Heimskringla - 29.08.1945, Page 1

We recommend for
your approval our
U
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
vVe recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LIX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 29. ÁGÚST 1945
NÚMER 48.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Hernámið byrjar
Vegna óeirða og byltingar
heima fyrir í Japan, hefir her-
nám landsins dregist.
En það er nú byrjað. Hið mikla
skip Bandaríkjanna, Missouri,
var s. 1. mánudag, komið inn að
Tokíó flóa. Því fylgdi lest skipa
100 mílna löng. Missouri lagðist
við akkeri í Sagami flóa kl. hálí
tvö á mánudag og beið þess að
leiðin inn á Tokíó-flóa yrði
breinsuð af sprengjuduflum. —
Tóku skip sem til þess eru gerð
þegar til starfa.
1 gaer (þriðjudag) var gert ráð
fyrir að flotinn kæmist alla leið.
Hann er undir stjórn William F.
Halsey og er alls um 400 skip. f
förinni voru bandaríska skipið
Iowa, sem er svipað að stærð og
Missouri (53,000 smálestir) og
brezka skipið Duke of York.
Yfir 20 Japar mættu Missouri
og voru þeim gefnar fyrirskip-
anir um alt sem að lendingu
hersins lýtur.
Mikið af landi beggja megin
við Sagami flóa og Tokíó fjörð,
hefir verið friðað og gert hættu-
laust fyrir liðið, sem hernámið
gerir.
Flotanum fylgdu 1200 flug-
skip. Hefir ekkert slys orðið
ennþá.
Mikið af sjóliðinu sezt að i
Yokasuka, hafn- og herflotaborg
við Tokíó-fjörðinn á morgun
(fimtudag) er sagt. Það er 21
míla vegar frá Tokíó. Sama dag
er einnig gert ráð fyrir, að Mac-
Arthur komi flugleiðis til Atsuki,
hinnar miklu flugstöðvar Japa.
Sá staður er 14 mílur suðuifc af
Tokíó. Þangað koma hundruðir
flugskipa bandamanna innan
skamms, með lið til hernámsins.
Næstkomandi laugardag (1.
sept.) kemur Lt. Gen. Robert L.
Eichelbert til Japan með mik-
inn her til a ðsetjast að á Tokíó
og Yokohama svæðinu.
Á sunnudaginn (2. sept.) fer
fram formleg uppgjöf Japa á
bandaríska herskipinu Missouri
út á Tokíó-firði.
Margt fleira í þessu sambandi
gerist nú. Eitt af því er, að
suður-eyjar her Japa tilkynni
Cester W. Nimitz, aðmíráli, að
hann gefist upp.
Annað var að japanski herinn
í Suður-Koreu gefist upp og til-
kynni John R. Hodges, foringja
24. hersins það. Ryukys-eyja
her Japa á að gefást upp og til-
kynna Joseph Stillwell, foringja
10 Okinawa hersins það, og Phil-
ipseyingar Wilhelm D. Styer.
Þá skipaði MacArthur Hong
Kong að gefast upp í hendur
Breta, og suðvestur Asíu her
Japa a'ð gefast upp fyrir Lord
Mountbatten í Rangoon.
Að hernema alt þetta svæði og
koma skipulagi þar á viðreisnar-
störf, er haldið að taki afar lang-
an tíma, alt að því sex mánuði.
Bandaþjóðirnar gera ráð fyrir að
500,000 manna her þurfi til þess.
Fundur norrænna biskupa
í Kaupmannahöfn
Biskup íslands, herra Sigur-
geir Sigurðsson mun fara utan
til að sækja fund norrænna bisk-
upa í Kaupmannahöfn.
Biskupafundurinn mun ,hefj-
ast 22. þ. m. og standa yfir í 3
daga. Sjálandsbiskup boðaði til
þessa biskupafundar.
Sigurgeir Sigurðsson biskup
mun væntanlega prédika í Kaup-
mannahöfn sunnudaginn 26. þ.
m.—Þjóðv. 5. ág.
SLAGHÖRPUSLÁTTURINN
Skeena sett á flot
Reykjavík, Islandi, 27. ág. —
Canadiski tundurspillirinn —
Skeena, sem rak upp í fjöru í felli
byl á s. 1. vetri er nú aftur kom-
inn á flot. Jóhannsson’s björg-
unarfélagið (Salvaging) lét blöð
vita um þetta í dag og það með,
að það sjálft væri eigandi skip-
flaksins.
