Heimskringla - 05.11.1952, Qupperneq 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-QuaUty
“BUTTER-NUT
bread
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD — look for the
Bright Red Wrapper
LXVII ÁRGANGUR
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
‘Tops iu Quality & Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrapper
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
FRÍDAGUR HÚSMÆÐRA
Um þetta mál birtist eftirfar-
andi grein á kvenna síðu Morg-
unblaðsins 30. sept..
Lög eru oft ekki yfirgrips-
mikil, var mælt fyrir löngu síðan
og húsmæðurnar eru meðal
þeirra sem fundið hafa óþyrmi-
lega á því hve sannort spak-
mæli þetta er. Hvenær hefur hús
móðurin fengið sinn lögskipaða
frídag og 8 stunda vinnudag? —
Ekkert þing í heiminum hefur
reynt það vonlausa verk að koma
í fastan farveg þeirri iðju sem
fleiri vinna að en nokkru öðru
starfi, og sem er heilbrigði og
framförum þjóðanna þýðingar-
meira en allt annað. En þó ekki
sé hægt að koma þessu fyrir með
lagaákvæðum er ekki þar með
sagt að allar leiðir séu lokaðar
til úrbóta.
Og til athugunar fyrir alla
eiginmenn: Eruð þið þess með-
vitandi að er þið haldið upp á
silfurbrúðkaupsdaginn þá hefur
kona yðar framreitt um það bil
40 þús máltíðir, lagað kaffi í
100 þús. bolla, bakað 11 þúsund
kökur og um 30 þús. stundum
hefur hún varið til hreingern-
inga ýmis konar.
Og eruð þið þess meðvitandi
að þetta er aðeins lítill hluti
þess sem hún hefir leyst af
hendi á erilsamri æfi. Og að lok-
um: Finnst ykkur ekki að hún
eigi skilið að fá frídag?
málaráðherra, sem verið hefir á
ferð um landið að bera í bæti
fláka fyrir eyðslu sína og Ot-
tawastjórnar. Hann segir:
“í fyrsta lagi eru 2.1 biljón út-
gjaldanna ættaðar til hernaðar.
Vextir á skuld landsins nema
440 miljónum. Til þjóðfélgslegra
trygginga, er lúta að styrkjum
alls konar, fer ein miljón. Skatt-
ar greiddir fylkjunum nema 300
miljón dölum. Um það 670 milj.
dali þurfa með til þess að greiða
allan annan kostnað, sem sam-
gjarnlega á málum haldið: I FYRIRLESTUR um /‘at-
Fréttirnar af ársþingi brezka hafnil’ Og andeg ^ a ®
alþýðuflokksins í Morcombe í landi” flytui’ YllKialmur Þ.
Lancashire vekja mikla athygli Gíslason, skolastjOil Yerz -
úti um heim. Þar hafa orðið miki unarskolans i ReykjaviK, 1
Blöð eru engin komin með
úti um heim. Þar hafa oröiö miKi uiiaisivu « 0 ‘1 • 1 • , A ! r • r rArcpta Wninfnmum
ar deilur milli meirihlutans, sem Fyrstu lutersku kirkjll a. regmna af WU kosnmgunum
styður Attlee hinn viðurkennda Victor strætl, fimtudaginn, j i Bandankjunum i gær (4. nov
forustumann flokksins og minni 6. nÓvember, kl. 8 e.h. . . . - - j ember), er þetta er sknfað, en
hlutans, sem'fylgir Bevan. Mál- Samkoma ÞjSSÍ er haldin útvarpsfréttirnar a morgun eru
efnalega virðast þessar deilur að tilhlutun Þjoðiæknisfe-
fyrst og fremst snúast um af- lagsins. Inngangur okeypis.
stöðu flokksins til endurvígbún- mi„TT„
sðar Bre.lands, se„ Beven og ^^NGLEGRIJ HLJÓM-
tylgismenn hans vilja draga ur, SVEIT
og til samvinnunnar við Banda-j
ríkin .sem þeim þykir of mik.l. GuItav Adolf Sviakonungur þingmönnum fleiri
E„ samfara þe.sum agre.n.nB. er ver5ur sjo,ug„r 12 név'xtxr, ' f 8 Wnvsins.
þær, að Eisenhower hafi verið
kosinn forseti.
Hann hlaut yfir 26 miljón at-
kvæða, en Stevenson yfir 21 milj
ón.
