Heimskringla - 29.05.1957, Blaðsíða 1

*
LXXI ÁRGANGUR WINNIPEG, MIÐVJLKTJDAGENN. 29. MAf 1957
FRÉTTAYFIRLIT’ OG UMSAGNIR
færa sér þau í nyt. Útsýnið var
mót betra degi framundan.
Þannig byrjaði líf Guðna Júlí-
tisar Oleson. Ekki veit eg glögt
hve mikillar alþýðuskólamentun
ar hann naut, en grunur minn
er að hún hafi verið af skornum
skamti. Sextán ára gamall misti
Suez
Bretar hafa samþykt kröfur
Egipta í málinu um notkun Suez-
skurðar og að greiða í sterlings-
pundum fyrir vikið.
Þegar .Harold Macmillan til-
kynti þetta á brezka þinginu,
risu átta þingmenn í stjórnar-| foann föður sinn, og uppfrá því
flokkinum upp á móti því. En^ hvíldi á honum fullorðins hlut-
stjórnin hefir 47 í meirihluta, verij. f>að, sem kann að hafa vant
svo að öllu var óhætt. j ay ^ f skólagöngu og formlegri
En á sama tíma og þetta gerð-1 mentun, var bætt upp af áhuga
ist komu fulltrúar 8 stærri olíu-1 þeirrar sjálfsmentunar, sem hann
félaga heimsms saman á fundi í, stundaði aila æfi. Hann var á-
London til að ræða um pipulagn-1 ^ hæ{i\eiknm búinn, en það
ingu frá Persaflóa yfir Iraq og hefði komið að Utlu ef ekki hefði
Tyrkland til Miðjarðarhafsins,! því fylgt vakandi hugur> er leit.
er hosta mundi $798,000,000. , aði sifelt aukinnar þekkingar á
Fulltrúarnir voru fimm frá' viðfangsefnum lifsins og menn.
Bandankjunum, einn frá Bret- ingarlegum ágætum. Með því
an í, einn frá Frakkiandi og mðti er ekki um neina kyrstöðu
einn frá Hollandi. Þegar því er|að ræða heldur er sjóndeildar
j hringurinn stöðugt að færast út
og einstaklingurinn að vaxa. Það
komið í verk, þarf Suez-skurðar-
ins ekki með til olíuflutninga,
en hún er aðalflutningsvaran
sem um hann fer.
Bretar eiga heil mikið hjá Eg-
iptum og munu af þeim reikningi
greiða fyrir siglingarnar.
MINNINGARORÐ
GUÐNl JÚLÍUS OLESON
Óðum þynnist hópur hinnar
fyrstu kynslóðar íslendinga, er
fæddist hér á vesturslóðum. Einn
hinn fremsti í þeirra flokki ýar
Guðni Júlíus Oleson, er lézt á skiftalífinu og hefir síðustu árin
almenna spítalanum í Winnipegj tekið við af honum að fullu. Nýt
var saga Júlla. Hann var vaxandi
stærð msðan líf entist.
Eftir að hann kvæntist Krist-
ínu Tómasdóttur frá Hólum í
Hjaltadal stunduðu þau búskap
í eitt ár. Fluttu þá í sveitabæinn
Glenboro og áttu þar heima ætíð
síðan. Þau sóktu ekki eftir þvi
að berast á, en fljótt kom það í
ljós að heimili þeirra átti mörg
þau ágæti er mestu varða. Þau
höfðu áræði til að lifa sinu eigin
hfi 0g lenda aldrei í neina sam-
kepni út af smámunum lífsins.
Góðvild og gleðibragur ríkti þar
jafnan, og voru þau mjög góð
heim að sækja. Þau reyndust
stuðningsmenn alls, er til heilla
horfði í bygð og nágrenni, og
létu heimili sitt bera þess vott
er þau töldu mestu varða. Kom
það fram á börnum þeirra. Þau
áttu barnalán mikið. Dr. Tryggvi
er vel kunnur sem höfundur og
fræðimaður í fremstu röð. Er á
því lítill vafi að hann tók með
sér að heiman þá íkveðju er
reyndist honum haldgóð á menta
brautinni.
Thomas, yngri sonurinn, átti
samleið með föður sínum í við
þann 9. marz síðastl.
