Heimskringla - 15.11.1950, Blaðsíða 1

QUALITY-FRESHNESS
Sbttbr-Nut
BREAD
\t Your Neighborhood Grocer’s
For Freshness and Flavor!!
fiutternut '
♦ • *
lAa CANAPA . Jfljwl
Ca^ada
Bread
AT YOUR
GROCtltS
LXV ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN 15. NÓV., 1950
NÚMER 7.
FRÉTTAYFIRLIT 0G UMSAGNIR
Grettir Eggertsson ráðu-
nautur Sogsvirkjunar
Á fundi stjórnar Sogsvirkjun-
arinnar 27. sept. s. 1., var sam-
þykkt satökvæmt tillögu raf-
magnsstjóra og rafveitustjóra
ríkisins, að ráða Grettir Eggerts-
son verkfræðing til þess að vera
tftirlitsmaður og ráðunautur
Sogsvirkjunarinnar í Bandaríkj-
unum. Skýrði borgarstjóri frá
þessu á bæjarstjórnarfundi í
gær. Kvað hann alla stjórnina
hafa verið samþykka þessari ráð-
stöfun, nema fulltrúa kommún-
ista, Einar Olgeirsson.
(Borgarstjóri kvað óumflýjan-
legt, að verkfróður maður yrði
ráðinn til þess starfs vestra. —
Sogsvirkjunarstjórnin hefði sam
ið þar við tvö stór fyrirtæki um
smíði véla og rafbúnaðar til
virkjunarinnar. Sá eftirlitsmað-
ur yrði að hafa þar bæði aðstoð
arlið og teiknistofu. Hann kvað
hafa verið reynt að fá ipenn til
þessa starfs hér heima. En að-
eins eitt tilboð hefði borist og
það hefði reynst mun óhagstæð-
ara en tilboð Grettis Eggerts-
sonar, sem ynni verkið fyrir
1^4% af andvirði hins keypta.
—Mbl. 20 október.
Himnaför Maríu gerð að
trúaratriði kaþólskra manna
Páfagarði 16. okt.: — Talið
er að Píus páfi XII. muni hverfa
frá sumarsetri sínu til Rómar
seinustu dagana í október. Að
morgni 3. nóvember ætlar hann
0ð lýsa því yfir í St. Péturs-
kirkju, að himnaför Maríu sé
gerð að trúaratriði. Um 500 þús.
pílgríma hlýða á, en 40 kardínál-
ar og 700 biskupar hvarvetna að
úr heiminum verða að líkindum
viðstaddir athöfnina. Daginn eft-
ir tekur páfinn á móti biskupun-
um og kardínálunum í Vatikan-
höllinni. Verða þar komnir sam-
an fleiri kirkjuhöfðingjar en
nokkru sinni á seinni tímum.
—Kirkjublaðið, 30 október
Lhasa fallin
Lhasa, höfuðborg Tibet, var
tekin s.l. mánudag af kínversk-
um kommúnista-her.
Hætti alt viðnám af hálfu Ti-
bet-búa. Undirskrifuðu þeir lög
þau er kínverski herinn samdi
um framtíðar stjórn landsins.
I aðalstjórnardeildinar verða
kínverskir kommúnistar skipáð-
ir.
Þegar herin frá Peiping var
sendur af stað sagðist Kína-
stjórn vera að forða 3 miljón Ti-
bet-búum frá kúgun, er þeim
yrði brugguð af vestlægum þjóð-
um.
I
En þrátt fyrir þó barna sé her- [
námið fullkomnað, meðtók
Trygve Lie, ritari Samleinuðu
þjóðanna bréf frá Tibet-búum
er bið^a Sameinuðu þjóðirnar
verndar og ásjár fyrir
Kínastjórnar.
að ráða fram úr hvað gera skyldi
við Koreu að stríði loknu, og er
Kínverjun boðið að semja við
hana um landamjæramál Norður-
Koreu og Mansjúríu.
Peiping stjórnin hefir ekki
sýnt minsta lit á að hún ætli að
sinna þessu.
,í stað þess mun hún senda
nefnd á fund Sameinuðu þjóð-
anna í þessi vikulok til að ræða
fyrst og fremst um leyfi til inn-
göngu í félag sameinuðu þjóð-
anna og um Formosamálið. En
Sameinuðu þjóðirnar vilja fyrst
gera út um mál Koreu, því það
sé komið undir því hvernig þar
fari hvort heiminum verði steypt
út í þriðja heimsstríðið.
Um að vopna V.-Þýzkaland
Það er mál sem erfitt verður
að ráða fram úr hvernig vopna
eigi Vestur-Þjóðverja.
