Heimskringla - 25.02.1953, Page 3

WINNIPEG, 25. FEB.M953
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
sem gera þarf. Um fram alt: Það
þarf að herða á sókninni á öllum
sviðum starfsmála okkar. Með-
limatala félagsmanna þarf að
aukast að miklum mun. Áhuga-
menn okkar deyja árelga, sem
aðrir menn, eða hverfa frá störf-
um fyrir elli sakir eða hrum-
leika. Of fáir gefa sig fram til
að fylla skörðin. Mörg hundruð
fslendinga á dreifingunni miklu
um alla þessa heimsálfu myndu
fagna því, að fá Tímarit okkar
> hendur, ef einhver benti þeim
á að það væri til, og að það er
sama sem gefið. Mikill fjöldi ís-
lenzkra kvenna eru giftar am-
erískum mönnum, og húsettar út
um aila Ameríku. Vísast hafa
þær, margar hverjar, lítil sam-
bönd við þjóðbræður sína. Hvers
vegna ekki að reyna að ná sam-
bandi við þessar konur, og fá|
þær til að gerast áskrifendur að
blöðum okkar og Tímariti fé-
lagsins?
Deildir félagsins, víðs vegar,
þurfa að safna kröftum, og sums
Staðar þarf blátt áfram að vekja
þær aftur til starfs og dáða. I>að
Iþarf að hressa upp á bókasöfnin,
og gera bókakost þeirra fjöl-
breyttari. Það þarf að stuðla að
því, að sú eina islenzka bóka-
verzlun, sem er til hér vestan
'hafs, geti haldizt við sómasam-|
lega. Það þarf að treysta betur^
menningartengslin við fsland
með ýmsum ráðum, og efna, ef|
unnt er, til mannaskipta í stór-|
um stíl. Öll félög, a.m.k. hér í|
Winnipeg og nágrenni þurfa að
Sera sitt ýtrasta til eflingar.
kennarastólnum í íslenzku hér^
við Háskólann, einkum í því að
afla honum nemenda, og auka
hróður hans á allan hátt. Hér
þarf ,á sínum tíma, að rísa sam-
komuhús og félagsheimili, sam-
boðið sögu okkar og eðli íslend-
inga. Það þarf að útvega hæfi-
legt húspláss fyrir ýmsa verð-
mæta muni félagsins, sem sumir
^ggja undir skemmdum í kjall-
ara hú&sins, sem eitt sinn var
kent við Jón Bjarnason, en sum-
ir eru í vörzlun minni, og ný-
lega afhentir mér af fyrirrenn-
ara mínum i forsetaembætti, sr.
Philip M. Péturssyni..
Við þurfum sjálfir að vakna
til meðvitundar um þann regin-j
sannleika, að þetta félag getur'
því aðeins lifað og unnið að þvíi
marki, sem það hefir stefnt að
°g starfað fyrir í meira en
þrjátíu ár, ef við, meðlimir þess
°g velunnarar, gerum okkurj
Srein fyrir breyttum aðstæðum
frá því sem áður var, og leggjumj
fram verulegar fórnir, í fé ogj
kröftum, því til framdráttar. Við.
toi>£v.m lyft Grettistökum áðurj,
Vlð eigum enn nóga dáð og1
drengskap til að gera slíkt hið'
sama nú.
Vil eg svo leyfa mér að endai
þessa raeðu með því að tilfæra
hin fögru orð, er hinn látni for-
seti Islands, herra Sveinn
Björnsson, mælti til okkar á
tuttugu og fimm ára afmæli fé-j
lagsins. Eg vona að þau séu enn
1 góðu gildi:
“Eg sé í huga mínum fjölda á-
gætra Vestur fslendinga streyma
úr mörgum áttum, suma um lang
atl veg til ársþings félagsins.
Pað eru hvorki vonir um glys,
veraldar auö né eitthvað annað,
Sem í askana verður látið sem
draga ykkur til þessa fundar.
Það er taug sem er miklu dýr-
tnætari. Hún er sprottin af sama
toga, sem sú hin ramma taug er
f*kka dregur, föðurtúna til.”
"t>ið hafið gert ísland stærra, j
°S verið okkur fslendingum hér
heima til heilbrigðrar áminning-
ar um skyldu okkar við þjóðleg
verðmæti. Þetta hlýjar okkur um
hjartarætur.”
