Heimskringla - 01.02.1956, Síða 1

CENTURY MOTORS LTÐ.
247 MAIN — Phone 92-3311
LXX ÁRGANGUR
CENTURY MOTORS LTD.
241 MAIN-716 PORTAGE

—^
WTNNIPEX3, MIÐVIKUDAGENN, 1. FEB. 1956
NÚMER 18.
ÁTTA ÁRA STÚLKA
VIÐURKENT SKÁLD
ií Frakklandi var átta ára
stúlka, Minou Drouat að nafni,
nýlega veitt fullkomin réttindi,
sem félaga í skálda- og lista-
manna félagi landsins (French
Society of Authors, Composers
and Music Publishers).
Eru ekki talin nein dæmi þess
áður, að svo ungt skáld hafi
hlotnast þessi heiður.
Einstöku menn ætla að einhver
brögð hljóti a'ð vera í tafli með
skáldskap stúlkunnar. Hún á
ömmu, sem er gott skáld, og
gæti verið höfundur kvæðanna,
en stúlkan lært þau utan að, hafa
ýmsir haldið fram.
Aðrir álíta hana undra barn að
gáfum til.
Áður en hún var viðurkennd
sem félagi, var hún prófuð af
forseta skáldfélagsins. Fékk
hann henni á skrifstofu sinni
svö yrkisefni að velja um, en
átti að vera innan hálftíma búiu
að gera öðru hvoru þeirra skil.
Hún sat við borð fyrir framan
hann. Af yrkisefnunum seuu
prófessorin valdi henni kaus hún!
“The Paris Sky” (Parísar himin'j ]
og var frágangur hennar á þvij
svo góður, að ekki var efast um
skáldsnilli stúlkunnar. Hún fékk
Því viðurkenninguna, þrátt fyrir
eina eða tvær ritvillur í kvæð-
inu.
ALTAF GAMAN AÐ
FÁ GÓÐ BRÉF
Það vakti fátt meiri athygli s.
1. viku, en bréf frá Búlganin,
stjórnanda Rússa, til Eisenhow-1
er forseta. Um innihald bréfsins|
er almenningi ekki ljóst ennþá,
en svo mikið er talið víst, að það
sé vinalegt í garð forseta og vest
lægu þjóðanna. Bulganin minn-
ir á, að Geneva-andinn frá júlí-
fundinum í fyrra megi ekki
hverfa og hann vonar, að hann
geri það ekki. í þessum anda er
bréfið alt.
Hvernig þetta á að skiljast
eftir hina hatrömmu árás Molo-
tofs á haustfUn(jjnum j Geneva
á friðarandann sem a fyrra fund
inum kom fram, er ekki gott að
vita. Og að hinu leitinu, er bu1-
ganin sjálfur nýkominn heim úr
Asíuför, sem háð var að mestu
til að rógbera vestrænar þjóðir?
Getur nokkur einlægni verið í
þessu skrifi Bulganins, eftir alt
þetta?
Hvernig Eisenhower svarar
Bulganin er eftir að vita. Og
fyr en svar hans er birt, er ekki
mikið um þetta að segja.
KAUPa HVEITI
AF RÚSSUM
Bretar eru þessa dagana að
meðtaka eina miljón næla af
hveiti frá Rússum. Ekki tóku
Bandaríkin þann markað fr^
Canada.
Þau hafa heldur ekki tekið frá
Canada um 20% af öllum heims
markaðinum, eins og hin nýju
lönd gerðu, í Evrópu, sem hveiti
höfðu í ár til útflutnings, en
hafa ekki áður haft það. A meðal
þeirra landa eru Frakkland,
Tyrkland o.s.frv.
kínverjar KREFJAST
f°RMóSU
f septembermánuði ,1955 samd-
ist svo um með Bandaríkjastjórn
°S kommúnistastjórninni í Kina
aÖ 19 Bandaríkjamenn sem her-
teknir voru af Kínverjum væri
leyft heimfararleyfi. Kínverjar
hafa aðeins leyst 6 af þeim að
halda heim, en 13 eru enn eftir.
