Heimskringla - 07.03.1945, Qupperneq 5

WINNIPEG, 7. MARZ 1945
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
það í lög að víkingaskip mættu
ekki hafa uppi drekahöfuð er
þau sigldu að landi eða með
landi. Þetta var lögleitt til að
hræða ekki landvætti, segir í
Grágás. Eg álít þetta hafa verið
sett til að verjast innrás. Því
sá maður sem fór með friði,
fylgdi þessum fyrirmælum að
sjálfsögðu. En hinn sem kom til
rána kærði sig kollóttann um
landvætti og lög, lét drekahöf-
uðið standa, en varaði um leið
landsmenn við að þar væri ó-
jafnaðarmaður á ferð.
En þegar veldi Breta hefir
lotið lágt hafa vaðið uppi óaldar-
menn og þá höfum við fundið
hvað við höfum átt í skjóli Breta.
Þegar þeir áttu í innanlandserf-
iðleikum gengu Serkir á land og
gerðu strandhögg á íslandi, sem
kallað hefir verið Tyrkjaránið.
Þegar þýzki keisarinn hugði til
landvinninga í síðasta stríði urð-
um við íslendingar fyrir barð-
inu á kafbátum hans og þegar
stigamenn og ræningjar komust
til valda í Þýzkalandi fyrir þetta
stríð, sáum við enn Bretland sem
okkar aðalvernd og skjól. Við
höfum goldið nokkur afhroð, því
yfir 260 íslendingar hafa týnt
lífi beinlínis fyirir morðsýki
Þjóðverja en síðan eg kom hing-
að hafa bæzt við 12 menn og 3
konur. Þetta svarar til að Can-
adamenn hefðu mist 26—28 þús-
und fallinna manna í stríði og
Bandaríkjamenn 275 þúsundir,
en til allrar hamingju er mann-
fall þeirra ekki orðið svo mikið
enn, en mun vera um helmingur
þess.
Það er þvíækki að ófyrirsynju
að Islendingar sögðu:
“Volduga Bretland, vor vörn og
vor granni
vak yfir Norðursins óðali og
manni.”
því fram til síðustu ára hugsuð-
um við, og aðrir, ekki um Banda-
ríkin, sem það stórkostlega her-
veldi, sem það hefir nú orðið í
hinni miklu baráttu milli góðs
og ills.
Og þar sem eg hefi nú talað
um fortíð og nútíð, ætla eg að
segja nokkur orð um framtíð
okkar.
Við höfum reynslu af þeim
tveimur stórveldum, sem telja
að Island sé á áhrifasvæði sínu.
Hvorugt hefir nokkurn tíma
reynt að þjaka kosti okkar og
hefði það þó verið hægt. Það er
til gömul lýsing á Islandi frá 12.
öld, þar sem Adam af Brimum
segir um íslendinga: Fjöllin eru
skrauthallir þeiirra, en fátæk^in
þeirra virkisveggir.
Yfirleitt er það svo, að við Is-
lendingar eigum ekkert það sem
hasgt er að ásælast til brottflutn-
*ngs. Þett'a var mikill virkis-
Veggur þegar ásælnin milli ríkja
var meiri en hún er nú. Við
eigum erfitt með að hugsa okkur
að við munum eiga nokkuð það
1 framtíðinni, sem hægt væri að
girnast. Það eina er aðstaða ís-
i^nds í heiminum og hana vilj-
um við gjarnan varðveita, svo að
hver sá sem fer með friði sé þar
boðinn og velkominn. Til þess
að undirstrika þetta erum við
uýbúnir að gera samning um að
flugvélar megi lenda á Islandi,
alveg eins og skip allra þjóða
^afa mátt leita þar hafnar.
Hitt er þó annað að þegar
Þjóðverjar báðu um að fá að
^nfa flugstöð á íslandi var því
neifað árið 1938, þrótt fyrir
harða málsókn, því við vissum
að annað bjó að baki þeirri mála-
ioitan. Sú neitan hafði heims-
s°gUlega þýðingu, því enginn
Vgit hvernig orustan um Atlants-
hafið hefði farið ef Þjóðverjar
efðu átt bækistöð á íslandi.
Hygg eg að allir Islendingar
afi álitið hvorutveggja afstöð-
Uua sjálfsagða. En hinu -er ekki
að neita, að það að við tókum
refta afstöðu varð okkur og bar-
attunni gegn myrkravöldunum
í heiminum til mikillar blessun-
ar.
