Heimskringla - 12.07.1944, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 12. JÚLl 1944
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
öll tvímæli. Enda er auðséð að
þeir se'm höguðu því svo til, að
þessi hátíð bæri upp á fæðingar-
dag Jóns Sigurðssonar hafa gert
ráð fyrir að úr þessu yrði þessi
dagur helgari í minningu þjóð-
arinnar en nokkur annar, enda
ætti svo að verða.
Nú er stórt spor stigið, þegar
þjóðin brýtur af sér-síðustu höft
útlendra valda. Ekki svo að
skilja að eg ekki álíti að þjóðin
sé þess megnug að sjá sér far-
borða sjálf, langt frá því — hún
hefir á öllum tímum verið þess
megnug. Það er að segja hvað
málum hennar viðkemur í
frjálsum heimi. Öðru máli er að
gegna þegar um ofríki er tálað.
En sannleikurinn er sá að þær
þjóðir sem undirokuðu Island
voru ósjálfbjarga sjálfar ef til
ofríkis kom frá stórþjóðunum.
Vonandi er nú eftir að þessi
vargöld sem nú stendur yfir er
liðin hjá, að smáþjóðir, hversu
smáar sem þær eru, fái að njóta
réttar síns. /
Þegar um sögulegan eða laga-
legan rétt er að ræða mun Island
standa vel að vígi að verja frelsi
sitt. Þjóðin flutti inn í land sem
óbygt var áður, þurfti enga aðra
þjóð að eyðileggja eða ofsækja
og flutti þangað til þess að losna
við ofriki Haraldar hárfagra, og
til að njóta frelsis sem á þeim
tímum var nær óþekt í heimin-
um.
Nú er þjóðin aftur að stíga það
spor sem frægt mun verða um
allan heim. Menn munu víða
reka upp stór augu þegar þeir
sjá að þessi litla þjóð dirfist,
mitt í hinni ógurlegu styrjöld,
að setja á stofn lýðveldi. Það
sýnir glögt að þjóðin trúir á
framtíð sína og trúir á að rétt-
læti muni ríkja í heiminum
framvegis, enda mun sú trú
ríkjandi nú meðal fjölda fólks
um allan heim, eða von um slíkt,
og ef sú trú er nógu almenn mun
hún vinna sigur.
Þessi athöfn, sem nú hefir
fram farið á íslandi, logar sem
stór viti í gegn um hörmungar
þær sem um heim allan ganga
nú. Vitar eru bygðir til að lýsa
leið viltum vegfaranda. Verði
nú þessi íslenzki viti til þess að
lýsa einhverjum sem erfitt hpfir
átt með að átta sig á réttri leið.
Guð blessi land og þjóð og
leiði hana farsællega á hinni
nýju frelsisbraut.
S. Árnason
P.S.—Eg sendi hér með sím-
skeyti er forseti Vísis sendi
stjórn íslands.
Chicago, June 15, 1944
Icelandic Government,
Reykjavík, Iceland.
Long live the Republic of Ice-
land.
Icelandic Assn. of Chicago
Egill Anderson, Pres.
Framvegis verður Heims-
"kringla fáanleg í lausasölu, hjá
hr. bóksala Lárus Blöndal, Skóla
vörðustíg 2, Reykjavík, Island.
MINNINGARORÐ
Anna Lovis Hogan Kristjánson
Anna Lovis Hogan Kristján-
son, lézt á sjúkrahúsinu í Wa-
dena, Sask., 30. marz 1944, eftir
langa og erfiða sjúkdómslegu.
Anna heitin var fædd að
Mountain, N. Dak., 23. marz
1888. Foreldrar hennar voru
Larz Hogan af norskum æt'tum,
og Sigrún Hogan dóttir séra
Björns heitins Péturssonar, og
systir Dr. Ólafs heitins Björns-
sonar og þeirra systkina. Anna
heitin ólst upp með foreldrum
sínum í Mountain-bygð þar til
1904 að þau fluttu til Canada og
námu land hér í Vatnabygðum 8
mílur norður af Leslie, Sask. Þar
lifði Anna með foreldrum sínum
þar til 1911 að hún giftist Krist-
jáni Sigurðssyni Kristjánson. —
Settust þau að á heimilisréttar-
landi Kristjáns og bjuggu þar til
dauðadags.
Þau eignuðust sjö börn, eitt af
þeim dó í bernsku, drengur, að
nafni Donald Rarvey. Sex börn
lifa foreldra sína, þrír drengir og
þrjár stúlkur: Marvin Carl og
Julian Sigurður, búa á fyrver-
andi jörð foreldra sinna, Marta
Sigrún, gift John Burr verkfræð-
ing, Pauline, kennari; Alma
Jean, býr með bræðrum sínum
og Donald, 12 ára gamall, heima
með systkinum sínum. Öll eru
börnin mjög mannvænleg, kur-
teis og prúð í framkomu, og sýna
gott uppeldi. Þar reisa foreldr-
arnir sér beztan minnisvarða.
