Heimskringla - 15.10.1952, Side 4

Heimskringla - 15.10.1952, Side 4
4. SÍÐA HEIMSKRINGLA WINNIPEG, 15. OKT. 1952 ííjeimskringla rstofnue ÍSU) Kamui út á hrerjuin mlðvllcudegt Eigendur: THE VIKING PRESS LTD. 853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Talsími 74-6251 Verfl biaOeln* er $3.00 árgangurinn, borgist tyriríram. Allar borganir sendiat: THE VIKING PRESS LTD. öll viBsklftabréf blaðinu aPlútandi sendist: The Vildng Press Limited, 853 Sargent Ave., Wirmlpeg Rltstjóri STEFAN EINARSSON Utanáakrift tll ritstjórans: EDITOP HEIMSKRINGLA. 853 Sargent Ave., Winnlpeg Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON "Heimslcringla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED and printed by VIKING PRINTERS 853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man., Canada — Telephone 74-6251 !>að skýtur því nokkuð skökku við, að blaðið skuli nú verja miklu rúmi á miðri síðu, svo að segja í hjartapunkti ritstjórnar- síðunnar, til umræðna um kosn- ingamálin syðra, og öllu til að fegra málstað demókrata flokks- ins. Blaðið er jafnvel farið að hafa þá vitleysu eftir forvígis- mönnum demókrata að Eisenhow er hafi verið svo lengi í stríði, góð skil, en öll er ritgerðin prýði isvel í letur færð og fróðleg og skemmtileg í senn. Eýkur höfundur máli sínu með þessum fögru og skáldlegu orð- um: “Flestir munu hafa lesið um töfrahöll og töfralampa Aladins í sögum Þúsund og einnar næt- ur. Tilveran er nokkurs konar Aladínshöll, og lífið töfralampi. Lífið sjálft er sem ævintýri. — og Authorized aa Second Class Mail—Post Office Dept., Ottawa WINNIPEG, 15. OKT. 1952 THULE að hann viti ekkert um landsmál Stundum fagurt og heillandi. heima fyrir. En hámarki vitleys-j Það er sennilega rangt að segja, unnar er þó fyrst náð, er blaðið að lífið sé nokkru sinni ægilegt, fer að herma það eftir forvígis mönnum demókrata, að bregða Eisenhower um að vita einnig sem fram yfir eru til Bandaríkj- anna, sem halda opnum fyrir okkur tiltölulega háum kvóta — (innflytjendafjölda)” Þetta, sem fram yfir er, eru nokkrir tugir þúsunda manna á ári, meirihluti þeirra á bezta aldri, sem fara yfir Atlants- eða írlandshaf oftast fyrir fullt og allt. Þessa sífelldu blóðtöku, sem er aldagömul plága á írlandi — (það hefur mist meira en helming runa (800,000 á móti 400,000 ka- þólskum írum) — óttast mennta menn í Belfast sameiningu lands síns við hið lítt hulda klerkavald í Eire, og verkamenn, sem vanir eru góðum launum, kæra sig ekki um að afkoma þeirra versni um alt að helming. Eg held ekki, að vandinn sé ó- leysanlegur, langt því frá. En fyrsta skrefið til úrlausnar fmnst mér eiga að vera verk heldur öflin, sem berjast gegn því. Einhver langskáldlegasta þjóðsaga, sem til er, hygg eg að harla lítið um stríð, eða að^ vera muni sagan um Ask Yggdra minsta kosti ekki eins mikið og' sil í Eddu. Askur Yggdrasils er lífsmeiðurinn, sem stendur við Urðarbrunn og greinar hans ná setið og séð sem þeir, sem heim hafa hafa ekki svo mikið stríð! Til hvers er þessi barátta háð af blaðinu fyrir demókrata íbúafjölda síns, hrapað úr 6.5 Eire, að þar verði komið á milljónum niður í um 3 milljón- auknu lýðræði og auknum um ir manna, sem er eins dæmi í | bótum. — óróleiki Ulsterbúa