Göngum þá heil til starfa. —
^egi hjörtun verða hlý, og vilj-
lrm stæltur til dáða á þessu þrít-
ugasta og fjórða ársþingi Þjóð-
r*knisfélags íslendinga í Vest-
Urheimi.
Séra V. J. Eylands,
forseti
Sonur lýðsins
(RAGNAR STEFÁNSSON ÞÝDDI)
“f Guðs nafni hættu þessum lygum, þú veizt
vel að eg trúi þeim ekki; Eg skal greiða tíu þús
und mæla hveitis . . .”
“Fimmtíu þúsund, lávarður minn . . .”
“Tuttugu, segji eg. Sextíu gripi . . .”
“Eitt hundrað, lávarður minn . . .”
“Áttatíu, og eg vildi óska að fjandinn léti
alla gripina drepast úr einhverri pest, undir-
eins og þínar skitnu hendur snert^ þá. Fjögur
hundruð kindur ....
“Fimm hundruð---------”
“Eg segi tuttugu þús. mæla af hveiti, átta-
tíu gripi, fimm hundruð alifugla, og heldur
skal eg fara til vítis með þér og þínum líkum,
en að láta meira af hendi við þig”.
“Og, göfugi lávarður, eg get fullvissað yð-
ur um, að ef viðskifta vinir mínir fá ekki fimm-
tíu þúsund mæla hveitis, eitt hundrað gripi,
fimm hundruð kindur og átta hundruð alifugla
lána þeir alls ekki peningana.”
Þetta var áreiðanlega hið herfilegasta öng-
þveiti. Bilesky þarfnaðist peninganna ákaflega
mikið, og hinn illræmdi Gyðingur var sauðþrár.
Það leit sýnilega svo út, að aðalsmaðurinn
myndi þurfa að láta undan okraranum. Það var
svívirðilegt vissulpga, og fáheyrt með hinum
liðnu kynslóðum, þegar þessir ræflar töldu það
heiður og hina mestu náð, að fá að lána hinum
göfugu aðalsmönnum peninga sína, þegar þeir
þurftu þess.
“Sjáðu nú til, þorparin þinn”, ákvað Bi-
lesky að síðustu. “Eg hefi gefið þér mitt fulln-
aðarsvar viðvíkjandi vöxtunum. Taktu nú boði
mínu, og farðu í friði. En haldir þú þér við
þessar okurrentur, og krefst þeirra vægðarlaust,
og þar sem eg verð að fá peningana, þá skal eg
greiða þessar prósentur, en þá læt eg þig líka í
hendur böðla, sem hýða þig rækilega áður en
þú ferð út úr þessu húsi. Taktu nú hvorn kost-
inn sem þér líkar; Viltu sætta þig við tuttugu
þús. mæla af hveiti, áttatíu gripi, f jögur hundr-
uð kindur og fimm hundruð alifugla, eða ekki?”
“Eg krefst fimmtíu þús mæla hveitis, yðar
hágöfgi”, endurtók Gyðingurinn með hægt, —
“eitt hundrað gripi, fimm hundruð fjár og átta
hundruð alifugla. . .”
“Og hýðinguna þá ?”
Gyðinginn setti hljóðan, og hann leit á
hinn höfðinglega aðalsmann eitt augnablik. Já,
hann var hár og kraftalegur; drambið skein úr
augum hans, og hann bar sig vel og frjálslega.
Bilesky var persónugervingur þess kynflokks,
sem um aldaraðir hafði misþrymt, svívirt og
kúgað Gyðingana, neiíað þeim um allan mann-
legan tilverurétt, farið ver með þá en nokkurn
hund eða flæking.
Var hinn fyrirlitni, þjáði kynflokkur að
vakna og krefjast mannréttinda, á síðari helm-
ingi nítjándu aldarinnar? Myndi hinn kúgaði
lýður, vopnaður með auði, þolinmóðlega sam-
andregnum, rísa upp á móti hinum sóunarsömu,
óhyggnu kúgurum sínum; myndi gullforði
Gyðinganna ekki bráðlega ná völdum og yfir-
ráðum yfir jafnvel þessum blómlega aldingarði,
Ungverjalands sléttunni? Eins og í draum-
leiðsiu þreifaðí Gyðingurinn á gatslitnu blett-
unum aftan á úlpunni sinni; þeir sýndu ljós-
lega, að hann var því ekki óvanur að komast í
tæri við stórbrotna, fokreiða aðalsmenn, og
böðla þeirra; hann laut höfði með hægð.
