Heimskringla - 24.01.1951, Page 1

QUALITY-FRESHNESS
«* '•
BREAD
At Your Neighborhood Grocer’s
Flavor!! CanIada Bread
2 at iour 6R0CTRS
LXV ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. JANÚAR 1951
NÚMER 17.
Ársþing Þjóðræknisfélagsins
ÁRSÞING
Þjóðræknisfélags-I þurfa að tilkynna þér og félög-
íslendinga í Vesturheimi, verð-
ur, eins og öll undanfarin ár,
haldið í síðustu viku fehrúar-
mánaðar á þessu ári. Hefst það í
þetta sinn 26 febrúar og stendur
yfir þrjá daga eða 26., 27. og 28.
mánaðarins.
Það var nokkur vafi á því, að
þingið yrði haldið nú í febrúar.
Á síðasta þingi (1950), var sam-
þykt að fresta þinginu fram í
júnímánuð. En samfara því, varð
að fá leyfi frá Sambandsstjórn
til þess, því félagið er löggilt,
en það leyfi er ekki enn komið
um þínum, að enn hefur ekki
tekist að fá staðfestingu Ríkis-
ritara Canada á breytingunni,
sem gjörð var á þingsetutíma
Þjóðræknisþingsins á síðasta
þingi þess, og erum því knúðir
til að halda næsta þing eins og
verið hefur, í febrúar, þetta ár,
og biðjum þig og félaga þína að
virða á betri veg, að svona hefur
farið.
Við getum fullvissað ykkur
um, að hér er ekki um neina for-
dild að ræða frá hálfu stjórnar-
nefndar félagsins, því að hún
Vísur til söngvara
Eftir að Sigurður Skagfield
söngvari söng í útvarpinu núna
um hátíðarnar sendi Jósep Hún-
ftá'J'stjórnaniefnd~ ÞjÚðræknis-!að síðasta loknu, að breyt-|fjörð honum eftirfarandi nýárs-
félagsins til deilda þess, frá mál- j | kveðJ.u:
og ólfklegt að fáist fyrir hinn _
. , , . ,, - ■ u -í feerði raðstafanir fynr þvi strax
venjulega þingtima. Skynr bref,* J *
Svo mælti Sir Benegal Rau
og þótti öllum ræða hans góð
Verða athugasemdir hans ef-
laust tij þess, að málið um að
“brennimerkja” Kínverja, verð-
ur betur athugað.
Ekkert að óttast
Omar Bradley hershöfðingi í
Bandaríkjunum heldur fram, að
varnir Bandaríkjanna og Canada
séu í því lagi, að ekki þurfi að
ótast svæsnar sprengju-árásir.
Hann segir herlið í Evrópu geri
varnirnar hér mikið auðveldari.
stæðan fyrir því, að svona hefur
farið, er sú, að lögmaður þjóð-
tæknisfélagsins var í burtu
austur í Evrópu nálega allt síð-
, _ r ast liðið sumar og þegar að hann
Til þingsins hefir venð efnt ^ heim aftur varð hann að
hið bezta og íslendmgar er það undir geysimikinn upp.
inu og ástæður fyrir, að breyt-
ingu á þingtima varð ekki við-
komið í þetta sinn. Fylgir það
grein þessari.
sækja geta átt þess fylstu von
að njóta hinnar miklu skemtun-
ar af að finnast þar eins og und-
cnfarin ár. Þetta er allsherjar-
mót Vestur-íslendinga. Það
stendur yfir þrjá daga, en með
því gefst fjöldanum mjög fágæft
tækifæri til að hitta forna vini
og nýja.
Skal svo vísa til auglýsingar
skurð*og er nú nýkominn á ról
aftur.
Yndislegur orðheimur
engan veit eg meiri.
Syng þú oftar Sigurður
Svo að þjóðin heyri.
Andans segull átti þar
ekkert leiguglingur.
Skírist fegurð skapgerðar
Skagfield þegar syngur.
Kæru félagsbræður, við biðj-l Mbl.
um ykkur að virða allt þetta áj
betri veg og styðja að því ,að Kveojusamsæti
þetta þing megi verða okkur Kveðjusamsæti til heiðurs
öllum til sóma eins og þið hafið Páls Kolka lækni, sem nú er á
gjört að undanförnu. Við teljum; förum heim til íslands eftir sig-
lítinn vafa á, að breytingin verði -t--^
frá Þjóðræknisfélaginu í þessu j löghelguð fyrir þingið 1952
tölublaði er greinilega hermir
því, hvað á hoðstólum er
íra
þennan eða hinn daginn.