til timins, en hliðar hans fúna, hjörtur hítur hann að ofan en ormurinn Niðhöggur nagar ræt- ur hans. Slík er barátta lífsins. Og íslenzkar þjóðsögur sýna, að f fréttum blaðanna s.l. vi'ku, hefir að líkindum eitt orð öðru syðra? Það er eitt, sem þar getur fremur vakið athygli íslendinga. Vér eigum við orðið Thule eða komið til greina. Liberal stjórn- Þúle, eins og það hefir verið stafað á íslenzku. Orðið var svo oft inni í þessu landi, sem blaðið og þjóðin hefir á öllum öldum hugs notað í fregninni af hinni nýju flugstöð, sem Bandaríkin hafa , Victor Sifton, kanslari Mani- að spaklega um þessa baráttu.” reist á norðvestan-verðu Grænlandi, að fáum mun hafa yfir það toba háskóla, trúa á, og tilbiðja, Um leið og eg þakka Þor- sézt. Flugstöðin var oftast kend við Thule, þó hún heiti reyndar Blue Jay flugvöllur. En það er auðvelt að sjá hvernig á þessu stendur. Knút Ras- munssen, er íshafsrannsóknir og uppruna Eskimóa hafði lengi sjá að sjálfsögðu einhvern hag í| steini skólastjóra kærlega fyrir því fyrir stjórnina hér, ef stjórn þennan fallega og fræðandi in syðra yrði endurkosin. Can-1 bækling um hugþekkt efni, votta ada stjórn hefir setið hér einsjeg einnig hinum ágæta fræði- heiminum), er varla hægt að skoða sem lækningu. Á göngu minni í óhreinu hverfi Coombe las eg úr gömlum kosningaauglýsingum, sem allar lofuðu, að endi skyldi bundinn á útflutning fólks með bættum lífsskilyrðum, því að ef slíkt væri ekki gert yrði írland ekki annað en land barna og gamal- menna. mundi hverfa af sjálfu sér, ex þeir gætu verið vissir um að finna í lýðveldinu sömu gæði, sem konungsveldið veitir. Inn- ganga írlands á ný í heimsveld- ið, sem í öllu falli væri til mik- ils hagræðis fyrir landið, væri ef til vill ákjósanlegasta bráða- birgðalausnin. írland, útvörður vestursins, eins og það gjarna kallar sig, rannsakað, kallaði þessa stöð sína Thule. Knútur var Eskimói í lengi eða lengur, að völdum og manni, sem afmælisrit þetta er móðurætt, en í föðurætt danskur. Hann hafði aðsetur þarna, um demókratastjórn syðra og fjár-^ helgað, þakkir fyrir margþætt 800 mílur frá norðurpólnum, í svo-nefndu Cape York-héraði. Við eyðslan hjá henni, er orðin óvið-. nytjastörf og árna honum fram- þessa stöð er nú flugvöllurinn oftar en hitt kendur af fregnritum. | láðanleg, eins og ávalt hjá göml-! tíðarheilla. Richard Beck Með stofnun þessa filugvallar, þykir það unnið, að þar hafi um stjórnum. Það verður því að fengist ágætur og fullkominn áfangi á styztu leiðinni frá Ameríku krækja í hvert hálmstrá til þess Salmón: yfir pólinn til Norður-Evrópu og Asíu. En annað vakir einnig fyr- að hjálpa flokki sínum til að ir. Þarna þykir hægast að komast að því, hvort flugför austan að í han6a v’ið völd eitthvað lengur. árásar hug séu á ferðinni. Það er því jafnframt flugvarnarstöð ó-; Það er holt að hafa þetta inn- vina hins nýja heims. legg Free Press 1 huSa- fyrir kjósendur hér, er sambandskosn- En verði nú nafnið Thule notað um þessa nýju flugstöð, hvað verður þá um það, sem upprunalega nafnið á íslandi? Það var nú ávalt nokkur óvissa um að Thule það, er Pýþeas fann meira en þrem öldum fyrir Krists burð, hafi verið ísland. f lýsingu sinni af Thule, segir hann þangað vera sex daga