Bandaríkin hafa upp aftur og
aftur krafist þess, að Kínverjar
stæðu við þennan samning. En
þeir hafa ekki gert það. Síðasta
skeyti frá þeim lýtur að því, að
frelsi þessara manna sé fáanlegt
ef Bandaríkin hætti öllum stuðn
ingi við þjóðemisstjórnina á
Formósu, og hafi sig burt úr
Asiu. Svar Bandaríkjanna sem
um hæl var sent, var á þá leið, að
hún gerði ekki samning við þjóð
sem fyrst og fremst stæði ekki
við samninga sína en í öðru lagi
heldi, að hún'gæti látið aðra
borga sér fyrir glæpi sína!
UPPÞOT í BOMBAY
1 borginni Bombay á Indlandi
urðu uppþot all-mikil nýlega.
Voru um 200 manns drepnir i
þeim.
Ástæðan fyrir óeyrð þessari,
var sú, að stjórn Nehrús gerði
ráð fyrir nýrri skipun fylkja í
Indlandi, bygðri á túngumála-
flokkun íbúanna. Hinir helztu'
I
tungumálaflokkar eru 14 alls. í
Bombay-fylki, er borgin Bom-
bay, ein hin fegursta sjóborg í
heimi, með um lVs miljón íbúa.
í skiftingu stjórnarinnar var
gert ráð fyrir, að sameina borg-
ina fylkinu. En þá risu íbúar
hennar upp, vildu vera sjálfstæð
ir, og óeyrðir hófust. Lögin um
nýja héraðaskiftingu, hefir víðar
reynst óvinsæl. Kommúnistar
ganga þarna á lagið og egna nú
þegnanna til átaka á móti stjórn
inni eða Nehrú. Eru það launin
sem hann fær fyrir hinar framúi
skarandi viðtökur rússnesku foi
ingjanna fyrir skemstu.
BRENNIVÍNS ÞINGIÐ
Fylkisþingið í Manitoba kom
saman í gær. í fréttinni í dag-
blöðunum af því, var það kallað
þvi nafni, er yfir þessari grein
stendur; á það vafalaust rót aö
rekja til þess, að breyting
Brackens á áfengislöggjöf fylk
isins, er talið fyrir vist, að fyrst
allra mála verði rætt á þinginu
sé með öðrum orðum mikilvæg
asta mál þingsins.
Annað mál, eigi síður mikil-
vaegt, þótt ekki verði álitið ens
skemtilegt, mun á þessu þingi
rætt verða. t>að eru hækkandi
skattar. Stjórnin gerir ráð fyrir
úlsjðlóum er 65 miljón dölum
nemi. Að standa straum af þvi
er ekki álitið hægt nema skattar
séu hækkaðir um $6,000,000.
Vinsældir stjórnarinnar fóru
heldur þverandi á síðasta þingi
vegna skarpra umræðna um mál
in af hinum nýja foringja íhalds
manna Mr. Roblin. Lloyd Stin-
son CCF sinni er og spáð að þétt
ur reynast nú sem fyr.
Opnun þingsins verður sjón-
varpað.
TAKA SÉR FERÐ TIL
NIGERÍU
Elizabeth II Breta drotning,
og hertoginn af Edinburgh eru
á ferð suður í Nigería, á vestur-
strönd N. Afríku. Komu þau
þangað s.l. laugardag. Var þeim
tekið með kostum og kynjum af
ibúunum. Nigeria er brezk sjálf
Stjórnar nýlenda. Tala íbúanna
er um 20 miljónir. Er í ráði að
veita þeim algera sjálfstjórn
bráðlega-
Konungshjonin verða um þrjár
vikur í ferðinni.
