Heimskringla - 05.03.1952, Blaðsíða 1

fc

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrappet
LXVI ÁRGANGUR
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops iu Quality fc Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrapper

WINNÍPEG. MIÐVIKUDAGINN 5. MARZ, 1952
NÚMER 23.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Ottawa-þingið
Þingið í Ottawa kom saman s.
1. fimtudag (28. febrúar). Auk
þess er vanalega fylgir þingsetn-
ingunni komu nú tvö mál mjög
til greina. Annað áhrærði hinn
nýlátna konung Canada þjoðar,
George VI, er var mjög hátíð-
lega minst. Hitt málið var inn-
setning Rt. Hon. Vincent Mas-
sey í landstjórnastöðuna, en hann
er sem kunnugt er fyrsti canad-
iskur maður, sem það embætti
skipar. Konungsfulltrúar í þess-
ari stöðu, hafa ávalt verið brezk-
ir. Mr. Massey, en titill hans nu
er His Excellency, er 65 ára og
varfyrrum stjórnari, chancellor,
Torontoháskóla. Heldur hann
nú hæsta embætti Canada.
George VI skipaði hann í em-
bættið tveimur vikum áður en
hann lézt. Nýji landstjórinn var
náinn vinur konungs fjölskyld-
unnar og var einn þeirra gesta,
er heimsóttu konunginn rétt
fyrir andlátið.
Eftir innsetninguna hélt Mr.
Massey til Rideau-hall, landstj.,
bústaðarins í Rohkcliffe Park,
sem verður heimili hans fram-
vegis.
St. Laurent forsætisráðherra
lýsti ánægju sinni í vali fyrsta
Canadamannsins í þessa stoðu.
Hann kvaðst viss um að hann
reyndist góður fulltrúi hennar
hátignar, Elizabtu drotningar.
Mr. Massey var fyrsti canad-
iski ráðherran í Washington og
Canadian High Commissioner 1
London. '
ist hann ekki hafa grunað. Hann
hefir eitthvað af fatnaði með sér
frá Evrópu, og í honum hefir
veikin líklegast borist. Það, að
minsta kosti, þykir sennilegast,
cent af þeim sagðir ólæsir, tal- mæti. Þeir höfðu ekki dvalið hér
andi ólík mál og af mörgum trú lengi, áður en þeir stofnuðu með
málaflokkum, og svo dreifðir sér félagsskap á þjóðræknisleg-
um veglaust land, að til kosning um grundvelli, sem þeir nefndu
ana hafa gengið margar vikur. “Vestri . Þetta skeði aldamóta
En þrátt fyrir alt þetta, hafa árið 1900. Eru nú 61 ár síðan.
kjörstaðir verið sæmilega sóttir, Aðalgreinin á grundvallarlög-
og mikill meiri hluti hefir verið um félagsins krefst þess, að
ákveðin hvaða flokk þeir vildu haldið sé við þekkingu á ís-
enn sem komið er. — i —- - -
Sýki þessi er slæm þessa stund J til að stjórna sér. En það er ienzkri tur\gu á meðal félags-
ina á Englandi. Hún hefir borist j flokkur Nehrús, kongressflokk- manna á fundum og málið talað
þangað frá meginlandinu. En urinn sem með miklum meiri- af stjórnarnefnd félagsins. Þó
hluta hefir verið kosinn. Það má leyfa þeim sem koma fram á
virðist um kosningarnar mega skemtiskrá með fræðandi erindi,
segja, að þær hafi gengið að; þó hafi vald á hinni fögru nor-
óskum. Irænu tungu að segja hug sinn