Oftar en hitt var hann nefnd-
ur “Júlir af vinum sinum. Dát-
laus í fasi og hlýr í viðmóti, varð
honum vel til vina. Reyndist
líka öllum vel. í heimabyggð
sinni Argyle, þar sem hann ól
aldur sinn lengst af, naut hann
frábærar hylli og trausts, og það
að maklegleikum. í þau ár er eg
bjó í næsta nágrenni við hann,
varð mér ljóst að hann skipaði
sess sem viðurkendur forystu-
maður í öllum velferðamálum
bygðar sinnar og umhverfis.
Hann var uppalinn á frumbýl-
ísárum Vestur-íslendinga, fyrst
í Nýja-íslandi og síðan í Argyle
Naut hann þannig þeirra áhrifa
er mótuðu líf hans. Ótvírætt
máttu sín þar mest áhrif foreldra
hans og heimilis. Ber hann for-
eldrum sínum fagran vott í bók-
inni “Foreldrar mínir”. Það Var
heiður og sómi íslenzkra heim-
iJa á þeirri tíð að þau lögðu til
mjög haldgóð áhrif þeim er þar
ólust upp. Ástæður voru þröng-
ar og ytri kjör mjög hnöpp, en
þrátt fyrir það rtaut sín þar
mjög heilbrigt viðhorf gagnvart
lífinu. Náið var samband ungra
og eldri, og heimilið miðstöð
allrar menningar. Skólar voru fá-
ir og fátæklegir, en heimilin
lögðu til þekkingarþrá og menta
löngun. Umhverfið og andrúms
ur hann almennra vinsælda og
vaxandi álits hjá þeim er hann
þekkja eða við hann skifta. Lára
einkadóttir þeirra er til aldurs
hefir komist, er gift Árna Joseph
son, vátryggíngamanni í Glen-
boro. Greind kona og fyrirmynd-
ar húsfreyja. Munu þau öll votta
hvilík auðna þeim var að eiga
slíkt heimili og foreldri.
Þegar Júlíus hvarf frá búskap
og hóf verzlun með akuryrkju-
verkfæri, voru efnin ekki stór-
vaxin. Þurfti líka að eignast
reynslu í viðskiftalífinu. Það var
honum nýr heimur. En fljótt á-
hann sér tiltrú þeirra
vann
er
við hann skiftu. Naut hennar i
vaxandi mæli eftir þvi sem árin
liðu. Hann taldi ekki eftir sér að
gera mönnum greiða, og var svo
bóngóður að hann gat ekki neit-
að mönnum hvernig sem a stoð
fyrir honum sjálfum. Á þessum
grundvelli jukust viðskiftin og
blómguðust, Svo verzlunin varð
mjög umsvifamikið fyrirtæki, er
sá vel fyrir þörfum nágrennis-
ins. Stendur nú sem vottur þess,
er Thomas sonur hans hefir tek-
ið við, hvernig strangheiðarlegt
viðskiftalíf getur þroskast og
blómgast.
En þó athafnalíf Júlíusar væri
umsvifamikið, fekk það aldrei
tekið upp allan hug hans eða á-
huga., Sjóndeildarhringur hans
loftið glæddu tilfinningu fyrir | var of víðtækur til þess. Það var
tækifærum lífsins og löngun að
Framh. á 2 síðu
SAMKOMA Á GEYSIR
17. MAÍ
Það var gaman að vera að Geysir
um daginn,
því gleðinnar ríktu þar veizlu-
höld, —
og það var hvert einasta sæti
setið
i salnum þetta umrædda kvöld.
Það var leikið og sungið af lífi
og f jöri
svo ljómuðu andlit af hrifning
og þrá,
er íslenzku ljóðin og “ylhýra
málið”
ómaði barnanna vörum frá.
Og æskunnar framsögn í ljóði
var lipur
og lýsti ekki glötunarsýki né
kröm, —
og mér er til efs, að á íslandi
sjálfu
áhrifin verði eins hamingjusöm.
Það kann nú að álítast öfgar,
að halda því fram sem felst í
þessum erindum. Því fer þó
fjærri. Skemtunin var ein sú
yndislegasta sem eg hefi verið
á af þessu tagi um margra ára
skeið. .