Fylkisþing — 4. sept.
Stuart Garson, stjórnarfor-
maður í Manitoba, hefir tilkynt
að þingið komi saman 4. sept.
n. k. Störfin sem aðallega liggja
fyrir, eru áhrærandi málið, sem
sambandsstjórnin og fylki lands-
ins áttu nýlega fund um viðvíkj-
andi skatta-álagningu, én hún er
nú orðin svo gífurleg, að bæði
sambands og fylkisstjórnirnar
eru í mestu vandræðum orðnar
með að nema þar ný lönd. Þær
eru því að hugsa um, að breyta
stjórnarskránni, sem aldrei hefir
mátt koma við, eða nefna, ef um
eitthvert alment hagsmunamál
hefir verið að ræða. En til að
geta skattað þjóðina hærra, geta
þær ekki séð neitt syndsamlegt
því samfara. Trúin á skatta er
svona mikil. Það má heita eina
trúin sem nokkrar stjórnir nú
hafa orðið og er þá ekki von hins
betra. .
Þing er ekki búist við að starfi
lengi. Annað sem líklegt þykir,
er að kosningar fari fram í fylk-
nu á þessu hausti. Þó þing stæði
yfir í þrjár vikur, gætu kosning-
ar farið fram fyrir lok október-
mánaðar. Þingkjörtímanum lýk-
ur á komandi vori.
Samningar Rússa og Kína
Stjórnin í Kína skýrði frá því
í gær, að Rússland hefði gert 30
ára vináttusamning við Kína, er
í alla staði er hinn rýmilegasti.
Heita Rússar stjórninni í
Chungking hernaðarlegri vernd
og vináttu og að Kína fái full
umráð Mansjúríu, sem nú er
mest í höndum Rússa, að fáurn
mánuðum liðnum.
Helztu atriði samningsins eru
þessi:
Rússar heita Chiang KaÞShek
stjórninni í Kína hernaðarlegrar
aðstoðar (supplies) og vináttu.
Rússar lofast til að fara burtu
úr Mansjúríu, sem Japair stálu
frá Kínverjum, en Rússar náðu
úr höndum þeirra, að þrem mán-
uðum liðnum frá því að Japar
gefast upp í stríðinu.
Rússar lofast til að skifta sér
ekkert af innanlandsmálum Kín-
verja. Þeir styðja aðeins Cliung-
king-stjórnina, en viðurkenna
ekki Yennan kommúnistana. (í
blaðinu Saturday Night, er sagt
að Stalin hafi aldrei mikið gertj
úr þeim; þeir hafi verið séreigna
sinnar, en ekki sameignarmenn;
Stalin hafi og kallað þá Margar-
in-kommúnista). Ætti þetta að
vera mikil stoð í að koma á inn-
anlands friði í Kína.
Mansjúríu-járnbrautina nota
Rússar og Kínverjar sameigin-
lega. Og Port Arthur-höfnin á
að verða flotastöð beggja þjóð-
anna, Rússa og Kínverja.
Ytri Mongólía er í höndum
Rússa, en henni er lofað fullu
sjáKstæði, ef þjóðin sýni með at-
kvæði að hún vilji vera sjálfri
sér stjórnandi. Er Rína-stjórn
þessu einnig samþykk.
Eftir kínversku tímatali, er
samningur þessi undirritaður ár-
ið 34 — en Kínverjar telja tím-
(Tileinkað Öldu Pálsson)
Þó fylgdi þér viðurkend frægðarstjarna
þér fjarri var upphefð sú,
en hljóðlát án tilgerðar heimsins barna
við hörpuna settist þú.
En skjót eins og elding — og skáld á sveimi
skynheiminn rauf þín sál,
því andar sungu frá ókunnum heimi
undarleg dularmál.
J. S. frá Kaldbak
sem hefir tekið sæti í brezkri
stjórn.
John Isaacs, verkamálaráðherra.
Addison lávarður, samveldis-
málaráðherra. Hann var áður
leiðtogi Alþýðuflokksins í l^-
varðadeildinni.
George Hall, nýlendumálaráðh.
Patrick Lawrence, Indlands-
málaráðherra.
Jack Lawson, hermálaráðherra.
Alfred Barnes, stríðsflutninga-
ráðherra.
Tudor Eade, innanríkismála-
ráðh.
Sir Ben Smith, matvælaráðh.
Aneurin Bevan, heilbrigðismála-
ráðherra.
Tom Williams, landbúnaðarráðh.