Þegar við stofnuðum lýðveld-
ið sem einhuga þjóð og við lík-
lega mestu þátttöku í nokkurri
kosningu meðal lýðfrjálsra þjóða
var það í vissu um það, að vernd-
arþjóðir okkar væru að sigrast
á glæpafélagi Þjóðverja og að
við mundum njóta þeirrar sömu
verndar, sem við höfum ætíð
notið síðan land bygðist, þ. e.
verndar Engilsaxa, -er hafa
hreinsað höfin af sjóræningjum
og nú hafa tvisvar á 30 árum
brotið á bak aftur ræningja-
floklíana í Evrópu.
Þessi vissa okkar um hina
nýju dögun fékk mjög ánægju-
lega staðfestingu áðuir en þjóð-
veldi okkar var 10 vikna gam-
alt. Þá virti forseti voldugasta
ríkisins í heiminum, Franklin
Roosevelt, ísland þess að bjóða
nýkjornum forseta okkar í heim-
sókn til sín ásamt utanríkisráð-
herranum og fylgdarliði. Forseta
okkar var tekið með aliri þeirri
virðingu og veitt öll sú sæmd,
sem hægt var að veita þjóðhöfð-
ingja hinnar voldugustu þjóðar.
Það var jafnvel svo, að einhver
blaðasnápur kvartaði undan því,
að þjóðhöfðingjum vinveittra
stórvelda hefði ekki verið sýnd-
ur jafn mikill sómi og forseta
Islands.
Fyrir mór verður það ætíð ó-
gleymanleg stund, er eg sá ís-
lenzka fánann síga hátíðlega að
hún á ráðhúsi New York borgar.
ráðhúsi stærstu og ríkustu borg-
ar í heiminum, meðan þjóðsöng-
ur íslands var leikinn af hljóm-
sveit. Þá fann eg:
“Vort land er í dögun af annari
öld—
Nú rís elding þess tíma sem fá-
liðann virðir”
En Einar Benediktsson heldur
áfram:
“Vor þjóð skal ei vinna með
vopnanna fjöld,
en með víkingum andans, um
staði og hirðir”.
Við fengum einnig staðfest-
ingu á þessum orðum. Fyrsta
kvöldið, sem forsetinn okkar var
í Washington var haldin fyrir
hann veizla í Hvíta húsinu og
átti hún að standa til kl. 10 um
kvöldið. En Roosevelt forseti
slepti ekki Sveini Björnssyni fyr
en um miðnætti og er þeir
kvöddust Roosevelt forseti og
Svenin Bjöiþisson tveimur dög-
um síðar, urðu 2—3 mínútur,
sem áætlaðar höfðu verið til
kveðjunnar að 45 mínútna við-
stöðu. Við vitum því að Islend-
ingar hafa eignast og eiga eftir
að eignast menn, er geti haldið
uppi okkar hlut án vopna, en
með v-iti og drengskap. Þetta á i
þó ekki aðeins við um heima-
þjóðina. Þjóðin hérna megin
hafsins hefir einnig fengið sinn
ríkulega skerf af víkingum and-
ans. Og eins og eg gat um áður
virðist hugur þeirra ekki beinast
að auðsöfnun, heldur að því að
halda uppi menningu sem kenn-
arar og prófessorar, guðstrú sem
prestar, heilbrigði sem læknar,
réttlæti sem dómarar og sann-
leika sem vísindamenn.
Engir taka því þeirri alþjóða-
samvinnu sem ráðgerð er eftir
stríðið með meiri fögnuði en við.
Stórveldin geta gengið óstudd
um langan fríma. Smáríkin geta
það ekki. Við ráðgerum því
þátttöku í vinsamlegu samstarfi
eftir getur okkar og gleðjumst
yfir því, að búast má við að allar
þjóðir taki höndum saman um
það að bæla niður ræningja-
flokka með lögregluvaldi eins og
Bretar hafa lengi gert einir af
giftu og drengskap á höfunum.
En alt þetta ytra er þó aðeins
hljómurinn er beir vott um að
bjallan sé steypt úr góðum
málmi, sprungulaust og feiru-
laust. Það er okkar mesta sjálf-
stæðismál að stjórna þjóðar-
heimilinu svo að enginn líði
\
Einbúasetur minkanna sem telja mörg hundruð.
FJÓRAR KYNSLÓÐIR 1 BEINAN KARLLEGG
Þorsfreinn Oliver (til vinstri), Kristinn Oliver I og Krist-
inn Oliver II (í miðröð) og Art Olver (til hægri).
