Heimskringla - 12.03.1947, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 12. MARZ 1947
Minningarorð
Metúsalem J. Thorarinson
Hann var fæddur að Langa-
vatni í Reykjahverfi, í Helga-
staðahreppi, í Þingeyjarsýslu,
á íslandi, 27. ágúst, árið 1888.
Honum var gefið nafn afabróð-
ur sáns, Metúsalems Magnús-
sonar, á Amarvatni. Foreldrar
hans voru þau hjónin, Jón Þór-
arinsson og Þuríður Sveinsdótt-
ir.
Jón var sonur þeirra hjón-
anna, Þórarins Magnússonar og
Guðrúnar Jónsdóttur, er bjuggu
á Halldórssföðum, í Laxárdal í
Suður-Þingeyjarsýslu, en Þór-
arinn var sonur Magnúsar Ás-
mundssonar og Sigríðar Þórar-
insdóttur. Jón átti 4. bræður og
3. systur. TVeir bræðranna,
Magnús og Páll, tóku við búi
eftir föður sinn á Halldórsstöð-
um. Um Magnús er sagt í fjórða
hefti Eimreiðarinnar, 1946:
“Hann var landskunnur hug-
vitsmaður og þjóðhagasmiður,
sá er fyrstur flutti til Islands
kembingarvélar og setti niður
á bæ sínum. Þótti slíkt nýlunda
mikil og ærið þrekverki”, Páll
kvæntist skozkri konu Eliza-
beth Grant, sem hann kyntist á
Skotlandi. Bjuggu þau um hálfr-
ar aldar skeið á Halldórsstöð-
um. Eru þau enn þar, en sonur
þeirra tekinn við búinu. Aðrir
bræður Jóns voru Sveinn og
Þorbergur. Hinn síðari var lengi
skrifari hjá Benedikt sýslu-
manni Sveinssyni. Frændi hans,
Eiiúkur Þorbergsson, á heima í
Winnipeg. Systumar vom Sig-
m'ður, Guðbjörg og Guðrún. Hin
síðastnefnda kom til þessa lands,
átti heima í Winnipeg og dó þar.
Þuríður var dóttir Sveins
Jónssonar Oddssonar og Soffiíu
Skúladóttur, er bjuggu á Fjalli
og í Garði í Aðaldal í Þingeyjar-
sýslu. Soffía var dóttir séra
Skúla Tómassonar, prests í
Múla í Aðaldal, í Þingeyjar-
syslu, og konu hans Þórvarar
Sigfúsdóttur, prests í Höfða-
hverfi. Þuríður og séra Helgi
lektor Hálfdanarson, faðir Jóns
biskups Helgasonar, vom þrem-
enningar, en Þuríður og séra
Magnús Jónsson á Grenjaðar-
stað, voru bræðraböm.
Jón sómdi sér vel í hópi
sinna gjörvilegu bræðra. Hann
var karlmenni, íþróttamaður, og
fullhugi mikill. Þegar brú yfir
Laxá, nálægt Grenjaðarstað var
í smlíðum, gekk hann fyrstur
manna á mjóum plánka yfir
grind brúarinnar, og bar í hendi
annan plánka. Bar slíkt vott um
áræði og leikni.
Jón og Þuríður giftust á Hall-
dórsstöðum og vom þar þangað
til næsta vor. Þá fluttu þau að
Langavatni og bjuggu þar allan
sinn búskap. Jón var dugnaðar-
maður og búhöldur góður. Eftir
ástæðum var afkomann góð.
Þau eignuðust 8. böm, og vom
þau þessi: Sveinn, er dó á fyrsta
ári; Þórvör Soffiía er dó á 3. ári;
Guðrún; Þórarinn; Sveinn,
Magnús og Metúsalem. Magnús
var fóstraður af Sigurjóni og
Snjólaugu, hjónum á Laxamýri,
foreldrum leikritaskáldsins
mikla, Jóhanns Sigurjónssonar.