Ennfremur virðist sem republ-
ikar ætli að hafa einum eða
allan annan kostnað, sem sam- En samara pessum veröur sjotugur - • Efri-máistofu þingsins
bandsstjórnin er beðin um að auðsyndega háð hor6 vald -, og vergSur þfi að sja fsogðu mrk-, ^ kosninJa &útk(
.... • .*• .i^At-»nra iitaialda Qtrpita af halfu minninlutans, lirri /i,,rAir Kar 1 landt. hvi að b
streita af hálfu “minnihlutans, ið um ^jýrjgir þar { landi, því að1 Um °®ninSa ut omuna
sem er að reyna að koma fylgis- konungurinn er ástæll mjög. —; e, ri ei ’ er ° snem a aPa
raönnum Bevans inn í miðstjórn Meðal annars efnir konunglegalno ru um-
flokksins og hefur orðið nokkuð hijómsveitin til hátíðahljóm- g eins er um y
ágengt í því á flokksþinginu, i leika f óperunni af því tilefni.
þar sem meðal annars svo þekkt-; Friðriki Danakonungi hefur
ir stuðningsmenn Attlees sem verjð boðið að stjórna hljóm-
Morrison og Dalton féllu fyrir sveitinni við það tækifæri og
Bevanítum við miðstjórnarkjör. befur hann þekkst boðið. Mun
Það á þó bersýnilega langt í hann meðal annars stjórna flutn
land, að Bevan geti gert sér ingi fjbrðu symfóníu Brahms og
nokkra von um að ná meiri hluta eins af forleikjum Wagners.
af Attlee í miðstjórn flokksins. _____Alþ.bl. 8. október
Um þrír fjórðu hlutar hinnar --------- -------- ----------
nýju miðstjórnar eru Bevan and- Vilhjálmur er sonur Þorsteins^
vígir, þar á meðal allir fulltrúar Q.ísiasonar, eins ágætasta bók
Réttur — óréttur
Margri ungri húsmóðurinni
finnst sem hún sé órétti beitt.
Það er ekki nema fyrstu vikur
hjónabandsins, sem eiginmaður-
inn nennir að aðstoða hana við
uppþvottinn. Síðar reynir hann
að laumast inn í hægindastól með
blað eða bók en hún verður að
,þvo upp ein. Jafnvíst er það að
þegar lengra líður frá brúðkaup
inu fer það upp í vana fyrir hús-
móðurinni að vinna tvöfaldan
vinnudag. Sönn og ánægð hús-
móðir er með öllu sínu striti að
vinna að sínu eigin hagsmuna-
máli. Sumarfríið þýðir, meðan
börnin eru lítil, aðeins meiri
vmnu fyrir hana oft og tíðum,
en gleymir hún vegna ánægj
unnar sem börnin veita henni.
Átta stunda vinnudgaur hlýtur
þó að hafa sínar ljósu hliðar í
augum húsmóðurinnar. . Að geta
hvílzt og gleymt. Og hér skal
ekki minnzt á 3 vikna sumarfrí
fra húsmóðurstörfunum.
Og. þó að sumar húsmæður
kynnu ef til vill að óska þess
frekar að mjólkin og brauðin
yrði send heim og þeim þannig
spöruð þreytandi hlaup og leið-
inlegar stöður í verzlunum, held
ur en að fá einn frídag í viku,
þá er það kannski bara af göml-
Un? vana og rétturinn þeirra til
rídags vikulega er óvéfengjan-
legur.
greiða og til almennra útgjalda
teljast. Hernaðarútgjöldin eru
að sjálfsögðu tilfinnanlegust af
þessu.”
Þegar blaðið hefir athugað
þennan reikning, er það aðeins
sá síðast nefndi sem snerta má
við. Hinar fjárhæðirnar allar eru
of heilagar til þess, að snertar
séu. Að sjálfsgðu sér því blaðið
ekki neitt hægt að gera í lækkun
útgjalda og því ekki skatta. Máli
því til stuðnings bendir bað á
árs-útgjöld Bandaríkjanna er
nemur 80 biljón dölum. Þó Eisen
hower segi þau megi lækka, jafm Vls,6.„, ^----------- waMnuuo., -----------
vel til hersins, bendir hann á að verkalýðsfélaganna þar. En engu menta fromuðs íslenzku þjóðar-
Truman og Stevenson hafi sýnt, * ntr
að slíkt væri ekki hægt. Byrð-
unum á herðum skattgjaldenda
væri ekki vert að hreyfa við að
svo stöddu.
Eftir að hafa bent á þetta, hróp
ar svo Winnipeg Free Press: —
“Lærið af Washingtonstjórn
inni!”
