Heimskringla - 18.10.1950, Qupperneq 6

6. SÍÐA
HEIMSKRIHGLA
WINNIPEG, 18. OKT. 1950
Nordheim forseti
Þýtt heíii G. E. Eyford
“Eg hef sagt þér, að við höfðum lofað þeim
þegar við kæmum úr giftingatúrnum, að heim-
sækja þau í Heilborn; þar sem tengdamóðir mín
er sér til heilsubótar. Við fundum hana þar í
félagsskap með sérstöku hefðarfólki, sem af náð
vildi viðurkenna mig sín á meðal en lét mig á
sama tíma vita, að eg ætti þann heiður því að
þakka, að vera giftur baronessu Ernsthausen.
Eg dró mig því frá umgengni þessa elskulega
fólks, og afsagði að vera með í skemtiferð sem
það hafði fyrirhugað að fara í gær. Það vakti
auðvitað mesta uppistand, tengdamóðir mín kall
aði mig níðing og harðstjóra, sagði að dóttir sín
tilheyrði eins og áður þessu fólki og gerði hana
alveg ráðvilta. Eg sagði henni að hún gæti farið
ef hún vildi keyra einsömul — og hún gerði
það“.
“Án þín?”
“Án mín! Eftir einn klukkutíma var eg
lagður á stað til þín — eg vildi hafa heimsótt
þig fyrstu dagana” sagði hann eftir litla um-
hugsun.
“Það var vogunarspil af þér, að gifta þig
inn í þessa stoltu aðalsfjölskyldu”, sagði Benno
og hristi höfuðið. “Þú sérð að strðíðið útaf þess-
ari giftingu er langt frá að vera búið.”
“Nei, en eg var fyrirfram undir það búin
að mæta því.”
“Ef þú ert viss um konuna þína?”
Gersdorf brosti að þessari spurningu, sem
var spurð í hinni dýpstu einlægni.
“Já, það er eg. Wally, þó hún sé átján ára,
er barn ennþá, óvanið barn, sem hefur sama sem
ekki fengið neitt uppeldi í húsi föður síns, en
með hjarta hennar er eg alveg viss. Heldurðu
að það hafi verið létt fyrir mig, að láta mína
elskulegu, litlu, þverlyntu konu vera eina eftir?
En hún verður að læra að skilja, að konan til-
heyrir manninum. Ef eg í þetta sinn gef tengda-
móðir minni ráðin í sínar hendur, þá verður hún
stöðugt að hlutast til um hjónabands málefni
okkar, og það vil eg ekki líða.”
Það var auðséð á hr. Gersdorf, að hann tók
sér þetta ekki létt. Hann horfði stöðugt út um
gluggan í áttina til Heilborn.
Rétt í þessu kom Gronau inn til þeirra.
Hann var haltur ennþá, en að öðru leyti leið hon-
um vel; hann lagði stóran böggul á borðið.
“Eg á að skila kveðju frá hr. Walkenberg”,
sagði hann. “Hann kemur hingað seinna í dag
með Nordheims dömurnar, sem ætla að horfa á
dansinn. Hann hefir sent Said hingað á undan
sér, og nú flykkjast allir hér utanum þann svarta
sem þeir halda að sé djöfullin sjálfur.”
“Hvað hefurðu þarna?” spurði Gersdorf,
og benti á böggulin á borðinu.
“Það er ekta tyrknest tóbak!” sagði Gronau
með ánægju. “Hr. læknirinn er hinn ágætasti
sem maður, en hinn hræðilegasti sem reykingar
fífl. Hann reykir hið lélegasta tóbak, og þess-
vegna bað eg hr. Waltenberg um gott tóbak, og
hann sendi þetta strax af okkar eigin byrgðum.
Nú vil eg fylla pípuna, það er nokkuð sem eg
kann að gera.”
“Því get eg trúað”, sagði Benno hlæjandi.
“Þú og hr. Waltenberg reykið meira á ári en eg
hef til að lifa, eg hef ekki ráð á að vera svo vand-
látur.”