Þó lítill vafi sé á þörfinni á
því , og vestlægu þjóðunum dylj-
ist það ekki, er ein þeirra samt
sem áður óánægð með ;það. Það
eru Frakkar.
Á fundi sem utanríkisráðherra
Frakka, Jules Moch sat nýverið
í Washington, og sem um þetta
mál fjallaði var ekki neitt afráð-
ið um vopnun Þjóðverja.
Mr. Marshall, er fundi stjórn-
aði benti á að þar væri það skarð
fyrir skyldi í vörn Vestur-Ev-
rópu, sem illa yrði viðráðið, ef
þjóðverjar mættu þar ekki nærri
Reid Air-tours félagið, hafði
rekstur þess með höndum.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Lt. Gen Guy Simons, stjórnari
herskóla Canada sagði í ræðu er
hann hélt á vopnahléssdaginn í
Toronto, að það eina sem héldi
Rússanum frá að taka Evrópu
vestur að Doversundi, væri at-
ómsprenjan. En hvað lengi að
hún gerir það, kvaðst hann ekki
vilja ábyrgjast.
★
f þorpinu Leduc Alta., brann
stórt hótel, samnefnt þorpinu til
kaldra kola s. 1. laugardag. Fór-
ust þar 10 manns, en 17 voru
fluttir á spítala. Orsök brunnans
DR. RALPH JOHNSON
BUNCHE
hlaut friðar verðlaun Nobels
gamla manns til vegs og frama!
hefur verið örðug og brött. —j
Amma hans var fædd í þrældómi, |
14 ára gamall varð hann munað-
Hinn herðabreiði Dr. Ralph|arlaus drenSur- Háskóla ár sínj
Johnson Bunche hefur verið' varð hann að stunda vinnu jafn-j
sæmdur 40 orðum og 20 heiðurs- íramt skólanum vann þá fyrst j
nafnbótum við ýmsa háskóla fyr, sem vikadrengur, síðan við blað-j
ir starf sitt, er batt enda á ófrið- ið Times 1 Los AnSeles- Hlut'!
innmilli ísraelsmanna og Araba.!verk hans Þar var að bera tú
Einn eftirmiðdag fyrir nokkru Prentletur í prentsal blaðsins.;
síðan sat Bunche, sem nú er að-!ÞeSar amma hans’ S£m hann bl0!
al farmkvæmdastjóri þeirrar hJá’ varð áhyggjufull út af al-j
deildar S. Þ„ sem fer með ný- mennum orðdómi “um spillingUj
lendumál, að snæðingi sínum í meðal Prentara”, hvarf hann frá
matsal fulltrúanna á þingi Sam-jblaðinu °S fékk vinnu 1 gólf-
einuðu þjóðanna. Þá kom þjót-! tePPaSerð-
andi til hans hinn breski einka- Vegna íþróttahæfileika sinna
ritari hans, frú Doreen Daugh-;komst Bunche í University of
ton og færði honum fréttir um California í Los Angeles. Þar;
nýan heiður, sem honum hafði -ók hann kylfu- og körfuknatt-
DÁNARFREGN
er haldið að hafi verio sprenging
af gasi, sem verið var að ljúka j verið sýnciur. “Eg hefi góðar leik. Bunchc er nú hættirr öliinn
fréttir að
Ralph Bunche, “Þú hefur hlotið hinsvega
friðarverðlaun Nobels.”
Samuel Howard Benson
við að leiða inn í hótelið. Átti
innan hálftíma að hafa þar sam-
komu á vopnahlésdaginn og
hefði sprengingin dregist þar til
hún hófst hefðu nálægt 100
manns farist. Hótelið var mikið
til úr viði. Eignatjón er mletið á
þriðja þúsund dali.
Hvellurinn af sprengingunni
heyrðist 17 mílur vegar í burtu.
