Heimskringla - 12.11.1947, Qupperneq 3

WINNIPEG, 12. NÓV. 1947
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
KVEÐJA TIL ÍSLENZKRA emis og menningar í Vestur- stjóri á
SJÓMANNA
heimi. Með
‘Sterling”, norður og sem sjá má af kvæðum'hans;—j langvistum á snyrtingarstofum.
frábærri elju og vestur um land til Reykjavíkur, [ urðum við mjög samrýmdir, og Hitt er þá einnig mála sannast,
dugnaði hefur hann kynnt bók- um þær mundir, sem eg var að hefir sú vinátta haldizt óbreytt,1 að þunn er sú harða og hrufótta
Minningar og hugleiðingar menntir föðurlands siíns vestan flytjast til Vesturheims. Sú ferð þótt “vík skilji vini og fjörður skurn, sem virðist þekja ytra
------- hafs. — Víkingur þakkar dr.J var mér bæði frábærlega ánægju frændur”. J borð iþeirra, grunnt á næmum
Eftir prófessor Richard Beck Beck hina ágætu grein hans, er leg og lærdómsrík um margt. j Yrði það langt mál, ef telja tilfinningum, hinu heita hjarta,
------- sýnir ljóslega hversu traustum' Endurminningarnar frá æsku- ætti alla þá hina mörgu, sem eg “sem undir slær”. Þeim
em-
Prófessor Richard Beck, höf- böndum hann er tengdur ætt-, og yppvaxtarárunum sækja fast kynntist á þessum sjómennsku-j kennum sjómanna, sem skapast
undur ritgerðar þeirrar, sem hér jörðinni, og íslenzkri sjómanna-J á hugann. Eg minnist fyrstu sjó- árum mínum ií átthögunum — hafa ií návíginu við storma og
fer á eftir, er fæddur áið 1897 stétt sérstaklega. Megi störf, ferðar minnar til fiskiveiða, og eystra, en eg minnist þeirra allra1 stórsjóa, reyndi eg eitt sinn að
fð Svínaskálastekk í Reykjar- hans blessast og bera ríkulegan var eg þá um eða innan við með hlýjum huga, t. d. hinna lýsa, þó af fátæklegum efnum
firði. Eins og fram kemur í rit- ávöxt. — » þréttán ára aldur. Þorvaldur mörgu Reyðfirðinga (úr inn-J væri, í eftirfarandi vísum, er eg
gerðinni stundaði prófessor Beck * Beck í Litlu-Breiðuvík, föður-j firðinum, svo sem Búðareyri) og nefndi “sæfarinn’, og læt þær
sjóróðra í æsku og fram á full- Pá er eg var heima á íslandi bróðir minn og fósturfaðir, sem Eskfirðinga, er stunduðu sjó frá fljóta hér með:
orðinsár. Stúdentaprófi lauk sumarið söguríka og ógleyman-, eg á svo margt og mikið að Litlu-Breiðuvík sumar eftir sum
hann 1920. Hann nam við há- fega, þegar lýðveldið var endur-j þakka — en eg hafði misst föð- ar, en á þeim árum var fjölsótt j Höndin er siggborin, hörð sem
skóla í Bandaríkjunum og varð reist, lofaði eg vini mínum,| ur minn, er eg var tíu ára gam- verstöð, oft 15 —20 bátshafnir stál
ðr. phil. við Comell háskóla í Grími Þorkelssyni stýrimanni; all — tók mig með sér á hand-j og því fjörugt líf og litbrigða- j og hrufótt sem gömul eik,
Ithaca 1926. Dr. Beck er próf- ÞV1> að eS skyldi við tækifærij færi nokkuð út með firðinum ríkt á þeim tíma ársins. Var þar barin af snævi og styrkt á'rót
essor í Norðurlandamálum og senda Sjómannablaðinu VEking einn góðviðrisdag. Lögðum við heldur en ekki ósjaldan “handa-j við storminn f hrikaleik.
