Heimskringla - 05.01.1949, Blaðsíða 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 5. JANÚAR 1949
1
\
ÍJcimskrirtgla
(BtofnuO 1884)
Eernuz út á hverjum miðvikudegi.
Eigendur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
Verð blaösins er $3.00 árgangurinn, borgist fyrirfram.
Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viðskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P. S. PÁLSSON
"Heimskringla" is published by and printed by
THE VIKING PRESS LIMITED
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24185
Authorized as Second Class Mail—Post Office Dept.. Ottawa
WINNIPEG, 5. JANÚAR 1949
Enn hækkar sól!
Nýárs ræða ílutt í Fyrstu Sambands Kirkju í Winnipeg
Séra Philip M. Pétursson
Veiðeigandi efni þennan fyrsta sunnudag í nýárinu væri “Enn
hækkar sól”, er maður virðir fyrir sér byrjun nýárs og alla mögu-
leikana til góðs sem það flytur með sér, og hækkandi sól rekur á
brott skugga skammdegisins.
Vér finnum auðvitað lítið til skammdegismyrkurs fyér, þar sem
vér höfum altaf mikið sólskin, jafnvel í skammdeginu. í samanburði
við sum önnur lönd er varla hægt að segja að hér sé nokkuð skamm-
degi. En þó er sólin lágt á lofti og næturnar langar og dagarnir
stuttir. Þess vegna, á þessu tímabili, við áramót, hafa menn altaf
fagnað hækkandi sól aftur, þegar dagarnir eru farnir að lengjast og
hver dagur ber boðskap um lengri dag næstan á eftir, og aftur
lengri dag þar á eftir, þar til að vorið er komið, og svo sumar-
ið með öllum sínum skrúða, björtum og gróðrarríkum dögum og líf
og fegurð og gleði og ánægju og fögnuði. Þá sýnist öll náttúran iða
af óþrjótandi lífskrafti og allsstaðar eru nægtir af öllu, sem nátt-
úran framleiðir.
Þess vegna fagna menn yfir því, að sólin er aftur farin að
hækka á lofti og bera oss mönnunum boðskap um vor og sumar og
gullið haust.
Enn líka koma aðrar hugsanir, og ekki undrast menn minna
þær en hinar, því þar er einnig um mikil undur að ræða, þ. e. lög-
málið, sem sólin og jörðin og aðrar stjörnur og hnettir í himin-
geimnum fylgja. Er sólin hækkar aftur eftir skemsta dag um miðj-
an vetur, sjáum vér tákn þess valds sem engin skilur, enginn þekk-
ir. Vér sjáum tákn þess og undrast það og reynum að gera grein
fyrir því, en vitum samt að sannleikurinn er miklu meiri og Jull-
komnari og flóknari en vér getum nokkurntíma útskýrt eða ráðið
fram úr.
Vér segjum: sólin hækkar. f raun og veru er það hallinn á
jörðunni, sem veldur því að dagarnir lengjast. f hringferð hennar
kringum sólina snýst hallinn meir og meir að sólinni og þess vegna
sýnist hún hækka meir og meir er að vori og sumri líður, þar til að
hún stendur, þegar hún er hæst á lofti, næstum því beint upp yfir
oss svo að skuggar verða mjög litlir. Þá er sólin heitust og menn
leita sér skjóls undan hitanum. Samt er sólin í níutíu og sex miljón
mílna fjarlægð.
En undurin eru enn meiri en það, því sólin, sem skín svo heitt,
er meðal hinna minstu sólna í víðáttu himingeimsins. Stjörnurnar
sem maður sér, eru hver út af fyrir sig sól. Og hver út af fyrir sig
er ótal mikið stærri en sól vor. Sumar eru jafnvel svo stórar að
þær gætu rúmað þúsund sólir á stærð við sól vora, og sumar hundr-
að þúsund.