Árið 1891 varð Þuríður fyrir
þeirri miklu sorg að missa eig-
inmann sinn. Hann lézt er hann
var 44 ára gamall. 1 þeim erfið-
leikum varð það niðurstaðan,
eftir mikla umhugsun, að flytja
vestur um haf. 1 Nebraska-rík-
inu í Bandaríkjunum, átti hún
systur, Þórvöru sem gift var
Jóni Halldórssyni er snemma á
árum fór til Ameríku. Þau hjón-
in bjuggu í grend við Long Pine
í áðurnefndu ríki. Þangað var
nú ferðinni heitið. Öll bömin,
nema Magnús, fimm að tölu,
fóru þangað með móður sinni.
Metúsalem, hinn yngsti, var
rétt um þriggja ára aldur. Skúl-
ína, bróðurdóttir Þuríðar, gift
Ólafi Hallgrímssyni, var þeim á-
samt manni sínum, samferða
vestur og settust þau að á
landi nálægt Long Pine.
Familían var 5 ár í Long Pine
og leið þeim sæmilega. Bömin
gengu í skóla og náðu góðum
þroska.
Að þessum tíma liðnum flutti
Þuríður með börn sín í íslenzku
Manitoba Birds
WHIP-POOR-WILL—Caprimulgus vociferus vociferus
ColOured in soft indefinite patterns of wood-browns and
grey with suggestions of rufous and ochre. There is littlc
broad pattem in the colouring, but much fine detail. On
the underparts there is only a faint suggestion of barring,
and the coloration of the whole bird is like that of a greát
brown moth. *
Distinctions. There is a white collar across the base of the
throat, but the throat itself is dark; the last half of the
tail feathers, except of the middle pair, is white in the
male, and tipped with buffy in the female.
Field Marks. A wood-brown, long-winged, long-tailed
bird, witih no conspicuous white spot in the wing, that
rises from the undergrowth with a loose floppy flight,
flies low, and soon alights again on the ground beyond.
Moré often recognized by sound at night than by sight in
the day. Its call at night, a soft whistle resembling the
words “Whip poor will” repeated many times, is familiar
to all frequenters of the eastern Woodlands.
Nesting. Eggs laid directly on the ground or on dead
leaves.
Distribution. Eastern North America. In Canada, west
to and including the woods and blufifs of southem Mani-
töba. Has been taken as far west as Prince Rupert. When
disturbed by an intruder it rises with a loose, poorly con-
trolled flight that gives no indication of its wonderfu!
command of the air at other times, flutters a short
distance over the tangle, and drops again to earth.
Economic Status. The Whip-poor-will feeds largely upon
night-flying beetles, especially May beetles or June bugs.
This space contributed by
THE DREWRYS LIMITED
MD185
Metúsalem J. Thorarinson
Fæddur 27. ágúst 1888 — Dáinn 3. marz 1946
MINNINGARSTEF
Það fækkar nú óðum þeim islenzku mönnum,
sem öndvegið hlóðu, traustum og sönnum.
Með árvekni landnemans aflinu að beita,
og amsúg í vængjum flugið að þreyta.
1 verkum og athöfnum varst aldrei hálfur
úr vanda í framkvæmdum leystirðu sjálfur.
Og sórst þig í ætt þinna sókndjörfu feðra,
er sigmðu hamfarir grályndra veðra.
En skjót var þín burtför á skeiðinu bezta,
ei sköpum má ráða svo er það um flesta.
Og winirnir þakka nú veglyndum bróður,
sem var þeim i hvítvetna hollvinur góður.
Þeir minnast og þakka þér samleið og samtíð,
og sakna þín vinur i komandi framtíð.
Þeir vita er guðsólin gengur til viðar
hún geislum þig ljómar hins eilífa friðar.
Fyrir hönd systkina hins látna.
