Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.10.1887, Blaðsíða 2

106
u.
1886 var fiví stj6rnarbótamálið komið á
J>ann rekspöl, að ekki var nema um tvennt
að gera, annaðhvort hætta alveg við ný-
byrjað verk eða halda pvi áfram með sömu
festu og preki, sem pingið 1885 og 1886;
engum, sem bæði pessi ár var full alvará
að fá endurbót á stjórn íslands, mun bland-
ast hugur um, hver aðferðin mundi reyn-
ast happasælli fyrir framtíðina og seinni
meðferð málsins. Með pví að hætta við
endurskoðunina 1887, var kippt fótunum
undan öllu pví, sem ping og pjóð hafði
áður gjört 1 málinu ; aðgjörðir hinna fyrri
pinga urðu pá ekki skoðaðar öðruvisi en
stundarupppot, er ætti engar dýpri rætur
í hug og hjarta pjóðarinnar á íslandi; og
til pess að gjörast frömuður slíkrar aðferð-
ar, purfti meir en meðal ósvinnnu af nokkr-
um pjóðfulltrúa, par sem allar hinar sömu
knýjandi ástæður fyrir framhaldi málsins
voru fyrir hendi í sumar auk margra ann-
ara nýrra, sem stjórnin gefur daglega með
afskiptum sinum af málum vorum. Ef
pingið aptur á móti sampykkti aptur breyt-
ingar á stjórnarskránni i sömu stefnu og
1885 og 86, pá var óendanlega mikið unn-
ið fyrir framgang málsins; stjórnin og henn-
ar liðar gátu pá ekki tönglast á pví, að
pingið væri staðfestulaust og stefnulaust i
pessu máli, stjórnin sá pá, að hér var pingi
og pjöð full alvara, og vér getum ekki með
s^mum fylgifiskum dönsku stjórnarinnar á
íslandi, vænt hana svo mikillar stjörnar-
legrar ósvífni, heimsku og pverhöfðaskapar,
að hún aldrei myndi sampykkja pær breyt-
ingar, sem ping og pjóð ár eptir ár og ping
eptir ping æsktu eptir á stjórnarlögum vor-
um, og sízt af öllu, að svo aum stjórn
myndi um aldur og æfi sitja að völdum í
Danmörku, pó bæði Danir og íslendingar
yrði að pola slíka landplágu um nokk-j
ur ár.
III.
Hverjar eru pá pessar aðalbreytingar á
hinni nugildandi stjörnarskiá, sem dansk-
íslenzka stjórnin og hennar brjóstmylking-
ar eru svo hrædd við? Eptir hinni cnd-
urskoðuðu stjórnarskrá pingsins i fyrra voru
pzer að mestu fólgnar í pessum premur at-
riðum :
a ð hin æðsta stjórn hinna sérstöku mála
Islands væri og færi fram á íslandi, par
sem hún eptir hinni núgildandi stjórnar-
skrá má vera suður i Danmörkn í hönd-
um danskra ráðhsrra, er aldrei hafa ís-
land scð, pekkja ekki eitt orð í tungu vorri.
og geta aldrei, hvað fegnir sem peir vilja,
pekkt pjóðháttu og landsháttu vora.
a ð pessi innlenda stjórn hefði fulla á-
byrgð á gjörðum sínum fyrir alpingi, svo
hún að ósekja ekki gæti rofið stjórnarlög
landsins, sólundað fé pess, og gert önnur
afglöp og axarskðpt, pvert á móti vilja
pings og pjóðar.
a ð ábyrgð pessi yrði gerð gildandi fyrir
íslenzkum dómstóli á íslandi, en ekki fyrir
útlendum dómstóli, eins og nú er, sem ekki
skilur eitt orð í peim lögum, er hann verð-
ur að dæma íslenzk mál eptir.
