Heimskringla - 29.08.1945, Qupperneq 3

WINNIPEG, 29. ÁGÚST 1945
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
BRÓÐURMINNING
' «v : -r iH
n
Guðmundur Olson* látinn
7. sept. 1866—1. júlí 1945
Eins og getið var um í hér-
lendu stórblöðunum í Winnipeg,
dó hann á Grace sjúkralhúsinu
þar í borginni árla morguns þ.
1. júlí s. 1. eftir all langvarandi
vanheilsu. Hann var einn í tölu
íslenzkra frumherja í Vestur-
Canada, hafði verið hér í landi
67 ár. Kom til Manitoba 1878.
Hann mun hafa verið fæddur í
Geitdal í Skriðdal í Suður-Múla-
sýslu 7. sept. 1866, var því 12 ára
er hann kom til þessa lands. For-
eldrar hans voru Eyjólfur Jóns-
son Guðmundssonar fæddur á
Halllbjarnarstöðum í skriðdal, og
fyrri konu hans Guðrúnar Guð-
mundsdóttir frá Geitdal. Móðir
hans dó á íslandi en hann kom
vestur með föður sínum og
stjúpmóður, Sigurveigu Sigurð-
ardóttir frá Vopnafirði.
Guðm. ólst upp til fullorðins
ára í Víðines-hygðinni í Nýja
íslandi og reyndi súrt og sætt,
og meira þó af því andstæða á
fyrri árum, því fyrstu árin í
Nýja Islandi var barátta upp á líf
og dauða. Hann fór snemma að
vinna, vann hjá bændum, við
járnbrautarvinnu, við smíðar og
fiskiveiðar o. fl.
Um miðjan vetur 1888 giftist
hann Gíslínu Gísladóttir fædd
að Hóli í Köldukinn, var það
fyrsta, eða ein sú fyrsta gifting
sem séra Magnús Skaftason
framkvæmdi eftir hann kom hér
vestur.
Þau áttu heima í Víðinesbygð-
inni til vorsins 1892 að þau fluttu
til Argyle. Þar og í Glenlboro-
bæ, — lengst iþó í Glenboro —
voru þau til 1900, þá fluttu þau
aftur til Nýja Islands og settust
að á Gimli, hafa þau síðan búið
ýmist á Gimli, Selkirk, Victoria
Beach og Winnipeg. Guðmundur
var listhagur maður til handanna
og ágætur smiður að náttúrufari
eins og móður frændur hans á
íslandi, sem sagt er að hafi lagt
á alt gjörfa hönd. Æfistarf hans
var smíðavinna. Var hugur
hans og hjarta við það starf.
Meðan hann var í Argyle stjórn-
aði hann þréskivélum á haustin
og þótti með beztu mönnum við
það starf. Hann bygði fjölda
húsa og bygginga um sína daga
* Hann skrifaði sig jafnan
Olson en við yngri systkinin
skrifum okkur Oleson./
víðsvegar um þetta land, og
meðal annars báðar kirkjurnar
á Gimli, og sló hann aldrei slöku
við vinnu. Hann var ágæt
skytta, og var heppinn á dýra-
veiðum í skógunum í Nýja Is-
landi, og kom það oft að góðu
haldi í harðærinu á frumbýlings-
árunum. Hann var listaskrifarii
á sínum yngri árum og skrifaði
alla daga góða rithönd.
Hann var skapmaður, en art-
armaður með afbrigðum og gest-i
risinn, en hann barst aldrei mik-i
ið á. Það sem einkendi hann
allra mest var listhæfni hans til
allra verka og trúmenska hans
við sín skyldustörf, og einnig
stök snyrtimenska, var hann svo
frá barnæsku, hann hafði óbeiti
á öllu óhreinlæti og var vandlát-
ur í þeim sökum. Hann var stál-
sleginn í íslenzku og talaði jafn-
an móðurmálið, og þó hann væri
lítið í ísl. félagsskap, þá fylgdist
hann með því sem ísl. var, keypti
og las blöðin og íslenzkar bækur
og var þar vel heima. Gíslína
kona hans var honum tryggur
ferðafélagi langa og erfiða leið.