Flestum er ljóst, að hreinar og
fagrar bafna og*unglinga raddir,
vel þjálfaðar í framsögn og söng,
eru hrifandi.
Þegar við hjónin fórum á sam-
komuna að Geysir þann 17. maí,
var eg sannfærður um, að við
mundum skemta okkur vel, en
að til eyrna okkar bærist svona
hrífandi skemtun, dreymdi okk-.
ur ekki um.
Það er ekki mögulegt, sökum
takmarkaðs rúms 1 blöðunum
okkar, að segja hér allt sem mig
langar til, eða lýsa hverju ein-
stöku atriði á skemtiskránni.
Verð því að stikla á steinum og
stinga við fót. En þess skal get-
ið, að þarna sungu tveir kórar,
barna og unglingakór. f öðrum
voru 36 börn 3. til 10. ára og
sungu fjögur lög.
“Fuglinn í fjörunni”.
“Krakkar út kátir hoppa”.
“Siggi var úti með ærnar í haga”.
“Fyrst allir aðrir þegja”.
í unglingakórnum voru 32 á
aldrinum frá 9. til 16. ára, kom
tvisvar fram, og söng þrjú lög í
hvert sinn.
“Fífilbrekka gróin grund”.
“Ó, blessuð vertu sumarsól”.
“Nú yfir heiði háa”.
“Á sprengisandi”.
“Svíf þú nú sæta”.
“fslandl fsland!”
Þið ættuð bara að sjá og heyra
hvað þessir kórar sungu vel.
Gayle, Irene og Faye Finnsons
sytur, 4. — 11. ára sungu þessi
næstu tvö lög: “Fyrr var oft í
koti kátt”, og “Tíðin blíða lífi
ljær.”
Kristín, Herdís, Ólöf og Lilja,
Johnsons systur, á aldrinum frá
11. — 17, ára sungu þrjú lög, “Sú
iödd var svo fögur”, “Hreðavatns
valsinn”, og “Vögguljóð,” undir
laginu, All Through the Night.
I sambandi við söng þessara
systra, skal þess getið, að fyrir
skömmu síðan hlustaði eg á
skemtiskrá yfir TV-kerfið, sem
heitir “Happyland”, þar sem hinn
vinsæli og góði sögnvari Kerr
Wilson skemtir oft, og heyrði eg
þar þrjár systur syngja. Þær
sungu vel, en þegar eg bar þær
í huganum saman við söng systr-
anna í Nýja íslandi, fann eg að
Johnsons systurnar stóðu hinum
talsvert framar.
Það voru átta börn með fram-
sögn í ljóði, og fórst þeim það
svo vel, að eg rejmi ekki að út-
lista það með orðum, því þau
mundu ekki ná að túlka það rétt.
En í þess stað vil eg hvetja alla,
sem geta, að sannfærast um það
sjálfir með því, að fara norður
til Geysir og hlusta á skemti-
skrána sem verður endurtekin þ.
7. júní, á föstudagskvöld.
Tvö systkini, Valdina og Jón
Martin, léku samspil á píanó og
skemtu öllum vel.
Þá var sýndur gamanleikur,
“Lási trúlofast”, svo spreng-
hlægilegur og vel leikinn, að
það ætti enginn að sleppa tæki-
færinu að sjá hann 7. júní, því
það mun engan iðra.
Prófessor Haraldur Bessason
var síðast á skemtiskránni með
ræðu, sem var bæði vel samin og
prýðilega flutt, og veit eg að
margir hefðu ekkert á móti því,
að heyra þá ræðu oftar en einu
sinni.
Geysilega mikið verk hefur
verið lagt í að undirbúa þessa
löngu og góðu skemtiskrá, er
sýnir ljóslega fram á hver árang
ur verkanna verður þegar vel og
trúlega er unnið að íslenzkum
málefnum, á hvaða sviði sem er.
Festið í minni stund og stað
og fjölmennið til Geysir næsta
7. júní, þegar þessi prýðilega
skemtiskrá verðpr endurtekin.
Það er gaman að gleðjast og
hlæja með æskunni.
—Davíð Björnsson
Vegasalt
f kosningum sem foru fyrir
tveim vikum fram í Danmörku,
tapaði stjórnarflokkurinn, Social
Demokratar fjórum þingsætum.