★
Winnipeg, 19. jan.,/51
Tij forseta og meðlima
deilda Þjóðræknisfélagsins
Kæri vinur og félagsbróðir:
Okkur þykir fyrir því, að
Með beztu óskum,
Virðingarfylst,
/. /. Bíldfell,
ritari
P. M. Pétursson,
Forseti Þjóðræknisf.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
urför sína um bygðir íslendinga
í Ameríku, verður haldið í gesta-
sal Hudson’s Bay 1. febrúar n.k.
kl. 12.30 e. h. Öllum Islendingum
er boðið að taka þátt í samsæti
þessu og kveðja þennan góða
gest. Máltíðin kostar $1.00 fyrir
manninn.
Þeir sem vilja taka þátt í þess-
ari kveðjuathöfn verða að gefa
sig fram við einhvern af undir
iituðum, ekki seinna en þriðju-
daginn 30. janúar 1951.
Forstöðunefndin —
Philip M. Pétursson,
sími, 34 571
Guðmann Levy
Sími 404 979
Jón J. Bíldfell
Sími 722 740
Mikið og kingifullt kvæði er
“Dansinn í Hruna”. Eitt erindi
þess er ágrip af sögu mannsand-
ans og man eg ekki til að hafa
séð hana betur sagða í jafnstuttu
máli:
"Og samt ein rödd í brjósti voru
býr
frá bernsku tímans, rödd, sem
viljan knýr
að komast ofar sjálfum sér og
hærra,
að sigra heiminn, gera lífið
stærra
og bilið minna milli þess, sem er,
og mannleg sál í draumi væntir
sér.
Og frá þeim degi, að þessi þrá
var borin,
er þjáning manns af dauða
stakkur skorinn.
Vér sáum stjörnur stafa hvolfs-
ins list
og stóðum upp. Þá trúði lífið
fyrst
oss, börnum dauðans, fyrir
fegurð sinni.
Þá festist himnesk þrá í jarðnesk
minni.
Vér orktum hana í málm og stein
og mál,
og mannkynið fékk ódauðlega
sál.
Þá skildi listin leiðir manns og
apa.
Þá lærðist oss af guði að fara
að skapa
Slettist upp á vinskapinn?
Er að slettast upp á vinskapinn
milli Canada og Bandaríkjanna
út af Koreu-málinu eða réttara
sagt, tillögu Bandaríkjanna sem
nú er til umræðu á þingi Samein-
uðu þjóðanna, um að nefna Kín-
verja árásarþjóð. f gær voru tals-
verðar viðsjár um þetta milli
Sameinuðu þjóðanna, er sumar
þeirra vildu fresta aðgerðum til r • ,
„»ta dags. a„ Austin Banda- "a”n ”U" ‘’f“r vas.ur
ríkjafulltrúi sá þess ekki þörf. I V‘“l""* W»sh'»e‘°n-«Jorm„„i
Sag8ihverja48kl„kk„,ímasparal,ra hvern'8 Starf,ð ^ 1 Ev'
mörg mannslíf.
Með Bandaríkjunum voru öll
lýðríki Suður-Ameríku. En Ind-
land, Bretar, Frakkar og Can-
ada, voru með fresti og frekari
athugun á svari Kínverja um
neitun vopnahlés.
Afstaða Canada þykir undar-
leg í Bandaríkjunum. En St.
Laurent stjórn^rformanni er um
hana kent. Hann hafði í London
átt tal við Nehru um Koreumálið
og fallist á stefnu hans. Við
rópu taka þátt og hefir alt gengið
eins og í sögu fyrir honum. Kom-
múnistar í Frakklandi reyndu að
gera uppþot út af komu hans til
Parísar og vildu hefja kröfu-
göngu út af henni, en stjórn
Frakklands sá fyrir, að af því
yrði ekki.
Eisenhower leggur af stað á
morgun heimleiðis. Hann ferðast
flugleiðis og kemur við á fslandi.
ropu.
Flugorsta í Koreu
sér stað í
gær milli
Mikil orusta átti
j norðaustur Koreu í
þrýstiloftsflugvéla Sameinuðu
þjóðanna og Mig 15s Rússanna.