Hún kom til Nýja Islands með
fyrsta hópnum, og þekti því vel
eldraun frumherjalífsins, hún
var stjúpdóttir Páls Bjarnasonar
frá Kamhi í Ljósavatnshr., en sá
Páll var bróðir Bjarna föður
þeirra Boga ritstjóra og Páls í
Vancouver og þeirra bræðra. —
Móðir hennar hét Sigríður. —
Gíslína er ágæt kona, bjartsýn
og léttlynd, og ætíð hin sama í
meðlæti og mótlæti, hún hefir
verið góð móðir eins og hann var
góður faðir. Syrgir hún nú
mann sinn ásamt 4 dætrum og
tveimur sonum, sem hafa verið
foreldrum sínum góð og um-
hyggjusöm börn. Þau eru hér
talin: 1. Mrs. Helgi Benson,
bjuggu lengi á Gimli, nú í Kil-
donan, B. C.; 2. Mrs. B. Ander-
son, Winnipeg, starfar hjá W. P.
& T. B.; 3. Mrs. Oscar Paulson,
Charleswood, Man.; 4. Mrs. L. G.
Webb, Winnipeg; 5. Guðmundur
Franklin, Victoria Beach, var í
heimsstyrjöldinni fyrri og fór í
gegnum margar orustur á Frakk-
landi; 6. Arthur Eyjólfur, í þjón-
ustu strætisvagnafélagsins í
Winnipeg, var einnig í fyrra
heimsstríðinu í herþjónustu, en
var of ungur til að fara á vigvöll.
Börnin eru öll myndarleg og vel
gefin. Einnig syrgja góðan afa
17 barnabörn og ein 4 barna-
barnaböirn. Tvær alsystur hans
komu frá íslandi, Guðbjörg, gift J
Árna J. Pálson Bjarnasonar, dá-
in vestur á Kyrrahafsströnd í
janúar 1908 og Svanhvít, dáin í
sept. 1894 nálægt Glenboro,
Man. Á lífi eru tvö hálfsystkin,
Mrs. Guðrún S. Paulson, Glen-
boro og undirritaður; dánir eru
2 hálfbræður er til aldurs kom-
ust, Kristján Aðaljón, d. 22.
marz 1937 og Halldór Tryggvi,
dáinn 7. júní 1911.
Jarðarförin fór fram frá út-
fararstofu Bardals 4. júlí, að
viðstöddum ástmennum hans og
nokkrum vinum. Séra Rúnólfur
Marteinsson flutti hugðnæm
kveðjumál, af tilfinningu og
skilningi. Fagrir blómkransar
TIL
Mr. og Mrs. Daníel Pétursson
GIMLI, MAN.
í tilefni af 50 ára hjónabandsafinæli þeirra
í síðastliðnum júlí, 1945.
Lag: Hvað er svo glatt, o. s. frv.
Fimtíu ára samleið — það er saga,
er sýnir margra þátta efnis völ.
Þar er ljúft að líta suma daga,
þá leiðin var sem skemtiferðar dvöl.
Létt er lund þá leikur alt í lyndi,
sem líti maður viðsýnt þroska svið',
alt er þá sem auga vekur yndi,
það er sem hvatning dagsins störfin við.
Kæru hjón! Þið klufuð öldur harðar,
sá kjarkur gjöf var ættlandinu frá.
Það ætíð reynist, — öllu er mestu varðar,
að einhuga sé stjórn ef höfn skal ná.
Landnámsþættir þetta okkur segja,
hvað þrekið vann á reynslustundum þeim,
að velja um það, að duga eður deyja,
var dómsorð,—val á þessum stefnum tveim.—
Lífsglöð mættu leiðarinnar kjörum,
þar leyndist aldrei gestrisin var lund;
ætíð fanst á samræðunnar svörum,
að sannarlega hugþekk slík var stund.
Minningarnar munu hjónin geyma,
í munarhögum, — Framnes smáu bygð,
áður fyrri áttu þau þar heima,
með óskir, vonir, gleði sína og hrygð.
Gæfuleið er gæfumanna vegur,
þau gæði, — heiðursviðurkenning sú,
að hafa verið hugsjón nytsamlegur,
til heilla ætíð störfum sínum trú.
Verið glöð! — því ljóst nú litið fáið,
þá ljúfu virðing, dætra og sonanna.