Það er eflaust margt, sme Ot-
tawa-stjórnin getur lært af
Washington stjórnarrekstrinum.
En það er vafasamt hvort hægt
sé að benda á nokkuð óheillavæn-
legra en það til þrifa, sem í kosn-
mgum er haldið fram af stjórn-
um eða Hði þeirra til að klóra
kosningarnar.
Eisenhower hlaut strax í byrj-
un nokkurn meirihluta. En á því
hefði ekki verið Jieitt að byggja
um úrslitin. En hann hélt þeim
meirihluta frá byrjun til loks
og sá meirihluti er nú orðinn
yfir 4 miljónir.
Sigur hans er ýmsu þakkaður.
Ef til vill er þar um framkomu
urs í tveim stríðum. Það vissi
þjóðin öll. Andstæðingur hans,
þó snillingur væri, var alþjóð
ekki kunnur fyr en í þessum
kosningum.
Um kosti forseta-efnanna er
ekki nema eitt að segja. Forsetar
hins mikla ríkis hafa persónu-
lega verið úrval manna, allir
meira að ræða en nokkuð annað.) frá byrjun. Eini munurinn sem
Það var í lok kosninga-bardag-
ans nokkuð talað um Koreu-stríð
ið; halda sumir að það hafi unn-
ið Eisenhower mörg atkvæði.
En meiri hluti hans er ofjafn
alls staðar til þess.
Þarna var um mann að ræða,
að síður er sú deila og valda- innar Hann er sjálfur mjög vel
streita, sem Bevan hefur hafið í mentaður maður og hefir auk há-
brezka alþýðuflokknum, áhyggju sk6Janáms heima, stundað fram-
tfni fyrir jafnaðramenn um all- paidgnám í Kaupmannahöfn,
an heim. Brezki alþýðuflokkur- Qslo og Oxford á Englandi.
inn hefur síðan í stríðslok verið Ritstar{ liggur mjög mrkrð' «m með miklum rokum ma seg)a
í stöðugum vexti; og verður eftir Vilhjálm bæði sem meðrit- um að Þloðma hafl bonð tú Slg'
vafalaust fyrr en síðar kallaður &t:ðra Lögréttu með föður sínum I '. ( .
til valda á Bretlandi á ný ,ef og óðins og sem fregnrita Mbls. sem Þiakað hafa heiminn ra
sundrung verður honum ekki að Hann skrifaði einnig fréttir fyr- on ver. u'. n * rS{ramfarir
fótakefli. En auðvitað hefði. útvarp og þrju aiistór ritl «tafa emmg allar þær framfanr,
brezkt íiiald og alþjóðlegur kom- Jann l.lenzk wd-j"” ^ •^***^*^
— ‘ ■»«' M •« EEger. ólafsson og M.snrnnand, vax.arlag og
svo yrði. Það hlakkar i þe.m SnQrra goða fræðina i gáfur gera menn hæfa til mis-
Beevan Aðalstarf hans síðan 1931 hef-|munandl starfa- þanmg að sumir
ir verið skólastjórn Verzlunar- verða veiðimenn, en aðrir bænd-
skóla Reykjavíkur. Hann hefir1ur. Þeim getur lent í hár saman,
J J i i • 'X..- iriVmo-
menn kunna að finna á þeim er
sá, hvað þeir hafa verið háðir
flokkum sinum, er ráðin hafa af
þeim tekið. Það ma eflaust finna
mun þeirra þar einhvern. Annars
ekki mikinn.
En á þessi mál verður minst
siíðar og úrslit þingmanna-kosn-
inganna.
yfir sundrunginni, sem
veldur, og einkum gera kommún-
istar sér mikinn mat úr andstöðu
yfir eyðslu eða fjárbruðlið í;hans við endurvígbúnað Bret-
rekstrinum. Það hefði verið auð-!lands og samvinnu þess við
velt, að finna Ottawastjórninni Bandaríkin. Mætti Bevan vissu-
einnig verið formaður Stúdenta-
ráðs Háskólans og starfsmaður
allra versta i
stjórnar.
ekki síður en prestum og víking
um, þrælum og húsbændum,
því að hver hefir sín hagsmuna-
T'r’ ........ oauuauAiu. x»ccRI ótal £eiaga og nefnda. - . .