bókmenntun við ríkisháskólann eitthvert lesmál til birtingar. — af stað að kveldi dags á tveggjá! gangur í öskjunni”, og mikið,
í Grand Forks í Norður-Dakota. skal eS reyna að sýna ofur- manna fari, og gekk allt vel í kapp í sjósókninni, því að flestir An , •
Hann hefur um langt skeið ver- lítinn lit þá því að efna það lof-^ fyrstu hvað mig snerti, endajvoru sjómennirnir ungir menn
ið í röð fremstu og atkvæða- OI-ð mitt, iþó að efndimar komi svall mér móður í brjósti heldurJ og framgjamir sem ekki yildu , . ra’,,
mestu merkisbera íslenzks þjóð- bæði seinna og verði stórum ó-| en ekki og þóttist maður með láta lí minni pokann fyrir nein- runni V1 so ar§ >
merkilegri en skyldi, og vonast, mönnum. Einhverja fiska mun
Hhagborg
FUEL CO.
★
H
Dial 21 331
Noíl) 21331
ír
þeir vilja líka kaupa. Þeir hafa eg tU að geta 'bætt blaðinu Það. eg hafa dregið, en þegar líða tók
auðsjáanlega skynjað úr fjar- upp síðar með myndarlegri rit-, að miðnætti, enda þótt bjart
laegð, að við væmm ófrönsk smíð beldur en Þessari. | væri, því að þetta var snemma
aðskotadýr. Þeir tala bjagaða Annars eiga dslenzkir sjómenn^ sumars, gerðist eg syfjaður og
ensku. Þeir hafa vafalaust lært Það fiestum fremur skilið, að eg sjóveikur, er endaði með því að
málið í “ástandinu”. Þeir vilja sendi Þeim kveðju mína og votti föðurforóðir minn hreiðraði um
kaupa ensk pund og dollara á Þeim með Þehn hætti virðingujmig í afturskutnum og breiddi
hátt verð. Þetta em fulltrúar mína og vinhugar. Má og segja.j ofan á mig sjóglæði. Lagðist nú
svarta markaðarins í Parísar- að mer renni hvað það snertir, I iítið fyrir kappann, og verður
borg. Þetta eru ískyggilegir ná- að eigi litlu le^ti’ bloðið til( sannlega eigi sagt, að þessi fyrsta
skyldunnar. Því þó að flestum sjóferð mín foafi verið neitt
íslenzkum sjómönnum komi það hetjuleg, enda þótt eg lifnaði eg frá þeim ámm. Með klökk- stöðvum mínum, lék mér að
vafalaust á óvart, þá var eg í við með morgunsárinu. Úr þessu um huga minnist eg sérstaklega vonum hugur á að endumýja
hættulegur" Þeir legsia hart að tullan áratug á uppvaxtarámm r^ettist von bráðar, er stundir þeirra æskuvina og ágætu félaga þau kynni að einhverju leyti á
°kkur á sínu biagaða máli Allt minum á Austfjörðum og nokk-J liðu fram, en þá sögu er eigi sem nú hvíla í votri sæng sæv-J ferð minni heim til ættjarðar-
1 einu er 'okkur litið við Tveir uð tram ytir tvítugsaldur sjó- mitt að segja. J arins, hafa þannig, eins og svo innar. Eigi gafst mér þó kostur
franskir lögregluþjónar ’koma, maður’ að vor'> sumar' og haust'l En fyrst eg er farinn að rifja margir stéttanbræður þeirra fyrr á því að fara í sjóferð á gömul
sinn frá hvorri hlið, með kylfu lagi- °g sannleikurinn er sá, að( upp hugstæðar endurminningar °S siðar haustlega fórnað þvi
mótað í hættum og harðri raun
við hrannir og stormaflóð.
um. Var það algengt, að eigi var
fyrr ýtt úr vör, en kappróður
var hafinn, orðalaust að vísu, og1
ekki linnt á sprettinum þangað, EnÞegar hann mælir við soninn
til komið var út á mið, því að sinn,
allir vildu að sjáflsögðu verða1 á svipinn hans llóma slær>
fyrstir í botn með línur sínarj0g llufastan heyri eg lindanið,
en svo nefndum við jafnan “lóð-11 lofti er sumarblær.