*
Það hafa mjög fá mál verið
rædd enn á þingi Manitoba, sem
nú hefir staðið yfir fulla viku,
önnur en “flóðmálið”. Og um
það eða jafnvel á sögu þess, erj
ýmsum augum litið. Þrátt fyrirj
þó nú séu andstæðingar sterkari
á þinginu en áður, síðan 3 flokk-
ar slógu reitum saman, gátu þeir
ekki varnað því, að meiri-hluti
I
Sorglegt slys varð hér í bæ,
færa þér”, sagði hún iþrottaleikum sinum en leiknr miðvikudaginn, 8. nóvember er
rhP “bú hefnr hlotið hinsvegar “billiard” stöku sinum. Samuel Howard Benson 13 ára
Bunche yfirgaf háskólann sem gamiall drengur varð fyrir raf-
iærdómsmaður, frekar en sem í- magnsstraumi og féll örendur af
Fyrsti svertinginn — tólfti j þróttamaður. Hann hafði lokið giroingu sem hann var að kom-
Ameríkumaöurinn \ prófi og hafði mikinn áhuga á ast yfir. Hann var sonur þeirra
Bunche vissi vart hvaðan á sig vandamálum nýlendubúa. Eftir hjóna Mr. og Mrs. Inga Benson,
stóð veðrið og það var ekki fyrriað hafa stundað framhaldsnám 715 Arlington St. Hann var
en um miðnætti næstu nótt, er í Harvardháskólanum, fór hann fæddur í Winnipeg, 19. júlí,
hann fékk símskeyti frá tveimjárið 1928 til Howard-háskólan- 1937, 0g var yngstur af fimm
meðlimum Nobelsnefndarinnar \ um í Washington og kenndi stystkinum alls. Þau systkini
um þetta sama efni, að hann j stjórnvísindi. Vinir hans segja sem lifa hann eru þrjár systur,
fékk fullvissu sína um, að hann að þar hafi hann fengið fyrstu Sella (Mrs. H. E. Driscoll);
koma. Hann kvað Bandaúkini þingmanna samþykti gerðir
vera beðin um aðstoð og jafnvel' stjórnarinnar í því máli, en feldu
þeirra ágætasta herforingja Eis-| aðfinslutillögur andstæðinganna.
enhower. En það yrði að búaiBeztu rökin komu frá einum
hann svo út með liði, að vert væri
í að senda hann.
Campbell-sinna og voru í því
fólgin að flóðið hafði verið guði
Það var vakið máls á því, af að kenna og stjórnin hefði því
frökkum, að þjóðverja mætti
vopna, en ekki með sjálfstæðum
hér. En þó fyrir einum allsherj-
arher sé gert ráð, hefir verið svo
ætlast til að hver þjóð þjálfi sinn
her sjálf.
Frakkar óttast sjáanlega Þjóð-
verja. En hvað kemur fyrir þá,
ef vörn er ekki komið upp og
meira segja eins öflugri og
fremst má verða? Á því er lítill
vafi að sjálfstæði Vestur-Ev-
rópu eða Frakklands yrði ekki
borgnara með því.
Frá Koreu
Frá landinu sem Asíumenn
flestir kalla Chosyon, og merkir
land morgun kyrðarinnar, en
sem af vestlægum þjóðum hefir
lengi verið kallað Korea, berast
nú fréttir um, að Sameinuðu
þjóðirnar séu að leitast með öllu
mögulegu móti við, að koma Kín-
verjum í trú um það, að þær séu
ekki með neinum árásar-hernaði
á Kína. Þær hafa tilkynt Peiping
stjórninni, að send hafi verið til
Norður-Koreu nefnd sú frá sjö
Ægilegt flugslys
Canadiskt flugfar fórst með
58 manns innanborðs yfir Suður-
Frakklandi í gær.
Flugfarið, sem hét ‘Canadian
Pilgrim” var á leið frá Róm til
Montreal. Það var að flytja menn
er pílagrímsferðir höfðu farið
til Róm á þessu helga ári kaþ-
ólsku kirkjunnar frá Canada og
voru að koma þaðan til baka.
Af þeim, er með skipinu fór-
ust, voru 13 prestar, allir frá
Quebec, eins og þeir 45 aðrir
voru er með skipinu fórust.
Hvað fyrir flugfarið kom, vita
menn ógerla. Það liggur uppi í
ínnras fjalli, alt í molum, og lík-
amir hinna dauðu sundurbútað-
ir og dreifðir. Þó frekast sé hald-
ið að loftfarið hafi rekist á tind
á Mont L’Obiou, þar sem það
liggur, í 8000 feta hæð, virðast
ýmsir þeirrar skoðunar, að
sprenging hafi orðið í flugfar-
inu áður en það nam við jörðu og
draga það af tvistringnum á því,
er með flugfarinu var og því
sjálfu.
Leitarmenn, sem flakið fundu,
sögðu engan af farþegum né á-
höfn á lífi.
Flugfarið var smíðað fyrir ári
síðan. Það hafði farið 30 ferðir
þjóðum, sem til þess var kosin, milli Montreal og Róm. Curtiss-
ekl;i viljað aðhafast neitt í því.
En það dugði og verkaði á and-
stæðinga eins og lagið sem drap
kúna.
Sextíu ára
giftingar-afmæli
Mr. og Mrs. Thomas Hafsteinn
Johnston, Keewatin, Ontario,
átti 60 ára giftingar-afmiæli 31.
október.