Fóru leikar svo að flugför Sam-
einuðu þjóðanna skutu fjögur
Rússaflugför niður, en mistu
ekkert skip sjálfar.
Þetta er talin verið hafa ein
mesta þrýstilofsflugvéla orusta,
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Vopnahlésdeilan Uraguay sagði það gagnstætt
lögum Sameinuðu þjóðanna, að
Það sem síðustu viku gerðist þær yæru aðgerðarlausar, þegar
merkilegt í deilunni milli Kína ráðJst væfi gegn annafi þjóð
og Sameinuðu þjóðanna út af meg valdi Slóvakíu £uiitrúinn i
vopnahlé í Koreu, var það, að var sá eini, sem var ákveðið með «FlÍÓtÍð helga”
Kí„a þwr„ei,a8i „5 ,ak, málið K.nverjum Rússar og lepp. ^‘J°l °
um það til greina. þjóðir þeirra> yerða að líkindumJ Um nýútkomna kvæðabók með
Til þess að Kína gerði það, einu jjjóðirnar, sem á móti tillög- ofanskráðu nafni eftir Tómas
varð að leyfa því inngöngu í fé- unn- yerða
lag Sameinuðu þjóðanna. í ann-
an stað áttu Bandaríkin að Sir Benagal Rau frá Indlandi,
Guðmundsson, farast Kristmann
Guðmundssyni orð í ritdómi birt
Morgunblaðinu 15. des-
um
hverfa burtu úr Koreu og ekki var ekki ánægður með aðferð S. ,emöer> 0rð á þessa leið meðal
halda neinum hHfiskildi yfir þjóíianna um að brennimerkja J 2nnars.
Formosa. j Kínverja árásarþjóð. Hann sá .‘Síðan Einar Benediktsson
Svo Sameinuðu Þjóðirnar eru ekki neitt gagn að því. í svari j iagði frd ser hörpuna hafa ekki
nú að líkindum með þessari Kínverja kvað hann felast n°kk-;verið unnin slík stórvirki í ís-
þriðju tilraun sinni kastað fram- uð, sem ekki lokaði málinu með ienskri ljóðagerð sem bestu
an í sig farnar að skilja, að góðar
bænir duga ekki við Kínverja.
Og hvað gerist svo?
Næsta sporið er þegar stigið.
En það er í því fólgið, að Banda-
ríkin leggja til að Sameinuðu
kvæðin í “Fljótinu helga”. Með
þessari bók hefur Tómas Guð-
öllu af þeirra hálfu. Þó sumt í
því væri ómögulegt að veita,
sagði hann annað ekki óhugsan-1 mundsson stígið feti framar
legt, að semja mætti enn um og;öðrum íslenzkum ijóðskáldum,
vildi halda áfram að þæfa um j nulifandi
það við Kínverja. Afleiðingar yið lestur Fijótsins helga
þjóðirnar “brennimerki” Kín- þess, ef Sameinuðu þjóðirnar £yllist hugur manns gleði, ekki
verja sem árásarþjóð og friðspill- j s^æp hring utan um ^Kína, ytði aðeins Vegna hinnar ríku list-
nautnar, er ikvæðin veita, heldur
ír. En til hvaða ráða skal taka úr aðeins til að gera þjóðinni í
,því er ekki neitt ákveðið sagt heild sinni erfiðara fyrir, er ekki
um j væri ábætandi. Það sameinaði
Tillögu af þessu tæi var hana og enn meir Rússum, er
byrjað að ræða s. 1. mánudag á ekki væn henni fyllilega að
þingi Sameinuðu þjóðanna. skapi fram yfir það sem vera
Austin aðalfulltrúi Bandaríkj- yrði.
Skilningur á málum er öflugri
og kemur meira til leiðar en her-
og vegna þess, að hér hefur mik-
ill sigur verið unninn. —
Mig minnir að eg heyrði fyrir
skömmu lítinn fugl (sem oft er
skrækur og hjáróma) tísta um
það, að nú væri hið gamla ís-
lenzka ljóðaform undir lok liðið.
Ojæja, ef ekkert væri feyskn-
anna á þingi Sameinuðu þjóð-
anna flutti hana.