Hr. Gronau sem gerði sig heimkominn hjá
lækninum, haltraði yfir að skáp í stofunni og tók
þaðan nokkrar pípur, sem hann fyllti, samkvæmt
listarinnar reglum, svo fóru þeir allir að reykja.
Þetta var hreint ágætis tóbak, sem kom þeim í
hið bezta skap.
Nú var hurðin skyndillega opnuð og í dyr-
unum stóð óvæntur gestur; ung stúlka í ferða-
búningi, með slör fyrir andlitinu og fína ferða-
tösku í hendinni. Hún ætlaði að ganga hiklaust
inn, en stanzaði og stóð eins og steingjörfingur
við það sem hún sá. Hr. Gronau lá endilangur í
legubekknum, læknirinn, sem bara var á skyrt-
unni, sat í hæginda stólnum sínum og hr. Gers-
dorf sat í næsta stól, og stofan var full af blá-
leitum reykskýjum.
“Hr. Reinsfeld”, sagði gamla ráðskonan, sem
nú sást á bak við ókunnugu stúlkuna. “Hér er
ung frú, sem vill —”
“Eg vil tala við manninn minn!” tók sú unga
framí, er hún gekk inn í stofuna.
Þetta kom öllu í uppnám. Gronau flýtti sér
að standa upp úr legubekknum, og rak upp há-
an skræk af sársauka; því hann þoldi ekki svo
snögga hreifingu. Benno hljóp á fætur til að
leita að jakkanum sínum, og hr. Gersdorf kom
fram úr reykskýjinu og sagði alveg hissa:
“Ert það þú, Wally?”
“Já, það er eg!” sagði hún í róm, eins og hún
hefði staðið mannin sinn að einhverjum glæp.
Hún gekk inn á mitt gólfið og setti á sig
reiðulegan valdsmanns svip, því miður varð
reykjarmökkurin henni til tafar, því hún fór
strax að hósta, og fékk andköf.
Vesalings Benno varð alveg utan við sig,
honum hafði orðið léttara er hann heyrði að
hann þyrfti ekki að búast við heimsókn hinnar
nýgiftu konu vinar síns, sem hann bar hina
mestu virðingu fyrir; henni til heiðurs, hefði
hann viljað fara aftur í hinn gamla skott kjól,
en nú var hann bara snöggklæddur! f ofboðinu
tók hann vasaklútinn sinn og reyndi að blása
reyknum burt með honum, en því ver lenti reyk-
urinn meir í andlitið á dömunni, hann sópaði í
fátinu krítpípu ofan af borðinu, sem brotnaði í
mél, og að síðustu velti hann stól um, og braut
af honum einn fótin. Svo tók hann í handleggin
á frænda sínum.
“Vertu rólegur, Benno! annars gerðirðu ein-
hverja ólukku”, sagði Gersdorf. “Láttu mig fyrst
kynna þig konunni minni. Frændi minn, Benno
Reinsfeld, kæra Wally.”
Wally leit allt annað en hlýlega til þessa
manns sem var á skyrtunni, sem var kynntur
henni sem ættingi mannsins hennar; henni fanst
lítið til um það.
“Mér þykir fyrir að hafa ónáðað herrana”,
sagði hún og leit heiftarlega til mannsins síns.
Maðurinn minn var búin að segja mér, doktor, að
hann ætlaði að heimsækja þig einhvern tíma.”
“Náðuga frú”, sagði Benno vandræðalega,
“það er stór heiður —”
“Það gleður mig”, tók hún framí fyrir hon-
um. “Ferðakistumar mínar eru úti, hr. læknir,
Viltu gera svo vel og láta taka þær inn. Eg verð
hér líka — um óákveðin tíma.”