Þau eru ein af vinsælustu í-
búum bygðar sinnar. Efndu sam-
bygðarmenn þeirra til f jölmenns
og ánægjulegs samsætis fyrir
þau. Var starfs þeirra og fram-
komu minst og hvorttveggja
þakkað og þeim árnað heilla.
Enskumælandi blöð í nágren-
inu fluttu damants-brúðhjónun-
um hlýjar kveðjur á afmæli
þeirra.
Skeyti bárust og víða að. Var
eitt frá konungshjónunum
brezku og annað frá fylkisritara
Ontario fyrir hönd þeirrar fylk-
isstjórnar.
Hjónin hafa verið fyrirmynd í
dugnaði og ágætri framkomu og
stutt hvert mál bygðar sinnar
sem til góðs horfði og verið
sannir vinir þeirra er á aðstoð
þurftu að halda.
í blaðafregninni af afmlælinu
segir meðal annars: “Æfikvöld
ykkar er fagurt. En þar sjáum
við endurskín af starfi ykkar og
breytni á hinum langa lífsferli
ykkar.”
Heimskringla óskar hinum vin
sælu mikilsvirtu hjónum til
heilla á ókumnum árum.
Samkomur Kolka læknis
Wynyard, Sask., 20 nóvember kl.
8 e.h.
Leslie, Sask., 21. nóvember kl. 8
e. h.
Churchbridge, Sask., 23. nóvem-
ber kl. 8 e. h.
væri fyrsti negrinn sem hlotið
hefði friðarverðlaunin.
Bunche var jafnframt 12. Am-
eríkumaðurinn sem hlýtur þessa
reynslu sem sáttasemjan, er Christine og Selma, og einn bróð-
hann tók að sér að verja kven- ir Wilfred.
stúdent einn, sem hafði leyft sérj Howard gekk - Principal
að láta gáskafullan kermam Sparling skóla, en þar áður hafði
viðurkenningu. Hinir eru Theo- kyssa sig. hann gengið fyrstu skólaár sín
dor Roosevelt, Elihu Root, j f hegningarskyni hafði stúlk- - Greenway skóla og General
Woodrow Wilson, Charles G. unni verið meinað að ljúka prófi Wolfe skóla Hann var góður
drengur, og lífsgleðin var mikil
hjá honum. Hann var hraustur
Dawes, Frank Kellogg, Nicholas við skólann.
Murray, Butler og Jane Adams,! Bunche vann heila nót að
sem hlutu verðlaunin sameigin- skýrslugerð til varnar stúlkunnr i mjög og vissi ekki hyað það var
lega, Cordell Hull, John R. Mott
og Emily G. Balch, sem einnig
fengu verðlaunin sameiginlega.
f nefnd þeirri, sem úthlutari
friðarverðlaununum, eru 5 með-
limir, sem kosnir eru af Stórþingj
inu norska. Nefndin samþykkti
Skýrslan var síðan send
Framh. á 4. bls.
SILFURBRÚÐKAUP
/ Langruth
Þann 7. nóvemiber áttu
þau
°g
Margrét Bjarnason 25 ára brúð-
kaups afmæli en héldu upp á það
að heimili sínu í bænum Lang-
ruth, sunnudaginn 5. nóvember,
með því að bjóða skyldmennum,
vinum og nágrönnum að þyggja
góðgerðir frá og með þeim.
Mr. og Mrs. Bjarnarson voru
gift í Fyrstu Lútersku kirkjunni
sem veitt höfðu athygli hinum j Winnipeg, af séra B. B. Jóns-
miklu hæfileikum hans sem sátta son. Brúðarmey var Mrs. B. M.
semjara. Árið 1948 var hann send paulson (Florence, systir brúð-
ur til Palestínu sem aðstoðar- ^ arinnar) 0g Tfior Finnbogason,
maður sáttasemjara Sameinuðu j aðstoðaði brúðguman (bæði við-
þjóðanna þar, Folke Bernadotte ^ stodd 4 þessu nýafstaðna sam-
greifa frá Svíþjóð. Bunche á- Sæti).
vann sér þar fljótt traust greif- Eftir brúðkaupsför settust þau
að veita Bunche verðlaunin en I sæmdarhjónin, Valdimar
auk hans komu 27 aðrir til greina
og meðal þeirra má nefna Harry
Truman, George Marshall, Win-
ston Churchill og forsætisráðhr.
Indlands, Jawalharlal Nehru.