þar eystra.
ungar. Það er eins gott að vera
a verði gagnvart þessum kauð
UTn- Svarti markaðurinn er
Já, margra hraustra og mætra Vegna margþættra tengsla
drengja, sem gott var að kynn- minnaí við sjómenn og sjó-
ast og eiga að félögum, minnist j mennsku á yngri árum á æsku-
allra dýrmætasta, lífinu sjálfu,
fyrir að sækja björg og þjóðar-
mið frá Litlu-Breiðuvík, og hefði
þó t. d. verið gaman að heilsa
upp á Skrúð og Seley og vita
hvort “sá guli” væri eigi heima,
á þeim slóðum, en til þess varð
eigi svigrúm, því að eg var á
opinberri ferð og bundinn við
áætlun, sem eigi varð breytt,
ætti eg að koma á alla þá staði,
sem óskað var eftir, að eg heim-
sækti. En úr þessu rættist þó
með öðrum hætti og einkar á-
nægjulega fyrir mig og eftir-
minnilega.
Fyrir ágæta fyrirgreiðslu rík-
isstjórnarinnar sem allt gerði
til þess að greiða götu mína, og
þá sérstaklega fyrir drengilegan
atbeina góðvinar míns, Vil-
hjálms Þór utanríkisráðherra,
gafst mér tækifæri til að þiggja
virðulegt heimboð foæjarstjóm-
ar ísafjarðar og annara aðila.
En til þess, að því yrði viðkom-
ið á tilætluðum tíma, var varð-
skipið “Óðinn” látið taka okkur
j Guðm. Gíslason Hagalín rithöf-
und, og þáverandi forseta bæj-
arstjómar ísafjarðar, á Hólma-
vík og fara með okkur þaðan til
ísafjarðar; var það rétt eftir
miðjan júlí. Framh.
auð í greipar Ægis, sem bæði er
1 hönd. Við erum afkróaðir. Það eg tel mer Það ennþá einna fra sjómennskuárunum mínum,
er svei mér gott að hafa hreina helzt 1:11 fremdar> að eS varð er mér skylt og ljúft að minnast
samvizku Hvað hafa þeir í formaður austur Þar lg ara §am'i auk Þorvaldar föðurbróður míns
hyggju’ Þeir grípa umsvifa- alli og var það sex árin næstu’! nokkurra manna, sem þar komir storgjöfull> en heimtar líka sitt
laust í herðarnar á hinum frá vori fil hausts> þangað tU eg, um aðra fram við sögu. Minnist' §-iald 1 mannslifum> tre8a °g tar‘!
frönsku kónum, en þeir láta sér fluttist vestur um haf, en að vetr eg |þá fyrst Sigurðar kennara um. Blessuð sé minning þeirra|
ekkert byllt við verða og eru inum stundaði eg nám mitt. Vigfússonar, móðurbróður míns,
'hínir saklausustu á svipinn. Sótti eg lengstum sjóinn við
Lögregluþjónamir leita á þeim annan mann a roðrarbat , það manna mest að þakka, að . . - .,
hátt og lagt en beir virðast ekki (tveggja manna fan) fra æsku:i eg gekk menntaveginn, og reynd sarar mmningar fra sjomennsku
finna á þeim neitt eftirsóknar- heimili mínu> LitluÆreiðuvík a ist mér margháttuð undirbúnJ árum mínum, minningar um sói-
vert. Við hypium okkur burt og Reyðarfirði> en var einnig um, ingsfræðsla hans hinn traust-1 skinsdaga, ÞeSar allf iök í lyndi,
Þökkum okkur sæla Franska tíma formaður á færeyskum bát( ast- grundvöllur> er til skóla. og um húmþunga daga og dapra,
logreglan er ekki talin neitT (við fjórða mann) á Vattarnesl'j náms kom innan lands og utan.' Þegar á móti blés. Eg þekki af(
lamb að leika við — Við teljum Kynnist eg Þvi miðum og sjo-, Með S|gurði frænda mínum reri eigin reynd sigurgleðina yfir.