Þetta bætti nú ekki lítið á vandræði lækn-
isins. Hann hugsaði til hins litla illa innréttaða
kvistherbergis, sem frændi hans varð að gera
sér að góðu, og nú yrði baronessa Ernsthausen
að vera þar líka! Þá kom hann loksins auga á
jakkan sinn sem hann var að leita eftir, sem lá
alveg fyrir nefinu á honum; hann greip hann í
flaustri og hvarf inní hliðarherbergi. Hr. Gronau
sem einnig var gripin af einhverskonar virðing-
ar ótta fyrir þessari frú fór það fljótasta út á eft-
ir lækninum og skellti hurðinni svo gassalega
aftur á eftir sér, að húsið hristist.
“Er eg komin á meðal villimanna?” sagði
Wally æst, út af þessum móttökum. “Einn
skrækir upp, annar hleypur í burtu og sá þriðji
__»»
Hana hryllti við umhugsunina um, að þessi
þriðji var maðurinn hennar.
Hr. Gersdorf skeytti engu reiði svipnum
sem var á andliti hennar. Nú, er þau voru orðin
tvo ein, gekk hann með broshýrt andlit og út-
breiddan faðmin á móti henni.
“Þú ert virkilega komin, Wally!”
Hún hopaði aftur á bak undan faðmlagi hans
og sagði í hátíðlegum rom;
“Albert — þú ert óvættur!”
“En Wally —”
“Óvættur”, sagði hún aftur með áherslu.
“Það segir móðir mín líka, og hún segir að eg
eigi að straffa þig með fyrirlitningu. Og það er
þessvegna að eg er komin hingað.”
“Einungis þessvegna?” sagði Albert og tók
ferðatöskuna úr hendi hennar.
Hún lét það gott heita, en gerði sig eins
merkilega og hún gat.
“Þú hefur yfirgefið mig — skammarlega
yfirgefið mig, konuna þina og það á gifting-
arferðalaginu okkar!”
“Afsakaðu, barnið mitt, það varst þú, sem
yfirgafst mig”, sagði Gersdorf. “Þú keyrðir í
burtu með samkvæminu —
“Bara í nokkra tíma! Og þegar eg kom aftur
varstu allur á burt, varst farin út í þessa eyði-
mörk, því þessi Oberstein er ekki annað, og nú
situr þú hér í þessum viðbjóðslega tóbaksreyk
og reykir, hlærð og gleður þig, neitaðu því ekki,
Albert, þú varst að hlæja, eg heyrði það út.
“Já, auðvitað hef eg hleigið, en það er engin
glæpur!”
“Þegar konan þín er í burtu!” sagði Wally í
reiði, “þegar konan þín, særð í hjarta á sama
tíma grætur yfir forlögum sinum, sem bundu
hana við þennan hjartalausa mann — geturðu
ekki séð það?”
Hún fleygði sér með grát ekka ofan á legu-
bekkin, en stóð jafnskjótt upp aftur, legubekk-
urin var svo harður að hann meiddi hana.
“Wally”, sagði hr. Gersdorf alvarlega og
gekk til hennar. “Þú vissir afhverju eg vildi
ekki vera með þessu fólki og eg hélt að konan
mín mundi standa mér við hlið rnér þótti
mikið fyrir, að verða fyrir þeim vonbrigðum”.
Ávítunin mislukkaðist ekki; Wally leit
niður fyrir sig og svaraði með hægð.
“Eg kæri mig hreint ekki um það drembna
og heimska fólk, en mamma áleit að eg ætti ekki
að skerast úr hópnum.”
“Og þú fórst auðvitað eftir því sem móðir
þín sagði, en tókst ekki mína beiðni til greina,
þú kaust þér annara félagsskap framyfir minn!”
“Það hefurðu gert líka”, sagði Wally snökt-
andi. “Þú keyrðir burtu án þess að kæra þig
um, þó vesalings konan þín tærðist upp af sárs-
auka og þrá.”
Hann lagði handlegginn utanum hana og
laut ofan að henni; hann talaði í viðkvæmum og
innilegum málróm, og sagði:
“Hefur þú virkilega þráð mig, litla Wally?
—Eg líka”.
