Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.11.1886, Blaðsíða 2

6
\
skráin frá 5. jan. 1874 fullnægir pess-
ari pjóðarpnrf, pessum pjóðari’jetti, sem
vjer nefndum.
Yeitir hún oss innlenda og piiigbundna
stjórn? J>ví fer fjarri að svo sjé. Kúð-
hcrrann sitnr ' j' 300 milná ' fjáffægð.
þingið ræðiír minnstu. Og auk pess er
pví svo visdð'lnsle&a;iniðurraðað, "að liin.
erlenda, ókunhuga stjórn, sem einihitfchéfði
purft að iiafíi som mest lagale'gt aðhald,
par eð meriri géjfcaf: ííítlaÆi, að hin siðferðis-
lega ábyrgð bjti siður h h'ana sokum ó-
kunnugleikansj getiír i reyndinni heitið á-
byrgðarlauS allra 'sinna gjnrða. |>að
heitir reyndar svo í 3. gr. stjpirharskrár-
innar, að rá$herrann jberi ábýrgð á pví,
að stjórnarskránni 'Sje fylgt, en -ráðherra-
ábyrgðin er auðsjáanlega mest til mála-
mynda nefnd; hæstirjettur i Danmorku
dæmir sem sje ráðherrann — sbr. 2.
ákvorðun um stundarsakir -— meðan
ábyrgðarlög pau eru ókomin, sem 3. gr.
stjórnarskrárihnáf gérif ráð fyrir, en til
slikra laga héfif, sem, kunnugt er, eigi
spurzt pesöi'bólf árj Söm stjörnarskrám
hefir staðið á pappíraum. Flestir verða,
að viðurkenna, að pótt dómsvald hæsta-
rjettar værí viðunanlegt í öðrum islenzk-
um málum, er pað óliafandi cinmitt í
pessu tilliti. Tokum eitt dæmi. Sam-
kvæmt 11. gr. stjörnarskrárinnar er pað
eitt af skilyrðunum fyrir pví, að bráða-
byrgðarlog megi út gefa, að brýna nauð-
syn beri til. En iivaða traust geta menn
borið til pess, að hæstirjettur geti dæmt
um, hvað talizt getur brýn nauðsyn eptir
pjöðháttum vorum og hognm ? Hann
pekkir hvorugt, og er auk pess eigi,
eptir skipun sinni, lagaður til pess að
skera úr politiskum vafamálum. J>að
er nú að vlsu svo, að eigi parf stjörn-
arskrárbreytingu til pess áð svipta hæsta-
rjett dómsvaldi í peim málum, er hjer
um ræðir; en vjer lmfum bent á petta
atriði, par eð vjer leyfum osS að éfast
um, að ráðgjafa-ábyrgðarlog f'áist riokk-
urn tíma viðunanleg undir lhnu núver-
andi stjórnarfyrirkomulagi. Dómsvald
hæstarjettar er heldur eigi pað versta.
Hitt er verra, að ákvæðin um ábyrgð
riiðherrans era að minnsta kosti allt
annað cn ljós. f>annig mun mega telja,
að alpingi geti eigi kómið fram ábyrgð
á hendur honum, pótt gjorðir hans geti
eigi ævinlega talizt forsvaranlegar frá
politisku sjónarmiði. Tökum c itt dæmi.
Setjum, að ráðheiTann, eins og allt
útlit er fyrir, ráði hans hátign enn einu
sinni frá að staðfesta frumvarp um laga-
sfióla. Frá sjönarmiði íslendinga — og
frá'-'-^ðpu sjönarmiði skyldu menn eigi
f- 'ætlá, ;að litið sje á íslands mál—virð-
ist oss slíkt eigi verða varið. Eða ann-
að dæmi. Hvað segja menn um yfir-
lýsingu stjörnarherrans í máli pví, sem
hjer um ræðir, eins stuttaraleg og hún
, er? En, sem sagt, vjer ímyndum oss,
að ráðherrann mundi skjöta sjer undir
, ákvæði 3. gr. stjórnarskrárinnar, ef al-
pingi vildi láta hann sæta ábyrgð.
(Framhald siðar).
FÁEIN ORÐ
III FISKLYEIÐAR ÍSFIRÐINGA.