FROSTí FLORIDA
í blaðinu N. York Times 22.
janúar, eru íbúar borgarinnar
varaðir við því, að garðmatur
muni hækka í verði. Ástæðan
fyrir því er sú, að frost suður
á Florida hafi mjög rýrt upp-
skeruna. En svo gerir blaðið ráð
fyrir, að óáran þetta muni ekki
standa lengi yfir, því næstu upp
skeru sé von, eftir 8 vikur, sem1
allar líkur eru til að frost saki
ekki.
SVAR EISENHOWERS
Eisenhower svaraði bréfi Bul
ganins s.l. laugardag, og kvað
ekki til neins að vera að ráðgera
friðarsaminga nema breyting á
hugarfarinu fylgdi því. Hann
kvað friðarkröfurnar miklar á
hendur Bandaríkjunum og Rúss
landi sem eðlilegt væri, þar sem
þær væru mestu vopnafram-
leiðsluþjóðirnar. En þaö sem
með þyrfti væri að til fram-
kvæmda væri gengið í fiðarstarf
inu á júlí fundinum í Geneva,
en sem Molotov hefði neitað að
væri í ráði fyrir Rússun;.
Það væri með breytingu sliks
hugarfars, en ekki með penna-
striki eða málamyndun, sem frið-
ur fengist nokkurn tíma.
EDEN VESTRA
Sir Anthony Eden, forsætis-
ráðherra Breta, kom til Wash-
ington s.l. mánudag. Erindið tr
að ræða við Eisenhower um
Asíumálin. Stefna Breta hefir
verið önnur í þeim en Bandaríkj
anna. En að á aðflutningsbanm
á vörum til Kína verði slakað,
eins og Bretar vilja, er all-ólík-
legt. Er stefna Dulles ef til vili
bezta bendingin um það af Banda
ríkja hálfu. Sir Eden talaði fag-
urlega um samhug Breta og
Bandaríkjanna og að á honum
ylti friðurinn, sem allir æsktu
Eden kom með sjóskipi —
(Queen Elizabeth) til New York,
en þaðan var hann fluttur í einka
flugvél Eisenhowers forseta til
Washington. Á einstöku Banda
ríkjamanni mátti heyra sagt sem
svo, hvað Eden væri að fara?
Hví hann sæti ekki heima. Er.
hér er um svo góða menn og ger
hugula að ræða, að þeir geta kom
ið sér saman um vandasöm á-
kvæði að Vissu leyti, ef ekki
öllu, hávarðalaust.
FRAMFARIR
Blaðið Financial Post, segir
framfarir örskreiðari í British
Columbia, en í nokkru öðru fylki
landsins. Blaðið styður þessa
skoðun sína með því að benda á,
að þar sé nú að fara af stað olíu
vinsla (West Coast Transmis-
sion Pipeline), fyrirtæki er nenú
152 miljón dölum. Þá sé viðar
tekja til pappírgerðar, sem 216
miljon dalir seu veittir til árlega
á næstu fimm árum að fara at
stað. Ennfremur sé jámbraut
(P. G. E. Railway) framlengd
norður í fylkið frá Kitimat og
síðast orku framleiðsla, er mik-
ilvæg muni reynast. Blaðið lítur
á þessar athafnir, sem mikið
heillaspor í náinni framtíð.
Bændur áttu von á betri lækn- óskaplega og
ingu en uppskerubresti eða hali- akra manna,
æri.
þau eyðileggja
Fiskurinn í ánum er drepinn
með eitruðum úrgangi frá efna-
verksmiðjum, og býflugurnar
eru í hættu vegna heimskulegr-
ar bruðlunar með skordýraeitur.