Starf hans í Palestínu
Meðlimir Nobelsnefndarinnar
voru ekki fyrstu Skandinavarnir
ans og virðingu.
að á landi nálægt Langruth og
Eftir að Bernadotte greifi var kafa komist vel af með kornrækt
myrtur í september 1948, hélt;en ]jfa { bænum á vetrin. Þau
Bunche starfi hans áfram. í aðal- hafa bæði tekið mikinn og virk-
bækistöðvum hans á Rhode eyjUjan þatt í öllum bygðar- og safn-
sefaði hann og sannfærði en varð aðarmálum. Hann hefir verið í
einnig stundum að beita hörðu sveitarraðinu í mörg ár (council-
og ógna hinum stygglyndú ogjo,-), stjórnað hermanna félag-
tortryggnu Aröbum og Israels-j skap. Mrs. Bjarnarson hefur
mönnum, sem hann var að koma;einnig stutt og verið í embætti
að vera lasinn. Áhuga mikinn
hafði hann fyrir allskonar íþrótt-
ír, en þó helzt “hockey”, og það
var hockey leikur í Amphitheatre
Rink sem hann og aðrir drengir
voru að sækjast eftir að sjá er
hann varð fyrir hinu óvænta og
sorglega slysi. En þó hefði hann
getað keypt sér inngang að leikn-
um því peninga hafði hann á sér.
En æfintýrafýsnin var mikil hjá
honum eins og hjá svo mörgum
drengjum, og sem ljós á kerti,
slokktist lífneisti hans á einu
augnabliki, og hann sem hafði
svo elskað lífið, var liðið lík.
Kveðjuathöfn fór fram frá út-
tararstofu Bardals, laugardaginn
11. nóvember að miklu fjölmenni
viðstoddu, skólabræðrum og
systrum, og fjölda fólks annars,
ættmennum og öðrum sem vildu
sína hinni sorgmæddu fjölskyldu
samúð og hluttekningu.
Séra Philip M. Pétursson flutti
kveðju og minningarorðin. Jarð-
sett var í Brookside grafreit.
sættum á milli.
Bunche starfaði án hvíldar 16
—20 stundir á sólarhring, kveikti
sér í hverjum vindlinum af öðr-
um og drakk óhemju magn af
appelsínusafa.
Er sáttatilraunirnar höfðu
yfir 50 manns. Valdimar er
yngsti sonur frumbyggjara og
vel metnu hjónanna Sigfúsar og
Guðfinnu Bjarnarson, bæði lát-
inn. Fyrir hönd þeirra nánustu
talaði Wyatt R. Polson, bróðir,
og afhenti silfurbrúðhjónunum
8-piece Chest of Sterling Silver
in the Rose Bower pattern. Einn-
fyrir söfnuðinn, kvennfélagið,
Auxiliary Legion, Women’s In-
stitute og skóla ráðinu. Núna ig las ]iann nofn af f jöldla mörg-
sem stendur og fyrir nokkur ár|um sem toku þatt ( gjöf, Tor-
hefur hún verið forseti heima 1 chere lampa og peninga upphæð,
félagsins og fyrir (the Portage; og seinna komu um daginn og
District Women’s Institute). kvoldið ti] að gleðjast með
staðið yfir í 81 dag fékk hann,Einnig er hún forstöðu kona þeim á þessu tímabyli, og óska
því til leidar komið að vopnahlé Chairman of the School Board.jþeim alls gððs.
var ákveðið og reyndist það |>au eru bæði skemtileg að Mr. og Mrs. Bjarnarson þökk-
verða endir ófriðarins. Þannig heimsækja svo margir notuðu^uðu inni]ega fyrir þessar gjafir
hafði Bunche unnið einn af ^ tækifærið að óska þeim alls góðs; Qg fyrir hlýhugann sem þeim
mestu sigrum sem unninn hefur 4 ókomandi árum og þakka þeim var sýndur.
verið á vegum Sameinuðu þjóð- [ fyrir margt gott á þeim liðnu. Mr. og Mrs. Bjarnarson eiga
anna. “Rauph Bunche", sagði1 Stutt eftir hádegi söfnuðust; tvo uppkominn börn — June,
einn egypskur fulltrúi “er einn^nónnBtu skyldmennin, móðir (Mrs. J. Robertshaw frá Portage
af mestu mönnum heimsins.”
Starfsferill Dr. Bunche
Mrs. Bjarnarson, Mrs. A. G. ]a Prairie og Wallace, student í
Polson, Winnipeg og bræður og búnaðarfræði við Manitoba há-
; systur beggja innan bygðar og gkólann. Þau gáfu foreldrum sín-
Leið þessa gráhærða 46 ára'utan, og familíur þeirra, um eða Um Silver Dresser setti.