Þjóðirnar sem með henni Vald. Lítið á sambandið síðustu ara { fslenzku þjóðlífi en það,
mæltu strax fyrsta daginn (mánu arin milii Indlands og Bretlands. J mæui vel við una. Kvæði Tómas-
daginn) voru Grikkir, er sögðu Er þar ekki Um fyrirmynd aðjar eru óhrekjandi sönnum þess,
enga þjóð eiga skilið að heita ár- ræða? Bretar lögðu niður beit-jað íslenzkt ljóðaform hefur
ásar þjóð, ef ekki hin kínverska ingu hervald. Þessar þjóðir urðu “aldrei” staðið með meiri blóma
íyrir að fara í stríð við Samein-| vinir og sjálfstæði Indlands, en nd_ —
juðu þjóðirnar að alveg tilefnis- hefði orðið báðum löndunumj Fljótið helga er bók, sem ljóm-
lausu. Fulltrúinn frá írak sagði styrkur_ Leiðir til að jafna sak-jar af Snild meistarans, en yfir
Kínverja hafa komið til hjálpar ir við Kína, er leið sanngirni og henni er jafnframt heiður him-
þjóð sem þeirri sök var borin, ^ góðvildar í stað friðslita, ein- inn og hún hefur boðskap að
að vera árásatþjóð. Fulltrúi angrunar og misskilnings. flytja. —
Úr gullfögru kvæði, “Heim-
sókn”, sem ef til vill hefur mark-
ið tímamót í lífi og starfi skálds-
ins, tekur ritdómarinn þetta:
“Og vitund þín mun öðlast
sjálfa sig
er sérðu heiminn farast kringum
þig
og elfur blóðs um borgarstrætin
renna.
því meðan til er böl, sem bætt
þú gast,
og barist var á meðan hjá þú sast,
er ólán heimsins einnig þér að
kenna”.
Snilld og vit og fegurð eru þau
orð er oftast koma í huga manns
við lestur bókarinnar. — En kær-
ast varð mér síðasta kvæðið —
og hið fegursta: “Fljótið helga”:
“Að haustnóttum einn eg að
heiman geng
því harms míns og gleði bíður
hið myrka fljót, sem við flúð og
streng
svo fallþungum niði líður.
Það kom hingað forðum á móti
mér
hvern morgun í sóldýrð vafið.
í kvöld á það sefandi söng, sem
ber
minn síðasta vordag í hafið.
stefnuna er í sjálfu sér ekkert að Sem háð hefir verið.
athuga. St. Laurent meinar ekk-
ert annað með henni en að leita
þeirra ráða sem til kunna að vera,
1 ^ K/nTfv E” Slrí5ið < K°‘«“ h°l«iur áfrnm.
aS aldrer haf.r fyrr, bor,6 a þe.rn en hægara en áður Her Samein_
stef„uhjafors*t,sra8herraCa„-;uðu j,jóð,nna „ , d við
ada, þyk,r Ba„dar,k,„„»n, sknt- Vonju sem ef nokkuð suðaustur
,8 og vlja fa aS v.ta hvað Kma af Seoul hotuðbor inni Maður
æt , ser að gera þegar það hef.r he£jr 4 hverri stundu Migt við
;e,k,ð ser ems og.það V,U „g að þvl str[ði , ki landið ði
fe„g,ð allar þær febætur, sem þv, lekið af Kí»verjum. E„ ! gsr
dettur i hug sem sigurvegari hem„ blðð hír> að MacArtulr
alfs hetmsms. | hershöfðingi hafi sagt. aö i sjó-
Það er einkennilegt, að Sam- jnn gæti enginn rekið her Sam-
einuðu þjóðunum hefir ekki bor- e/nuðu þjóðanna. Sumt af því
ist nein ný túlkun á svari Kín- ■ sem j fréttum segir af þessu stríði
verja við vopnahléskröfunni. — kemur oft j bága hvað við annað
Nehru og að því er virðist St. og reynsluna.
Laurent fá þá túlkun eða skiln- j ^
ing frá Kínverjum. Romulo hers-1 „ . .
hofðingi fra Filipseyjum gagn-' , . ^ _
- u' - r * , • o • I daS Þeim orðum um Stahn, að
ryndi þa stefnu, að þing Samein- ° ’
uðu þjoðanna skifti ser af þessu. • • ,
tt t . I um einræðisseggjum, er almenn-
Hann sagði það ekki liggja fyrir, . . , .