Alúðlegar viðtökur og frjáls-
legt viðmót þeirra hjóna, gerði
heimili þeirra mjög gestkvæmt.
Bæði voru þau samhent í því að
styðja æskulýðinn, leiðbeina og
skemta, og mikinn virkan þátt
tóku þau, í skólamálum héraðs-
ins. Mann sinn misti Anna 2.
júlí 1938. Eftir það bjó hún
með börnum sínum og farnaðist
vel.
Anna heitin var mjög vel gef-
in kona bæði til munns og handa.
En mest áberandi voru hennar
sterku móðurtilfinningar, sem
gerðu hana, svo að kalla, móðir
allra barna, sem til hennar
komu.
I þessu sambandi er það tals-
vert táknrænt o£ sýnir hvar hug-
ur hennar stóð, að í banalegunni
ráðstafaði hún sjálf, hverjir
bæru sig til grafar. Voru það
LEIKUR LIFSINS
verður ykkur auðveldari ef þið eruð vel
undirbúin.
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöðui’ er að ræða.
Vérhöfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
THE VIKING PRESS LIMITED
Banning og Sargent
WINNIPEG :: :: MANITOBA
—Eimreiðin.
Jón Magnússon skáld
Hjó í brjóst bani
Bláskógasvani. —
Skyggði ský grundu
á skapastundu.
Hljóð og tóm er höllin,
— hann hvarf bak við fjöllin. —
Hélt á helvegi
að hálfnuðum degi.
Sá hann sól bjarta. —
Söng ljóð í hjarta.
Guðs gæzka og mildi
glóði á hreinum skildi. — »
— Aurslettur eigi
eftir skildi á vegi. —
Blá og bleik á vori
blóm greru í spori.
Ei með oflæti
á aðalstræti 1
hljóp með hrópi’ og ræðum
í hégómaklæðum. —
Átti í sálu yndi
og eðallyndi,
bjó sér ból í huga,
sem betur duga.
Sá víða vega
og viturlega
dæmdi mál manna,
mæðu og anna.
Skildi sköp synda,
vildi skaðsár binda,
leggja liðsinni
hinum lánminni.
Fellur ei foksandur,
fnæsir ei eldbrandur
skeflir ei skafbylur
og skáldsins veg hylur.
Glóir blómbeður,
birta og sólveður. —
Angar akurspilda
öðlingsins milda
Þórir Bergsson
ÍSLEN DIN GADAGURIN N
I BLAINE, WASH.,
30. JÚLI
ungir menn, sem uppaldir voru
hér í bygðinni og verið höfðu
tíðir gestir á hennar heimili,
notið gestrisni hennar og móður-
legrar nærgætni. í sinni erfiðu
banalegu sýndi hún frábæra
stillingu og hetjulund. —- Var
skrafhreif og glöð fram að því
síðasta, og létti þannig mikið af
börnum sínum, þeim ótta og von-
leysi, sem þvingar þá, sem upp
á veikindi þurfa að horfa. —
Yngsta dóttir hennar, Alma
Jean, hjúkraði henni að mestu
leiti í banalegunni, með dóttur-
legri alúð og umhyggjusemi.
í sjúkrahúsinu í Wadena, þar
sem hún dó, eins og áður er get-
ið, var hún aðeins fáa daga, og á
dauðastund voru öll hennar börn
viðstödd, ásamt nokkrum af
systkinum og nánasta venzla-
fólki.
Anna heitin var jarðsett 2.
apríl s. 1. í grafreit Kristnes-
bygðar, af séra Th. Sigurðsson,
að viðstöddu fjölmenni með
þakklæti í huga fyrir góða sam-
fylgd og viðkynningu, en sökn-
uð í hjarta að missa konu úr
vinahóp meðan enn virtist langt
til sólseturs.
Þökk fyrir alt og alt. Vertu
sæl. Sofðu í ró.