einhvern hollari skóla en það. lega mikið af því laera, þó að enn Rann er giftur lngileif, mál. En þessi munur, sem leiðir
fari Washington- haldi hann áfram að skemmta Qddnýu Árnadóttur, systur sr.jtU illinda, leiðir einmg til
sundrungar- Gunnars á Æsustöðum sem nú þeirrar verkskiftingar, sem vel-
er orðin prestur í Reykjavík. gengni allra þjóðfélaga byggist
Vilhjálmur dvelur hjá föður-U. Ef þið tripð því ekki að það
bróður sínum, Hjálmari Gísla-'þurfi svo márgbreytilegt mann-
skrattanum
starfi sínu.
rneð
OTTAWA A AÐ
LÆRA AF WASHINGTON
Á þessum síðustu og verstu ó-
hófs og eyðsl usemistímum
stjórna, er ekki mótvon, að al-
menningUr jninni þær á það og
krefjist hófs af þeim. Útgjöld
Canadastjórnar nema nú orðið,
4/4 biljón dölum. Að krefjast |
nokkurrar lækkunar á þessu
virðist ekki ósanngjarnt. En lib
eral blöð eru ekki á því. Blaðiðj
Winnipeg Free Press telur lítið
hægt við því að gera, að lækka|
s atta, eða létta byrðarnar á
fvrrím almennin&s- Ber það
s-g frásögn Abbotts fjár-1
UNGUR ÍSL. RITHÖF.
HLÝTUR VIÐURiKENNINGU
f sambandi við 13. landsþing
spánskra esperantista, sem hald
ið var í Valencia í júlí 1952, var
efnt til alþjóða bókmenntasam-
keppni. —Senda mátti verk í
bundnu og óbundnu máli, frum-
samin á esperanto eða þýdd á það
mál. Alls bárust 73 verk frá 16
j löndum, þar á meðal eitt frá ís-
landi.
Veitt voru tvenn aðalverðlaun
i °g hlutu þau Rómverji fyrir
bezta kvæðið, og Portúgali fyrir
Heztu sögUna. Voru bæði verkin
uk þess hlutu 5 kvæði og 7
yerk 1 obundnu máli aukaverð-
| laUn S3klr serstakrar verðskuld-
anar að dom! dómnefndarinnar.
Þeirra á meðal var smásaga eft.
ungan íslenzkan rithöfund,
Esperanto-
Mennirnir byrjuðu snemma að
kenna konum það illa í heimin-
um. Þeð helzt býsna vel við. Eg
veit ekki betur en að sagan í
biblíunni af því að Eva hafi tælt
Adam, sé enn talinn há-kristi-
leg.
★
Kyrrahafið
Það veitir nokkra hugmynd
um hina gífurlegu stærð Kyrra-
hafsins, þegar við hugleiðum að
það mundi rúma tvö Atlanzhöí
cg auk þess nokkur Miðjarðar-
höf. í Kyrrahafinu er meir en
helmingur af öllu vatni jarð-
hnattarins. Það er 9,300 enskar
GESTUR FRÁ ÍSLANDI
mílur frá norðri til suðurs, og
Lróður sínum, Hjálmari Ifflln- P»™ ... þar. «m Þa5 er breiSast 10.300
syni í Winnipeg, meían hér er kyn „1 aíimynda D.nn s6,?n „ ,# kIukkustund.
staðið við.
Kynþættir og erfðir 1.
MENN ERU YFIRLEITT
ÓLÍKIR
Framh. á 4. bls.
FRÓÐLEIKSMOLAR
mílur. Sólin er 10 klukkustund-
ir á leið sinni yfir þetta geysi-
stóra haf, enda nær það hartnær
yfir hálfan hnöttinn. Það er yfir
leitt þriðjungi dýpra en Atlanz-
Fyrsta kona í heimi | _ " *
J . hafið og hvergi er annað eins
_____ 1 fomtrú Grikkja var nafn hafdjúp Qg { Kyrrahafinu. Hyl-
Eitt af því merkilegasta við'fyrstu konu 1 heimi ekkl Eva' dýpi þess eru meiri en sem svar-
mannkynið er, að allir menn heldur Pandora- ^ ar hæð hæstu fjallatinda. Undan
skuli ekki vera eins. Eins langt En þó nöfnin seu ekki hk, Guam er Kyrrahafið 31,500 feta
0g sögur ná, hafa verið til stórir svipar sogu þeirra um sumt djúpt Það hugðu menn mesta
menn og litlir menn, sterkir saman. hafdýpi, sem til væri, þar til
menn og aukvisar, vitrir menn Saga Pandoru er á þessa leið: Þjóðverjar mældu meir en 35,-
og heimskingjar. Á vissum stöð- Seifur æðsti guð Grikkja, 000 feta dýpi út af Filippseyjum
um á jörðinni eru til svartir sendi Epimethusi hana til þess árið 1927. Til samanburðar skal
menn, gulir menn brúnir menn ð hún yrði kona hans. Gerði þar getið, að Everest er 29,000
0g hvítir menn. Hvar sem farið hann það í hegningarskyni við feta hár. —(Samtíðin).