Mennirnir eyðileggja allt, jafn-
MAÐURINN ER AÐ
EYÐILEGGJA JÖRÐINA
Nú fyrir skemmstu var haldin
merkileg sýning í Náttúrufræða vej jjafjð, því að á hverju ári ausa
safninu í París. Franski prófes- þejr j það 2 miljónum smálesta
sorinn Heim gekkst fyrir henni, af 0ijudreggjum.
og hann var ekkert myrkur í Mennirnir verða að gera sér
máli er hann lýsti tilgangi henn þverjar hættur yfir oss
ar: Ivofa. Þeir verða að leggja niður
Á hverjum einasta degi fjölg-]þann ránsið að gera hnöttinn ó-
ar mannfólkinu á jörðinni um byggilegri frá degi til dags, ein
110,000 manns. Seinustu 50 árin mjtt þegar oss ríður lífið á því
befur mannkyninu fjölgað úr að gera hann betri og frjóvsam-
1600 milljónum upp í 2400 miljón ari, svo ag sívaxandi mannfjöldi
ir, og ef vér finnum ekki mjog getj þrífizt þar.
bráðlega úrræði til þess að látaj Þetta segir prófessor Heim.
fólkið fá meiri mat, munu miljón
ir manna deyja úr hungri í þeini
löndum, þar sem menning er
skemmst á veg kominn.
Frá vísindalegu sjónarmiði er
mataræði mannkynsins nú þegar
mjög ábótavant. Oss skortir til-
finnanlega ýmis efni. Vér þyrft
lendingar í Winnipeg fjölmenni
á fyrirlestur hans mánudags-
kvöldið 6. febrúar kl. 8:15 í Sam
bandskirkjunni við Banning.
Aðgangur verður ókeypis, sem
fyrr segir, en veitingar verða í
neðri sal kirkjunnar að erind-
inu loknu, og geta menn þar
fengið sér kaffi við vægu gjaldi
og heilsað upp á hinn góða gest.
F. G.
-Lesbók Mbl.
GÓÐUR GESTUR
VÆNTANLEGUR
Væntanlegur er til Winnipeg
nú um helgina Lee M. Hollander,
um að fá 79% meira af kalsíum,| prófessor í germönskum fræðum
52% meira af járni og 83% meira við háskóla Texasríkis. Kemur
af magnesium heldur en vér fá- hann hingað í boði íslenzkudeild
um úr fæðunni. Sumir manneld-^ar Manitobaháskóla og mun
isfræðingar hafa meira að segja flytja tvo fyrirlestra við háskói-
grun um að hin mikla aukningjann.
krabbameins stafi af skorti á Auk þess mun Hollander
flytja einn fyrirlestur á vegum
Þjóðræknisfélagsins, og verður
hann mánudagskvöldið 6. febrúar
magnesium.
Það eru svo sem 7000 ár síðan
landbúnaður hófst í heiminum —
Hann byrjaði í Mið-Asíu og kl. 8.15 í Sambandskirkjunni við
barst þaðan til Egyptalands. Á Banning. Aðgangur verður ó-
grundvelli hans og kvikfjárrækt
ar risu upp stórveldi heimsins,
en jafnframt varð þetta til þess
keypis,
Fyrirlesturinn verður fluttur
á ensku og f jallar um Eddukvæ0-
að útrýmt var inum miklu skógjúi, en á þau er Hollander manna
um við Miðjarðarhaf. Menn fóru^ lærðastur og hefur svo sem
að brenna skógana, eins og þeir 'kunnugt er snúið þeim á ensku
gera enn í dag í hitabeltislönd’ (þýðingin prentuð árið 1928).
unum. Menn brenna 1000 hektara'Mun Hollander segja okkur allt
skógar til þess að geta ræktað 3jaf létta um þenna merkilega
hektara. Trén vaxa ekki upp aft' kvæðabálk, Eddukvæðin, og taka
ur í inni sviðnu jörð, og jarð-j ^ dæmi úr ýmsum þeirra máli
vegurinn eyðileggst. Regni'5 sínu til skýringar. Er ekki að
skolar burtu lífefnum jarðveg- efa> a^ fyrirlestur hans verður í
arins og svo byrjar uppblástur senn mjög lærdómsríkur og
inn. Þetta er krabbamein jarðar
innar.
Of mikil beit og rányrkja leið
skemmtilegur.