R. Árnason
Undanfarandi hefir Mrs. Wal-
ters útbreitt þekkingu um Is-
land og Islendinga í austurparti
Bandaríkjanna, og hefir eytt öll-
um sínum frístundum í fyrir-
lestra og ritgerðir um það mál-
efni. Frá hennar hendi hafa
birst um fimtíu ritgerðir í Christ-
ian Science Monitor um land og
þjóð. En það blað er, eins og
kunnugt er, eitt af vönduðustu
blöðum Bandaríkjanna. Síðasta
ritgerðin kom út 10. júní þ. á. í
þessu merka blaði. Einnig hafa
ritgerðir um sama efni birst í
New York Times, Current Hist-
ory, American-Scandinavian Re-
view, Social Forces, Houséhold
Magazine og öðrum blöðum og
tímaritum. Þessi blöð auka þekk-
ing á Islandi og Íslendingum,
MRS. THORSTÍNA JACK-
SON WALTERS
Islendingadagur verður hald-
inn í Samuel Hill Memorial
Park, Blaine, sunnudaginn 30.
júlí. Það er sameiginlegt fyrir-
tæki Islendinga í Blaine, Bell-
ingham og Point Roberts, Wash-
ington og Vancouver, B. C. —
Þetta verður okkar þjóðminning-
arhátíð, fyrir þetta merkilega ár
í sögu íslenzku þjóðarinnar, hér
á norð-vestur Kyrrahafsströnd-
inni. ■
Okkur þótti ekki ráðlegt að hafa 1
okkar hátíð 17. júní sökum þess
hvað veður er óáreiðanlegt hér
um slóðir um það leyti árs. Enn-
fremur er altaf fleira fólk á
ferðalagi hér vestra um mið-
sumarið en í júní mánuði.
Programið byrjar kl. 1.30 e. h.
en íþróttir verða fyrir börn upp
að 12 ára rétt fyrir nónið, byrja
kl. 11. Skemtiskráin verður góð
því góðir eru söngkraftar meðal
landa beggja megin línunnar
hér. Skáld og ræðumenn vanta
sízt þótt langt séum við horfin
frá ættjörð okkar. Andrés Dan-
íelsson verður forseti dagsins.
Prógrammið verður nákvæmlega
auglýst í báðum íslenzku blöð-
unum.
Það sem hvílir mest á huga
okkar eru erfiðleikar fólks hér
frá Vancouver og grendinni að
sækja þessa samkomu. Við höf-
um komist yfir þessa erfiðleika
síðastliðin tvö ár fyrir dyggilega
hjálpsemi þeirra Blaine-búa, en
nú er olíuskorturinn miklu verri
en nokkru sinni áður svo nú
verður ekki hægt að flytja fólk
í bílum frá White Rock og Clo
verdale til Blaine. Nokkrir geta
farið með lestinni til Blaine ef
þeir hafa skírteini til að fara yfir
línuna. Nokkrir geta að líkind-
um farið með “motor bus”.
Annaðhvort því sem fer til White
Rock eða því sem fer suður fyrir
línu. En það er mjög takmark-
að hvað margt fólk getur farið
með lestinni eða með “bus”, þvi
farrými er erfit að fá nú á dög-
um. Allir sem mögulega geta
ættu að komast í kynni við landa
í Vancouver sem hafa bíla og
reyna að vera þeim samferða.
Vonandi rætist svo úr þessu að
enginn verði að sitja heima sök-
um fárartækisleysis.
Skýrt vildi ég taka það fram
að skemtigarðurinn er á landa-
merkjalínunni og enginn hvorki
frá Canada eða Bandaríkjunum
þarf yfir þá línu að fara með þeir
sem við getum sameiginlega
minst þjóðar vorrar og hennar
ný-fengna lýðveldi.
Magnús Elíason,
v.-forseti nefndarinnar
ST’ORMUR”
þar sem land og þjóð var lítt
kunnugt áður. Christian Science sem taka iestina frá Vancouver
Manitor er mjög vandlátt um
efnisval og frágang, einnig um
málfæri og orðaval í þeim grein-
um er þar birtast, en samt hefir
það, að minsta kosti tvisvar, val-
ið greinar Mrs. Walters þann
veglega, sess, að setja þær á
fremstu síðu i fyrsta dálk. Henn-! BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
til Blaine, þeir verða að hafa,
eins og fyr er sagt, skírteini til að
fara inn í Bandaríkin.
Nefndin vonast eftir að hitta
sem flest af ykkur á íslendinga-
^ deginum okkar hér 30. júlí, þar
Eg gekk inn í bókabúð Davíðs
Björnssonar í öngum mínum,
eftir að ritstjóri Heimskringlu
hafði sagt “bye bye” og lagt alt í
hendur okkar prentaranna með
fullum skilningi og vissu um að
Heimskringla hætti ekki að
koma út né heldur gerði sig seka
að skifta um skoðun í stór-
málum mannfélagsins: trúmál-
um og pólitík, meðan hann væri
fjarverandi.
Við, samverkamenn ritstjór-
ans á Heimskringlu, höfðum
skotið á skyndifundi, og var mér
falið að grenslast eftir öllum
nýungum sem gætu stuðlað að
því, að lesendur blaðsins yrðu
þess ekki varir, fyr en í fulla
hnefana, að ritstjórinn væri fjar-
verandi.