Gunnbjörn Stefánsson
ibyggðina í Norður Dakota. Á
Mountain átti Þuríður bróður,
Sigurjón Sveinsson. Veitti
hann þeim þá liðveizlu sem hon-
um var unt, enda var öll fjöl-
skyldan samhent í þvi að bjarga
sér sjálf.
Þuríður nam land fyrir vestan
Mountain og ef til vill eitthvað
af bömunum. Eftir því sem á-
stæður leyfðu nutu bömin skóla-
göngu á Mountain og síðar á
hærri skólum annarsstaðar. Eitt
þeirra Þórarinn, fór í ríkis-há-
skóann í Grand Forks. Þórvör
varð skólakennari og kendi
lengi, bæði í Bandaríkjunum og
í Canada.
Árið 1899 giftist Þuríður í
annað sinn. Maðurinn var ekkju
maður, merkur bóndi í Mount-
ain-byggðinni, Indriði Sigurds-
on. Samtímis giftist Guðrún,
dóttir hennar, og maður hennar
var Guðmundur Guðmundson,
sonur Guðmundar Jóhannesson-
ar þar í bygð.
Indriði og Þuríður bjuggu á
landi í Cavalier Oounty, nálægt
Munick, þrjú ár, 1899 til 1902,
þá fluttu þau til Edinburg, í
sama ríkinu. Meðan þau áttu þar
'heima, kom Magnús sonur henn-
ar frá íslandi árið 1907 og fór
jMetúsalem norður til Winnipeg
til að mæta bróður sínum, kom
þangað 1. ágúst. Þetta var fyrsta
koma þeirra beggja til Winni-
peg, og leizt þeim vel á borgina,
en eðlilega hefir dvölin verið
stutt, í það sinn, því móðir og
hin systkynin biðu suður frá eft-,
ir gestinum.
Eftir að þeir komu suður,
unnu þeir bræðurnír Magnús og
Metúsalem að þreskingu og
gengu svo báðir í skóla í Edin-
burg um veturinn. Næsta sum-
ar, 1908, unnu þeir báðir smíða-
vinnu á ýmsum stöðum í bygð-
inni. Magnús var lærður tré-
smiður frá Islandi og Metúsalem
var að læra. Næsta vetur voru
þeir aftur á skóla í Edinburg.
Sumarið 1909 fór Meúsalem til
Winnipeg og fékk vinnu hjá
byggingamönnum, Sparrow
Brothers. Það var fyrsta vinna
hans í þessari borg. Hann sendi
eftir bróður sínum Magnúsi, og
unnu þeir þar saman þangað til
líklega seint um haustið. Um
veturinn voru þeir í Edinburg.
Um þessar mundir var nokk-
ur hugur í sumum í íslenzku
bygðinni í Norður Dabota að
flytja í nýbygð eina, sem þá var
vanalega kend við Gull Lake í
suðvestur hluta Saskatchewan-
í'íkis. Höfðu þeir góðar fréttir
af landi þar. Bærinn, sem nú er
á því svæði, heitir Climax. Um
vorið 1910 ferðuðust þeir Metú-
salem og Magnús þangað vestur,
skrifuðu sig fyrir löndum og
komu svo til baka. Indriði hafði
þegar skrifað sig fyrir landi þar.
Um haustið 1910, fluttu þeir
bræðurnir, Þórarinn, Sveinn ’og
Magnús þangað, reistu hús, og
lönd voru þegar fengin. Fyrri
hluta ársins, 1911 fluttu þau
hjónin, Indriði og Þuríður
þangað. Indriði dó þar 1912.
Eftir það hafði Þuríður heimili
með sonum sínum þangað til
hún dó 1914. Bæði voru þau
jörðuð að Mountain.
Metúsalem notaði aldrei rétt
sinn til heimilislands í Saskatch-
ewan. Frá Gull Lake fór hann
til Winnipeg og vann þar sum-
arið 1910, og svo áfram. Hann
var þar orðinn heimilisfastur
Þareftir var framtíð hans í
:Winnipeg.