Það er aðeins eitt, sem menn á ensku máli ef þörf gerist. Hef-
hvernig, vita engir. Sumir segja
fugla geta borið hana, sem a viss
um tíma árs fljúga til Bretlands
frá meginlandi Evrópu. Skógar-
dúfur og starrar er haldið að ________ _______ ___, _________
flutt hafi hana í þetta sinni v;rgast ekki fyllilega ánægðir ir þetta farist mjög vel og vin
þangað. Þar er aðgerðin hin meg £n þag Gr sigur kommún-, sælt orðið. En þrátt fyrir það
sama og hér, niðurskurður. En istafl0kksins. Hann er nú fjöl- hafa forustumenn félagsms
mikið er leitað annara aðferða mennasti andstæðingaflokkur aldrei svikið grundvallarlög, eða
og er helzt vonað, að bólusetn-1 Stjórnarinnar Sósíalistaflokkur- stjórnarskrá félagsins. Og því
ing finnist við henni. Veikinn;inn hefir tapað miklu og það er íslenzk tunga enn töluð á
kvað drepa ungviði, en ekki full virðist sem kommúnistaflokkur- íundum og því hljómar ástkæra
orðna nautgripi en sem þó ná sér^ inn hafi grætt á þvi_ i ylhýra málið um salinn, þegar
sjaldnast alveg aftur. Það er því vafamál hvort; forseti Vestra, hver sem hann
! gtefna Nehrús í Koreu og í mál- er, segir fund settan. Finst mér
Geta ekki myndað stjórn um kínverskra kommúnista, reyn sæmd að þetta hefir haldist við
^ i 1 i A' ist nú eins heppileg og haldið í hálfa öld og í 6000 milna fjar-
Stjórn M. Faure a_Frakk f"J var Nehrú getuf ekki vel hald- lægð frá ættjörðinni. Hér sann-
íell s.l. fostudag, eftir vik ^ ^ , ^fti án þess að það’ast hið fornkveðna: “Röm er sú
StHennivarðl5percentskatt-'sé fjöður í hatt andstæðinga-’
hækkun sem farið var fram á að ílokks hans. _________
faFjárhag Frakklands segja H. E. Magnússon
bankar þann.að þjóðin eyði tals-
vert meiru en hun framleiðir.
Er nú efast um að hægt verði
að fá banka til að lána nóg til
að greiða stjórnarþjónum kaup
sitt.
Og það sem svartara er fyrir
ÁRAMÓTASAMKOMA
“VESTRA”
Nú árið erliðið í
skaut o.s. frv.
I Út 1 lífsins undra geim
augu manna stara,
aldanna
taug
En oft hefir skollið hurð
nærri hælum um líf þessa félags.
Voru það stundum landarnir
sjálfir, sem forskrúfuðust í hugs
unarhætti vildu lata tala ensku
á fundum. Það skeði í einum
máí-mánaði, sem þessir menn,
sumir fæddir heima á íslandi og
flestir komnir yfir miðjan aldur
voru alt í einu orðnir svo al-Am-
erískir að þeir kunnu ekki orð í
| Í3lenzku. En svo vill það til að
herra biskupinn frá íslandi kem-
Frakklandi og v.stl*gu þjóðirn- - ^ . heim
ar, er að það hafa kom.ð fram ^ kvtója og fara. ,...... ...................
•n. t . raddir innan þingmanna o | Mig jangar að hafa tv0 texta' ur eða ejnhver annar merkur
Mr. Massey las upp hásætis- að hætta Indo- ma • r' fyrir þessum orðum mínum. — maður þjoðar vorrar og að hon-
ræðuna; var í henni.minst á erf- gefa kommumstum reitur r . PJ - --------
lulld , V C4A . I
iða tiíma en að fjárhag landsins Frakka austur þar.