Vissulega “Sigurfánann” sjáið,
á “silfurhæðum” landsins vonanna!
B. J. Hornf jörð
skreyttu hans síðasta hvílurúm.
Hann var lagður til hvíldar í
Brookside grafreit. Þökk fyrir
liðnu árin. Guð blessi minningu
hans. G. J. Oleson
FRÁ HINNI HLIÐINNI
Það er þakkavert að Hkr. lýsir
því yfir, að hún ætli að birta á-
lit “smart aleka” — því að af
þeim mun vera heil ”legion” —
ef þeir fari ekki út fyrir takmörk
heilbrigðrar skynsemi. — Þetta
er sanngjarnlega sagt, og þó ekki
nema hálfsagt. — Hvar eru tak-
mörk heilbrigðrar skynsemi? Þá
línu hefði Hkr. þurft að draga,
til þess að komast að rótinni.
“Smart alekar” líta svo á, að
takmörk heilbrigðrar skynsemi
séu engin.
Eftir vitfirring, eyðilegging,
grimd og heimsku síðustu ára,
eru aðeins ein bjargráð eftir fyr-
ir þjakað mannkyn, það er trúin
á það, að takmörk heilíbrigðrar
skynsemi séu engin. Og hlut-
verk þeirrar trúar í framtíð, er
að brjóta niður Kínamúra sýktr-
ar skynsemi, og afmá þau tak-
mörk, sem heilbrigðri skynsemi
hefir ekki verið leyft að fara
yfir.
Þessa trú hafa “smart alekar”,
og eftir straumhvörfum heims-
málanna að dæma, er útlit fyrir
að þeim verði að trú sinni.
Að nokkru leyti ósjáHrátt, og
á móti vilja sínum af knýjandi
Aðalstræti Shanghai-borgar er nefnt er “Bund”
nauðsyn óslandsins, eru leiðtog-
ar heimsmálanna nú þegar farn-
ir að leggja grundvöll að sam-
eining þjóðanna, sem virðist
belzta trygging fyrir því að heil-
brigð skynsemi, verði ekki tjóðr-
uð við takmarkahæl. — Annað
tákn er nýja sprengjan, sem get-
ur brent gufuhvolfið ofan af
höfði jarðarninar og svift hana
sjálfa og alla íbúa hennar, menn,
dýr og jurtir lífi. Hún er líklega
stærsti og raunhæfasti vottur
þess að heilbrigð skynsemi fái
áheyrn um að öll takmörk og
form, sem skammsýnir menn
hafa sett, og hafa orðið þessari
jörð til eyðileggingar og ógæfu,
verði að hverfa, svo að ekkert
þjóðahatur hafi löngun til þess
að hefna sín á annnari þjóð, þó
að það kostaði hana sjálfa lífið
um leið.
Guðspekin, sem er eldri en
vestræn menning og miklu djúp-
úðgari — þó að vestræn menning
líti niður á hana líkt og gálítill
unglingur, sem þykist vita alt
lítur niður á gamlan mann, þó að
hann hafi hina verðmætu lífs-
reynslu fram yfir hann — segir
að þessi jörð sé að flytja um
þessar mundir úr Pisces merk-
inu inn í Aquarius^r merkið. För
hennar gegnum Pisces merkið
tók hana tvö þúsund og tíu ár,
og má heita ein óslitin blóðslóð.
Snemma á þeim tíma var Krist-
ur uppi.
Aldrei hefir göfugt starf mis-
hepnast meir en hans. Og þó
kastaði tólfunum þegar helvítis
kenningin, höfuðglæpur allra
glæpa, var sett inn í boðskap
hans. Og það er þyngra en tár-
um taki, þegar hugsað er um all-
ar þær ægilegu, ástöðvandi, and-
legu píslir og kyngimagnaða
ótta, sem sú helvítis kennihg
hefir ollað miljónum manna að
þarflausu gegnum aldaraðir,
einkum á banasænginni.
Guðspekin lítur svo á, eftir
þekking sinni á orsaka og af-
leiðingalögmálinu, að þessarar
jarðar bíði nýtt tímabil í nýja
merkinu. Og að sú sundrung,
sem ríkt hefir í gamla merkinu,
snúist í eining þar. Þá verða
engir þjóðsöngvar sungnir, held-
ur heimssöngvar. T. d.:
Ó, guð vors heims, ó heims vors
guð,
vor hnöttur þig biður um líkn,
vernd og skjól.