Fyrir nokkrum árum var pað almenn
trú hjer vostra, að fiskiafli gæti ekki
brugðizt við ísafjarðardjúp. J>að nmn
að vísu satt vera, að fáir firðir á ís-
landi sjeu eins fiskisælir og Isafjarðar-
, djúp, en samt sem kður hefir pö reynsla
, mgst undanfarinna ára sannfært menn
um, að cinnig lijer við Djúp geta komið
fiskileysisár. Hjer sem annars staðar
á við orðtækið: Svipull er sjávar-
afli. En í góðu árunum litur svo út
sem almenningur hjer lifi i of góðri von
um sjávargagnið framvegis; annars væri
hann færari um að taka á móti fiski-
leysisárunum, en reynslan hefir sýnt.
Óviða hjer á landi mun fiskiafli eins
fljöttekinn og hjer við Djúp, pegarfisk-
ur á annað borð gengur, og i hinum
miklu fiskiárum 1880—1882 voru hjer
sannarleg auðsuppgrip úr sjónum og svo
mun optar hafa verið.
Eins og kunnugt er, eru fiskiveiðar
höfuðatvinnuvegur manna hjer við ísa-
fjarðardjúp; sjerhver misbrestur á fiski-
afla lilýtur pvi að hafa meiri eða minni
skort og bágindi i fpr með sjer fyrir
petta hjerað. j>að ætti pví að vera
sameiginlogt áhugamál ísfirðinga, að gjora
pað, sem auðið er, til eflingar pessúm
atvinnuvegi. Allir játa, að svo megi
bæta sem spilla fiskiveiðum með pví,
livernig pær cru stundaðar. Meðan
Djúpmenn sækja mestallan afla sinn
á bátum eins og enn er, og eru
pví eingöngu bundnir við petta litla
svæði, Djúpið, liggur i augum uppi,
hversu mikilsvarðandi pað er, að forðast
að hafa nokkra slíka aðfei ð við veiðina,
er spillt getur fiskigongunni inn í
Djúpið, og gjora allt til pess að fiskur-
inn geti hindrunarlaust gengið sinn eðli-
lega gang inn i pennan fjprð, svo al-
menningur geti liaft hans sem mest not.
Hin gamla setning: „Ganga skal guðs
gjof frá fjöra til fjalls, ef gengið vill
hafa“ gctur að sínu leyti eins átt við
umfirðina, sem vötnin á íslandi.
]>að er að vísu ekki hægt að segja
með nokkurri vissu, hvers vegna fiskur
gengur petta árið, en ekki liitt, i sama
fjörðinn; einhverjar idjóta orsakirnar að
vera; menn vita, að pað er eðli fisksins
að leita úr djúpinu til gi’ynninganna um
hrygningartimann. En pótt pað lögmál
sje að miklu leyti ókunnugt, er fiski-
göngurnar fara eptir, hafa menn pcg-
ar fyrir löngu pötzt taka eptir pví, að
með ýmsu inöti mætti bæði frela og
hæna fisldnn að vissum stöðum. Af
pessu eru sprottin hin ýmsu lög og regl-
ur um ýms atriði, er lúta að fiskiveið-
um, er hvervetna er nú tekið að semja
par sem fiskiveiðar eru stundaðar til
muna. |>að er langt síðan, að Isfirðing-
ar töku eptir pví, að nauðsyn bar til
að setja reglur um ýms atriði í
fiskiveiðum peirra, og pað var mest
af peim toga spunnið, að alpingi 1877
sampykkti fiskiveiðaliigin, er staðfesfc vora
14. des. 1877. Samkvæmt pessum lög-
um sömdu ísfirðingar fiskiveiðasampykkt,
er var hjer i gildi frá 16. agúst
1879 til 15. nóvbr. 1884. Takmarkanir
pær, er í sampykkt pessari voru gjörð-
ar bæði á næturlegum fiskilóða um veti’-
artímann, slægingu á sjö úti, og einkum
og sjer í lagi á brúkun hinnar svo nefndu
tálbeitu, skelfisks og sildar um vissa árs-
tírna, eru að vorri hyggju mjög nauð-
synlegar, pótt timatakmörkin hefðu ef
til vill getað verið heppilegar sett en par
er gjört.
Með sampykkt pessari átti að koma
í veg fyrir óskynsamlega meðferð veið-
arfæra (bannið gcgn nætui’legunum) og
sömuleiðis að fiskigöngum í Djúpið væri
tálmað (bannið gegn slregingunni og t; 1-
beitunni), og hvort sem pað var nú sam-
pykkt pessari að pakka eða ekki,
vildi svo til, að einmitt 1880—82
gekk stundum svo mikill fiskur lijer inn
i Djúpið, að elztu menn mundu ekki
annan eins afia. Fyrst framan af
mun sampykkt pessari hafa voi’ið
nokkurn veginn hlýtt; sumir voru pó