“Já, með hýðingunni, allra náðugasti lá-
varður”.
Bilesky hló hjartanlega. öll reiði hans var
horfin. Þar sem hann átti von á þeirri skemtun,
að sjá Gyðingnum misþrymt, fanst honum hann
ekki hafa borgað of hátt verð fyrir þá góðu
skemtun. Rosenstein hneppti frá sér hinni
slitnu úlpu sinni, og tók tvö stór skjöl upp úr
brjóstvasa sínum, fletti þeim í sundur og lagði
þau á borðið.
“Hver fjandinn sjálfur er þetta?” spurði
Bilesky.
“Vill yðar hágöfði gera svo vel og skrifa
undir þessi skjöl? Það er aðeins viðurkenning
fyrir skuldinni, °g trygging fyrir því að vaxta-
féð verði greitt”.
Bilesky var orðinn svartur í framan af
reiði. Samvizkulausi hundurinn þinn, eru ekki
drengskapar-loforð ungversks aðalsmanns nægi
leg viðurkenning? Hvað geta þessir grútugu
blaðsneplar þröngvað mér til að gera, ef minn
eiginn drengskapur knýr mig ekki til að standa
við orð mín?”
“Lítið þér nú á, herra lávarður”, sagði Gyð-
ingurinn í mjúkum og mildum rómi, til þess
a sefa reiði hins, “Það er ekki mín vegna, við-
skiftavinir mínur krefjast kvittunar af mér, _
þeir eru ekki vanir viðskiftum við heiðarlega
aðalsmenn, eins og yður.”
Gyðingurinn sagði þetta í dálitlum kald- *•'
hæðnistón, og úr bláu, dauflegu augunum skein j
hatur og illgirni, þegar hann festi þau andar j j
tak á Bilesky, sem samt sem áður tók hvorki
eftir tillitinu eða raddblænum.
“Þú skalt verða neyddur til þess að éta
svínakjöt fyrir þessa bölvuðu ósvífni”, sagði
hann um leið og hann hrifsaði skjölin. Hann lét
ekki svo lítið að líta yfir samningana, þar sem
slík breytni hefði bent á þékkingu í kaupsýslu
og viðskiftum, og hefði því verið gersamlega
ósamboðin svo göfugum afkomanda Bilesky-
ættarinnar, er átti sinn þátt í því, að Matyas!
konungur komst til hásætis og valda. Með stór-l
um, og dálítið skjálfhentum skólastráks-skrift-j
ardráttum, rispaði hann nafnið sitt undir skjöl-1
in án frekari mótmæla.
Hann hafði komið auga á hið úttroðna ó-j
hreina peningaveski, er stóð upp úr vasa Gyð-
ingsins. “Og nú kemur þú með peningana”,
sagði hann og kastaði pennastönginni frá sér, j
“og síðan sú ánægja að sjá þjóna mína gefa þér
þá mestu flengingu sem þú nokkurn tíma hefir j
fengið á allri þinni hundsfæddri æfi.”
Gyðingurinn leit yfir bæði skjölin vand- j
lega, og þerraði hina knounglegu undirskrift
með fínum sandi, því næst braut hann þau sam-
an, og stakk þeim í vasa sinn.
Bilesky var farinn að sýna á sér óþolin-
mæði; hann saug skrautlegu pípuna sína með
köflum, og leit löngunarfullum augum til rað-
anna af stöfum og svipum, er prýddu einn vegg
salsins. Auðsjáanlega fannst honum að ánægjan
af að horfa á Gyðinginn kvalinn með einhverju
þessara tækja vera þess virði að bíða ögn eftir
því, og sagði ekkert um stund meðan Rosen-
stein taldi tvö hundruð og fimtíu bankaseðla,
þúsund florins í hverjum, með sínum óhreinu!
fingrum í lófa hins ættgöfga lávarðar.
“Hvenær”, bætti Gyðingurinn við “sem1
yðar hágöfgi þarfnast minnar þjónustu, skal j
það veita mér hina mestu ánægju að vera milli-|
göngumaður minna ríku viðskiftavina, sem egj
efa tæplega, að með meðmælum frá mér, muni
ávallt veita yðar hágöfgi fulla aðstoð í þessum
efnum, ef þér þurfið með í framtíðinni.”
En Bilesky lávarður hafði ekki hlustað á
þetta. Hann hafði troðið bankaseðlunum í vasa
sinn, opnað hurðina, og hrópaði hátt í Jankó. |
“Farðu með þennan bölvaða Gyðing ofan íj
eldhús, og láttu hann velja um hvort hann vill j
heldur éta svínakjötsbita—eða fá flengingu hjá j
einhverjum ykkar. — Bíðið við!” bætti hann^
við, þegar hann sá að Jankó, þreklegur alþýðu- j
maður hafði gripið i úlpukraga Gyðingsins, 1
“mig langar til að sjá þennan gleðileik. Komdu I
nú karltetur. Þú valdir þennan kost, ef til vill'
fær það ekki svo mikið á þig að líða lítilsvirð-
ingu og' dálítil óþægindi svo sem í hálf-tíma,
þar sem þú hafðir þitt fram hvað þessa auka ok-
urvexti snertir. Og ef það fer nú svo, að þeir
gera alveg út áf við þig að þessu sinni, þá getur
þú og þjóðflokkur þinn skift þessum fimmtíu
þúsund mælum hveitis og hinu bannsettu dót-
inu á milli ykkar. Jæja þá, Janko, þú getur1
prófað nýju hestasvipuna þína á honum. Nú, á-
fram með ykkur, eg hefi nauman tíma!”
Rosenstein hafði brugðið litum. Ef til vill
hafði hann aldrei trúað því undir niðri, að
Bilesky meinti að gera alvöru úr misþyrming-|
unni, en nú virtist ekki vera lengur neinn vafi.
á því, því Jankó sparkaði hraustlega í hann, og
neyddi hann til að fylgja kvalara sínum niður
af loftinu.
Professional end Susiness [
—= Directory=—
Office Phone
924 762
Res. Phone
726 115
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consultations by
Appointment
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary's and Vaughan, Winnipeg
Phone 926 441
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími 927 558
308 AVENUE Bldg. — Winnlpeg
WINDATT COAL
CO. LIMITED
Efetabiished 1898
506 PARIS BLDG.
Office Phone 92-7404
Yaid Phone 72-0573
CANADIAN FISH
PRODUCERS Ltd.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fisb
311 CHAMBERS ST.
Office Ph. 74-7451 Res. Ph. 72-5917
M. Einarsson Motors Ltd.
Distributors
KAISER AUTOMOBILES
The 1951 Kaiser Car is here
Built to Better the Best on the Road
ÍMMEDIATE DELIVERY
Showroom: 445 RIVER AVENUE
Phone 44 395 & 43 527
The BUSINESS CLINIC
(Anna Larusson)
306 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton's)
Oífice 927 130 House 724 315
Bookkeeping, Income Tax, Insurance
Mimeographing, Addressing, Typing
MALLON OPTICAL
405 GRAHAM AVENUE
Opposite Medical Arts Bldg.
TELEPHONE 927 118
Winniptg. Man.
Hávært samtal og hlátrasköll heyrðust út
úr eldhúsinu, þar sem fjöldi þjónustufólks ogj ”
matreiðslumanna með hvítar húfur og svuntur,
voru önnum kafnir að matreiða kjöt, allskonar j
brauð og kökutegundir, og óteljandi aðra rétti,
til undirbúnings fyrir veizluna. Allt datt þó í
þögn og dúnalogn, þegar lávarðurinn kom inn, j
og á eftir honum hinn sterklegi Janko, er rak
hinn rýra, skjálfandi Gyðing á undan sér.
COURTESY TRANSFER
& Messengrer Service
Flytjum kistur, töskur, húsgögn,
pianós og kæliskápa
önnumst allan innbiínað ,i sraásend-
ingtnn, cf óskað er.
Allur lltuningur ibyrgðstur
Sími 526 192 1096 Pritchard Ave.