Hún leit stórum augum á hann; hún hætti
að gráta og þrýsti sér fast að brjósti hans:
“Hvernær ætlaðir þú að koma aftur?” spurði
hún.
“í fyrramálið — það er að segja, ef eg hefði
getað haldið svo lengi út.”
“Eg er komin til þín í dag — ertu ánægður
með það?”
“Já, mín sæta litla stívsinnaða, það er mér
nóg!” sagði hann svo undur blíðlega og faðmaði
hana að sér. “Það er velkomið að eg fari með þér
aftur til Heilbom í dag, ef þú vilt.”
“Nei, það vil eg ekki” sagði hún ákveðið.
“Eg var að rífast við móðir mína, sem vildi ekki
láta mig fara, og faðir minn vildi ekki heldur
að eg færi. Eg tók allan okkar flutning með
mér og nú er eg hér?”
“Svo mikið betra”, sagði Gersdorf glaðlega.
“Það var aðeins þinna vegna, að eg fór til
Heilborn, hér erum við meðal fjallanna. Eg er
hræddur um, að við verðum að útvega okkur
annan verustað. Það er ekki rúm í húsi læknis-
ins fyrir þig og allar þínar ferðakistur.”
, Hún gretti sig svolítið, sem snöggvast er
hún leit í kringum sig í stofunni, þar sem reyk-
skýin voru ennþá, og brotinn af reykjarpípu
hausnum voru dreifð út um allt gólfið.
“Já, það er auðséð að hér er lifað hræðilegu
piparsveina lífi. Þú hefur þegar breytst þér til
stór skaða hjá þessum frænda þínum, sem allir
hrósa svo mikið, en sem þaut út eins og brjál-
aður maður þegar ung dama kemur rétt inn úr
dyrunum. Kann hann enga manna siði?”
“Vesalings Benno varð alveg í standandi
vandræðum”, sagði Gersdorf til að afsaka
frænda sinn. “Hann misti alveg höfuðið. Eg vil
,■ biðja þig að vera góð við hann, en nú þarf eg
að fara og sjá um flutningin þinn.”
Hann fór, og hún settist nú með meiri gætni
á legubekkin til þess að meiða sig ekki aftur,
þá var hurðin opnuð hægt og varlega, og dr.
Benno kom inn. Hann hafði í flýti snyrtað sig
dálítið til. Hann kom nú til Wally, en hún virt-
ist ekki fyrst í stað vera tilbúin að uppfylla ósk
mannsins síns, að vera vingjarnleg; hún horfði
með dómarsvip á hann.
“Náðuga frú”, byrajði hann hálf stamandi
að segja. "Eg bið afsökunar fyrir að eg, við hina
óvæntu komu þína — mér leið svo illa útaf því
— já, mjög illa —”
“Útaf því að eg kom?” tók Wally framí fyr
ir honum í bitrum róm.
“Nei, það veit Guð!” og hann komst aftur í
mútur með það sem hann vildi segja. “Eg
meinti bara — eg vildi bara afsaka — að eg er
einbúi.”
“Já, því ver!” sagði Wally kaldranalega.
“Einbúi er ekki maður, því giftirðu þig ekki?”
“Eg?” sagði Benno, alveg stein hissa á þess-
ari spurningu.
“Auðvitað, þú verður að gifta þig eins
fljótt og þú mögulega getur.”
Orðin voru svo skipandi, að hann þorði ekki
að segja neitt á móti henni, en bara hneigði sig;
það sefaði Wally dálítið, svo hún sagði í ofur-
lítið mildari róm:
“Albert frændi þinn hefur gift sig, og er
mjög ánægður með það. Ertu í nokkrum efa um
það?”
“Nei, fjærri því!” svaraði hann í hálfgerðum
vandræðum, “en eg —”
“Nú, hvað hindrar þig?” y
“Eg kann ekki að umgangast dömur, eg
kann ekki þá háttu sem þær krefjast”, sagði
hann í mildum róm.