En sól vor, þó lítil sé, vermir hnöttinn, sem vér lifum á, lítið
sandkorn á sveimi í óhugsanlegri víðáttu — og flytur til vor mann-
anna boðskap um bjarta og hlýja og frjósama daga. Hún vermir
hnöttinn og kallar til lífs allt sem grær á jörðunni. Hitinn frá henni
er mátulegur til þess að menn og skepnur geta lifað og tré og grös
vaxið og klætt jörðina fögrum skrúða.
Af öllu sem eg les, held eg að eg hafi hvergi meiri verulega á-
nægju eða skemtun en af að lesa um þennan víðáttumikla og ómæli -
lega geim, sem vér svífum í á litlum hnetti í smáu sólkerfi (einu af
hinum allra minstu), í afskektu horni í alheiminum, og sjá hvernig
alt gengur eftir röð og reglu. Og er eg les snýst oft hugur minn að
mannlífinu hér á jörðu og um hvernig það gengur með oss. Eg
furða mig oft á því að vér skyldum ekki geta séð eða skilið betur
en vér gerum hvað ætti að hæfa oss best að gera x þessum heimi,
jarðheiminum og mönnunum, sem í honum búa, mest til hags og
blessunar.
Eitt er víst, hvað annað sem vér hugsum eða gerum og hvað
sem öðru líður, að þó að oss líki e.t.v. oft ekki við þennan heim og
það, sem gerist í honum, getum vér hvergi flúið úr honum, eins og
þegar menn flýja úr einni borg í aðra eða úr einu landi í annað. Vér
flýjum ekki af þessum hnetti. Hér verðum vér að vera til æfiloka,
hvort sem oss líkar vel eða illa. Þess vegna sýndist það viturlegt ^ð
reyna að gera héi"vistina sem ánægjulegasta fyrir sjálfa oss, og að
gera samgöngur og viðskifti manna á milli einnig sem ánægjuleg-
ust. í samanburði við hina ómælilegu víðáttu, sem hnöttur vor
sveimar í, og í samanburði við öll sólkerfin, sem eru mörg miljón
sinnum stærri en sólkerfi vort, hljótum vér að skoða það sem ein-
kennilegt að á þessum eina hnetti, sem vér höfum nokkra vissu að
líf sé til á, að þeim verum sem vitrastar og skynsamastar eru af öllu
sköpuðu hér, skuli oft koma svo illa saman, eins og raun ber oft
vitni, og sýnast stefna heldur í átt eyðileggingar hver annarar vegna
mismunandi skoðana í stjórnmálum, í pólitizkum stefnum, í mann-
félagsmálum og í trú, heldur en í átt uppbyggingar á grundvelli
sannrar trúar, bræðralags, umburðarlyndis, skilnings og sattar, og
þar að auki tilraunir til að vinna öllum mönnum og öllum þjóð-
um til góðs.
Sumir er þeir ræða um nútíma ástandið meðal mannanna, vilja
kenna öðrum um, öðrum mönnum og öðrum þjóðum. Sumir segja
t. d. að heimsástandið sé Bandaríkjunum að kenna, að þau hafi
mestu eignir heims, alt gullið, og vilji þess vegna ráða öllu og segja
öðrum þjóðum til. Aðrir segja
að það sé alt Rússlandi að kenna
að það vilji leggja öll lönd undir
sig og eitt ráða í heiminum. Sum-
ar þjóðir hafa tekið málstað
Bandaríkjanna og aðrar Rúss-
lands. Og heimurinn sýnist hafa
skiftst í tvent.
Verður þá ómögulegt að miðla
málum? Strax kemur svarið, —
“Rússar eru ósveiganlegir”, eða
“Bandaríkin eru ósamvinnuþýð”.
“Bandaríkin hafa valdið og eign-
ir heimsins”, eða ‘Rússarnir vilja
koma sinni stefnu að um allan
heim”.
Hvað er þá úrræðið? Hvað eig-
um vér að gera? Eiga þjóðirnar
að safna hersveitum og berjast
og eyðileggja þar til að enginn
lifandi maður verður eftir —
nema e.t.v. einhver strjálingur
villimanna í suðurlandaeyjum,
þar sem villimenskan er þó ekki
á nærri því eins háu stigi eins og
hjá þeim mönnum, sem fyrirlíta
þessa suðurlandaeyjabúa vegna
ófróðleiks þeirra, vanþekkingar,
já, og villimensku.
Hversvegna ættu menn að vera
svo illir hver út í annan vegna
mismunandi stefna? Einu sinni
var hatrið út af trúmálum.'
Menn hötuðust svo að þeir
frömdu verstu glæpi í nafni trú-
ar, og gæzkuríks föður, — of-
sóknir, pyntingar, morð og stríð.
Nú eru það stjórnmálastefnur
eða mannfélagsstefnur sem valda
mestu hatri, og hið einkennileg-
asta við það er, að enginn hefur
nokkra vissu fyrir því að þær
stefnur sem mest er hatast út af
á vorum tímum standi óbreyttar
eftir önnur tíu eða tuttugu eða
fimtíu ár. Eg mæli ekki með
eða móti neinni stefnu við þetta
’tækifæri, en vildi heldur
benda á og minna menn á að alt
í þessum heimi er breytingum
háð. Ekkert stendur í stað,
hvorki maðurinn, né dýrin, né
plönturnar, né hnötturinn sem
vér búum á, né sólkerfið né nokk-
ur annar hlutur. Alt breytist. —
Sumt deyr, sumt endurnýjast.
En enginn hlutur stendur í stað
óbreytanlegur. Það er fjarstæða,
þess vegna, að hugsa sér að heim-
urinn, sem vér búum í, eigi eða
þurfi að fylgja einhverri einni
stefnu óbreyttri héðan í frá og að
eilífu, eða að það sé hugsan-
legt að hann gæti það. Það er
mesta fjarstæða og fávizka, þvíj
stefnur breytast með breyttum
kringumstæðum, eða breyttum
skilningi.
Menn ættu að geta miðlað mál-
um. En þeir gera það aldrei á
meðan að þeir loka augunum og
vilja hvorki sjá né skilja né taka
til íhugunar afstöðu hver annars.
Það er ekki nóg að standa á gatna
mótum og hrópa, “Það er þessum
eða öðrum að kenna að hlutirnir
ganga ekki eins og þeir ættu
að ganga”. Tilfellið er að það er
öllum að kenna, en ekki neinum
einum eða tveimur.
Hvernig gengur ekki oft meðal
vor einstaklinga? Hvernig getum
vér dæmt sanngjarnlega um af-
stöðu stórþjóðanna í mjög flókn-
um og erfiðum málum þegar oss
gengur oft svo illa að komastj
fram úr þeim málum, sem vér
sem einstakljngar erum að glíma|
við í sambandi við dagleg við-
skifti við aðra, í félagsmálum og
mörgu öðru af líku tæi? Oft
lendir í ilt einstaklinga á milli
um mjög smávægileg atriði, og
stundum ekki út af neinu, sem
teljandi er.
Þessi skilningur vildi eg að
gæti orðið mönnum eins og
hækkandi sól eftir skamm-
degið um miðjan vetur. —
Þessi skilningur (um nauðsyn-
ina á að skilja afstöðu hver ann-
ars í anda umburðarlyndis og
samúðar og góðs skilnings til aðl
miðla málum) getur komið eins
og hækkandi sól inn í myrkur:
misskilnings og tortryggni, sem
ríkir of oft manna á milli er þeir
eru að reyna að stofna samkomu-
lag sín á milli og þjóða á milli.
Það er annaðhvort að gera það,
að láta það verða, eða þá að hóa
hersveitunum saman aftur og
hafa okkur fram með því að strá-
drepa alla mótstöðumennina og
oss sjálfa með. Þá verður endir á
öllum vandamálum manna og
ráðið fram úr öllu, því dauðum
kemur altaf vel saman.
Þá yrði þessi hnöttur að grasi-
vaxinni eyðimörk þar eem að
dýrin og fuglarnir fengu aftur
að leika frjálst og óhindrað hvar
sem þá fýsti, en mennirnir væru
ekki framar til, hvorki með góð-
verk né heldur með hryðjuverk,
neinstaðar á þessum hnetti, og
e.t.v. neinstaðar í alheiminum,
því það getur verið eins og sumir
íræðimenn gizka á, að þessi hnött
ur, þó lítill og ómerkilegur sé, í
samanburði við allan himingeim-
inn, sé sá eini, sem menskar ver-
ur búa á. Enginn veit.
En ef að svo skyldi vera, kvíl-
ir þá ekki mikil ábyrgð á oss
mönnunum, til að sjá um að vér
verðum ekki valdir að því, að
láta eyðileggjast en halda heldur
áfram og að byggja á þeim
grundvelli skilnings, samúðar,
kærleika bróðernis og friðar.
Þessi skilningur sem gæti
komið sem hækkandi sól eftir
skammdegismyrkur hins illa og
ófullkomna, gæti verið sem
hækkandi sól nýs tímabils sem
flytur oss mannkynið inn á nýj-
ar brautir, brautir enn meiri full-
komnunar, enn fastari stefnu í
átt takmarksins, sem allir vilja
inst í hjarta sínu, stefna að, frið,
vellíðan fyrir alla menn og ótak-
markandi framför.
Vér skulum láta hækkandi sól
þessa nýbyrjaða árs benda oss
á þennan sannleika og láta hann
skína í hjörtum vorum og vera oss
Ijós og yl frá þeirri miklu fjar-
lægð, sem hún er í, úti í himin-
geimnum. Vér skulum láta þetta
vera nýárs ákvörðun vora, til þess
að þetta nýbyrjaða ár geti verið
mönnum gleðiríkt ár.
Þetta Nútíma Fljóthefandi
Dry Yeast, þarf
Engrar Kælingar Með
Heldur fevskleika!
Verkar fljótt!
Hér er um að ræða undrunarvert, nýtt ger, sem verkar eins
fljótt og ferskar gerkökur, og á sama tíma heldur fersk-
leika og fullum krafti á búrhillunni. Þér getið pantað mán-
aðarforða hjá kaupmanninum yðar, í einu.
Engum nýjum forskriftum eða fyrirsögnum þarf að fara
eftir. Notið Fleischmann’s Royal Fast Rising Dry Yeast
nákvæmlega eins og ferskar gerkökur. Einn pakki jafngildir
einni ferskri gerköku í öllum forskriftum.
J1 pakki jafngildir 1 köku af Fresh Yeast
JÓN E. J. STRAUMFJÖRÐ
Frh. frá 1. bls.
12. nóvember var Jón lagður í
sitt hinsta hvílurúm við hlið
konu sinnar, í Forest Lawn graf-
reit, séra Albert Kristjánsson
flutti þar áhrifamiklar og hug-
hreystandi ræður, bæði á ís-
lenzku og ensku máli, marg-
breytilegur og fagur söngur, og
ekkert var tilsparað með að gjöra
útförina tilkomumikla, og í sam-
ræmi við tilfinningar hins mikla
mannfjölda sem tók þátt í þeirri
kveðjuathöfn. Allt bar þar vott
um velvild og vináttu, og sýndi
að fólkið var að kveðja velmet-
inn bróður.
Jón var fæddur 13. marz 1869,
í Hrísdal Miklaholtshrepp í
Snæfellsnessýslu á íslandi, for-
eldrar hans voru hin velmetnu
mannkosta og dugnaðar hjón
Johann Eliasson Straumfjörd og
Kristbjörg Jónsdóttir, fluttu þau
frá íslandi 1876 og til Mikleyjar
það sama ár, þaðan til Engeyjar
1879, er það lítil eyja fyrir vest-
an Mikley, þá skógi-þakin og ó-
byggileg, en þau Jóhann og
Kristbjörg, þá með sterka starfs-
krafta, ásamt drengjum sínum
þremur: Jóhann, Jón og Kristj-
án og tveimur dætrum: Ragn-
heiði og Ástu, unnu það þrek-
virki að breyta útliti eyjarinnar í
blómumskreytt akurlendi.