Ó, send honum ljósvaka geisl-
andi geims,
ásamt guðdómsins heilögu sól.
Ó leið hann af helvegi, lækna
hans mein,
því lífs vors hann akkeri er.
Ó lát honum skiljast að leiðin
er bein,
sem liggur til þroskans frá þér.
Ást til alheims er, alt sem þráum
vér.
Ó, lát honum skiljast að leiðin
er bein,
sem liggur til þroskans frá þér.
J. S. frá Kaldbak
Aths. Hkr.: Sú heilbrigða
skynsemi, sem Hkr. átti við, var
að “smart-alekar” settu skoðanir
sínar þannig fram, að lesendur
flestir fengju skilið þær. Vit-
mönnum, með þessa ótakmörk-
uðu tegund heilbrigðrar skyn-
semi, sézt oft yfir það, að það eru
ekki allir þeim jafn snjallir. En
menn geta þó, ef þeir temja sér
það, lært að nota myndir og
dæmi, sem allir kannast við í
málflutningi sínum, og það er
eina ráðið til að ná samhygð og
bræðralagi og gera mennina
góða.
Um hitt atriðið hvort heilbrigð
skynsemi sé ótakmörkuð, er ekki
annað að segja en það, að vér
héldum orðið “ótakmairkað” eiga
mikið betur við óheilbrigða
skynsemi.
Næst talar höf. ofanskráðrar
greinar um vitfirring, eyðilegg-
H HAGBORG FUEL CO. ★ H
Dial 21 331 No'.^O 21 331
ing, grimd og heimsku og er sjá-
anlegt að þar á hann við stríðið,
bæði hið nýlokna og önnur. En
■ef stríð þessi eru þannig, sem
Hkr. efar ekki að þau eru, hvern-
ig stóð þá á því, að Jónas Stef-
ánsson frá Kaldbak vildi endi-
lega að ísland yrði með í þeim
leik og áfeldi það nýlega fyirir að
segja ekki Þjóðverjum og Jöp-
um stríð á hendur? Það virð-
ast einhverjar hindranir hafa
verið þarna í vegi skynseminn-
ar. Nei, það má segja manni
það oftar en einu sinni, að heil-
brigð skynsemi sé ótakmörkuð.
Að fara að troða guðspeki í
Islendinga í stað norrænna
fræða, eða að yrkja Matthías um,
getur verið skynsamlegt, en
hvort að það er þessi ótakmark-
aða skynsemi eða sú takmarkaða,
það gæti þótt ráðlegt að íhuga.
Námsskeið til sölu
skóla í Winnipeg. Upplýsingar
gefur:
The Viking Press Ltd.
853 Sargent Ave., Winnipeg
HERFANGAR JAPA FRELSAÐIR 1 BURMA
Þegar Japar komust á snoðir um, að Rangoon yrði endur-
tekin af samlbandsþjóðunum, og að op það, er þeir höfðu til
undankomu, var altaf að þrengjast, tóku þeir alla ferðafæra
fanga (þá sjúku skildu þeir eftir) úr héraðinu og fluttu þá í
áttina til Pegu. Lausnarherinn fann hina sjúku er sögðu
þeim um flutning félaga sinna. Er flugförum bandamanna
tók að fjölga þar um slóðir, breiddu þessir herteknu menn
merki á kofa sína til að sýna flugmönnunum að niðri á jörð-
inni væru félagar þeirra. í merkin notuðu þeir refla er þeir
rifu úr ábreiðum þeim, er Japar fengu þeim til að sofa við.
Það er sagt að í sumum tilfellum gátu þeir myndað brezka
flaggið úr þessum druslum. — Myndin sýnir nokkra af þessum
föngum, þar sem verið er að skoða þá í læknastofunni í Ran-
goon fangaverinu, og segir Major McLeod, að farið hafi verið
með þá “eins og skepnur” af hálfu Japa. Hrísgrjón voru eini
maturinn, sem nægði til þess, að halda í þeim lífinu.
VERZLUNARSKOLANAM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA