Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.11.1887, Blaðsíða 2

2
Líti menn yfir lagafrumvörp pau, er al-
pingi afgreiddi í sumar, hvað er par þá
ætilegt fyrir herra Nellemann? pað er víst
teljandi, ein prjú fjögur frumvörp í hæðsta
lagi. Alpingi býður honum sykur og sæt-
indi, pegar liaun vill helzt hafa eitthvað
ketkyns.
Hvað er ill meðferð, ef ekki petta?
Getur nokkur búizt við pví, að hann
geri hálft gagn, pegar atlætið er ekki
betra ?
Og hvað á hann að færa honum Ljóti
og öllum hinum ungunum á Islandi, sem
mæna eptir æti? Hvaða sögu geta peir
sagt af honurn pabba?
Nei, önnur eins meðferð verður varla
varin, og pað á pessum mannúðarinnar tím-
um, pegar enda púfutitlingarnir eru frið-
aðir og bornir fyrir brjóstinu.
Meðferðin á hr. Nellemann verður pung-
ur áfellissteinn, hve nær sem minnzt verð-
ur á alpingi íslendinga pað, er háð var á
pví herrans' ári 1887. a.
GUFUSKIPAFERÐIR.
—o—
Herra Tryggvi Gunnarsson hefir ritað i
4. tbl. Fróð.a alllanga grein um gufuskipa-
ferðir, par sem hann meðal annars minn-
ist á grein séra Jakobs Guðmundssonar
um „Samgöngur“, er stóð í |>jóðviljanum í
fyrra vetur; telur harin reikning séra Jak-
obs um útgerð skipa peirra, er hann
gjörir ráð fyrir í grein sinni, fjarri sanni.
Yér skulum ekkert um pað segja, hve
reikningur pessi er fjarri hinu rétta, en
pað hefði oss og eflaust fleirum pótt við-
kunnanlegra, að herra Tryggvi hefði ekki
alveg hlaupið yfir að færa sönnur á mál
sitt um óáreiðanleik pessa reiknings, hefði
pað líka verið til mikillar upplý^ingar í
pessu áriðandi máli að fá áætlun um út-
gerð strandferðaskipa hér umhverfis landið
frá jafnfróðum manni í pví efni og herra
Tryggvi sjálfsagt er.
Hvort sem tillaga séra Jakobs um prjú
strandferðaskip er allskostar heppileg eða
ekki, pá er pað pó auðsætt af grein hans,
að hanri vill fá strandferðunum umhverfis
landið hagað pannig, að pær létti sem mest
má verða innanlandssamgöngur og viðskipti,
og mun enginn neita, að pað eigi að vera
tilgangur pessara ferða. Aptur á móti
virðist hr. Tr. skoða pessar ferðir mest-
megni^, gerðar fyrir vöruflutninga kaup-
mnnna frá útlöndum, og par sem kaupmenn
hafa hingað til haft mest liagræði af gufu-
skipaferðunuin, pá telur hr. Tr. sjálfsagt
par i fólgnar pær afarmiklu framfarir, er
ferðir pessar séu fyrir landið.
Yér skulum alls ekki neita pví, að gufu-
skipaferðirnar til íslands séu nokkrar fram-
farir frá pví, sein áður; en par til telj-
um vér ekki fyrst pær ferðir, sem lands-
sjóður hefir kostað fé til, heldur verzlunar-
ferðir Englendinga nú hin siðustu ár; pær
ferðir hafa flutt landsmönnum stórum meiri
hagnað og hjálp í viðskiptum og verzlun,
heldur en dönsku strandferðirnar.
Kaupmenn hafa sjálfsagt mikinn hag af
strandferðunum, annars notuðu peir pær
ekki eins mikið; en hvort sá hagur
kemur landsmönnum yfir höfuð að miklu
liði, efumst vér mikillega um, par sem
verzlunin er í eins öfugu horfi, eins og enn
er hér á landi. Yér liöfum að minnsta
kosti ekki orðið varir við, að kaupmenn !
hafi látið vörur sínar með neitt vaigara
verði, síðan peir fengu gufuskipaferðiinar,
heldur en áður; en pað væri pó sök sér,
ef pá hngnaður sá, sem k&upmenn hafa af j
1 pessum ferðum, lenti i landinu. en pvi er j
ekki heldur að heilsa; flestir hinna svo-
nefndu íslenzku kaupmanna, sem verzlun
hafa hér á landi, eru búsettir í Danmörku,
en hafa íslaiid að eins fyrir selstöðu, svo
að mikill hluti af arði eigna peirra og at-
vinnu, sem peir reka á Islandi, lendir í
Danmörku, en ekki á íslandi. Væri par
á inóti verzlun vor innlend, pá er auðvitað, !
