Heimskringla - 16.08.1944, Blaðsíða 1

We recommend for
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTÖ.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
+------------------4
LVm. ÁRGANGUR
We recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 16, ÁGÚST 1944
NÚMER 46.
Jxéttaylixlit og ItmJacpnit
Önnur innrás
Bandaþjóðirnar hafa tekist á
hendur aðra inrirás á meginland
Evrópu.
Hún var hafin í gær í Suður-
Frakklandi milli Marseille og
landamæra Italíu. Var þar ó-
trúlega lítil fyrirstaða. Komust
um sjö hersveitir á land á tveim-
ur klukkustundum.
Herskip á Miðjarðarhafinu og
flugför í lofti aðstoðuðu við lend-
inguna.
Þúsundir fallhlífarherliðs
bandamanna hafði og lent fyrir
aftan strandvarnirnar.
En jafnvel þó lendingin gengi
greitt, má ekki ætla, að Þjóð-
verjar veiti þarna enga mót-
Mrs. Martha Haven Fletcher
er aðstoðar forstjóri ungmenna-
deildar Unitarafélagsins. Hún
sækir ungmennanámskeiðið á
Hnausum og veitir þar leiðsögn í
ungmennamálum og stýrir ýms-
um athöfnum þar með ungmenn-
unum sem þar verða stödd. Hún
er útskrifuð af University of
Galifornia og auk þens hefir
stundað nám við Lingnan há-
skólann í Canton í Kína. Hún
hefir mikinn áhuga fyrir ung-
mennamálum, enda er hún ágæt-
um hæfilegleikum gædd.
Rev. Ernest W. Kuebler
sem er forstjóri sunnudagaskóla-
mála Unitara félagsins verður
staddur á ungmenna- og sunnu-
dagaskóla námskeiðinu á Hnaus-
um dagana 21.—28. ágúst, og
flytur þar erindi og gefur leið-
beiningar í sunnudagaskólaken-
slu aðferðum og upplýsingar um
bækur og önnur sunnudaga-
skólagögn. Hann er útsjcrifaður
af Northwestern College og
Boston University og hlaut nafn-
bótina Master of Arts in Char-
acter Education. Hann stundaði
einnig nám við Yale háskóla. —
Hann hefir ferðast víða um Ev-
rópu. Meðal þeirra embætta
sem hann skipar, er hann með-
ráðandi ritstjóri Christian Regi-
ster ritsins, og er í stjórnarnefnd
Procter Academy í Andovéf,
N. H.
stöðu. Yfirmenn þeirra í Mar-
seille skipuðu fyrir nokkrum
dögum öllum er ekki gætu tekið
þátt í vernd borgarinnar að
flytja sig burt úr henni.
Þar og í Toulon má eflaust við
hörðum bardögum búast.
Spánverjar segja Hitler hafa
flutt mikið af liðinu sem á landa-
mærum Spánar var til varnar í
Normandy. En á suðurströnd-
inni halda þeir að liðið sé það
sama.
Innrásarliðið var komið milii
20 og 30 mílur upp í land að
þrem klukkustundum liðnum frá
lendingu.
Undirbúningur innrásarinnar
hafði staðið nokkuð yfir. Hafði
mikið af vopnum verið áður sent
til Korsíku. En herskipum
fjölgaði ekki að mun fyr en ný-
lega á Miðjarðarhafinu. Sáu
Þjóðverjar til ferða þeirra, en
gátu ekkert við því gert.
Það er haldið að Winston
Churchill hafi ekki verið fjarri
innrás þessari. Fréttir nýlega
um ferðalag hans til ítalíu, það-
an sem innrásarliðið kom sjó-
leiðina og til Júgóslavíu, þar sem
hann átti fund með Tito hers-
höfðingja, virðast bera vitni um
þetta.
Hugmyndin ’með innrás þess-
ari er eflaust sú, að sameina hér-
ina í Norður-Frakklandi og Suð-
ur-Frakklandi og á ítalíu.
Þessa stundina er sagt að her
Eisenhowers í Brittany sé að slá
hring um 100,000 til 200,000 af
liði Þjóðverja. Takist það er það
meira en lítill hnekkir Þjóðverj-
um.