Snemma í Winnipeg tíðinni,
kyntist Metúsalem öðrum ung-
um manni, Viíglundi Andréssyni
Davíðson. Varralega skrifaði
hann sig W. A. Davidson. Við-
kynning þeira þroskaðist á sín-
um tíma í félagsskap og vináttu.
Viíglundur var málari, en Metú-
salem nú orðin trésmiður. Árið
1910 stofnuðu þeir með sér fé-
lagsskap til að byggja hús. Stóð
sá félagsskapur nokkur ár. Síð-
ar færðu þeir út kviíarnar og
tóku að reisa marghýsi.
Er þeir höfðu komið upp
nokkrum heimilum, snéri Metú-
salem að heimilistofnun fyrir
sig og tilvonandi konu sína. Sig-
ríður Katrín Sigurrós Davíðson,
systir verzlunarfélaga hans, og
Metúsalem höfðu þekst ein 4.
ár. Hun var dóttir Andrésar smá-
skamtalæknis Davíðssonar og
Steinunnar Jónsdóttur frá
Reykjavík á Islandi. Þau voru
gift af séra Rúnólfi Marteins-
syni í húsi sem Metúsalem hafði
sjálfur reist og átti, 940 Sher-
burn St., 6. des., árið 1913.
Næsta ár skall á veraldarstyrj-
öldin fyrri, og var þá í bráð úti
um nokkurnveginn alt bygging-
arstarf í Winnipeg. Margir fóru
þá burt úr bænum og leituðu sér
skjóls annarsstaðar. Á því tóma-
bili fluttu þau hjónin Metúsal-
em og Sigríður, norður í Nýja
ísland og voru þar um sjö ár,
lengst af á landi fyrir norðan
Gimli bæ. Hann vann þar af
miklum dugnaði, og þau komust
vel af; en auðvitað var þetta
bráðabirgðar heimili, og þegar
um hægðist í Winnipeg með
kyggingastarf, fluttu þau aftur
þangað og áttu þar heima síðan.
Það starf, sem þá var fram-
undan var ekki smávægilegt.
Byggingastarf var það sem
lengst og mest knúði fram huga
og hönd hjá Metúsalem, en þeg-
ar áleið bætti hann við sig námu-
starfi.
Eftir að þau hjónin komu til
baka, í borgina, tóku þeir
tengdabræðumir, Víglundur og
Metúsalem, að nýju, upp félags-
skap með sér. Þeir reistu nokk-
ur íveruhús. Einnig bygðu þeir
Astoria Apartments á Kennedy
St., ennfremur Mount Royal
Apartments á Smith St. Þeir
voru hvor öðrum til aðstoðar í
þessu verki félagamir. Víglund-
ur hafði mikið af listfengi, og
Metúsalem var ágætur drátt-
listarmaður. Kom þetta að góðu
haldi í því að upphugsa snið og
tilhögun bygginganna. — Þeir
höfðu í samlögum gott lag á því
að útbúa heimili, sem fólki geðj-
aðist að.
Seinna meir héldu þeir áfram
sama starfi hvor í siínu lagi.
Metúsalem bygði enn fjölda
íveruhúsa. 1 alt mun hann hafa
reist meir en 250 hús. Um eitt
skeið vann hann fyrir Beaver
Construction Company, og bygði
fyrir það félag nokkrar stórar
byggingar.
Tvö marghýsi bygði hann. —
Annað þeirra var Palliser Ap-
artments á Stradbrook St. Hitt
var Royal Crest á Wellington
Crescent. Við hina síðari bygg-
ingu hafði hann stundum meir
en 100 menn í vinnu í einu.
Metúsalem var forseti í tveim-
ur námufélögum: Thor Gold
Mine og Pioneer Chrome Syndi-
cate, og mun hann hafa gefið
þessu starfi allmikinn tíma og
áhuga.