Hann hlaut 70 í stað 74 áður.
Með fylgi 10 annara úr frjáls-
lyndari flokkunum, gat stjómin
haldið Völdum áður, en meiri
hluta hafði stjórnin ekki fyrir
því. Tala þingmanna hennar var
84 en andstæðingarnir voru
jafnmargir. Nú eru þeir í meiri-
hluta en vinna samt ekki saman
svo að stjórn geti myndað, nema
með hrossakaupum, og eftir kosn
ingar. Þessir flokkar eru ihalds-
liberal og einskattsflokkur. —
Kommúnistar töpuðu tveimur af
8 úr sínum flokki.
Fá minna fyrir hveiti
en í fyrra
Þegar öllUm greiðslum er nú
lokið á hveiti, á uppskeru árinu
1955-1956, kemur í 1 jós, að verðið
sem bændur í heild sinni fá
nemur $15,000,000. Verðið er alt
minna fyrir hveitið, en árið áður,
frá 4 centum á númer eitt hveiti
til 13 centum á númer 4 lægra en
áður á hverjum mæli.
Skuldir lækkaðar
Vestan frá British Columbia
var hér eystra s.l. viku Hon. W.
N. Chant, verkamálaráðherra
Social Credit stjórnar British
Columbia fylkis.
Þetta var eftir honum haft á
fundi Fred *Luining, sem at
hálfu Social Credit í Selkirk
kjördæmi sækir um kosningu á
sambandsþing 10. júní.
“Lán á lán ofan eins og sam-
bandsstjórn vill að fylkin sökkvi
sér í er ertt Þyí versta, sem
hægt er að gera. Alberta fylki,
hið fyrsta að taka upp Social
Credit stefnu, er eina skuld-
lausa fylki landsins.
í>að var í botnlausri skuld ’35,
er Aberhart stjórnin kom til
valda. Nú er það skuldlaust og
efnalega betur statt, en nokkurt
fylki.
Bennett, Social Credit stjórn-
in, sem til valda komst 1952 í
British Columbia. var og í bull-
andi skuld. En sú skuld hefir
síðan verið lækkuð um meira en
helming.
Við greiðum og mikið af
sjúkra kostnaði og styrkjum. í
viðbót við ellistyrkinn, greiðum
við $20.00 úr fylkissjóði.
Mr. Luining, þingmannsefni í
Selkirk kjördæmi í Man., seg-
ir það hefði verið eins þarflegt
að hækka ellistyrk þessa fylkis
f stað miljóna fjáreyðslu til eins
eða annars.
Borgar lækkun út-
gjalda sig?
Eisenhower á nú í brösum við
Bandaríkjaþing um útbjöldin.
Þau nema alls $71,800,000,000
—yfir 70 biljón.
Segir forsetinn einu leiðina
að minka útgjöldn, sé lækkun
hernaðárútbjalda. En hann segir
að jafnvel þó slíkt væri ákjósan-
legt, sé óvíst hvort fýsilegra sé
—lækkun útgjalda, eð.a minkandi
öryggi.
ÁRSÞING KVENNA
MRS. S. E. BJÖRNSON
forseti Sambandsins stýrir árs-
þingi þess, sem fram fer daganna
7. og 8. júní n.k., í Unitara kirkj-
unni á Banning og Sargent,
j Winnipeg.
iara fram á, nemur 3 biljónum. The Conference of The We
Telja þeir þær ættu að vera tekn; tern Alliance of Unitarian an
ar af hjálpinni, styrknum til er-; other Liberal Christian Womei
lendra ríkja. En sá styrkur nem- j
ur nú fimm biljón dölum.
Ætla nokkrir þingmanna að
þeirrar hjálpar sé nú ekki þörf,
en aðrir ætla hana þarfari en
nokkru sinni fyr. Einhver lækk-
un frá 71.8 biljónum, er þó ekki
ómöguleg.
Gífurlegt verðfall á
rússnesku rúblunni
N. York, 30 apríl.—Rússneska
rúblan hefir stórlækkað í verði
á frjálsum alþjóðlegum markaði
upp á síðkastið. Er hún nú að-
eins keypt á 3 cent og talið senni
legt að hún muni falla enn meira.