. allvel horgið. í kjördæma- ] Það hafa 3 verið beðnir að L,jti eg um loftin blá
^k'ft'n armálinu var gefið í mynda stjórn, en þeim hefir öll- skýin, sem sigla fram silfur
íkvn^fð Manitoba mundi tapalum brugðist það. litaðan boga,
l bingmönnum og Saskatche-, hálf.dngls gullnu hornm a,
wanfylki 5. Til viðreisnar Asm Fimni-alda afmæll herinn stjarna, þann tindrandi
(Can. Columbo Plan Contribu- A þessu ári eru 500 ár síðan sá loga,
tion) var ákveðið að veita 25 milj | maður var uppii er einkenmleg-; þrungna þrumu heimkynmð,
ón dali. Samningarnir við fylkm | astur allra manna má heita að þar sem að skruggan skæð skek-
er gert ráð fyrir í hásætisræð- gáfum til_ Maðurinn var Leon-! ur dunandi hamar,
unni að verði endursamþyktir. ardo Da vinci< Hann er hiklaust rekur fjalli högg á hlið,
Hinn er svona:
um er haldið samsæti í íslenzku
lútersku kirkjunni hér í Ball-
ard, sem þá var ávalt kölluð Hall-
grímssöfnuður, en þess utan í
daglegu tali The Calvary Luth-
eran Church. En þá er annað
uppi á teningi. Þá skeður það,
að “landinn” kann ekki orð í
ensku—það eða þau kvöld, en
talar í þess stað ljómandi fagra
íslenzku. En í hvert skifti þeg-
unm, ao vau. --- aruo ua * “-------
Þar er ennfremur minst á að talinn mestur málari, sem uppi
koma upp þjoð-bókasafni. . I hefir verið. En honum var jafn-
Hásætisræðan var lesin i Efri fram tðm höggmyndagerð, mús-
málstofunni. Að henni lokinm, {k> húsagerðarlist, vélfræði og
þyrptust menn utan um hinn ^ yfirleitt visindi af öllu tæi. Þó
nýja landstjóra til að óska bon-)hann væri uppi á undan Francis
um til lukku með stöðina. : Bacon, skildi hann þýðingu vís-
indalegra rannsokna betur en
Gin- Og klaufnasýkin i hann. Honum virðast heldur ekki
í Saskatchewan hafa Verið dulin lögmál þau, er
Af henni er það helzt að frétta Galileo og Newton síðar upp-
Af henni P á'götvuðu. Og hefði hann komist
þessa viku, að skepnur allar L orkueiafa eins og gasolíu,
búinu þar sem hennar varð fynrt, yfi ■ líkindum fullkom-
vart hafa verið skotnar, kalki hefði hann ao u
vart hata ven° f { hundraða nað tilraunn sína. i að fljuga,
sTksr™ 'irm hefði
jarðýtu var sv0 fyUt <* •’'** " “eona'rdo^'var feddur í Milan
ir alt. Þessi orlog 1 a | ítaliu 1452. Hann var annars
að tvö þúsund nautgripa nokk- oe Florence. Er
ICKUr £ •
hittir skóginn og stórviðu lam- ar höfðingjarmr voru farmr
ar:
; tapa þeir minninu og eru aftur
há-enskir!
Oft hefi eg átt í skærum við
“landa” um þessi atriði. En oft-
ast etur þar hver úr sínum poka.
, Eg á orð á íslenzku yfir þetta,
Það má vel við eiga um þessi en segi það ekki. En þeir kalla
þú ert mikill hrópa eg hátt,
himna guð eg sé þinn mátt!
Fyrir þinni hægri hönd
bnígur auðmjúk í duftið mín
önd.
jrra svína, sauð- og geitfjár.