‘WHITTIER” MINKA
OG REFA BÚIÐ
(Þýtt úr “Fur of Canada”)
Gestum sem heimsótt hafa
þetta bú um síðastliðin tvö ár
getur ekki dulist það að hér er
um afarmiklar framfarir að
ræða. Hér er um meira en venju-
lega framför að ræða. — Krist-
inn Oliver er hendin sem stýrt
hefir plógnum um mörg undan-
farandi ár. Hann las og lærði
hvernig ætti að gera þannig lag-
að bú að fyrirmynd á þeim svið-
um, og þegar tíminn kom að
framkvæma hugmyndina, þá
hafði hann þekkinguna til þess
að stýra þannig, að vindurinn
ekki kæmi í bakseglin, — og út-
koman er: fyrirmyndar bú, með
öllum nýtízku úfrbúnaði.
Það er erfitt að gera grein fyr-
ir hvernig hlutirnir eru úr garði
gerðir á þessu stóra búi, bæði
viðvíkjandi fóðrun dýramía,
undirbúning og síðast en ekki
sízt, markaðsvörunni sjálfri, sem
er dýraskinnin. Til þess að fá
nákvæman skilning á þessu, er
nauðsynlegt að kynna sér par-
sónulega öll þessi mismunandi
stig. Er þá ekki í kot vísað að
sjá forstjórann, sem altaf er vilj-
ugur að gefa nauðsynlegar upp-
lýsingar og sýna gestum sem að
garði bera, hið margþætta bú,
áhöld, byggingar og dýr.
En það eru ekki aðeins bygg-
ingar og áhöld sem um er að
ræða þegar talað er um þetta bú.
Dýrin sjálf eru valin af því bezta
kyni sem hægt er að kaupa og er
i aldrei horft í kosnaðinn, sem er
jþó afarhár í mörgum tilfellum,
enda mun sú aðferðin marg -
borga sig fyrir þá sem þekkingu
og framsýni hafa til þess að gera
slíka hluti arðberandi.
Það ier gott og nauðsynlegt að
hafa góðan útbúnað við fram-
leiðslu og uppeldi dýranna, en
það sem mestu varðar er um-
hyggja og kunnátta, ef vel á að
fara. Forstjórninn og fólk hans
hafa þessa kostl í ríkum mæli,
og þau risaskref sem bú þetta
hefir tekið síðastliðin ár, er bcin
afleiðing framsýni og samvinnu.
P. S. P.
Fjórar af átta skemmum og geymsluhúsum á búinu.
skort, hvorki líkamlega né and-
lega, að allir heimilismenn fái
notið þess atgervis, sem guð hef-
ir gefið þeim og að við lærum að
láta náttúruöflin og vélarnar
starfa undir hönd og huga til að
notfæra okkur þau gæði, sem
góður guð hefir gefið okkur.
Þið munuð öll hafa heyrt um
hina stórkostlegu nýskipun at-
vinnuveganna á Islandi. Ennþá
eru það ekki nema ráðagerðir,
sem sérstök nefnd hefir verið
skipuð til að vinna að. En með
þeim ráðagerðum er áhuga þjóð-
arinnar beint að þessum málum,
Óins og ef kastljósi væri varpað
á það atriði, sem er undirstaðá
allra annara, að það er vinnan
og afköst hennar sem er undir-
staða framtíðarvona íslenzku
þjóðarinnar. Við höfum hvorki
numið landið né sjóinn nema að
örlitlu leyti, en þar fær íslenzka
þjóðin ótakmarkað verksvið um
langan aldur.
Það er stundum talað um það
að Island hafi verið “okkúperað”
er Bretar, Canadamenn og
Bandaríkjamenn settu herafla
þar í land. Eg hefi stundum sagt
blöðunum hérna fyrir sunnan
línuna að Island hafi aldrei ver-
ið hertekið og að óhugsanlegt sé
að þjóðræðisþjóðirnar hertaki
nokkra þjóð. Island hefir notið
herverndar en það er alt annað.
því sá her hefir aldrei beitt sér í
okkar innanríkismálum né óskað
að beita sér.
Við höfum því verið lausir við
hertoku og vonum að aðrar þjóð-
ir verði það einnig, þó að sjálf
sögðu þurfi erlent lögreglueftir-
lit þar sem ræningjaflokkar hafa
náð tökum á fólkinu.
Þó flögrar að mér sú hugsun
að Islendingar hafi hertekið
nokkurt svið erlendis. Þeir hafa
ekki gert það með vopnabraki og
kúlnahríð heldur með góðum
gáfum og manngildi. Því hvert
það sæti sem íslendingur skipar
vel, er hertekið af íslendingum.
Hvort sem það er ráðherra eða
verkamaður, bóndi eða læknir.
caupsýslumður eða prófessor,
sem starfar með sóma í sínum
verkahring, þá hefir ísland unn-
ið þar akur, sem æ mun bera
>ess einhver 'merki.