Þessi sjálfsviðurkenning fann náð í eyr-
um Wally; maður sem fann svo mikið til vönt-
unar sinnar fannst henni verðskulda hluttekn-
ingu, hún varð hýrari á svipin og svaraði vingj-
arnlega:
“Menn geta lært það! Sestu hérna hjá mér,
doktor og við skulum tala um það.’”
“Um giftingamál?” spurði Benno óttasleg-
in; svo hann veik þrjú skref til baka.
“Nei, við skulum fyrst tala um hætti og
siði, það er sem þig vantar, en ekki góðan vilja,
en þú þarfnast einhvern, sem leiðbeinir þér i
viðtekinni háttsemi og siðum, og það skal eg
gera.”
“Og hvað þú ert góð, náðuga frú!” sagði
hann með svo innilegu þakklæti, að unga frúin
varð á augnablikinu yfirunninn.
“Eg er nú í þinni f jölskyldu og heiti Wally”
sagði hún, “við skulum héreftir kalla hvort ann-
að skírnarnöfnum okkar; Benno sestu hérna hjá
ff
mer.
Hann gerði eins og hún beiddi; þó hann í
fyrstu væri dálítið feimin, en Wally kunni að
vekja traust hans. Hún spurð hann endalaust um
fortíð hans, sem hann sagði henni án tafar, og
þar á meðal um hve hjálparlaus hann var, er hann
var kallaður í hús Nordheims, vantraust á sjálf-
um sér, og vöntun þeirra siða og háttsemi, sem
þar áttu við, en við að gera þessa játningu hvarf
allur vandræðasvipur af honum, og hinn sanni
heiðarlegi, hjartgóði Benno kom fram í sinni
réttu mynd. Þegar hr. Gersdorf, tíu mínútum
seinna kom inn, og fann frænda sinn og konuna
sína sitja saman eins og gamla kunningja, sagði
hann: :
“Eg hef í bráðina látið setja farangurinn
okkar hér inn, og líka sent boð til gestgjafans
til að spurja um, ef við gætum fengið herbergi
þar.”
“Það var engin þörf á því”, sagði Wally.
,“við verðum hér; Benno lofar okkur að vera
hérna, er það ekki, Benno?”
“Auðvitað, það er sjálfsagt”, sagði læknir-
inn með fjöri. “Eg og Gronau flytjum upp í
kvistherbergið, og þið hafið herbergið héma
niðri Wally. Eg skal strax sjá um að koma öllu
fyrir.”
Hún þaut á fætur og ætlaði út. Gersdorf
horfði undrandi á eftir henni, og sagði:
“Benno — Wally? Það hefur lagast býsna
fljótt á millum ykkar á örfáum mínútum.”
“Albert, þessi frændi þinn er ágætis mað-
ur,” sagði Wally. “Við verðum að sjá um þenn-
an unga mann, það er okkar skylda, ættingjum
hans.”
Hr. Gersdorf fór að skelli hlæja.
“Þessi ungi maður er tólf árum eldri en þú.”
“En eg er nú gift kona!” sagði hún hátíð-
lega, “en hann er, því miður, piparsveinn, en
það má hann ekki vera lengur. Eg skal, eins
fljótt og mögulegt er, sjá til að hann giftist!”
“Hamingjan góða!” sagði Gersdorf, “þú hef
ur varla svo að segja séð minn vesalings Benno,
og ætlar strax að gifta hann. Eg vil biðja þig —
Meira gat hann ekki sagt, því konan hans gekk
til hans með reiði svip og tók framí fyrir hon-
um.
“Þú kallar hann þá vesaling, af því hann á
að giftast! Þú álítur þá hjónabandið vansælu,
og þá þitt hjónaband náttúrlega líka? Albert,
hvað meintir þú með orðinu vesalingur?”
Spumingin var sett fram af gremju, og hún
stappaði með sínum nettu fótum í gólfið. Al-
bert bara hló og faðmaði hana að sér.
“Að það bara finnst sú kona, sem getur gert
manninn sinn eins sælan og eg er!” sagði hann
viðkvæmt. “Ertu ánægð með þá skýringu?”