siglingu í norður frá Bretlandi. En skýrsla hans glataðist, henni var aðeins fyrst nökkur gaumur gefinn en gleymdist eða týndist síðar. Hún ingarnar á næsta ári fara fram. FALLEGT OG SKEMTILEGT AFMÆLISRIT ÍRLAND — ÚTVÖRÐUR VESTURSINS Tugir þúsundir flytja úr Iandi árlega. Getur þá írland, sem hefur vill með hverjum deginum tengj fæsta íbúa á ferkílómeter (42 á ast Evrópu meira, og er helzta km.) allra landa í Evrópu, ekki sönnun þess löngun írlands til framleitt mat handa börnum sín- þátttöku í efnahagssamvinnu- um? Ekki skortir þó góðar jarð- stofnuninni og Evrópuráðinu. ir og safamikil engi. Náttúru- Það getur það ekki fyrr en það auðæfin eru þó ekki mjög lítil ^ haettir að stilla upp úreltu og landbúnaðarmöguleika mætti klerkavaldi og þjóðerniskennd gegn þróun tímanna. —A.B. 21. ágúst tífalda, ef í stað gífurlegrar rán- yrkju kæmu vísindalegrar að- ferðir . . . Þó að írland vanti kol, á það þó arðbær jörnlög og lög Dóttir Ingrid Bergmann annarra málma, sem ekki hafa neitar að heimsækja hana verið nýtt enn þá. Hin mikla'f// ítalíu gnægð vatnsafls til rafmargns- j virkjana gæti bætt upp skortinn NÝlega börðust lögfræðingar á kolum, en eins og lítill prestur, [ Ingri<f Bergmans fyrir því fyr- sem eg hitti af tilviljun í Dublin, ir retti f Angeles, að hin 13 ára gamla dóttir hennar, Pia Nýlega barst mér í hendur frá var þó nógu lengi við líði til þess, að seinni tíma fræðimenn hafa í j höfundi, Þorsteini M. Jónssyni, aokkurn fróðleik úr henni náð. Má margt af því til sannsvegar skólastjóra og bókaútgefanda á færa, þó alt geti þar ekki átt við ísland. Lýsing hans af lengd næt- ; Akureyri, einkar snotur bækling Þó gæti írska lýðveldið alið miklu meiri mannfjölda en nú lifir þar, ef það sniði efnahags- mál sín eftir þeim tímum, sem nú ríkja. Sá frægi De Valera, sem orð- inn er forsætisráðherra aftur, og ur þar sem hann kom, er ekki fjarri, en hana sagði hann aðeins tvær ur "Spjall um íslenzka þjóðtrú tyrirrennari hans og andstæð- ingur, hr. Costello, hafa haft með höndum tiltölulega létt verk. Allt, sem aflaga fer á frlandi, er með mestu ánægju skrifað á skýrði íyrir mér, með næstum jesúistískri mælsku: “Það er vegna þess, að land okkar er ekki iðnaðarland, að okkur hefur ver- ið hlíft við hinni guðlausu efnis- hyggjn’. Af þessum orsökum starfa aðeins 212,000 manns að at Lindstrom, heimsækti hana til ítalíu. Pia ber töluverðan svip af móður sinni og býr yfir þeirri sömu frísklegu fegurð, sem gerði andlit móður hennar heims frægt. Fyrir réttinum var Pia klukkustundir þar sem hann kom, en nóttlaust mundi vera norðan °g þjóðsögur”, gefið út á fimm- fjalla. Veðurlag var kailt og vætusamt. En svo er eftir honum haft, tugsafmæli Steindórs Steindórs að þar skæru menn upp korn og noti til drykkjar gerðar. En hér j sonar, yfirkennara frá Hlöðum, skýtur það skökku við, að ísland var þá ekki bygt. Sumir hafa kall-; af nokkrum vinum hans; — en að Pýþeas mesta lygalaup og á meðal þeirra var landfræðingurinn Steindór yfirkennari, sem um'reikning “skiptingarinnar”, hins Strabo. Segja og aðrir að hann muni aldrei til íslands hafa komið langt skeið hefir kennt við^mikla Ulster-vandamáls, sem við og hafi af þekkingu sinni í stjörnufræði, stærðfræði og landa- i