Þau hjónin eignuðust tvo
drengi. Annar þeirra, Metúsal-
em Vílmundur Ernest, dó af
slysi, 5. okt. 1929. Var það þeim
báðum átakanleg sorg. Hinn son-
urinn, Sigursteinn Aleck, er
námsmaður í lögfræði.
Fjögur systkini Metúsalems
eru á ilífi: Þórvör, er kona Carls
Hanssonar frá Djúpavogi, og
eiga þau eina dóttur og búa í
Winnipeg; Guðrún, ekkja Guð-
mundar Guðmundssonar, á
heima að Mountain í N. Dak.,
hún á 11 börn; Sveinn og Magn-
ús, eiga 'heima í Climax. Þórar-
inn var giftur Þorbjörgu John-
son. Hann er dáinn en þrjú börn
þeirra eru á láfi og eru með móð-
ur sinni í Climax.
Um miðjan febrúar, 1946,
lögðu þeir vinirnir Metúsalem
og Skúli Benjamiínsson af stað í
skemtiferð, vestur á Kyrrahafs-
strönd. Þeir ferðuðust í bíl og
höfðu hina mestu unun af ferða-
laginu. Eftir langt og strangt
starf meta menn dálitla hvíld og
skemtun. Það var gaman að sjá
og kynnast Vaneouverborg, Svo
var farið út á Vancouver-eyju,
til Victoria-borgar, og þess yndis
notið sem hún hefir að færa.
Tíminn, sem til þessarar skemt-
unar var ætlaður var stuttur.
Metúsalem var kominn til baka
til Vancouver og nú var ráð-
gjört innan skamms að leggja
af stað heim. Á sunnudagsmorg-
uninn, 3. marz, er hann var á
gangi þar í borginni, bar að
höndum ógurlegt slys, hann
varð fyrir bíl, og dó af því slysi
sama daginn. Fregnin um þenn-
an atburð barst skjótt til Winni-
peg. Næsta dag var ritgjörð um
hann ásamt mynd af honum í
blaðinu Free Press, sagt frá slys-
inu, og getið nokkuð um athafna-
ríka æfi hans.
Líkið var flutt austur og útför
hans fór fram í Winnipeg, mánu-
daginn, 11. marz. Athöfnin fór
fram í útfararstofu Thompsons
á Broadway stræti, og síðasta
kveðjan í Riverside Mausoleum,
þar sem jarðnekar leifar drengs-
ins hans hvíla. Fjöldi fólks v&r
viðstaddur. Séra Rúnólfur Mart-
einsson jarðsöng. Líkmenn voru
Friðrik Kristjánsson, F. G.
Davidson, W. F. Davidson, Rob-
ert Helgason, Fred Bjarnason og
William Charlton.
Þegar þessi ungi maður, M|et-
úsalem Thorarinson, haslaði sér
völl til atvinnu í Winnipeg, hafa
menn tæpast gjört sér grein fyr-
ir því, hvaða maður í honum bjó.
Borgin hefur reynst skara ís-
lendinga öndvegi tækifæranna.
Hingað hafa þeir komið með
margvíslega hæfileika, andlega
og Mkamlega og hér hafa þeir
fengið svigrúm og þroska. Met-
úsalem kom hingað með það
sem Guð hafði gefið honum í
ætterni, uppeldi og sérstökum
gáfum, og hér varð alt þetta eins
og frækorn sem fellur í frjóan
akur. Það náði þroska og blóma.