13. Kafli.
Eftir miðdags sólin skein skær og fögur á
hinn sundurleita mannsöfnuð, sem var saman
komin fyrir framan gistihúsið í Oberstein. Þó
það væri ekki mikill né merkilegur bær, var
hann þó miðpunkturinn fyrir öll hin dreifðu
bændabýli í nágrenninu og fólkið hafði safnast
saman til hátíðahaldsins, sem eins og vanalega
byrjaði með messugerð, áður skemtunin hófst.
Sankti Hans dansin, sem eftir gömlum vana fór
fram úti, var byrjaður fyrir löngu, á stórum
palli sem var settur upp fyrir framan greiðasölu
húsið. Unga fólkið dansaði þar með miklu fjöri
og ánægju; eldra fólkið sat á bekkjum í kring-
um danspallinn, hin forna Sankti Hans músik
setti allan mannsöfnuðinn í uppnám af fögnuði
og hrifningu. Þetta var fjörug hreifimynd í
mörgum litum, því Alpa fólkið var búið í sína
marglitu sunnudaga búninga.
Þó það væri þama fólk úr borginni, þá hafði
það engin bakahaldandi áhrif á hátíða glaumin
og gleðina. Ungu verkfræðingarnir, sem héldu
til í Oberstein, dönsuðu með uppá kraft, dökk-
skinnuðu þjónarnir sem hinn ókunnugi herra
hafði komið með frá Heilborn, þóttu og nýjung
fyrir fjallafólkið.
Hr. Gronau, gekk á milli fólksins, þó haltur
væri til að sýna því þessa dökkskinnuðu náunga,
og svaraði öllum spurningum fólksins um Af-
ríku og Indland. Said og Djelma voru sjáanlega
upp með sér af þeirri undrun sem fólkið lét í
ljósi yfir því að sjá þá.
í litla blómagarðinum við gisti húsið var
sett borð og nokkrir stólar, og þar sat hr. Walten
berg og dömurnar, úr húsi Nordheims, ásamt
hr. Gersdorf og konu hans. Það var glaðværð
meðal þessa fólks að frú von Losberg einni und-
antekinni. Hún gat aldrei unt fólki glaðværðar,
ekki einusinni horft á fólk skemta sér, auk þess
hafði hún höfuðverk, og hafði akveðið að fara
ekki. En svo sendi hr. Elmhorft orð, að hann
gæti ekki komið til að vera með Alice í þessari
skemtiför, því langt burtu á brautinni hefði
vatnsflóð skemt hana og yrði hann strax að fara
þangað. Sú gamla, sem var svo óbifanlega form
föst áleit það ekki hæfilegt að Waltenberg færi
einn með ungu stúlkunum, svo hún varð að
leggja það á sig að fara með, en við það jókst
höfuðverkurin, og svo ofan á allt þetta bættist
svo, að mæta Wally, sem var falilin í ónáð hjá
henni síðan að hún gerði þann glæp, að giftast
borgarlegum manni. Wally vissi það ofur vel,
og misti ekkert tækifæri til að ergja gömlu
frúna; hún stakk uppá að þessi litli hópur skyldi
taka þátt í dansinum með dalafólkinu, sem hún
vissi að frú von Losberg hataði, þannig stríddi
hún gömlu frúnni meir og meir.
“Þegar Benno kemur, dansa eg við hann,
hvort manninnum mínum líkar það eðá ekki,”
sagði Wally og leit glettnislega til mannsins
síns, sem stóð hjá Ernu og Waltenberg við gyrð-
inguna og horfðu á dansin. “Þessi vesalings
læknir getur ekki gefið sér tíma til að njóta
neinna skemtana, rétt núna, er við ætluðum hing
að, var hann kallaður til sjúklings, til allrar
ólukku hér í bænum, svo hahn lofaði að koma
þegar hann væri búin að vitja sjúklingsins. —
Alice, eg heyri að Benno hefir verið fengin til
að stunda þig.”