hyggiiegast að hafa upp á ís- sókn bæði norðan °g sunnan, eg nokkur sumur, og var það um ' ÞV1 að koma með hiaðinn bat að:
°r pdargt hin ágætasta skólaganga, | landi eftir happasæla ferð, í
þvií að hann var alltaf að kenna Þægum byr, eg þekki líka von-
manni eitthvað, það var hans líf brigðin, sem fylgdu því að þeyt-j
Þegar eg nú rita þetta, um- og yndi, en foann var maður víð-j 351 um allan SÍ° °g verða vart
kringdur hinu víðfeðma sléttu- menntaður af eigin rammleik.l fiskjar var, og koma svo heim^
hafi inni lí miðri Ameríku, þarj Einnig sótti eg oft sjó með hin-j með gaitóman bát í fararlok; — (
sem gullnir kornakramir bylgj-j um ágæta nágranna okkar í — einnig veit eg hvað það var að(
ast í blænum og minna mig á Litlu-Breiðuvik og tryggðavini taka lan§an °g þungan barning,
folævakinn og fangvíðan útsæ-J mínurn frá æskuárunum, As- 1 land> svo að oft visri maður|
inn á sumardegi, lít eg í anda mundi Helgasyni á Bjargi, nú
Reyðarfjall, Skrúð og Gerpi foúsettur í Reykjavík, og lærði
rísa úr djúpi, sé blána fyrir Sel- eg margt af honum, því að hann
ey og fovít öldubrotin á Brökum var gamall sjómaður og þaul
en þeim afforagðskennara á eg
allra sem sókndjarfir gistu sali
hans!
Eg á því bæði hlýjar og ljúf-
af verða.
'enzku ræíismaimsskrifstoíunnl fJarSarúu,, Sem em> or
I París og láta vita um dvöl okk- 1 tersku mmn' °« mun alU‘
ar- Allur er varinn beztur. Eitt-
hvað getur alltaf komið fyrir.
Viö göngum yfir Rue de Riv-
oli- Á homi Rue de Rivoli og
nue Royale, þar sem margt er
Urn manninn, komum við auga á
'agvaxna kvenpersónu. Hún var
að skoða í foúðarglugga. Hún
eit til okkar, en hvort hún
bekkti okkur, veit eg ekki. Hún
|ok óðara viðbragð og hvarf
inn í fjöldann,, lítilsigld, veik-
yggð og einmanaleg. Hvað var
°na þessi að gera hér? Máske
að kaupa “model”-foatta til að
Selja í Reykjavík. Skyldi hún
haf;
Ia gert góð kaup? —
Víð finnúm aftur Place Ven-
órne. Við þurfum að fá upp-
tysingar hjá U. S. Air Com-
sem hefur stóra upplýs-
lngaskrifstofu í einni álmunni.
glitra við skínandi sól.
Endurminningin merlar æ
í mána silfri hvað, sem var,
yfir hið liðna bregður blæ
Iblikandi fjarlægðar,
gleðina jafnar, sefar sorg.
Svipþyrping
sækir þing
í sinnis hljóðri borg.
Þannig kvað Giiímur skáld
kunnugur öllu, er laut að sjó-
mennsku. Hefir hann á síðari ár-
um orðið kunnur fyrir þjóðlegan
eigi, hvort undan rak eða áfram
miðaði. En þegar eg horfi yfir^
farinn veg þessara ára, þá verða j
hlýju minningarnar, sólskins-
dagamir, miklu ríkari í hugan-
um, og er eg einlæglega þakklát-
ur fyrir þá lífsreyndn og þroska
ó-
fróðleik sinn, bæði í greinum sem þessi ár veittu mér, að
í 'blöðunum og í ríkis-útvarpinu;! gleymdum góðum kynnum við
kom mér það ekki á óvart, því hina mörgu samstarfsmenn og fé
að foann var alltaf mikill fróð- j íaga frá þeim ámm, ems og fyrr
leiks- og bókamaður, marga, er vikið að.
góða ibókina sótti eg einnig að Að vísu sótti eg aldrei sjó að
láni tí bókasafn hans, og skal vetrarlagi, og get þVí eigi að
þess hér þakklátlega getið.
neinu leyti tileinkað mér hin
orð Jakobs skálds
Britain Needs Food
LET US ALL
DIG DEEPER
TO HELP
THEM
ENJOY
Mtvtp Cíjríðtmas!
r
Whether you contribute a
little or a lot, send it NOW
.... time is short.
THE ROTARY CLUB OF WINNIPEG
154 Royal Alexandra Hotel
Winnipeg, ManUoba
This space contributed by
THE OREWRYS LIMITED
Hörkufrostin og hrannalaugar
hömruðu í skapið dýran móð.