Annað í fréttum af þessu, er
bæði ,í Venice og Florence. Er
sagt að hann hafi um skeið haft
_f4-ilrniinni r
áramót, að hver og einn af oss,|þetta diplomacy á ensku
sem hér erum staddir í kvöld,] Annars er skólamentun nu-
látum hugan dvelja með glögg- tímans einkennilegt fyrirbng 1.
um skilningi við þær ljóðlínur, Hér er dæmi: Fyrir stuttu siðan
sem eg mælti hér fram; í þeim|kemur unglingur ínn 1 verzlun-
felst djúp lífsspeki, sem lýsir arhúð mína. Við forum að tala
sér í hinum stórtæku fyrirbrigð- j saman. Hann spyr mig: Hverrar
um náttúru aflanna, sem koma í þjóðar eg sé? Eg svara—íslend-
ljós á víxl í fegurð og dýrðar- ingur. íslendingur—endurtekur
ljóma, en svo aftur þegar minst J hann, en hvar er nú aftur ísland?
varir í sorta og tortímingu, og nú man eg það. Það er ein-
að báki þess býr hinn'almáttugi hverstaðar í Indlandshafinu.
með tvær gervibyssur í belti og
grípi þær báðar úr sliðrum í
hasti og segi: Put ’em up! Þeim
voru gefnir gripimir í jólagjöf
af pabba og mömmu. Er nú
nokkur furða, þó við höfum
manndráp og stríð, rán og
glæpi af mörgu tæi, þegar þeir,
sem eiga að leiða hina uppvax-
andi kynslóð, eru bæði blindari
og skeytingarlausir um uppeldi
æskunnar, eru foreldrarnir sjálf
ir sem áhyggjum sínum hafa
þar á aðra komið sem eru um
flest þeim skeytingarlausari.
Það eru ekki áhrif hins sanna
heimilislífs, sem í þessu uppeldi
speglar sig.
íslendingar hér um slóðir,
bera mann sinn vel. Á veðurblíð-
an hér sinn þátt í velferð okkar.
Sumarið sem leið, var eitt hið
yndislegasta að veðurfari, sem
nokkru sinni hefir þekst. Og
veturinn fram að þessa má heita
að verið hafi sama veðurblíða;
enginn snjór, engin frost. Við
Seattlebúar höfum undan litlu
að kvarta.
Einn íslendingur dó hér ný-
lega. Hann var 89 ára, regulegur
víkingur. Kom vestur um haf
um aldamót, settist að hér á
Point Roberts, Wash. Bjó þar
allan sinn búskap og famaðist
vel. Hann flutti hingað til Seat-
tle fyrir tveim árum. Hann hét
fullu nafni Hinrik Eiríksson. Eg
kyntist honum þegar hann kom.
Hann og kona hans gerðust fé-
lagar í þjóðræknisdeildinni
Vestri. Hann þekti föður minn
vel og sagði margar einkenni-
legar sögur frá frumbýlingsár-
um íslendinga á Point Roberts.
Þeim fækkar nú óðum þessum
ágætu mönnum, hverra orð voru
meira metin og loforð, en und-
irskriftir á skjölum og
banka-ávísunum margra nú til
dags. Eg man ennþá þegar eg
kom til Winnipeg frá íslandi
fyrir 48 árum. Eg gekk með ein-
um landa inn í banka og bað um
50 dala lán. Bankastj.órinn sagði
jegar hann rétti honum pening-
ana: Þú þarft ekki að skrifa
undir neina “nótu”, eg þekki ís-
lendinga. Þeir eta ekki nema
eina máltíð á dag, meðan þeir
eiga skuldir ógreiddar. Eg fann
tii mikils metnaðar vegna þjóð-
ernis míns. En sannleikurinn
var að bankastjórinn var ekki í
minsta efa. Það var einmitt
jetta, sem einkendi hinn nýlátna
víking og góða íslending hér í
Seattle, hann Henrik Eiríksson,
trúmenska, áreiðanlegheit og
standa við hvert loforð. Slíkra
íslendinga verður lengi minst
1 FÁUM ORÐUM
Rauðikross Canada hefir dreg-
ið athygli að því að um alvarleg
an fæðuskort sé að ræða í Mace-
donia og Norður héruðum Grikk
lands. Canada stjórn hefir ákveð
ið, að senda þangað 500,000 mæla
hveitis. Rauðikross sér um út-
býtingu.