------- er um heiminn er hægt að rekast hann. Epinmethus var sí-vinn- * ,
Til Winnipeg kom um síðustu á menn, sem hafa hvassa sjón og andi að velferð mannanna mannsins*
, , • b Gíslason aðra, sem eru mjög sjóndapnr; fuilkommm, eins og bróðir hans ‘ .
helei Vilhialmur Þ. oisiason, a *. ,. . ,. , 1 fullorðnum manni eru tiu til
... .. . VorThinarsiltóla svumr eru litblindir, aðnr finna Promepeifur, sem kendi þeim að
skolastiori VerzlunarsiKOia * „cr „ ,j- T T i.»r;r „vi,; I toif merkiir af bloði. Það er ekki
x, , . ,, í •__ ekkí bragð að sumum etnum, og nota eldinn. Hann hefir ekki| .
Reykjavikur. Hann var í heim- eK . , ,• e. -rr_ , * . *• _*hafnt 1 ollum heldur fer eftir
„ , z, . pf litið er a fingur þeirra ,eöa virst trua, að það styrði goðu, að J
sokn i Bandarlikjunum og meðal et uiA«fir.kki heir crn bá • c í,-;* likamsstærð.
annt,r . Tt ,, , * ,r. ;_n { hvaða bloðflokki þeir eru, þa m,enn Vissu of mknð, eins og
í ifit-B'1 ° y^00 ’ a 1 a , n níóurstaðan verða sú, að prestar margra kirkna gera enn. í feitum mönnum er minna
nefnd T Þat’ !!? 1 en2ir tveir menn eru alveg eins. pandoru fékk hann kassa til Epi blóð en mögrum. Samsetningur
£nd* ÍT1 ^ Þj°ðleikhUS1 ÍS' Z0 margbreytilegir eru menn- methusar og bannaði henni að blóðsins, er 78% vatn, en 22%
.......1 rnaf' . . irnir að þú getur verið alveg viss opna hann. pandora var fögur fast efm. Blóð er dalitið þyngra
Vilhjalmur ætlaði ekki að ’ næsti maður, sem þú mæt og elskuieg kona, en forvitin en vatn. Ein mörk af blóði
dvelja hér nema tvo eða þrjá u ’ a er aUt öðru vísi en sá, Qg órág þæg> eing Qg konur oft lítri) vegur hér um bil eitt pund.
daga. En þegar Þjoðræknisfélag ir * ’kBt fram hjá seinast. eru. Hún stóðst því ekki freist- Til að finna hvað mikið blóð er í
ið frétti það, hélt það fylktu liði e rðu verið alveg viss um mguna, opnaði kassan, en Upp manninmim skal hann vigta sig
á fund Vilhjálms, hnepti hann i ^ ferð { annað iand, þá lr honum þustu þá ailar þær og deila í þýngdartöluna með 12.
bönd, og kvað hann verða að a • ekki alveg eins og nauðir sjúkdómar, sem mann. Maður, sem er 144 pund á þyngd
--------; ■'-‘■'■'manna- vinna sér til lausnar, að segja vvniA hafa hiáS f kassanum var hefir hér um bil 12 merkur blóðs.
“kk“' itétt * hT, “T hr.a er'Llieg, öriagaribtjS.",^^.^Í!J,-\ M hranstur ma5„r tapi einum
blaðinú. f henni er keisar,n„ú,; ?„Tsem^.tið þvi einmit. út af þe.sutn mun j„, sem annars v«i áð líkindum þriðja Móða sma. er það ekk,
gefið hvað keisarans er og sann- er um á oðrum stað . hafa risið allar þær styrjaldir.l -tdauð hja mannkymnu. hættulegt.
Þór Vilhjálmsson.
vin A.UN DURH.
þýðinguna gerði Baldvin B.
Skaftfell.
Þess má geta, að meðal þeirra
Verka, sem aukaverðlaun hlutu,
Voru þýðingar á verkum eftir
Edgar AUan Poe, Guy de Mau-
°- fl. þekkta rithöfunda.
—Mbl. 1. okt
B E V A N
Sú stutta greinargerð fyrir
ástandinu í málum verkamanna-