Innrásarliðið í Suður-Frakk-
landi kvað njóta mikils stuðn-
ings af franska uppreistarliðinu,
sem Maquis eru nefndir.
Er Kína að sameinast?
Þær góðu fréttir berast frá
Kína, að það sé að draga saman
með kommúnistum og Chung-
king stjórninni. Báðir aðilar
hafa skrifað undir bráðabirgðar
samning að þessu lútandi.
Ósamlyndi þessara flokka hef-
ir oft verið mjög alvarlegt.
Kommúnistaflokkur var
myndaður í Shanghai í maí 1921.
Árið 1923 sneri Nanking sér til
Rússlands og beiddist aðstoðar.
Árið 1924 var Koumintang —
núverandi stjórnarflokkur
myndaður með aðstoð Rússlands.
Sovét-herforingjar æfðu her-
inn. Sovét-Rússland bjó hann
út með vopnum. 1 stað þessa
kom samvinna frá stjórn Kína
við kommúnista-verkamenn og
bændaflokka.
En þessari samvinnu lauk
1927. Chiang Kai-Shek, yfir-
hershöfðingi, kom á fót hóf-
samri íhaldsstjórn og bannaði
alla aðra flokka.
Kommúnistar flýðu til Suður-
Kiangsi héraðs. Þar þróaðist
flokkur þeirra í næði meðan
stjórnin átti í höggi við herjöfra
sína.
En 1930, var stjórnin reiðubú-
in að glíma við kommúnista. —
Árið 1934 hepnaðist henni að
reka kommúnista úr Kiangsi.
Þá byrjaði tímabil, sem með
öllu mun sérstakt í- pólitískri
sögu. Það var kallað tímabil
“göngunnar löngu”. Herlið kom-
múnista tókst ferð á hendur fót-
gangandi til Shensi-héraðsins.
Vegalengd þessi er um 5000 míl-
ur; ferðin var farin á 368 dögum.
Yfir 18 fjöll varð að fara og 24
ár. '
Næst kemur það fyrir, að yfir-
hershöfðingja Kínaveldis er
GUÐM. FRIÐJÓNSSON
LÁTINN
I flokksins í fjórðung úr öld og í
117 ár af þeim tíma forsætisráð-
| þerra Canada. Hann var kosinn
i eftirmaður Sir Wilfred Laurier
Sú frétt barst fyrst íslenzku á§- 1919.
J | ♦ if ir
blöðunum vestra í gær, að Guð-
mundur Friðjónsson, skáld á’ Nítíán menn særðust í rysk-
Sandi, hefði látist í lok júní-mán- in§um 1 Quebec-fylki, í síðustu
aðar. Engin blöð hafa borist frá kosningum.
þessum tíma né skeyti verið send
vestur. Guðmundur var fæddur! Konur greiddu í fyrsta skifti
1869 og því hálf-áttærður. Með atkvæði í síðustu fylkiskosning-
honum er til moldar hniginn einn um 1 Quebec.
af afbragðsrithöfundum íslenzku i
þjóðarinnar. Mun með sanni’ 1 Alberta eru fæðingarstofnan-
mega um hann segja að hanniir allar kostaðar af stjórnirmi. —
hafi raunverulega unnað og lýst Konur, sem nota þær, greiða
íslenzkri sveitamenningu allra' ekkert fyrir veru sína þar.
manna bezt í sögum sínum. — I
Ljóðagerð Guðmundar var íbúarnir í Vichy á Frakklandi,
minna talað um en sögur hans' eru hræddir um að Petain mar-
og ritgerðir, en þó ætlum vér skálkur hafi verið tekinn og
bundinn skáldskap hans hafa af fluttur mót vilja sínum til
þeirri list verið, að á Jónas minni Þýzkalands. Þeir segjast nokkra
öllum íslenzkum skáldum síðari ekki hafa orðið þess á-
tíma fremur. En hér er ekki skynja, að forsetinn væri í bæn-
tækifæri að skrifa um bókmenta- um-
starf Guðmundar á Sandi. Hann I
lifir fyrir það í minningu Islend-
inga svo lengi sem íslenzkt mál
verður talað.
framkomu þinni á héraðsmótum
ungmennafélaga og öðrum
mannfagnaði víðsvegar um land-
ið nú í sumar.