Davíð er maður margfróður,
enda eru öll borð hans þakin
bókum af alskonar tegundum.
Eg vildi ekki láta í ljósi að ó-
reyndu að eg væri í fróðleiks-
leit. — Hér var eitthvað nýtt.
Stormur, 1. árgangur — apríl
1944 — tölublað I.
Viltu selja mér þennan pésa?
Já, 25^. Takk fyrir. Svo var
businessið búið.
Eg þóttist hafa veitt vel, og i
flýtti mér vestur á skrifstofu til
þess að yfirlíta þessa nýung sem
mér hafði hlotnast.
Eg las hvert einasta orð í þessu
litla blaði. Þetta var þá bygðar-
blað. Útgefandi “Esjan”, Ár-
borg, Man. — Ritstjórnar: Valdi
Jóhannesson, Dr. S. E. Björnson,
Herdís Eiríksson. — Hér var að
ræða um gott fólk, — og blaðið
var líka gott.
Einkunarorðin eru tekin úr
hinu ágæta kvæði Hannesar Haf-
stein, “Stormur”. Hér var vel
valið og vel á stað farið. Þá
kemur samnefnt kvæði eftir S.
E. B. Vekjandi og vel kveðið.
Næst er ritstjórnargrein eftir V.
J. um bygðablöð, vel rituð. Hvet-
ur hann fólk til þess að nota blað-
ið til þess að láta hugsanir og
hugmyndir sínar í ljósi, bæði i
bundnu og óbundnu máli, eða
eins og hann segir: “blaðið ætti ,
að fjalla um alla hluti milli him-
ins og jarðar.”
Hér er líka brotið upp á ný-
ung í grein sem byrjar svo:
“Hvað ætlum við okkur með Iða-
velli”. Bygðarfréttir eru einnig
í blaðinu, lausavísur og hitt og
annað. P. S. P.
I síðastliðnum mánuði veitti
ríkisháskólinn í Minnesota-ríki
frú Thorstínu Jackson Walters,
það sem kallað er “fellowship”.
Því fylgir það heiðursstarf, að
henni er falið af háskólanum, að
rita sögu Islendinga í norð-vest-
ur hluta landsins, sem svo verð-
ur prentuð í bókarformi á kostn-
að háskólans. Einnig borgar
skólinn frúnni fyrir verkið, svo
hún hefir sagt lausu starfi sínu
hjá Bandaríkjastjórninni er hún
hefir haft á hendi í New York
undanfarandi, og ætlar að gefa
sig heila og óskifta við samning
bókarinnar.
Minnesota háskólinn veitir á
hverju ári tólf “fellowships” fyr-
ir ritgerðir um miðpart norð-
vesturlandsins, og tekur sú skila-
grein inn bæði Dakota-ríkin. —
Nokkur hundruð sóttu í ár um
þennan heiður, og var Mrs. Wal-
ters ein af þeim tólf er valin var.
ar skýru og fræðandi frásagnir
hafa unnið henni verðskuldað
lof, og er það ein orsök þess, að
henni hlotnaðist þessi heiður frá
háskóla Minnesota. Nú má bú-
ast við, ef til vill, meiru frá
hennar hendi, þar sem hún getur
hér eftir gefið allan tíma sinn í
þarfir þessara ritstarfa.
Þau Walters hjónin hafa keypt
ítið heimili skamt frá New York-
borg, þar settist Mrs. Walters að
1. júlí og þar ætlar hún að vera
unz verki þessu er lokið. Mr.
Walters vinnur að stríðsfram-
leiðslu hjá General Motors, sem
leiðbeinandi í vélafræði. Sv.
því gleymd er goldin skuld
Heimskringla er til sölu hjá
hr. bóksala Árna Bjarnarsyni,
Akureyri, Island.
LESIÐ HEIMSKRINGLU—
bezta íslenzka fréttablaðið
Matreiðslubók
Kvenfélags Fyrsta lúterska
safnaðar í Winnipeg. Pantanir
sendist til Mrs. E. W. Perry, 723
Warsaw Ave.; Mrs. E. S. Feld-
sted, 525 Dominion St. Verð
$1.00. Burðargjald 5^.,
★ ★ ★
Messur í Nýja Islandi
16. júlí — Víðir, messa kl. 2
e. h. Árborg, ensk messa kl. 8
e. h.
23. júlí — Framnes, messa kl.
2 e. h. Riverton, ensk messa kl.
8 e. h. B. A. Bjarnason
GEORGE BERNARD SHAW
Þessi mynd er sú síðasta er tekin hefir verið af þessum
merka rithöfundi. Var hún tekin af gamla manninum er
hann var á sínu áttugasta og áttunda aldursári.