Þeir bræður þrír fengu þar
sinn mikla þroska og þrautseigju
við breytilega erviðisvinnu, hinn
uppvaxandi lýður varð að sætta
sig við alþýðuskóla því í þá daga
voru ekki kringumstæður til að
sitja lengi á skólabekk eða að
fá hærri mentun, svo framm-
gjarnir námfúsir unglingar urðu
að þroska sinn skilning með stöð-
Vor stóra frœ og út-
sœðisbók fyrir 1949
ugri sókn og leit í reynslunnar-
skóla, og var það oft hvíldar lítill
bardagi með þátíðar ófullkomn-
um vopnum og verjum, en oft við
hinn sterku náttúru öfl: storma,
bylji og brimrót, skapaði það
sterka vöðva og hraustar hend-
ur, og þá skapgerð, sem ekkert
óttaðist, en bauð öllum örðug-
leikum byrginn.
Það var 24. október 1895, sem
að gæfan gaf Jóni hina trygg-
lyndu góðu mikilvirtu konu,
Ingiríði dóttir Jóns og Þuríðar
Bjarnasonar og byrjuðu þau bú-
skap að Fagratúni sem var næsta
land við heimili Jóns og Þuríð-
ar, var það á vesturströnd Mikl-
eyjar, í Fagratúni lifðu þau Jón
og íngiríður friðsælu og starf-
sömu lífi þar til árið 1902 að þau
fluttu til Grunnavatns-bygðar,
og urðu landnemar á SJ/2 18-19-
3 W., og á sama tíma tóku for-
eldrar Jóns land á sömu section
og var þar samvinna yög samúð
ríkjandi næstu 18 árin. Þaðan
fluttu þau Jón og Ingiríður, nær
Lundar á S. 25-19-5W, og eftir
nokkur ár til Lundar, þar sem
þau dvöldu til 1938. Fluttu þá
vestur á Kyrrahafs-strönd, Van-
couver, B. C. Þar bygðu þau sitt
fimta og fullkomnasta heimili,
með flestum nútíðar þægindum,
og á þeim tímum var sem ham-
ingju dísin brosti við þeim, þau
áttu fjóra dáðríka drengi;
Jóhann Helgi Straumfjörð, kona
hans María, eiga tvær dætur.
Stundar Jóhann gullsmíði í Seat-
tle, Wash.
Dr. Jón Vídalín Straumfjörð, —
kona hans Thorey eiga þrjá
drengi. Er dr. Jón talin með'
beztu læknum í Astoria, Ore-
gon, þar sem hann hefur starfað
í mörg ár.
m-Frrn.aS
DOMINION SEED HOUSE
CEORGETOWN.ONT
Manitoba Birds
WHITE PELICAN—Pelecanus erythrorhynchos
Among the largest crí American birds, very common on
the prairies.
Distinctions: Pure white with black wings, long flattened
bill, twelve inches or over, an enormous yellow gular
pouch. On the top and midway the length of the bill, in
some cases, an extraordinary horny plate irregular in out-
line, erect like a rifle sight, which is deciduous and is shed
annuálly, and is common to both sexes.
Nesting: On the ground, usually on bare or stoney islands
in the larger lakes, in large communities.
Distribution: Most of” temperate North America, breeding
in Canada, across the prairies and north to Great Slave
Lake. Rare east of the Prairie Provinces or in British
Columbia, but common near larger prairie waters. They
fly in long, evenly spaced lines, abreast, in tandem or in
V s, taking their beat from the leader they keep time with
him in their flight, often soaring with effortless grace.
Economic Status: 1 Almost entirely fish-eaters, usually
those of smaller size or the coarser and more sluggish
easily-caught fish.
This space contributed by
Shea's Winnipeg Brewery Ltd.
MD-224
I