★
Bann hefir verið skipað á inn-
flutningi kjóts frá Sask. til
Manitoba. Af því hefir leitt að
einn þriðji allra er í kjötverk-
unar húsum hér vinna tapa'at-
vinnu.
*
Rauðikross Manitoba er byrj-
aður að safna fé ásamt öllum
Rauðakrossfélögum i Canada. —
Fjárhæðin sem deild þessa fylk
is er beðin um, nemur $330,000.
Öllu sem inn kemur, er til góð-
verka varið.
*
Á fundi Fiskisamvinnufélags
Canada í Ottawa s.l. mánudag,
var því haldið fram, að fiski-
menn á Winnipegvatni, sættu
andróðri, af hálfu fiskikaup-
manna.
Fulltrúar þaðan á fundinum,
kváðu fiskimennina vera flegna,
og tilraunnir til félagsmyndana
bæru lítinn árangur. En slákt
væri því að kenna, að um enga
aðstoð væri að ræða frá fiski-
kaupmönnum. Fundurinn lofaði
aðstoð sinni í þessu sem öðru.
Einn fiskikaupmaður kvað
aðfinslu þessa út í bláinn gerða.
Hitt sagði hann, að margir góð-
ir fiskimenn sýndust ekki vilja
vera með í samtökunum. —Eftir
Free Press.
kraftur, sem við fávísir menn
verðum að beygja vor höfuð í
lotningu fyrir.
Meir en hálf öld er nú liðin
síðan fyrstu íslendingarnir tóku
sér bólfestu hér í Seattle. Þeir
ikomu með fólksstrauminum að
i ar pessu, ci & CT<,knnar vísinda tilraunnir
að maður sá er nú fundinn, sem margsko
þá viðurfeenningu « ald.e!
bjargræðislausra í Vestur- mun ftrnast. að
Þýzkalandi. Hann heitir Willi Það iætur mj°g að# 1 k“ •
hruntjen, kom hing.S soin. 4 s.l.j hin l.alska *,o« mmms.: 500
ari. Hans var strax leitað, vegna afmæli hms oviðjafnanlega
þess, að hann var í vinnu hjá. manns sms i næsta mánuði. Að
bóndanum, er sýkinnar varð, aðrar þjóðir eða allar þjoSir
fyrst vart hjá. Það ætlaði að heimi geri það einmg, er ekk
ganga seigt og fast að finna'fjari að búast við.
hann, en hann afsakar að hann , T
lesi ekki ensku og hafi ekki orð- Kosningamar a Indlandi
ið þess var> að hans væri leitað. Kosningunum á Indlandi er( „ -----------
Hann viðurkennir að hafa unn- nu sama sem lokið. Hefir þeim það báru þeir trygð ti ga
ð í Evrópu þar sem talsvert mikil eftirtekt verib veitt vegna landsins sem þeir komu fra. ^
* * ~ W. _ - .. _-í- 1.2 nf.1l- 4-11
austan frá Canada og austurríkj
Um Bandaríkjanna um og fyrir
aldamótin 1900. Þeir báru með
sér einkenni ættar hins norræna
kyns, þeir voru ákveðnir í skoð-
unum, og einbeittir og kjark-
Þetta var útskrifaður stúdent
fra einum háskóla þessa lands
mentaður og skarpur nemandi
En ef þú spyrð hann um “stjörn
urnar í Hollywood, eða knatt-
leikahetjur, missir hann aldrei
markið. En saga og landafræði
er ekki túskildings virði! Þetta
eru engar slettur til ungdómsins
frá minni hlið, þetta er honum
ekki að kenna, heldur þeim, sem
mentamálum landsins stjorna
Boltaleikir, hnefleikir og kvik
FRÉTTIR FRÁ ISLANDl
Árni Friðriksson fer
til Brfasiliu
Árni Friðriksson fiskifræðing
ur fór í morgun áleiðs suður til
Brazilíu.