Hóflegri kröfur or varla hægt að hugsa
ser af pjóð, sem hefir jafn skýlausan bæði
sögulegan og lagalegan rétt til sjálfsfor-
ræðis og jafnréttis við sampegna sína, eins
og vér tslendingar; og pó á alríkiseiningin
danska öll að gliðna i sundur, ef vér fá-
um pessum óskum vorum framgengt. |>að
er eins og stjórnin sjálf skoði Danaveldi
sem eldgamalt slitið og beiglað víravirki,
sem alls eigi megi snerta við, pví pá detti
pað allt í sundur, heldur sé að eins til að
horfa á pað sem merkilegan forngrip á
forngripasafni. En nú vill par að auki
svo vel til, að pessar breytingar á stjórn-
arlögum íslands hagga í engu við pessu
danska víravirki; pað er tóm hræðsla og
hugarburður dönsku ráðherranna,sem vernda
eiga pennan forngrip. Ef pað yrði til að
veikja alríkiseininguna, að íslendingar fengju
að njóta pess jafnréttis við aðra pegna
Danakonungs, að ráða sjálfir hinum sér-
stöku málum sínum í sameiningu við kon-
unginn, pá er pað augljóst, að pessi marg-
nefnda alríkiseining er hvorki byggð á jafn-
rétti pegnanna né stjórnskipulegu jafnvægi
milli pings og stjórnar, heldur á ísvargöml-
um einveldis- og innlimunarkreddum það
er til íslands kemur. J>ó nú daijska stjórn-
in þykist gjöra hinu danska einveldi pægt
verk með pví að synja stöðugt öllum jafn-
réttiskröfum íslendinga, þá líta eflaust aðrir
út í frá svo á, sem slík aðferð stjórnar-
innar sé einkar vel fallin til pess að gera
íslendinga fráhverfa Dönum og dauðleiða
á öllum afskiptum þeirra af málefnum
íslands. (Framh.).
NÝTT BLAÐ.
—o—
„íslenzkt vikublað“ ætla ónafngreindir
menn, sem segjast vera „nokkrir f ping-
mannatölu, en sumir ekki“ að gofa út í
Reykjavík frá komanda nýjári, og hafa
þegar sent sýnisblað út um landið. Fullt
sjálfsforræði íslands í þess sérstöku mál-
um hafa þeir sett á merki sitt, og tilgang-
ur blaðsins á að verða sá, „að vera mál-
gagn forvígismanna stjórnarskrárbarátt-
unnar“.
„þjóðviljinn“ getur fyrir sitt leyti ekki
annað en fagnað pessum nýja samverka-
manni, og árnað honum hlýlegrar viðtöku
hjá allri alpýðu.
Eins og málum vorum er komið, er full
pörf á einbeittu, hvetjandi og stefnuföstu
blaði.
Ekki svo að skilja, að blðð vor séu of
fá að tölunni til — fréttablöðin; en merg-
urinn hefir minnkað að mun við hvert harð-
ærisaðkast undanfarinna ára.
í stað pess að eggja, pegar á þurfti að
herða, hafa útbreiddustu blöð landsins síð-
asta árið ei einu sinni fyllilega fylgt með þeim
áhuga á landsmálum, sem, þrátt fyrir harð-
indin, hefir lifað hjá landsmönnnm, nema.
kannske rétt í sjóhverfunum kringum.
Reykjavík.
En Nesjaviljinn og Kjósargjósturinn er
ekki Örugg mælisnura fyrir skoðunum hinn-
ar íslenzku alpýðu, pött hann kunni að
vera vel séður hjá Víkurhöfðingjunum, og
gangi óáreittur af hinum ægilegu döm-
stólum.
Alpýða vill hafa eitthvað hreint og beint,
en ekki petta „grímska" úr og 1,
J>að er að eins hin eðlilega fýkn í frétt-
ir, innlendar og útlendar, sem gerir það að
verkum, að Víkurblöðin hafa ekki sum, frekar
en orðið er, týnt kaupandatölu yfirstand-
andi ár.
J>að er pvi enginn efi á pví, að nýtt
blað í Reykjavík, sem, jafnframt pví að
fullnægja fréttafýkninni, heldur einarðlega
fram sjálfstjórnarkröfum vorum og lætur
landsmál sitja i fyrirrúmi fyrir öðru óparf-
ara hjali, muni innan skamms afla sér vin-
sælda upp til sveita.
HÓTUNARBRJEF.
—o—
Degi síðar en alpingi var slitið, barst
einum hinna konungkjörnu eptirfylgjandi
bréf, sem til mun hafa verið ætlazt, að
hann fengi fyr:
Herra alpingismaður N. N. (nafnið)!
Vér særum pig við Guð föður himnanna,
við sannfæring pína og við alla pá ást,
sem þú crt ættjörðu pinni um skyldugur:
Talaðu og greicklu atkvæði með stjórnar-