyrir þessu fyrirtæki sínu; hún reiknar út að við
komum til Queenstown á laugardagskvöld. Ef
við gerum það, kemst greinin hennar í sunnu-
dagablað “Argus”. En hvernig fer með sím-
skeytið okkar? Við símritum mönnum okkar
að senda forstjórunum skýrslurnar. Símskeytið
kemur á laugardagskvöld, og enginn verður til
að lesa það. Skrifstofan lokast klukkan tvö. Og
þótt þeir fengju það og skildu hvað við liggur,
mundu forstjórarnir ekki fá skýrslurnar fyr en
á mánudagsmorgun. Og á mánudagsmorgun
munu öll fjármálablöð London fylgja útdrátt
úr grein hennar í “Argus”.
“Heyrðu George, þessi stúlka er reglulegur
djöfull!”
“Nei, John, það er hún ekki, hún er bara
duglegur, amerískur fréttaritari, sem finst að
hún hafi leikið dásamlega sniðugt bragð, sem
hepnaðist svona vegna heimsku karlmanns.
Það er alt og sumt.”
“Hefir þú talað við hana og reynt að fá
hana til að hætta við að senda símskeytið?”
“Já, eg hefði nú sagt það? Auðvitað hefi
eg reynt það. Hún hló bara að mér. Skilst þér
þetta ekki? Hún er hér eingöngu og aðeins til
að ná þessum fréttum. Hún fór ekki af stað til
neins annars; og það er ekki sanngjarnt að ætl-
ast til, að hún sleppi sigri sínum fyrst hún var
svona stálheppin, einkum þegar þess er gætt, að
samþjóni hennar við blaðið mistókst algerlega.
Hún virðist vera frámunalega hreykin yfir að
hafa sigrað þar, sem Rivers beið ósigur.”
“Eg ætla þá að fara sjálfur og tala við Miss^
Brewster.”
“Gott! Eg óska þér bara til hamingju með
samtalið. En gerðu alt sem þú getur, John, og
hamingjan fylgi þér. Eg ætla að hýrast ein-
hverstaðar einsamall á meðan.”
Wentworth gekk fram í stafn skipsins og
settist á kaðlahrúgu sem þar var og hugsaði um
mál sitt. En það varð til lítils gagns. Hann sá,
að þótt hann næði greininni frá Miss Brewster
væri það til einskis. Hún kunni hana utan að
og gat því ritað hana upp á ný. Hún þurfti
ekkert annað en fara inn á símstöð og skrifa
greinina þar.