,. . tT* • * • u - x ing* ynnn ekki neins frelsis. —
þingi. Það væn aðeins hægt aði , ,, . . „ _ ..
, ... , _ ...1 Hann sa ekki neinn mun a Stalin
skilja þetta svar með tilliti til
hvaða spurningar Nehru lagði
fyrir Kínverja. Eins og þetta
liti út, væri hvorki hægt að sjá,
að friður væri trygður með því,
eða hugsjónum Sameinuðu þjóð-
og Hitler, Mussolini, Charles I á
Englandi og Lúðvík 14 á Frakk-
landi.
Lítið í söguna. Ef þið finnið
nokkurn mun á þeim sem eftir
s.nna væri neitt borgnara. Það eini;æðishætti hafa stjörnað, þá
Og geiglausum huga eg held til
móts
við haustið, sem allra bíður.
Og sefandi harmljóð hins helga
fljóts
úr húminu til mín líður.
Eins veit eg og finn að það
fylgir mér
um firð hinna bláu vega,
cr hníg eg eitt síðkvöld að
hjarta þér,
ó, haustfagra ættjörð míns
trega.”
Það verða fáir eftir, sem skilja
íslenzku um það leyti sem þetta
kvæði glemist.
(Á fleira þarf naumast að
benda í ritdóminum, til að sanna,
að orð hans hafa við nokkuð að
styðjast).
Framvegis verður Heims
kringla fáanleg í lausasölu, hjá
hr. bóksala Lárusi Blöndal, Skóla
vörðustíg 2, Reykjavik. fsland
væri með öðrum orðum ekkert
unnið við það sem Sameinuðu
þjóðunum væri í hag.
Það var eitt, sem ýmsum þótti
varhugaverðast, en það var ^ef
þetta yrði til aðstoðar kommún-
istum í að kljúfa Sameinuðu
þjóðirnar, sem þeim hefði lengi
verið mikið áhugaefni.
Vesturheimsþjóðirnar allar, að
Canada undanskildu, álíta ekki
félag Sameinuðu þjóðanna geta
haft nema eina skoðun á öllum
þjóðum sem í stríð færu. Ef
Norður Kóreu kommúnistar voru
árásarþjóð, eins og Samelnuðu
þjóðirnar voru sammála um í
byrjun Koreu-stríðsins, væru
Kínverjar það nú einnig.
Með því að fresta tillögunni
einn eða tvo daga, voru 27 at-
kvæði, en á móti fresti, voru 23.
Er það í fyrsta sinni, að Banda-
ríkin eru ofurliði borin í þingi
Sameinuðu þjóðanna.
Er nú skrafað um að Nehru og
St. Laurent séu að taka stjórn
utanríkismála Sameinuðu þjóð-
anna í sínar hendur. Gefi þeim
drottinn góðan hag og umfram
alt þó fylgi Bandaríkjanna.
Eisenhower kemur heim
Dwight D. Eisenhower hers-
höfðingi kemur heim frá Evrópu
upp úr miðri næstu viku. Hann
hefir nú heimsótt allar þjóðirnar,
sem í hervarnarsamtökum Ev-
sýnið mér það. Eg hefi aldrei
r.éð neinn mun á þeim.
FRETTIR FRÁ ISLANDI
Guðmundur Hlíðdal kominn
úr Austurlandaferð
Guðmundur Hlíðdal, póst- og
símamálastjóri, er nýkominn úr
ferðalagi til Austurlanda, sem
liann fór ásamt öðrum norræn-
um póstmeisturum í boði nor-
ræna flugfélagsins SAS. Fór
hann alla leið til Bangkok í
Thailandi, var rúmlega viku í
Indlandi, kom til Pakistan og
ísraelsríki. Tóku póstmeistarar
hvarvetna mjög vel á móti hinum
norrænu stéttarbræðrum sínum.
—Alþbl. 9. des.
Fuiltrúakosning Icelandic Good
Templars of Winnipeg
fer fram í Good Templara hús-
>‘nu á sameinuðum fundi stúkn-
anna Heklu og Skuld á mánu-
dagskv. 5. febrúar n. k. Eftirfar-
andi meðlimir eru í vali:
Beck, J. T.
Bjarnason, G. M.
Eydal, S.
Gíslason, H.
ísfeld, F.
ísfeld, H.
Jóhannson, Mrs. R.
Magnússon, Vala
Magnússon Arny
Sigurðsson, E.