Sérfræðingar hafa bent á, að
kaupsýslumenn er verzla með
gjaldeyri ýmsra þjóða, séu hætt
ir að kaupa rúblur af ótta við
frekara verðfall. Þá er fullyrt,
að ríkisstjórn Sovét ríkjanna sé
mjög áhyggjufull út af þessu á-
standi. Hafi hún jafnvel í huga
að lækka hið opinbera gengi,
sem nú er 25 cent (miðað við
Bandaríkjadollar) að miklum
mun. Þegar hefir verið sett sér
stakt gengi á ferðamannagjald-
eyri eða um 10 cent rúblan. Or-
sök verðfallsins er meðal ann-
ars ákvórðun ríkisstjórnarinnar
að ógilda þin gífurlegu ríkis-
skuldalán sem 70 milljónir rúss-
neskra verkamanna hafa á undan
förnum 30 árum verið neyddir til
að lána hinu opinbera. T. 1. maí
Eins og sakir standa
Útnefningu til sambandsþings
ins lauk s.l. mánudag, 27. maí.
Þingmanna-efnin eru 838, og
greiddi $200 hver fyrir leyfið
að komast á atkvæðamiðan fyrir
kl. 2 e.h. þennan áminsta dag.
Þingsætin eru 265. Af hálfu
liberala sækja 265, conservativar
257, CCF 158, Social Credit 110,
Labor Progressive (kommúnist-
ar( 10, aðrir 39.
Heimiliselskar
Konur f Manitoba eru annað
hvort heimiliselskari en aðrar
konur eða eiginmönnum þeirra
befir tekst betur með að kenna
þeim að láta sig ekki stjórnmál
rkifta. í kosningunum sem nú
standa yfir, sækir engin kona í
Manitoba um þingmensku. í B.
C., og Alberta sækja 3 í hvoru
fylki og Saskatchewan ein. Alls
munu 30 konur sækja í Canada.
í kosningunum 1953, sóttu 48 og
náðu fjórar kosningu.
will be held June 7—8, 1957, in
The Federated Church, Sargent
£t Banning, Winnipeg, Man.
The Conference will be open-
ed Saturday June 7, at 9:30 a.m.
with an address by the president,
foilowed by reports and general
business.
Dinner will be served at 12:30
p.m. Guest speaker will be Mrs.
McCartin, This will be follow-
ed by an excursion of delegates
through the City.
That evening, Sat., June 7th,
the Conference will give a public
Concert in the Church. — Pro-
gram to be announced later.
Sunnday, June 8: Meeting
starts at 9:30 a.m. Honorary mem
bers annuonced and unfinished
business taken up.
Luncheon served at 12 noon.
Guest speaker: Mrs. Stefanía
Sigurdson, Arborg, Man, reginal
director of the Alliance
Delagtes expected from Gimli,
Arborg, Lundar, Piney, Oak
Point, Riverton, Wynyard, Sask.
Winnipeg, Regina, Sask., and
Edmonton, Alta.
Mrs. S. E. Björnson,
President
Mrs. G. S. Eyrikson,
Cor. Secretary
Frú Guðrún Hallson frá Van-
couver, B. C. fyrrum að Vogar,
Manitoba, var stödd hér í bænum
fyrir síðustu helgi. Hún lagði
af stað 24. maí í skemtiferð til
Evrópu — Bretlands, Frakklands
og ítalíu. Gerir ráð fyrir að vera
þrjá mánuði í túrnum.
-GJAFIR TIL BETEL —
Mr. & Mrs. Peter D. Curry,
246 Dromore Ave.,
Winnipeg 9, Man......$500.00
The First Lutheran Young
People Association,
580 Victor St.,
Winnipeg 10, Man.......50.00
íslenzka kvenfélagið, Leslie,
Sask.................. 5.00
í kærri minningu um Hjálmar
Josephson, d. 4. apríl ’57
FRÁ PINEY, MAN.
Raffle of Quilt .........86.50
Whist in individual homes 29.75
Dance .................. 70.00
Lunch .................. 18.44
TOTAL 204.69
Rannveig and Joseph McLepnon
Riverton, Man.........20.00
In loving memory of our dear
| son, Lawrence James McLennon.