Hitt veit eg, að sjósóknin, með j
þeim kröfum, sem hún gerði til
-----^ ----- ----1 Þá var eg um skeið háseti Ey- j markvissu — ---------- ------
Að því loknu fáum við okkur Thomsen, sá djúpvitri maður, (þérs Guðjónssonar bókbindara | Thorarensen úr hinu stórbrotna
' í1 og okum til íslenzka sendi- og vissi vel hvað hann söng. Orð f Reykjavík, en við vorum í kvæði hans: “í hákarlalegum”-
rá«inS' Þar hittum sendi' hans sannast a mer* er eS læt rauninni uppeldisforæður; fór
á osfulltrúann, Monsieur Kristj- hugann reika til yngri áranna,1 vel á með okkur og gerir enn.
op ^lbersson- Hann er kurteis sjómennskuára minna heima á sótti Eyþór sjó frá Litlu-Breiðu-
galuðlegur. Við erum ekki held. Austurfjörðum. Og það var lítt vík árum saman frá vori til
hev t Íðja Um neÍtl VÍð hÖfUm 3ð ÍUrða’ þ° að sjorinn og sjo'i hausts, og var mikill sjósókn-
send' Um það heima’ að íslenzku mennskan heillaði mig, því að ari Qg aflaklú> kappsamur dugn-
'he’ lraðin hefðu ekki frið fyrir sjómannablóðið er ríkt í ætt- aðarmaður og drengur ágætur. | okkar ungra manna á þeim ár-
béj1Jltufrekum íslendingum, sem inni. Eg er heitinn eftir Richard ^f básetum mínum minnist eg um — og hún var ekki alltaf
fyr' ^ ^ sendiráðin væru bara Beck fra Sómastöðum í Reyðar-j sérstaklega Jóhanns Ólafssonar, neinn foarnaleikur — efldi mér
Þjáf ^á’ ^egar Þeir Þyrftu á firði, náfrænda mínum og út- manns Soffíu Þorvaldsdóttur eigi aðeins þrótt í armi, heldur
VerðP °g aðstoð að halda! Það lærðum skipstjóra, er drukknaði j Beck frænku minnar) Sem nú einnig framsóknarhug og þraut-
ferðUr að venja íslendinga, sem á folómaskeiði árið, sem eg báa f Kcfkvílí, er reyruiist; mér seigjti að SettU marki, og glæddi
setlu^ erlendis> af slikri tú" fæddist, og mikil eftirsjá þótti llinn bezti samverkamaður og ábyrgðartilfinningu mína, ekki
stofanarsemi- Sendiráðsskrif- að. En þessi nafni minn og æsku drenglyndasti vinur, en af há- sízt eftir að eg gerðist formaður.
iítij3 lslands í París er mjög vinnur föður míns (þeir voru setum Eyþórs fósturbróður míns Hún varð mér þessvegna um f
mynen ekki óvistleg. Hún er í- bræðrasynir) var albróðir Þór- og formannS) ,eru mér þeir rnargt nytsamur skóli fyrir lífið, ■ I
lands °kkar 1Ula °g fátæka ólfs Beck skipstj°ra- °g Þarf minoisstæðastir Jón Halldórs-
a að fSem naumast hefur efni eigi að lýsa þeim ágæta sjó- son ur Reykjavík hinn mesti
sem S aua Undir beiríi kvoð’ manni fyrir íslenzkum sjómönn- dugnaðarmaður og prúður í við-
kveðiuJalfStæðÍnU ,fylgir' Við um> ÞV1 að eg veit, að hann á í- kynningu, og Ármann Dal- _
ir skai^1 SV° fulltrÚa okkar eft' tök 1 hu§um margra þeirra. En mannsson, ræktunarfrömuðurj borði> enda erlífiþeirra og starfi
ma viðdvöh Við höfum sjalfur gleymi eg aldrei ferð og skáld á Akureyri, hugsjóna-J þannig háttað, að þeir hafa —
rh. á 7. bls. með honum, er hann var skip- maður mikill og ættjarðarvinur, hvorki skap né tíma til að dvelja
COUWTER SALESBOOKS
og hafa vafaiaust margir sömu
sögu að segja.
Svo munu ýmsir mæla, að sjó-
menn séu tíðum hrjúfir á ytra
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er liinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.