að sérbver léttir í samgöngum og flutning- !
um í verzlunarviðskiptum væri landinu bein-
línis til mikilla framfara; en pað verður
heldur ekki talið hinum dönsku strandferð-
um til lu'óss, að pær hafi mikið stutt, að
verzlunin yrði innlendari, en liingað til;
liggur pað eðlilega mest í pví, að pær
standa allar í sambandi við Kaupmanna-
höfn sem aðalstöð sína, en paðan er lands-
mönnum stórum dýrara að panta vörur, I
en frá Englandi, enda hafa hin fáu verzl-
unar- og kaupfélög, sem myndazt hafa á
seinni áruni, ekkert notað pessar ferðir,
heldur ensk gufuskip, með pví lika að flutn-
ingsgjald á vörum með dönsku skipunum
er sett afarhátt, að minnsta kosti fyrir al-
menning.
Vér verðum pví að álíta, að strandferð-
irnar hafi hingað til verið landinu fulldýr-
ar framfarir, par sem landssjóður er peg-
ar búinn að borga 174 púsund kr. fyrir
pær siðan 1875; oss mun efalaust verða
! bent á hið mikla hagræði, sem landsmenn
hafa haft af peim, að pví leyti'sem hægra.
hefir verið að ferðast hér á landi síðan
pær hófust; petta er ml líka iiið mesta
gagn, sem landsmenn yfir höfnð hafa haft
af peim; en einmitt hinir miklu vöruflutn-
ingar kaupmanna hafa gjört landsmönnum
pessar ferðir með skipunum miklu dýrari
en ella. Skipin verða opt svo dægrum
skiptir að liggja kyr inn á viðkomustöðun-
um, til að afferma og taka á móti vörum,
auk pess sem skipstjórar leyfa sér opt að
skránni, ef kaupmaðurinn par annaðhvort
á vörur með skipinu eða parf að koma
vörum með pvi; fyrir alla pá töf, sem af
pessu leiðir, verða farpegjar miklu lengur
á leiðinni, heldur en enda er ákveðið 1 far-
skránni, en borga verða peir eins hina af-
arháu fæðispeninga. J>að mun hka óhægt
að reikna, hve mörg hundruð, já púsund
króna tjón landsmenn hafa pegar beðið af
pví, hve koma skipanna hefir brugðizt á
hina tilteknu staði; hvort pað hefir verið
að kenna kæruleysi skípstjóra eða öðrum
orsökum, gjörir lítið til, skaðinn er samur,
er peir hafa orðið fyrír, sem hafa reitt sig
á skipin.
Herra Tr. álítur, að strandferðir uin-
hverfis ísland borgi sig ekki, ef pær standi
ekki í beinlínis sambandi við útlönd; vér
miunumst pess líka, að hér á árunum,
pegar fyrst var farið að tala um gulu-
skipaferðir umhverfis Island, pá töldu
margir, sem bezt vit póttust liafa a pvi
máli, pað hinn mesta barnaskap að ætla,
að eitt auk heldur fleiri guðuskip hefði
nokkuð að gjöra meðfram ströndum Is-
lands; flutninga væri enga að tala um, og
Islendingar mundn lieldur ekki nota skip-
in, til að ferðast msð peim, pað væri allt
of dýrt til pess. Ai' pessum og pvil kuiu
spádómum heyrðist mig, og sjúlfsagt hafa
peir, sem svo töluðu. ekki búizt við hin-
nm mikln vöruflutniuguiu kaupmanna með
pessum skipuni, sein raun er á orðin. Vér
erum hræddir um, að herra Tr. fari hér
likt; reynslan hefir á öllum timuiu sýnt
pað í hverju landi, að hæg og hentug sam-
göngufæri skapa nýtt fjör og vekja nýjar
| parfir í viðskiptalifi og samgöngum manna,
sem enginu pekkti áður; og pótt gufu-
i skipafélagið danska hafi ekki svo sérlega
kostað kapps uin að gjöra strandferðirn-
ar landsmönnum sem ódýrastar eða hag-
anlegastar, pá hafa pó pessar ferðir stór-
um aukið pörf ísléndinga á samgöngum,
sem sýnir sig í pví, hve landsmenn ferð-