Memitaskólann á Akureyri, varð j tölum um síðar. Samsteypustjórn fræði, getað lýst Thule eins og hann gerði, án þess að hafa komið fimmtugur 12. ágúst í sumar, og| in, sem flokkur de Valera, Fi- þangað. Eru sumir íslendingar þessarar skoðunar, enda skortir er löngu þjóðkunnur fyrir rann anna Fail, er aðalflokkurinn í, vmnugreinum, sem ekki komaisPurð> hvernig henni lifist á að við landbúnaði á móti 650,000 heimsæk3a móður sína' f réttin' bændum á meðan atvinnuleys-! um hafði faðir hennar dr- Peter ingjar og verkamenn með stop-,Lindstrom- ausið ákærum yfir ula vinnu nema tugum þúsunda.l núverandi -ginmann Ingrid Bergmans. Roberto Rosselini, þarna glöggar sannanir. j sóknir sínar og ritstörf á vett- Hitt er víst, að tíu öldum síðar, er írar fundu ísland, var ekki j vangi íselnzkra náttúrufræða og hikað við að kalla það Thule. Höfðu ýmsir fræðimenn og þar á meðal Adam frá Brimum skráð að Thule myndi vera á þeim slóð- um sem fsland er nú, og aðrir er frásögn Pýþeusar höfðu kynst, einnig. Þetta mun hafa orðið til þess að nafnið hefir á síðari öldum verið tengt við ísland. Það hefir oft verið bent á að eylandið sem Pýþeas nefndi þessu nafni, gæti fremur átt við Noreg, Orkn-eyjar eða Hjáltland. En hvað sem um það er, var Pýþeas að leita nyrstu bygðar á jörðinni í ferð sinni. Að telja hatia í Noregi, eða á Norður-' mestu bókamönnum íslenzkum, löndum er ekki trúlegt að hann hafi gert, því um bygð þar mun þá sem nu eru uppi, og maður gagn- hafa verið vitað. Annað sem Thule nafninu hélt lifandi voru grísku ! fróður í bókmenntum þjóðarinn- og rómversku skáldin. Þau fýsti í fregnir af því sem nær þeim var ar menningarsögu, ekki sízt en nyrsta mannabygð heimsins og fregnir um hana skerptu s'káld- þjóðlegum fræðum, enda hefir skapargáfuna. hann verið mikilvirkur útgef- En nú mun spurt, á hið aldna Thule eftir að verða skáldum andi a Þvi sviði. heimsins yrkisefni úr þessu? Þetta “Spjall hans um íslenzka Grænland hefir aldrei verið víðkunnugt land. Almenningur út j þjóðtrú og þjóðsögur” ber einn- um heim hefir jafnvel til þessa tíma lítið eða ekkert um það vitað ig fagurt vitni víðtækri þekk- utan það er stendur á sálmi Reginald Hebere giskups: 1 ingu hans á íslenzkum þjóðfræð Frá Grænlands ísgrúp yxtum — • um og glöggum skilningi á þeim. Hér eftir verður að líkindum alt öðru máli að gegna. Það verður Kekur hann þar þróunarferil þekt fyrir fleira en ísiþakin fjöll sín. Þeir sem landið bezt þekkja, þjóðsagnanna og lýsir síðan hin- segja þar 300,000 ferkílómetra af íslausri jörð, meira en 7 sinnum á um ýmsu tegundum íslenzkra stærð við Danmörku, móðurland þess, sem nú er kallað. Skamt j þjóðsagna og þeirri breytingu, norður af Thule, í Peary héraði, er mikið landflæmi með hólum og sem orðið hefir á þjóðtrúnni með sléttum, þéttvöxnum villiblómum og grassi, og mörgum tegundum breyttum tímum og hugsunar- fiðrilda, sveimandi af einu blómi á annað. f suðri .eru hæðir og hætti. Segir hann meðal annars hálsar með fram f jörðunum, mjög grasi vaxnir og með berjarunn- um þetta efni: “Ný tegund um til og frá. Þetta getur ekki heitið neitt forboðið land lengur. draugasagna er nú að myndast, Thule, hið nýja, á eftir að verða að þýðingarmiklum og þektum og eru það