Jafnframt votta íslenzk ung-
mennafélög Þjóðræknisfélaginu
þakkir fyrir 25 ára gifturíkt
þjóðræknisstarf og árna þvi
allra heilla og blessunar í fram-
tiðinni.
Með innilegum kveðjum.
F.h. stjórnar Ungmennafélags
íslands
Daníel Ágústínusson,
ritari
KVEÐJA
frá Biskupi íslands til
íslendingadagsins
á Gimli
KVEÐJUR FRÁ ÍSLANDI
til Þjóðræknisfélags íslend-
inga í Vesturheimi
Reykjavík, 1. júlí 1944
r.ænt; það var í des. 1936. Honum Hr próf Richard Beck:
var haldið í 13 daga í Sian. Sfjórn Sambands ísienzkra
Kommunistar vissu menn ekki barnakennara hefir þá ánægju að
til að við þetta væru riðnir. 1 tilkynna yður> herra prófess0r,
samningnum ’um lausn Chiangs,1 að eftirfarandi alyktun var sam.
var þo af stjórnar hálfu lofað, að þykt með lófataki á 8 fulltrúa.
kommunistar skyldu taka þátt í þingi Sambands íslenzkra barna-
stjorn með þjoðstjorninni. | kennara; sem háð var f Reykja.
Samvmna tókst aftur 1937, er yík 20 _ 23 júní s L
Japar sóttu á landið. En hvor-| ]
“Um leið og 8. fulltrúaþing
Islendingar í Vesturheimi,
Kæru vinir:
Fagrar.og viðkvæmar hugsan-
ir vakna mér í brjósti, er eg á-
varpa yður. Dagarnir, sem eg
dvaldi hjá yður eru meðal hinna
fegurstu og beztu daga, sem eg
hefi lifað. í Vesturheimi á eg
sólfögur minningalönd. I Vestur-
heimi horfi eg í anda á fylkingu
góðra og göfugra vina.
Eg færi yður öllum mínar
hjartanjegustu þakkir fyrir ást-
úð og sæmd, er þér sýnduð mér
við komu mína til yðar á þessa
ári. 1 handtaki yðar fann eg yl
og ást til íslands, í orðum yðar,
er þér rædduð um landið, heyrði
eg hjörtu yðar slá.
Þér hinir ágætu borgarar úti í
stóra heiminum, gleymduð ís-
landi ekki. Hvar, sem eg fór á
ugir virtust þó treysta öðrum.i Um leiu °S . ■ I
Stjórnin lét kommúnista hafa Ssmbands íslenzkra barnakenn- uieðal yðar, sannfærðist eg um
berjast á móti Jöp-'are þakkar þá sæmd, er hinn l'~* ” ' '
vopn til að berjast á móti Jöp-' ara pakkar pa sæmd, er
um, en takmarkað þó. j glæsilegi fulltrúi Vestur-lslend-
En þessari samvinnu lauk inga» prófessor dr. Richard Beck.
1941. Stjórnin hætti að búa hefir sÝnt þinginu með komu
komúnista út með vopnum. —1 sinni, ályktar þingið að biðja
Kommúnistar máttu þá heita i hann að koma á framfæri eftir-
innilokaðir. Foringi þeirra, Mao farandi kveðju:
Tze-tung lýsti yfir að hann værij Fyrsta fulltrúaþing íslenzkra
fus fl1 samvinnu við Chiang, em barnakennara f hinu nýja fs-
neitaði að her sínum yrði bland- lenzka iýðve\di sendir Þjóðrækn-
að saman við herinn frá Kuo- isfelagi fslendinga í Vesturheimi
mintang. Með því að gera það bróðurkveðju með þökkum fynr
töpuðu þeir öllum möguleikum hið aðdaunarVerða starf þess í
til að kaupslaga við stjórnina og jþagu íslqnzkrar menningar á
tilveru sinni sem andstæðinga- liðnum aratuguni og óskir um
flokkur hennar á þingi. I heillaríka framtíð, í þeirri von,
Nu loks virðist ennþá einu!að bræðrabondin milli ftlend.
smni tilraun a ferðinni með sam-' inganna { stórveldunum vestan
einingu 1 viðari og einlægari hafsins og hinu unga työveldi
skilningi en áður. Með samningn-, austan þess megí styrkjast og
um uýja, er sagt að birti fyrst af, eflast til blessunar íslenzkri
degi fyrir raunverulegri einingu menningu.”
það.
GULLBRÚÐKAUP
Mr. og Mrs. Hallgr. Björnsson
kínversku þjóðarinnar.
Morðvopn Hitlers
Mannlausu förin, þessar nýju
Með mikilli virðingu
F.h. stjórnar Sambands
íslenzkra barnakennara
Ingimar Jóhannsson,
formaður
Guðm. I. Guðjónsson,
ritari
S T A K A
morðsprengjur Hitlers, hafa und-
anfarna daga ekki skollið eins;
þétt á Englandi og áður. En|
tjón af þeim er nú þegar mikiðj
orðið. Sagði Churchill frá því
nýlega, að um 57,000 menn, kon- kveðin í tilefni af komu próf. dr.
ur og börn hafi farist af þqirra Klchards Beck á kennaraþing
völdum síðan byrjað var að nota f944:
þær. Er það ægilega mikið. |
En auk alls þessa er eigna-
tjónið. 17,000 hús hafa veriðj
gersamlega eyðilögð, en 800,000
meira og minna skemst. Kveðurj
svo mikið að þessu, að fólk er,
farið að flytja úr London. Um
Finnið æ um Atlantssjá
ylinn héðan streyma.
Berðu kæra kveðju frá
kennurunum heima.
Kristján Sigurðsson,
kennari
En vér sem austan hafsins
erum, munum yður einnig. Vér
minnumst yðar í kærleika og
með þakklæti.
Þér, glöddust á þeim degi, er
vér endurheimtum frelsi vors
lands, 17. júní heyrðum vér sam-
fögnuð yðar í orðum ágæts full-
trúa yðar.
“Vér höldum allir hópinn
þótt hafið skilji löndin”.
Þá drengilegu kveðju létuð
þér rista á fagra og smekklega
gjöf yðar til íslenzku þjóðarinn-
j ar. Sú kveðja berst aftur með
j austanblænum til yðar, hún end-
urómar frá hjrötum þúsundanna
i heima á íslandi.
j Vér þráum öll frelsi og frið.
1 Mættu hinir ungu vinir yðar
koma heilir heim af vígvöllunum
1 með sigurgleði í huga, sem sig-
urvegarar í þjónustu hinna feg-
urstu hugsjóna, frelsis, réttlæt-
is, friðar og bræðralags.
, Mætti friðarsólin sem fyrst
ljóma um Vesturheim og veröld
alla og Guðs friður búa í hjört-
um mannanna? Hjartans kveðj-
ur mínar til yðar allra.
7. ágúst — verður fyrst og
fremst helgaður yður í huga
mínum. Þar búa óskir um
bjarta framtíð yður til handa og
blessun guðs.
Sigurgeir Sigurðsson
ein miljón hafði flutt úr bænum,
er Churchill gaf þessa skýrslu
fyrir nærri tveim vikum.
ÚR ÖLLUM ÁTTl TM
Síðastl. viku komu til bæjar
ins Mr. og Mrs. George Bonnett
Brúsastöðum í VatnsdaL austan frá Brockville, Ont., þar
A j sem Mr. Bonnett stundaði nám á
Reykjavík, 27. júlí 1944 herskóla undir officers próf. Var
Hr. próf. Richard Beck, j hann kominn til Englands ti
Forseti Þjóðræknisfélagsins. j heræfinga, en var sendur heim
Ungmennafélag íslands óskar til Canada eftir skamma dvöl
eftir að mega gefa Þjóðræknis- þar í landi, til frekari náms hér
Hon. John Bracken, leiðtogi felaginu kertastjaka, sem því Hann hefir nú lokið prófi
Progressive Conservative flokks- yrði sendur siðar, gerðan af Rík-i grockville með lautenan,t nafn
ins, hefir ákveðið að sækja í Nee- arði jonssynii til minningar um1 bot, en. fer nú til Shilo-herbúð
pawa-kjördæmi
bandskosningum.
★ ★
1 næstu sam-
komu þína á lýðveldishátíðina
17. júní og sem lítinn vináttu-
vott fyrir þau bönd, sem þú hef-
Rt. Hon. W. L. Mackenzie ir treyst milli Islendinga austan! Mrs. Jóhann Sigmundsson að
King hefir verið leiðtogi liberal-1 hafs og vestan, með glæsilegri! 1009 Sherburn St., hér í borg.
anna um óákveðinn tíma. Mr.
Bonnett er kyæntur íslenzkri
konu, Guðnýju, dóttur Mr. og
Hinn 14. júlí s. 1. héldu íbúar
Riverton bæjar, ásamt ýmsu
fólki úr grendinni, veglega og
fjölmenna gullbrúðkaupsveizlu í
samkomuhúsi bæjarins. Heið-
ursgestirnir í veizlu þessari voru
hjónin Hallgrímur og MargréL
Björnssson, Riverton, er þennan
dag höfðu verið gift í 50 ár. Þeir
sem fyrir veizlunni gengust, var
kvenfélagið Djörfung í Riverton,
og hefir Mrs. Björnsson lengi
verið félagskona þess félags.
Mr. S. Thorvaldson, kaupmað-
ur í Riverton, stýrði samsætinu
og bauð heiðursgestina velkomna
með stuttri ræðu. Því næst var
sunginn sálmurinn: “Hve gott og
fagurt.” Séra E. J. Melan flutti
bæn. Þá var sungið kvæðið.
“Hvað er svo glatt”. Því næst
bað forseti, Mr. Gísla Einarsson,
að mæla fyrir minni brúðarinn-
ar. Ræða hans var vel flutt og
sköruglega, og var auðheyrt á
orðum ræðumanns, hversu hlýj-
an hug hann bar til gullbrúð-
hjónanna, og hversu miklum
vinsældum þau áttu að fagna
meðal nágranna og sambæjar-
fólks.
Fyrir minni gullbrúðgumans
mælti því næst séra E. J. Melan,
en G. J. Guttormsson skáld, flutti
kvæði, sem B. J. Hornfjörð hafði
ort. Því næst ávarpaði Dr. St.
Thompson gullbrúðhjónin með
stuttri og fjörugri ræðu. Mrs.
K. B. Benediktson ávarpaði þau
3ví næst með fallegri ræðu, og
leiddi áheyrendurna í anda yfir
hin liðnu 50 ár, alt til þess bjarta
sólskinsdags, er þau höfðu verið
vígð í heilagt hjónaband heima á
Fossvöllum á Islandi.
Friðrik P. Sigurðsson flutti
þeim þvínæst kvæði. Að því
búnu söng Miss Inga Thorarin-
son frá Winnipeg, einsöng og var
klöppuð upp hvað eftir annað.
Mr. Jóhannes Pálson, frá Geysir,
lék frölín sóló og tóku samsætis-
gestir því svo vel, að hann varð
að leika hvert lagið á fætur öðru.
Við píanóið var systir Jóhannes-
ar, Mrs. Lilly Martin, en vel
æfður söngflokkur undir stjórn
Mr. Pálson, söng íslenzka söngva
á milli ræðanna og að þeim
loknum. Að því búnu þökkuðu
gullbrúðhjónin veizlufólkinu
bæði fyrir gjafirnar og vináttu-
þelið, er þau hefðu ætíð mætt og
sérstaklega við þetta tækifæri.
Börn gullbrúðhjónanna, 4 alls
voru þarna stödd. Þau gáfu
móður sinni vandaðan hæginda-
stól, en föður sínum úr. Einnig
gaf kvenfélagið Djörfung þeim
borðbúnað og frá vinum og ná-
grönnum var þeim afhent dálítil
peningagjöf.
\ Veitingarnar annaðist kvenfé-
lagið Djörfung, og voru þær hin-
ar rausnarlegustu. Um 200
manns sátu samsætið.
Þau hjónin Hallgrímur og
Margrét eru bæði ættuð af Aust-
Frh. á 5. bls.