Og þó að svo fari um bygðir og
bæ,
að bragur vor þagni og tunga
vor gleymist,
samt verður í skauti þér eitthvað
það æ
af íslenzkum hug, sem þú fóstr-
ar, og geymist,
kvað Stephan G. Stephansson
til Ameríku.
Vil eg svo biðja guð að halda
sinni hendi yfir íslenzku þjóð-
erni og þeim löndum, þar sem
það hefir fest rætur. v
Útihús, dýrabústaðir og skógurinn í 'baksýn.
SKEYTI SEND TIL
ÍSLANDS
Pesdient Bjornsson,
Reykjavík, Iceland.
Twentý-sixth annual conven-
tion Ieelandic National League
extends to you and the nation
hearty greetings and good wish- j
es.
Icelandic National League |
★ ★ ★
Prime Minister of Iceland,
The Honorable Olafur Thors,
Reykjavík, Iceland.
Twenty-sixth annual conven-
tion Icelandic National League
extends to you and the govern-
ment hearty greetings and good
wishes.
Icelandic National League
★ ★ ★
His Grace The Bishop of Iceland,
Sigurgeir Sigurðsson,
Reykjavík, Iceland.
Twenty-sixth annual conven-
tion Icelandic National League
extends to you and the Icelandic
Church hearty greetings and
good wishes. Your visit last
year remembered and appreciat-
ed.
Icelandic National League
Valtýr Stefánsson, vice-pres.,
Icelandic National League,N
Reykjavík, Iceland.
Twenty-sixth annual conven-
tion Icelandic National League
extends to you and your organi-
zation hearty greetings. Your
splendid co-operation in the past
greatly appreciated.
Icelandic National League
* * ★
Háldán Eiríksson, pres.,
V estur-lslendingaf élag,
Reykjavík, Iceland.
Twenty-sixth annual conven-
tion Icelandic National League
extends to you and your organi-
zation hearty greetings. Your
interset and good will greatly
apperciated.
Icelandic National League
FJÆR OG NÆR
Minning mömmu
Fanneyjar Elinar Blöndahl
Úr fjarlægð svifa hugir okkar
hljóðir
Að hinsta beði, vorrar kæru
móðir,
Og þetta augnablik, er helgað
henni,
Á hverju ári, þó í sporin fenni.
Börn hinnar látnu
★ ★ ★
Norrænafélagið, The \fiking
Club, heldur árssamkomu sína
16» marz á Marlborough Hotel
kl. 7 e. h. Samkomunni stjórnar
hinn nýi forseti fédagsins Carl
Simonson.
Aðalaræðumaður kvöldsins
verður Rev. C. E. Hoffsten, D.D..
prestur svensk-lútersku kirkj-
unnar í Winnipeg. Séra Philip
Pétursson heldur bæn.
Með söng skemtir Mrs. Elma
Gíslason. Almennum söng stýr-
ir Paul Baradl, M.L.A., og fleiri.
Viðstaddur verður R. F. Mc-
Williams, fylkisstjóri og frú
hans.
Við píanóið aðstoðar Gunnar
Erlendsson.
Dans byrjar kl. 10 e. h. Jimmie
Gowler’s Orchestra spilar.
1 nefndinni eru þessir, sem
menn geta snúið sér til: Mrs. E.
J. Hallonquist, J. F. Kristjáns-
son, J. Th. Jónasson, O. K.
Thomassen, H. Jacob Hansen,
H. A. Brodahl, Mrs. John Norton
og Carl Simonson.
★ ★ ★
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 11. marz — Sunnu-
dagaskóli kl. 11 f. h. Islenzk
messa kl. 7 e. h. Allir boðnir
velkomnir. S. Ólafsson
★ ★ ★
Vísur
Vaðið hef eg eld og ís,
Orðinn ferða lúinn;
Pretta mig um paradís
Prestarnir og trúin.
Æddu skýin iðra sjúk
Endilangann daginn,
Því er margra feta fjúk
Fallið yfir bæinn.
Maurapúkinn
Æðri verur um hann lítið hirtu
Öll hans verk þeir smáðu og lít-
ilsvirtu,
Svo stendur hann þegar bregða
tekur birtu
Buxnalaus og ekki í neinni
skyrtu. Th. Nelson
★ ★ ★
Matreiðslubók
Kvenfélags Fyrsta lúterska
safnaðar í Winnipeg. Pantanir
sendist til Mrs. E. W. Perry, 723
Warsaw Ave.; Mrs. E. S. Feld-
sted, 525 Dominion St. Verð
$1.00. Burðargjald 5^.
★ ★ ★
Heimskringla er til sölu hjá
hr. bóksala Árna Bjarnarsyni,
Akureyri, ísland.