bíldraugasögurnar. stað nú á tíð flughernaðarins, er menning heimsins snýzt nú mest Mögnuðust af þeim öllum er um. Hið gamla Thule, heldur, ef til vill áfram að vera draummynd- Dularfull ökuferð eftir frásögn in í huga skáldanna. En er ekki að verða vonlítið um að mikið legg- Gísla skálds Ólafssonar, sem hefur annars stéfnuskrá, sem er að öllu leyti hin sama, nema í fyrir áhuga sinn á íslenzkum í nokkrum smáatriðum, eins og þjóðfræðum. Stóðu að útgáfuj stefnuskrá andstöðuflokksins þessa afmælisrits hans margiriFinne Gael. Einnig hefur stjórn- af fremstu og kunnustu borgur- málalífinu hrakað þangað til það um Akureyrarbæjín:. Sjálfur er Þorsteinn skólastj., höfundur bæklingsins, einn af er orðið að oft miður kurteisleg- um deilum um persónur, þar sem hver, sem hlut á að máli, kastar fram í slífellu viðkvæmum ásök- unum um störf annarra fyrir föðurlandið í stjórnarbylting- unni. írland er fyrst og fremst landbúnaðarland og mestur hluti kjósenda þar er því smábændur, landeigendur eða vinnumenn, sem kirkjan hefur full tök á og frskir þjóðernissinnar geta að vísu látið, sem skipting írlands, þar sem sex iðnaðarhéruð, sem kallast Ulster, eru undir Bretum, hafi sett hagkerfi landsins úr skorðum .... jafn vel þótt mað- ur viðurkenni rétt mæti þessar- ar fullvrðingar, hrekur hún ekki þá staðreynd, að Eire hefur al- veg vanrækt að skapa iðnað í Roberto hinn ítalska kvikmyAdatöku- j stjóra. Rétturinn: Skilur þú um hvað er verið að fjalla og eftir hverju móðir þín er að leita? Pia: Já, hún vill fá mig til ítalíu og eg vil ekki fara. Rétturinn: Elskar þú ekki móður þína, Pia? . . , „ _ , Pia: Eg elska ekki moður þeim tuttugu heruðum, sem það! , , . mina. Mer þykir vænt um hana. 1,0 3 ' Eg vil ekki fara til ítallíu til að Ekki verður maður minna varj dvelja hjá henni Eg elska föður við hið mikla hitamál, sem skipt- minn ing írlands er, þegar komið erj R*turinn: Hefir þú nokkurn til landsins. írar eru keltnesk! tl'ma shrifað móður þinni og þjóð, sem talar ensku- — — en er ekki sama máli að gegna með Skota og Walesmenn, og hinir síðar nefndu eru þar að auki ka- þólskir—þeir búa við hlið Stóra- Bretlandi, sínum eina viðskipta- j vini og svo til eina innflytjanda, fullir óvináttu, sem því miður sagt henni, að þú elskaðir hana? Pia: Undir bréfin hef eg allt- af skrifað: “Ástarkveðja, Pia”. Rétturinn: Sýnir sú kveðja réttar tilfinningar þínar í henn- ar garð? Pia: Nei. Undirskriftin er að- eins eins og venja er að kveðja í bréfum. ____________M Rétturinn: Finnst þér sem sjómenn og meiri hluti félag-: fullvitað hvaða skllmalum Bret‘( móðir þín sýni þér ekki um- anna í kristilega verkalýðssam- j arhafa °rðlð að ganga að til þess, hyggju lengur? bandinu, mynda stétt fátæklinga að frar’ sem voru umvafðir reiðu pia: Eg held, að hún hafi ekki (proletariat), sem oft lifir vi5, leSu hlutleysi, letu bandamönn- miklar áhyggjur út af mér. Hún aum kjör í nokkrum stærri borg-, um eftir afnot nokkurra flota-' virtist ekki hafa áhuga fyrir mér um landsins, DubHn, Cork, Lim-| stöðva. írar, sem margir hverjir þegar hdn fðr. j>að var ekki fyrr erick og Gahvay. Loksins hefur Serðust sjáifboðaliðar í brezka fcn hdn vaf farin 0g hafði gifzt lítill verkamannaf!okkur, efna- hernum> horíöti