Mér er sem eg sjái föður hans,
Jón vera að ganga, með planka
í hendi, á mjóum planka, yfir
brúargrindina á Laxá. “Til þess
þurfti”, sagði eg, “áræði og
leikni”, og ein mitt þetta hvort-
tveggja átti Metúsalem í ríkum
mæli. Hann átti hugrekkan,
skapandi anda. Mér er sagt, að
sumir skáldsöguhöfundar fái
sögur sínar eins og nokkurskon-
ar opinberun, sagan renni upp
fyrir þeim eins og mynd sem
þeir svo færi í búning orða. Eitt-
hvað svipað því finst mér hafi
verið tilfellið með Metúsalem,
munurinn er aðeins sá, að skáld-
sögur hans voru heimilin og
marghýsin, sem hann reisti,
byggingarnar, sem andi hans
skapaði og hönd hans færði í
sýnilegan búning. Hann hafði
nærri óseðjandi starfslöngun.
Hann hlóð á sig störfum, þrátt
fyrir það, að frá því hann var
ungur maður var hann aldrei
verulega sterkur til heilsu.
Winnipeg sýndi hvað í honum
bjó, frábær starfshetja.
En hann var meira en aðeins
byggingameistari. í öllu þessu
mikla starfi hans, veit eg með
vissu, að æðsta takmark hans
var ekki að græða fé, heldur það
að leysa verk sitt af hendi, eftir
hreinni samvizku, öðrum til sem
mestra nota og heilla. 1 honum
bjó drengur hinn bezti, sem
elskaði Guð, þótti vænt um fólk
sitt, var frábærlega góður að
hitta, og vildi öllxim hjálpa af
fremsta megnj. Hann var góður,
tryggur vinur.
Hans er sárt saknað af ást-
vinum hans og fjölda annara
manna, sem þektu hann og vissu
hvað í honum bjó af göfigi og
gæðum.
Blessuð sé minning hans
Rúnólfur Marteinsson
Lof um Canada
•
New York, 3. marz — í yfirliti
yfir iðnað og önnur afrek á at-
hafnasviðinu í 19. mismunandi
löndum, sagði New York Times
síðastliðinn mánudag, að Can-
ada virtist, eftir öllum ástæðum
að dæma, eina landið þar sem
hægt væri að segja að einka fyr-
irtæki þrífist í fullu frelsi frá
yfirráðum stjórnarvalda.
Sagði blaðið, að síðan stríðinu
lauk, hefði canadiskur iðnaður
verið hafinn á nálega sama stig
og verið hefði fyrir stríð, án rót-
tækra breytinga.
Sýndi blaðið skýrslur frá
mörgum öðrum löndum.
Bretar leitast við að sefa
uppreisnir í landinu helga
Herréttarlög voru sett í Tel
Aviv og þeim forna hluta Jerús-
salemborgar, er Gyðingar
byggja, síðastliðinn mánudag,
meðan um 9,000 manns af brezk-
um hersveitum, leitaði á því
svæði eftir leiðtogum og for-
sprökkum hernaðar-leynisráðs*
samtaka Gyðinga.
Talið er að yfir 20 manns hafi
látið Mfið í þriggja daga ofbeld-
isárásum og hermdarverkum
uppreisnarmanna, og tilraunum
brezka herliðsins að kefja niður
uppþotin. Sagt er líka að 50
manns hafi verið sært og limlest
Irgun Zvai Leumi hergagnabúr-
ið sem fannst suíastliðinn sunnu-
dag, hafði inni að halda raf-
magns hvellsprengjur, hand-
sprengjur, og allskonar tegundir
heimatilbúinna sprengiefna. ,
Ennfremur fundust þar 35 amer-
ískar handsprengjur, 5 Sten-
byssur og 25 stangir af “gelig-
nite”, ásamt skammbyssum, her-
búningum og ýmsu öðru tilheyr-
andi herútbúnaði.
I árásunum síðasta laugardag
létu 21 Mfið; af þeim 16 í spreng-
ingu í Goldsmith Club fyrir
brezka herforingja í Jerúsalem.
Það var á Skotlandi.
'Nelly: “Nú er eg 'handviss um
að Mack vill giftast mér og bið-
ur mín bráðlega. Hann sagði í
gær að sér þætti eg fallegust í
einföldum og ódýrum kjöl”.