Noel Baker, ráðherra án stjórn-
airdeildar.
Forsetahjónin á ferð
um Norðurland
Forsetahjónin eru nú á ferða-
lagi um Norðurland. Komu þau
7. ágúst til Sauðárkróks og
fylgdu sýslumannshjónin þeim
að Hólum, þar sem staður og
kirkja voru skoðuð undir leið-
sögn sýslumanns og séra Guð-
anskir hermenn drepið 19 sér til
matar.
* ★ *
Félag eitt í Bandaríkjunum,
er byrjað á að búa til klæðnað
úr fuglsfiðri. Er klæðnaður úr
því hlýr og léttur og kvað ekki
hlaupa eins við þvott og bómull.
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
brands prófasts Björnssonar _
Hofsósi og annara kunnugra morSum oröum um Is-
1 land. Kvað hann sér hafa þótt
vænt um land og þjóð frá því
fyrsta er hann kom hingað. Bar
manna.
Daginn eftir héldu forseta-
'hjónin til Húsavíkur og sátu þar , . , , , .
... 'hann fram þakkir sinar og sinna
kvoldboð hia syslumanm, asamti , ., , .
r ... n , , . , 1 samstarfsmanna til þioðarmnar
forsetantara. 9. agust þeim-L . ,, , „ , , ,
Norður llYnr S°ú samstarf og að lokum
hrópaði hann og liðsforingjar
ann frá byltingunni 1911. Síðan
eru 34 ár.
Á samning þennan er litið sem
mjög hagkvæman Kina og sann-
gjarnan af hálfu Rússa.
Kapt. Lynn Grímson
veitt bronsstjarna
1 blaðinu Pierce County Tri-
bune, dagsettu 14. júlí s. L, getur
þessarar fréttar:
Tilkynt hefir verið frá aðal-
stöðvum 69. Infantry Division,
U. S. First Army, að kapt. Lynn
G. Grímson, syni Guðm. Grím-
sonar dómara í Rugby, N. D.,
hafi verið veitt medalía, brons-
stjarna, fyrir mjög viðurkenn-
ingarvert starf í sambandi við
hernaðarathafnir á móti óvin-
inum í Belgíu og Þýzkalandi. —
Segir í tilkynnnigunni, “að kapt.
Grímson, sem starfsmaður í
dómaradeild hersins, hafi með
iðni, nákvæmni og dómgreind,
sérstaklega að því er áhrærir
brotlega menn við herlögin, lagt
stóran skerf til þess, að hefja
starfið innan deildar sinnar og
gera það hlutlausara og mannúð-
legra. Hann hefir með sínum
góðu hæfileikum, glöggskygni og
skyldurækni unnið starf sitt svo
vel, að til heiðurs er her Banda-
ríkjanna.1
Kapt. Grímson hefir hlotið
fimm medalíur fyrir starf sitt í
Normandí, Norður Frakklandi,
Rínardalnum, Ardennes og Mið-
Evrópu. Hann var með “the
fighting 69th”, þegar sá her
klauf Siegfried-virkin, fór aust-
ur yfir Rín, réðst á Fort Ehren-
breitstein, braust gegnum borg-
ir og þorp Mið-Þýzkalands, og
vann einn hinn harðsóttasta sig-
ur í stríðinu, er Leipzig var tek-
in. Þessi her var sá fyrsti, að
takast í hendur við rússneska
herinn.
Áður en kapt. Grímson gekk í
heriþjónustu 6. jan. 1942, var
hann aðstoðar-dómsmálastjóri
og hafði lögfræðistörf með hönd-
um fyrir Workmen’s Compensa-
tion Bureau. Hann er útskrifað-
ur af Norður Dakota háskóla.
Stjórn Attlees fullskipuð
Attlee, forsætisráðherra Breta
birti nýlega nöfn 14 nýnra ráð-
herra í stjórninni, til viðbótar
þeim sjö, sem áður hefir verið
tilkynt um, en þeir voru, eins og
menn muna: Attlee forsætisráð-
herra, Monrison vara-forsætis-
ráðherra, Bevin utanríkismála-
ráðherra, Sir Stafford Cripps^
viðskiftamálaráðherra, Arthur
Greenwood innsiglisvörður kon-
ungs, Hugh Dalton fjármálaráð
herra og Jowitt dómsmálaráð-
herra.
Nöfn ráðherranna, sem voru
tilkynt nýlega:
A. V. Alexander, flqtamálaráðh.
Emanuel Shinwell, eldsneytis-
málaráðherra. Hann mun eiga
að fjalla um þjóðnýtingu kola-
námanna í Bretlandi.
Ellen Wilkinson, mentamálaráð- af sjöttu herdeildinni. Af 300
herra. Hún er önnur konan, Indíána föngum þar, höfðu jap
BJÓÐUM STEINGRÍMI
MATTHÍASSYNI HEIM
Þrír Esjufarþeganna, sem
handteknir voru hafa nú
verið látnir lausir
Magnús Kjartansson stud.
mag., sem var einn þeirra fimm
Islendinga, sem teknir voru fast-
ir um borð í Esju innan danskr-
ar landhelgi sunnud. 1. þ. m. og
fluttir aftur til Kaupmanna-
hafnar, hefir nú verið látinn
laus. Var honum slept úr haldi
síðastliðinn laugardag.
Virðist þá komið skýrt í ljós að
að minsta kosti þrír þeirra
manna sem teknir voru úr Esju
'hafi verið alsaklausir. Áður
höfðu verið látnir lausir Sigurð-
ur Kristjánsson verkfræðingur
og Leifur Jóhannsson rakari. —
Enn eru í haldi í Danmörku þeir
j Ólafur Pétursson, skrifstofu-
maður og Hinrik Guðmundsson
verkfræðingur. Er þess að væn+a
að málum þeirra verði flýtt.
Talið er að þremenningarnir
komi heim með Lagarfossi.
—Alþbl. 31. júlí.
* * *
Brezki flotinn kveður
Um þessar mundir er brezki
flotinn á förum frá Islandi. I
gær hafði B. C. Watson aðmíráll1
boð fyrir ríkisstjórn, bæjarstjórn
og ýmsra aðra gesti.
Hélt aðmírállinn ræðu og fór
Lundi.—Mbl. 10. ág.
ÚR öllum áttum
sækja forsetahjónin
Þ.“ffyÍaT'U °1 Kerða VL ha„S húrra fyrir Islandi.
stódd samkomu í Asbyrgi og að
Ólafur Thors forsætisráðherra
j ávarpaði aðmírálinn og kvað
S yfirmenn brezka flotans hafa
i sýnt mikla lipurð og alúð í öll-
j um viðskiftum við þjóðina. Að
Útvarpið í Tokíó flutti þá frétt lokum hrópuðu gestirnir húrra
s. 1. laugardag, að á orði væri fyrir brezka flotanum, B. C. Wat-
manna á meðal í borginni, að son og frii hans.—Vísir, 1. ág.
Hirohito keisari hefði framið ★ * *
sjálfsmorð — hara-kiri. Frétt , , ,
. . , . ... _ Amerisk yfirvold afhenda saka-
þessi hefr ekki enn verið stað- ,, , , . _
- , „ , , .* domara tiu Islendinga, sakaoa
fest. En honum hefði venð , . ,, , ® ’
um starfsenu í þagu Þjooverja.
Eg á orðið einhvern veginn
ekkert föðurland,
þó að fastar hafi um hjartað
hnýst það ræktarband,
minn sem tengdan huga hefur
hauðri því mig ól,
þar sem æsku brautir birti
björtust vonarsól.
—St. G. St.
Þannig hugsaði vestur-ís-
lenzka skáldið okkar og þannig
hefði Steingrímur Matthíasson
læknir og rithöfundur mátt
hugsa, þegar Islendingarnir fóru
heim með Esju í júlí eftir langa
og harða útivist.
Eru Islendingar búnir að
gleyma þjóðskáldi sínu Matthí-
asi Jochumssyni, sem gaf þess-
ari þjóð þær gjafir, sem voru
gulli betri, eru þeir búnir að
gleyma syni þjóðskáldsins,
Steingrími Matthíassyni, sem
lagði fram beztu starfsár æfi
sinnar í þarfir þessarar þjóðar,
sem beitti sínum miklu kröftum
til þess að líkna sjúkum og
lengja æfi margra góðra Islend-
inga.
Nei, eg er viss um, að þeir hafa
ekki gleymt neinu og nú datt
mér í hug, að íslenzka ríkið vildi
á einhvern hátt sýna að það man
eftir því, sem vel er gert fyrir
land og lýð, sýna það í verkinu
t. d. með því að bjóða Steingrími
Matthíassyni heim til Islands og
sjá um að hann hafi góð lífskjör
þau ár, sem hann á eftir ólifuð,
án þess að hann þurfi að hafa á-
hyggjur eða erfiðleika síðasta
kafla æfinnar. Það mundi af
öllum réttsýnum og góðum
mönnum verða talin réttmæt
viðurkenning fyrir ágæt störf
hans hér heima; og þá fengjum
við einn hinn ágætasta Islending
heim í okkar unga, fullvalda
ríki.