Árni var boðinn þangað suður
af háskólanum í Rio de Janeiro,
höfuðborg Brazilíu.
Þar mun Árni halda fyrirlestra
á vegum háskólans um fiskirann-
sóknir. Kostar háskólinn för
hans fram og til baka og dvöl
hans alla syðra.
—Vísir 9. janúar
*
Útför séra Hauks Gísla-
sonar f gær
í gær, 19. jan., fór fram útför
séra Hauks Gíslasoriar, sem var
þjónandi prestur í Hellerup í
Danmörku. Fyrstur talaði sókn-
_ _ arpresturinn Thomsen og síðan
Eitt af þeim fyrirbrigðum i|mælti séra Finn Tulinius nokk-
unum, A \ ^^ _ q.
góðir. Þeir höfðu svarið tru-jmyndir( virðast eiga hug og
mensku-eiða fósturlandsins og hjarta núverandi kynsloðar.
reyndust því mætir menn og konl Aðra tegund nútíðarmentunar
ur á öllum sviðum. Þrátt fyrir • * t-* “r
vil eg einnig nefna. En það er
úrápsýkin. Það er ekki neitt
0 í Evrópu þar sem talsvert mikil efíirtekt: venö veitt vegna ianasins sem -------nýtt þegar born koma er
•nikið var um þessa veiki. En að þess> að þarna er um hundruðir, Þeir fluttu með sér kistur fullar heim úr skólanum, að ^ dreng
hún flyttist með mönnum, sagð- miljóna þarna er um hundruðir, af bókum og önnur andleg verð-)8 til 10 ára gamall komi mn i buö
þjóðlífi íslendánga hér í Seattle
um þessi áramót, var það, að em-
bættismanna kosningar í þjóð-
ræknisdeildinni Vestri, fóru
fram og hlaut séra G. P. John-
SOn kosningu sem forseti félags-
ins í minn stað og þótti mer
mjög vænt um það, því hann er
ágætis drengur og islenzkur vel
og kvíði eg því ekki að tslenzk
tunga verði ekki töluð fra ha-
borðinu, svo lengi sem sa goði
landi situr í stólnum. Annars
éru þessi þjóðræknismál á helj-
arþröm að sumu leyti, frá mínu
sjónarmiði og reynslu. Eg hefi
barist hér fyrir þeim í 27 ár og
við landar hér oft haft glaðar
stundir undir fána þióðar vorr-
ar. En altaf kreppir meira og
meira að, vegna þess, að úr hópn
um hverfa hinir eldri, en hmir
vngri bætast ekki við. Það er
'öðru visi hjá Svíum og Norð-
mönnum; þeir eru hér í þúsunda
tali og margfaldast ár frá ári.
Framh. á 4. bls.
ur minningarorð, og las nokkur
ritingarorð á íslenzku. —Einar
Kristjánsson óperusöngvari,
söng Allt eins og blómstrið eina.
Loks var þjóðsöngurinn íslenzki
leikinn meðan íslendingar báru
kistuna út úr kirkjunni.
—Mbl. 20 janúar
Snjóflóð fellur á bæ í Skriðdal
Snjóflóð féll s.l. miðvikudag
á bæinn Geitdal í Skriðdal á
Fljótsdalshéraði og stórskemmd
ist húsið, en íbúar sluppu án
meiðsla.
Snjóflóðið féll á húsið árla
morguns, en bóndi og fjölskylda
hans var komin á fætur. Alla efri
hæð hússins, sem er tvílyft,
fyllti af snjó, en þar voru svefn-
herbergi heimafólks. Efri hæð
hússins varð fyrir mestum
skemmdum, en norðanvert við
bæinn stendur steinsteypt hlaða
og klofnaði snjóflóðið á henni
áður en það lenti á sjálfu íbúðar-
húsinu. —Vísir 26. januar