iipp á síjórn sína og átt hdrn sem hdn ákvað aUt eru oft ólæsir og óskrifandi. —j Nokkrir verkamenn í matvæla- hefur komið mJög berleSa f llós iðnaðinum, hafnarverkamenn,| frá Þvi 1 síðasta .stríði- Ekkl er neita bandamönnum um hina hernaðaraðstoð. í einu að fá mig til sín. snauður — hann á ekki einu sinni blað — nýlega séð dagsins minnstu hernaöaraðstoð. Fyrir Næstu spurningar fjöHuðu ljós og gat við síðustu kosning-( utan Það> að íriand tapaði þeim tjm það timahil árið 1949, þegar ar sent nokkra fulltrúa á Daili slðferðileSa styrh* að hafa stuðl Rossellini var gestur Lindstroms eða þingið. ' I að að sigri bandamanna> taPaði ( hjónanna að heimili þeirra í Los Slíkar eru hérumbil höfuð-iÞað einn|g Þvi> sem eímslegra Angeles. FYRIR HVERJU ER BARIST? ist fyrir hana, sem svo margt annað af slíku tæi, á þessum tímum prentuð er í XVIII. hefti Grímu. skepnurnar í pólitísku loftslagi, var> nefnilega þeim styrk, að fá Rétturinn: Áttir þú tal við lofts- og sprengju hernaðar. Er hún einhver allra einkenni- j Eire, sem óeirðir koma sjaidnast; iðnaðartælti sin a kostnað hans Rossellini um þær mundir? -----u—■■ - - -------— legasta draugasaga, er eg þekki, nokkru róti á. Og þó gæti maður , hátignar. pia; Hann hjð f húsinu, svo við og illa færi á því að aðrar og er algerlega í nýjum anda. búizt við hinu versta eftir að Dagskipun ríkisstjórna fr- eg býst við að eg hafi talað við þjóðir isgðu nokkuð til muna til Segir þar frá því, að framliðinn hafa umgengizt á hverjum degi; Jands hefur verið á tuttugu ár: hann, en eg minnist ekki neins. þeirra mála. Þetta virðist sann- maður ekur Gísla um götur svo margt vesalinga og þessa “Við gerum ekkert fyrir Eng- sem við töluðum um. gjarnlega álitið. Kosningarnar Reykjavíkur.” örvæntingu, sem breiðist með lendinga nenja við fáum Ulster”. Rétturinn: Fannst þér hann koma þeim einum réttilega við, í seinni hluta ritgerðar sinnar eins konar uppgjafar kæruleysi Frá landfræðilegu sjónarmiði og vera prúðmenni á framkomu? sem kosningavaldið hafa. Það ieiðir höfundur rök að því með um götur höfuðborgarinnar. j jafnvel efnahagslegu, er írland Pia: Eg man það ekki. Mér ræður hver þjóð því ein hvaða mörgum dæmum, hvernig þjóð- “Það er enginn þjóðfélagsleg- vissulega ein heild, sem hið fannst hann ekki neitt. stjórn hún kýs, eins lengi og sögur spegla lífsskoðanir þjóð- ur órói í Eire” sló stjórnmála- (brezka Ulster rýfur. Á hinn bog- j Rétturinn: Hvers konar um- Það vekur nokkra athygli, hvað einhHða þátt blaðið, Wpg., Free Press, tekur nú í forseta- kosningum Bandaríkjanna. f byrjun kosninga baráttunnar, virtist ritstjórinn líta svo á, sem kosningarnar syðra kæmu fyrst og fremst Bandaríkja þjóðinni okki hefir á iaggir verið komið arinnar, andlegt attgervi henn- maður íokkur í Dublin föstu við mn er auðskliið, að — auk þess! ræður hafa farið fram á miHi alheimsstjórn, þessu bákni sem ar og tilfinningaHf, þrár hennar mig, þegar við höfum of marg3|Sem meirihluti fólks í Uister er föður þáns og þín um RosseHini? ýmsa dreymir nú svo tátt um. ! og vonir. Gerir hann því efni atvinnuieysingja, sendum við þá mótmælendur af enskum upp- Pia: Við höfum rætt um að

x

Heimskringla

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.