Æsustöðum í júlí 1945.
Sigurlín R. Sigtryggsd.
—Þjóðv. 5. ág.
FJÆR OG NÆR
skyldast, að ganga á undan þegn-
um sínum sem nú kváðu sem óð-
ast vera að fremja sjálfsmorð,
út af skömminni að tapa stríðinu
1 gær, klukkan 4, afhentu ame-
rísk stjórnarvöld til sakadómara
10 menn, er verið hafa í haldi í
Bretlandi, sakaðir um s'tarfsemi
í þágu þýzku leyniþjónustunnar
King forsætisráðherra Canada í sambandi við ísland. Dóms-
tilkynti s, 1. laugardag að hann málaráðuneytið hefir falið saka
ihefði valið fyrir þingforseta dómara að rannsaka mál þeirra.
Gaspard Fanteux, þingmann frá Menn þessir eru: Guðbrandur
St. Mary’s Montreal. Það sem Hlíðar drýalæknir, Akureyri;
hann hefir aðallega sér til póli- Einar Björn Sigvaldason hljóm-
tískrar frægðar unnið, er að sveitarstjóri, Reykjavík; Páll
vinna kosningu á móti Houde Sigurðsson verkfræðingur, Rvík;
borgarstjóra í síðustu sambands-j Lárus Sigurvin Þorsteinsson sjó-
kosningum. — Vara-Jþingforseti maður, Reykjavík; Hjalti Björns
var skipaður W. Ross Macdonald son matsveinn, Norðfirði; Mag-
frá Brastford. j nús Guðbjörnsson, Reykjavík;
Foringi efrimálstofunnar hef-1 Sverrir Matthíasson verzlunar
ir og verið valinn. Er hann Hon. maður, Vestmannaeyjum, Jens
Senator Wishart W. Robinson. Björgvin Pálsson loftskeytamað
t + | ur af Arctic, Reykjavík; Sigurð-
1 ur Normann Júlíusson sjómað-
Tveir yfirmenn úir Indíána urj Reykjavík; Ernst Frezenius
herdeild, segja Japa mannætur búfræðingur. Var hér áður bú-
ofan á alt annað. Að þeir hafi settur og íslenzkur ríkisborgari,
sýnt þetta á NýjuAIuinea, telja en telur sig nú vera orðinn þýzk-
þeir sannað. Yfirmennirnir voru an ríkisborgara aftur.
í liði, sem bjargað var í Wewakj f,eir voru aRir seftir í gæzlu-
varðhald meðan rannsókn fer
fram.—Alþbl. 4. ág.
Heiðurs-samsæti
1 vikunni sem leið var Mrs.
Sigfús Brynjólfsson frá San
Francisco, Calif., haldið samsæti
hér í borginni, af Jón Sigurðs-
sonar félaginu, I.O.D.E. og öðr-
um vinkonum hennar. Var Mrs.
Brynjólfsson afhent þar heið-
ursfélaga skírteini frá félaginu,
en hún var ein af stofnendum
þess og forseti, “Regent”, um
margra ára skeið, og mikilvirk
þar sem annarstaðar, í öllu þvi
sem hún tók sór fyrir hendur.
Hugheilar heillaóskir félags-
systra hennar og annara vina,
fylgja henni úr hlaði.
★ ★ ★
Kristín Guðmundsdóttir frá
Reykjavík, sem stundað hefir
framhaldsnám í Chicago í tvö
undanfarin ár, er stödd í borg-
inni og dvelur hjá frændfólki
sínu um tíma, áður en hún hverf-
ur aftur til Ohicago. Nú sem
stendur dvelur hún hjá Mrs.
Finnur Johnson.
★ ★ ★
Jón J. Bíldfell hefir legið á
sjúkrahúsi undanfarna viku,
talsvert veikur, en er nú nokkuð
að skána.
* ★ *
Ungfrú Vilborg Jónsson frá
Winnipegosis, var skorin upp við
hálsveiki (goitre) á Almenna
sjúkrahúsinu í Winnipeg ný-
lega; henni heilsast eftir vonum.