Hollander á að baki rúmrar
hálfrar aldar starf í þágu nor-
ir til hins sama. Flóð og skriðu ( rænna fræða, lauk doktors-prófi
hlaup verða æ tíðari. Hinar við Johns Hopkins háskólann ár
miklu stíflur í Tennesse-dalnum1 Í905. Framhaldsnám stundaði
í Bandaríkjunum orsaka hina1 hann á Þýzkalandi og í Noregi,
hryllilegu vatnavexti
sippi-dalnum.
Seinustu áratugina hefur grjót
sement og malbikun komið í
stað skóganna í æ stærri stíl.
Ef vér tökum alla vegi í heimia
um þá sjáum vér að sement og
malbik þekur nú álíka stórt
Missis-|en til íslands mun hann ekki
hafa komið fyrr en sumarið 1954.
Kunnastur hefur hann orðið
fyrir þýðingar sínar margvísleg-
ar. Er þegar getið þýðingar hans
á Eddukvæðum, en jafnfætis
henni standa þýðingar hans á
dróttkvæðum og öðrum kvæð-
Ný viðskifti á s.l. ári hjá
Great West Life félaginu, námu
363 miljón dölum, að því er Fin-
ancial Post segist frá. Félagið
hefir höfuðból í Winnipeg, en
rekur viðskifti um alt Canada og
Bandarikin. Á meðal hinna
mörgu starfsmanna félagsins i
Winnipeg er íslendingurinn H.
J. Stefánsson.
*
Hveitibirgðir Canada geta
minkað hvenær sem er, segja Mr.
Howe og Mr. Qardiner, sem um
hveitisölu Canada sjá. Þegar
hveiti uppskeran jókst 1943 upp
í 1600 miljón mæla, komu nokkur
hallæris- og uppskeru brests ár,
og aR fór vel. Hvaðan þeir frá
visku sína um yfirvofandi upp-
skerubrest sem öll sár búnaðar-
ins græði, væri fróðlegt að vita.
svæði og helminginn af Evrópu. um fornskáldanna. Birti hann
Mannkynið er sjálft að búa til gott sýnishorn þeirra í bókinni
eyðimerkur úr sandi og steini. Tbe Skalds, er American Scandi-
Alltaf skerðist hið ræktanlegaj navian Foundation gaf út árið
land, en jafnframt fjölgar fólk- 194S- _Er ohaett að segja, að eng-
inu jafnt og þétt
Árið 1650 Var mannkynið að'
eins 515 milljónir sálna ,en nú
eru það 2400 miljónir, sem þarf
að fæða. Eftir fimm ár—eða
1960—verða 200 miljónum fleiri
menn á jörðinni en nú eru.
Það er hryllilegt að hugsa sér
hvernig mannkynið eyðileggur
náttúruna. Þrátt fyrir ýmsar til
raunir, svo sem með því að gera
þjóðgarða, friða skóga og dýr,
er stöðugt verið að útrýma skóg
unum og dýrunum. Seinustu
200 árin hafa 100 teg.
undir spendýra horfið gjörsam-
lega af yfirborði jarðar, þar af
40 tegundir síðan um seinustu
aldamót. Og margar dýrategund
ir eru nú við að verða aldauða.
Hjá náttúrunni er^allt í jafn-
vægi. En þegar mennirnir koma
inn fræðimaður hafi á enska
tungu gert gleggri grein fyrir
iþessum þætti hins forna kveð-
skapar né tekizt betur -að þýða
hann. í fyrra kom út ný þýðing
á Njálssögu, og var Hollander
annar tveggja þýðendanna. Hef-
ur það verk þegar hlotið mjög
góða dóma.
Af nútímabókmenntum íslenzk
um hefur Hollander m.a. þýtt
leikritin Sverð og bagal eftir
Indriða Einarsson og Jón Ara-
Son eftir Tryggva Sveinbjöms-
son.