Eric Erickson, eigandi

Gimli Funeral Home
PHONE - 59 - PHONE
Day and Night Ambulance Service
BRUCE LAXDAL
(Licensed Embalmer)
“Svona nú”, sagði hinn göfugi lávarður.—
“Anna! Mariska! Susie! Komið þið hér allar,
og komið með borð og stól hingað, því eg hefi
fært ykkur gest, heiðursgest, sem þið verðið að
sýna alla virðingu. Þið verðið að gefa honum
ljúffengasta bitann af svíninu, sem við slátruð-
um í gær. Þetta er alveg dásamlegt!” og hann
leit hlægjandi á Rosenstein, sem gat enga björg
sér veitt, og skalf í greipum Janko, en leit heiftj^-
arlega allt í kringum sig eins og refur, sem fast-
ur fyefir orðið í dýraboga, en hatursfyllsta augr.a
ráðið fékk hinn hávirðulegi lávarður. Hinar
fjörugu bændastúlkur voru reiðubúnar að taka
þátt í þessum gleðileik, og njóta hans sem bezt.
Anna, Susie og Mariska, hinar fagureygðu
þorpsmeyjar, höfðu undir eins farið til verks að
undirbúa hið stóra borð í miðju eldhúsinu. ^
Höfðu þær breitt á það hvítan dúk, lagt á það»
disk og hnífapör, og fært þangað stól. Með há-
værum hlátri og miklum gleðiópum, lyptu
tveir sterkir sveitapiltar Gyðingnum upp og
báru hann bröltandi að borðinu.
Settu þeir hann niður á stólinn með valdi,
og bundu hann rammbyggilega við sætið.
Iialdvinsson’s Bakery
749 Ellice Ave., Winnipeg
(milli Simcoe & Beverley)
Allar tegundir kaffibrauðs.
Brúðhjóna- og afmæliskökur
gerðar samkvæmi pöniun
Sími 74-1181
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
★
506 Somerset Bldg.
Office 927 932
Res. 202 398
Thorvaldson Eggertson
Bastin & Stringer
Lögfrœðingar
Bank oí Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St-
Sími 928 291
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
505 CONFEDERATION LIFE Bldg.
TELEPHONE 927 025
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave.
Ph. 932 934
Fresh Cut Flowers Daily.
Plants in Season
We specialize in Wedding and
Concert Bouquets and Funeral
Designs
Icelandic Spoken
A. S. BARDAL
LIMITED
selur líkkistur og annast um
útfarir. Allur ötifoúnaOur sá bestl.
Ennlremur selur hann allskonór
minnisvarðci og legsteina
843 SHERBROOKE ST.
Phone 74-7474 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Finandal
Agents
Sími 92-5061
508 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Ne-tf'.np
60 Victoria St., Winnipeg. Mca
Phone 928 211
Your Patronage Wil] Be
Appreciated
Manager: T. R. TH0RVALD60N
Halldór Sigurðsson
lc SON LTD.
Contractor & Builder
•
542 Waverley St.
Sími 405 774
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
, and
OPTICIANS
Kensington Bldg.
275 Portage Ave. Winnlpeg
PHONE 922 496
Vér verzlum aðeins með fyrsta
flokks vörur.
Kurteisleg og fljót afgreiðsla.
TORONTO GROCER
PAUL HALLSON, eigandi
714 Ellice Ave. Winnip.
TALSÍMI 3-3809
THÖS. JACKSON & SII.\S
LIMITED
BUILDERS’ SUPPLIES
COAL - FUEL OIL
Phone 37 071 Winnipeg
SAVE l/2 ON NEW RUGS
CARPET REWEAVING
new rugs made from your
OLD WORN OUT CLOTHES
OR RUGS.
Write For Free Illustrated Cataloge
CAPITOL CARPET CO.
701 Wellington Ave.
Winnipeg, Man. Ph. 74-8733
"S
Off. Ph. 74-5257 700 Notre Dame Ave.
Opp. New Maternity Hospital
I NELL’S FLOWER SHOP
Wedding Bouquets, Cut Flowerí
Funeral Designs, Corsagcs
Bedding Plants
Mrs. Albert J. Johnson
Rcs. Phone 74-6753
*N
GRAHAM BAIN & CO.
PUBLIC ACCOUNTANTS and
AUDITORS
350y2 HARGRAVE ST.
Bus. Ph. 93-7246 Res. Ph. 3-7390
S.-
Gagntekinn af verk?
F.ruð þér gagntekinn af verk? Eða er yðu
erfitt að lúta eða beygja yður? Fái
skjótan bata með því að nota Templ.
on's r-R C's eru til þess gerðai, að lækn
hjartslátt, vöðvagigt hverskonar, taug;
verk og bakverk. 65/., $1.35 i lyfjabúí
um. _ T-84