Af þessu og fjölmörgu öðru er
of langt yrði upp að telja (og
skal um það vísað i grein Rík-
harðs Becks um Hollander í
Tímariti Þjóðræknisfélagsins
1937), má ljóst verða, að íslend-
ingar eiga þar hauk í horni sem
til sögunnar, þá raskast jafnvæg-j Hollander er, ótrauðan og snjall-
ið. —Blökkumönnunum í Kenyaj an kynnanda íslenzkra og nor-
hefur til dæmis tekizt að útrýma ] rænna bókmennta meðal ensku-
hlébarðanum, en afleiðingin er.mælandi þjóða.
sú, að villisvínunum fjölgarj Er þess því að vænta, að ís
ATTLEE FER —
GAITSKELL KEMUR
Um foringjaskiftin innan
brezka verkamanna flokksins
farast Morgunblaðinu orð á
þessa leið:
Brezki verkamannaflokkurinn
hefur skift um forystu. —Clem-
ent Attlee hefur látið af for-
mennsku í þingflokknum. En
Hugh Gaitskill hefur verið kos-
inn til þess að taka við henni.
Clement Attlee er nú senn 73 ára
gamall. Hann var fyrst kosinn á
þing árið 1922 og hefur átt þar
sæti síðan. Hann átti sæti í
tveimur fyrstu ráðuneytunum,
sem Verkamannafl okkurinn
myndaði undir forystu McDon-
alds, sem bæði voru minnihluta
stjórnir. Lauk ferli hinnar sið-
ari með því, að McDonald klauf
flokk sinn og myndaði sam-
steypustjórn með íhaldsmönnum
Var þá svo komið, að við ríkis-
gjaldþroti lá ií Bretlandi. Þjóð-
stjórn McDonalds rauf skömmu
síðar þingið og efndi til kosn-
inga. Beið Verkamannaflokkur-
inn þá mesta ósigur, sem um get
ur í sögu hans. Þingmönnum
hans fækkaði úr 287, sem hann
hafði fyrir kosningar, í 46, sem
hann fékk kosna. Clement Attlee
var þá einn af þeim fáu leiðtog-
um flokksins, sem lifði kosning
arnar af. Varð hann þá varafor-
maður flokksins. En skömmu sið
ar sagði Goorge Landsbury aí
sér formennsku og var Attlee
þá kjörinn formaður flokksins.
Í kjöri á móti honum voru þá
þeir Arthur Greenwood og Her-
bert Morrison.
Herbert Morisson hefur því
tvisvar sinnum verið í kjöri tii
formennsku í Verkamannaflokkn
um, en fallið í bæði skiftin.
Clement Attlee verður áreið-
anlega talinn í röð fremstu stjórn
málamanna Bretlands á þessari
öld. Það kom í hlut iþessa hóg-
væra og yfirlætislausa manns að
taka hinar örlagaríkustu ákvarð-
anir um framtíð Bretaveldis. í
heimsstyrjöldinni var hann vara
forsætisráðherra í stjórn Chur-
chills og hægri hönd hans á þeim
erfiðu tímum. Þegar kosningar
fóru svo fram að styrjöldinni
lokinni vann Verkamannaflokk-
urinn mikinn sigur undir forystu
Attlees.
Ein af merkustu ákvörðunum
Atjtlee stjórnarinnar, sem tók
við völdum eftir stríðið var á-
kvörðun hennar um að yfirgefa
Indland. Clement Attlee gerði
sér það ljóst, að nýlendustefnan
var í þann mund að renna skeið
sitt á enda. Það var fjarri öllu
lagi, að hinar 300 milljónir Ind-
verja gætu sætt sig við það leng
ur að vera taldir nýlenduþjóð.
Fleiri af nýlendum Breta
fengu á -þessu tímabili frelsi
sitt.
Undir forystu verkamanna-
flokksstjónarinnar og Clements
Attlee var einnig mótuð stefna
Breta gagnvart varnarsamtökum
lýðræðisþjóðanna. Má yfirleitt
segja að góð samvinna ríkti um
utanríkismálin milli íhalds-
manna og Verkamannaflokksins
á þessu tímabili.
En fyrsta ríkisstjórn Attlees
fór of geyst í framkvæmd hinn
Framh. á 4. bls.